Καλή Σαρακοστή !!!

 

Καθαρά Δευτέρα

Με την Καθαρά  Δευτέρα ξεκινάει η  Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ  ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Αποκριών. Η Καθαρά  Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί <<καθαρίζονται>> πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 ημέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.

Κύρια έθιμα σε όλη την Ελλάδα είναι το πέταγμα του χαρταετού, αλλά και το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν από την Μικρά Ασία οι πρόσφυγες. Σε πολλές περιοχές υπάρχουν τοπικά έθιμα.

Μελίνα Ντσιαφέρη

Υ.Γ.  Ξέρω ότι κάποιοι έχετε γράψει για τον χαρταετό και το Γαϊτανάκι

Όλα τα άρθρα ειναι τέλεια! Μπράβο σε όλους!!!

Το καρναβάλι της Ξάνθης

Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι - Θρακικές Λαογραφικές Εορτές (ή Καρναβάλι Ξάνθης) είναι ο θεσμός με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στην πόλη της Ξάνθης. Ξεκίνησε το 1966 και έχοντας διαγράψει μια πορεία 55 ετών, έφθασε έως τις μέρες μας περνώντας ποικίλες φάσεις εξέλιξης και μετάλλαξης.

Η Ξάνθη διοργανώνει το μεγαλύτερο Καρναβάλι της Βόρειας Ελλάδας και το δεύτερο μεγαλύτερο σε όλη την Ελλάδα, μετά το Καρναβάλι της Πάτρας. Αποτελεί ένα από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνονται δεκάδες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έχει να επιδείξει μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τη μουσική, το χορό και το θέατρο, εκθέσεις με εικαστικό ή άλλο περιεχόμενο, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών καθώς και πολλές επιλογές για ψυχαγωγία, ξεφάντωμα και γλέντι. Στη διάρκεια των τριών αυτών εβδομάδων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη της Ξάνθης συρρέουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για συναυλίες.

Η φήμη του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού έχει περάσει τα τελευταία χρόνια τα σύνορα της Ελλάδας και έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστό και αγαπητό στις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων. Επισκέπτες από την Βουλγαρία, την Τουρκία και τη Ρουμανία, έρχονται κάθε χρόνο για να δουν από κοντά το Καρναβάλι ενώ πολλοί είναι αυτοί που συμμετέχουν στην παρέλαση.

Μέχρι και την δεκαετία του 1950 οι αποκριάτικες εκδηλώσεις που διοργανώνονταν στην Ξάνθη είχαν κυρίως λαογραφικό χαρακτήρα, με έντονα προβεβλημένα τα παραδοσιακά θρακιώτικα στοιχεία. Συμμετείχαν κυρίως χορευτικά συγκροτήματα και όλοι οι πολιτιστικοί σύλλογοι των τριών νομών της Θράκης και κάποιοι γειτονικών περιοχών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ορισμένοι Ξανθιώτες με φαντασία, διάθεση και τόλμη προώθησαν την ιδέα των λαϊκών γιορτών κατά την περίοδο της Αποκριάς. Έτσι, το 1966 για πρώτη φορά οργανώθηκαν στη Ξάνθη οι Αποκριάτικες Θρακικές Γιορτές.  Οι Γιορτές του 1966 και 1967 οργανώθηκαν από την Τοπική Επιτροπή Τουρισμού και η σύλληψη της ιδέας τους ανήκει στο γιατρό Στέργιο Στάθη. Επίσης, είναι γνωστό ότι τα πρώτα χρόνια, οι γειτονικές πόλεις ήθελαν πάση θυσία να πάρουν το Καρναβάλι στην πόλη τους. Αυτό δεν επιτεύχθηκε, καθώς, ο θεσμός είχε εδραιωθεί και οι τοπικοί άρχοντες και οι επαγγελματίες έκαναν το παν για να το διατηρήσουν.

