Το έθιμο των Φανών στην Κοζάνη

Το χαρακτηριστικό της κοζανίτικης αποκριάς είναι οι Φανοί. Είναι φωτιές που ανάβουν στις γειτονιές της πόλης και γύρω τους στήνεται ένα γλέντι με χορό και προπαντός τραγούδι.
Οι Φανοί της Κοζάνης στηρίζονται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων της, οι οποίοι τους ετοιμάζουν και πρωτοστατούν στο γλέντι με τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια υπό τους ήχους των πνευστών και των χάλκινων.
Οι Φανοί σε όλη την πόλη, ανάβουν κατά τις 8 το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς κι αμέσως οι άνθρωποι της γειτονιάς ξεκινούν το τραγούδι και το χορό γύρω τους. Το κέφι αρχίζει να ανεβαίνει ,το κρασί ρέει άφθονο ,οι παραδοσιακές κοζανίτικες πίτες, τα γνωστά <>, κυκλοφορούν παντού και ο κύκλος γύρω απ’ το βωμό μεγαλώνει. Στην αρχή λέγονται τραγούδια της αγάπης και του έρωτα , και ορισμένα εμπνευσμένα από τα κατορθώματα κατά την Επανάσταση.
Τα πιο τολμηρά λέγονται στη συνέχεια , είναι σκωπτικά και διακωμωδούν άνδρες και γυναίκες. Υπάρχουν όμως και κάποια που είναι μόνο για μεγάλους , τα λεγόμενα <>,, όπως τα λένε στην Κοζάνη . Είναι πολύ αθυρόστομα και τραγουδιούνται αργά το βράδυ , <>. Αυτή είναι η στιγμή σε όλη τη διάρκεια των αποκριάτικων εκδηλώσεων στην Κοζάνη.
Στο τραγούδι των Φανών κυρίαρχος είναι ο ρόλος του κορυφαίου τραγουδιστή , ο οποίος τραγουδά συγκεκριμένα τραγούδια που λέγονται μόνο στο εορταστικό δωδεκαήμερο και την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς . Οι παρευρισκόμενοι σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από τη φωτιά και τον κορυφαίο τραγουδιστή και με ρυθμό επαναλαμβάνουν τα λόγια του υπό το χτύπημα των χεριών τους.
Την Κυριακή της Αποκριάς, το μεσημέρι , γίνεται η παρέλαση των αρμάτων που έχουν ετοιμάσει οι άνθρωποι των Φανών , με έντονα στοιχεία κοινωνικής και πολιτικής σάτιρας . Το έθιμο επιβάλλει ο δήμαρχος να δίνει το έναυσμα της γιορτής με το άναμμα του Φανού στην κεντρική πλατεία και στη συνέχεια , ο ίδιος , υπό τους ήχους των πνευστών και χάλκινων , θα χορέψει τον πιο γνωστό αποκριάτικο σκοπό της περιοχής.

https://YouTube.be/00WadV1-yNk