Στα πρώτα χρόνια, πριν τη δικτατορία, η Φ.Ε.Ξ. είχε αναλάβει την πραγματοποίηση των γιορτών, ενώ από τη μεταπολίτευση και μετά οι σύλ­λογοι της πόλης και των χωριών του νομού Ξάνθης, βοηθούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Στη διοργάνωσή τους από το 1986 - 1990 κύριο λόγο παίζει η Θρακική Θεατρική Σκηνή, ενώ από το 1991 οργανώνονται σύλλο­γοι ειδικά για τη συμμετοχή στις Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές. Οι σύλ­λογοι όλοι με τους εκπροσώπους τους αποτελούν την Οργανωτική Επιτροπή. Από το 1987 δίπλα στον τίτλο «Θρακικές Λαογραφικές Εορτές», που είναι η επίσημη ονομασία του θεσμού (από το 1969), προστίθεται και ο τίτλος «Ξανθιώτικο Καρναβάλι»

Η ιστοσελίδα el.wikipedia.org

Δήμαρχος Ξάνθης στον Θέμα 104.6: Υπερβολική η ματαίωση του καρναβαλιού - Έχουν «καταστραφεί» οικονομικά οι επιχειρήσεις

http://https://youtu.be/Uwz2H_ivNsg

Ο “Φανός” της Κοζάνης

Η κοζανίτικη Αποκριά είναι το πιο γνήσιο, λαϊκό και αυθεντικό έθιμο της πόλης. Ένα ζωντανό έθιμο που στηρίζεται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων, αναβιώνοντας μια παράδοση, οι ρίζες της οποίας χάνονται στα βάθη του χρόνου. Γλέντι και ξεφάντωμα με φαγητό, κρασί, χορό, τραγούδι και αθυροστομία χωρίς όρια είναι τα χαρακτηριστικά των εκδηλώσεων.

<<Οι Φανοί>> είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις διάφορες γειτονιές της Κοζάνης και οι ντόπιοι τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια (στο τοπικό ιδίωμα) που σατιρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα. Κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, κάθε μέρα μια γειτονιά ανάβει τον δικό της <<Φανό>> ενώ το βράδυ της Κυριακής (της μεγάλης Αποκριάς) ανάβουν όλοι οι <<Φανοί>> σ' όλες τις γειτονιές και η πόλη ζει ένα ξέφρενο παραδοσιακό γλέντι ως το πρωί.

 

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΣΚΟΥΠΑΣ, ΛΕΡΟΣ

Χορός εύθυμος, σκωπτικός, που έχει πια ξεχαστεί. Δεν έλειπε από τα γλέντια και ιδιαίτερα από εκείνα των Αποκριών. Χορεύεται  από 6-7 ζευγάρια και κάποιον που αντί για ντάμα κρατά μια σκούπα και τραγουδά "Μαυρομάτα, μαυρομάτα, συ μου τα 'κλεψες τα νιάτα..." και συνεχίζει με έμμετρα πειράγματα και αστεία. Οι άλλοι του απαντούν και τον κοροϊδεύουν, αυτός τους κυνηγά και τους χτυπά με τη σκούπα. Κάποτε φωνάζει "Αλλαγή" και τότε όλοι πρέπει να αλλάξουν ντάμες κι αυτός να προλάβει να αρπάξει την ντάμα κάποιου. Όποιος μείνει χωρίς ντάμα χορεύει με τη σκούπα.

 

Ο ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ

 

Ο χαρταετός είναι μια ελαφριά κατασκευή σκοπός της οποίας είναι να πετά με τη βοήθεια του αέρα. Ο χαρταετός κρατιέται από αυτόν που τον πετά μέσω της καλούμπας, ενός λεπτού σχοινιού.

Η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται πιθανότατα από την Κίνα. Είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν. Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαρής Δευτέρας. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί.

Ο χαρταετός πετάει για πρώτη φορά γύρω στο 200 π.Χ στην Κίνα και στη Μαλαισία. Στην  Ευρώπη  ήρθε στο  1400  μ.Χ. από  Ευρωπαίους  εξερευνητές που  ταξίδευαν  στην  Ασία. Κατά  τους  δύο  Παγκόσμιους  Πολέμους  χρησιμοποιήθηκε  ως  συσκευή  παρατήρησης.

Στην ελληνική παράδοση το πέταγμα του χαρταετού συμβολίζει το πέταγμα της ανθρώπινης ψυχής προς τον Δημιουργό της. 

Σήμερα οι περισσότεροι χαρταετοί του εμπορίου είναι πλαστικοί και δυστυχώς όχι ιδιαίτερα ανθεκτικοί.

Οι Μπούλες και Γενίτσαροι-Νάουσα

Οι Μπούλες και Γενίτσαροι της Νάουσας

Αυτό που ξεχωρίζει αυτό το έθιμο από τα άλλα είναι το αυστηρό τελετουργικό του. Σε αντίθεση με την αταξία, την απρέπεια, τα σατυρικά τραγούδια και την αυτοσχέδια μεταμφίεση που επικρατεί παντού τις Απόκριες, τις “Μπούλες” τις χαρακτηρίζει η σοβαρότητα και η τυποποιημένη εθιμική ευπρέπεια σε συνδυασμό με την απαράμιλλη αισθητική των χορευτών.
Οι “Μπούλες” είναι άντρες ντυμένοι γυναικεία, ενώ οι “Γενίτσαροι” είναι ντυμένοι με φουστανέλες και φορούν μια ιδιόμορφη μάσκα. Γυρίζουν παρέες, παρέες τους δρόμους και τις πλατείες, χορεύοντας προκαθορισμένα τραγούδια με ειδικό τρόπο, που θυμίζει πολεμικό χορό. Οι περισσότεροι χοροί είναι κατεξοχήν αντρικοί, εκτός από τη Μακρυνίτσα που χορεύεται από τη Μπούλα. Όσο οι Γενίτσαροι φορούν τις μάσκες, δεν επιτρέπεται να χορέψει μαζί τους κανείς από τους θεατές. Όταν τις βγάλουν, τότε ξεκινάει ένα μεγάλο πανηγύρι που κρατάει μέχρι τις πρωινές ώρες. Πολλοί ισχυρίζονται, ότι το έθιμο έχει τις ρίζες του σε πρωτόγονες παγανιστικές τελετές με σκοπό την ευγονία. Το σίγουρο είναι, ότι με το πέρασμα του χρόνου το έθιμο ενσωμάτωσε την τοπική ιστορία και συνδέθηκε με την Τουρκοκρατία.

Όπως λέγεται, οι Αρματολοί και οι Κλέφτες με την ευκαιρία της Αποκριάς κατέβαιναν στην πόλη ντυμένοι γυναίκες και χορεύοντας έρχονταν σε συνεννόηση με τους δικούς τους για τον αγώνα της ελευθερίας. Το νταούλι και ο ζουρνάς είναι οι πρωταγωνιστές των γλεντιών που γίνονται τις δυο τελευταίες Κυριακές της Αποκριάς με μεζέδες και τσίπουρα, ενώ το ντύσιμο είναι από τα σημαντικότερα μέρη της τελετουργίας και κρατάει πάνω από δυο ώρες!

Ο Γενίτσαρος πρώτα φοράει το μπινιβρέκι (μακρύ άσπρο σώβρακο) και από πάνω μακριές κάλτσες, που στερεώνονται με τις βουδέτες (τύπος καλτσοδέτας με μαύρες φούντες). Μετά φοράει το πουκάμισο με τα φαρδιά κεντητά μανίκια, ακολουθεί η κατάλευκη φουστανέλα με τις 300 έως 400 πιέτες και μετά μπαίνει το πισλί, ένα μαύρο γιλέκο με ανοιχτά μανίκια. Πάνω από αυτό μπαίνει ένα άλλο αμάνικο γιλέκο, που έχει στο στήθος ραμμένα νομίσματα και χαϊμαλιά και στην πλάτη βαρύτιμα κοσμήματα, όπως τοκάδες, γιορντάνια και κιουστέκια.Μπούλες - ΒικιπαίδειαΤο σελάχι φοριέται και αυτό στη μέση πάνω από ένα ριγέ μαντίλι, ενώ στο τέλος φοριέται το μαφέσι, ένα ακόμη μεταξωτό μαντίλι που πάνω του θα κρεμαστούν τα θαυμάσια λεπτοδουλεμένα αραχνοειδή κοσμήματα, οι παϊαντζήδες. Εντυπωσιακή είναι και η στιγμή που δένεται το πρόσωπο. “Πρόσωπο” είναι η μάσκα που φοράει ο Γενίτσαρος, κέρινη από μέσα για να μένει δροσερό το πρόσωπο και γύψινη απ’ έξω. Η μάσκα, που έχει για μάτια και στόμα μικρές σχισμές, στερεώνεται πάνω στο ταράμπουλο, ένα μακρύ μεταξωτό ύφασμα. Η μάσκα της Μπούλας, που ακολουθεί κάθε μπουλούκι Γενιτσάρων χορεύοντας σοβαρή και περήφανη, είναι βαμμένη με κατακόκκινα μάγουλα και χείλη. Στο κεφάλι φοράει εντυπωσιακά ψεύτικα λουλούδια με κορδέλες και τούλινο πέπλο.

Το φόρεμά της είναι πολύχρωμο με φουρό και φοράει και λιμπαντί (βελούδινο κεντητό γιλέκο με μανίκια). Στο στήθος κρέμονται μεταξωτές τραχηλιές, ενώ η ζώνη στολίζεται με σκαλιστές πόρπες, τα κολάνια. Την Καθαρά Δευτέρα οι Γενίτσαροι βγάζουν τη μάσκα και ξεχύνονται και πάλι στους δρόμους αποκαλυμμένοι.

Γενίτσαροι και Μπούλες-χορός και ντύσιμο

Κούλουμα

Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, προέρχεται από μία άλλη λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα», δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό, επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Σύμφωνα με την wikipedia με την ονομασία κούλουμα χαρακτηρίζεται ο υπαίθριος πανηγυρισμός της «Καθαρής Δευτέρας». Δεν έχει εξακριβωθεί η αρχαία προέλευση της εορτής αυτής που αποτελεί θρησκευτική εορτή κατά την οποία εορτάζεται η αμέσως μετά της Αποκριάς έναρξη της Τεσσαρακοστής. Οι γιορτάζοντες τα «Κούλουμα» τρώνε άζυμο άρτο «λαγάνες» ενώ καταναλώνουν κυρίως νηστίσιμα φαγητά λεγόμενα σαρακοστιανά όπως π.χ. ταραμά, ταραμοσαλάτα, θαλασσινά, ελιές, κρεμμύδια, διάφορα λαχανικά, χαλβά κ.ά.

Γενικά
Η γιορτή αυτή είναι πανελλήνια και κατ' άλλους έχει αθηναϊκή καταγωγή, ενώ κατ΄ άλλους βυζαντινή.
Στην Κωνσταντινούπολη γιορταζόταν έντονα από πλήθος κόσμου που συνέρρεε σε ένα από τους επτά λόφους της πόλης και συγκεκριμένα σ΄ εκείνο του ελληνικότατου οικισμού των «Ταταούλων».
Στην Αθήνα από πολλές δεκαετίες προ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τα Κούλουμα γιορταζόταν στις πλαγιές του λόφου του Φιλοπάππου όπου οι Αθηναίοι «τρωγόπιναν» καθισμένοι στους βράχους από το μεσημέρι μέχρι τη δύση του Ήλιου. Οι περισσότεροι χόρευαν από τους ήχους πλανόδιων μουσικών, κατά παρέες, είτε δημοτικούς είτε λαϊκούς χορούς υπό τους ήχους «λατέρνας».
Το σούρουπο όλοι οι Ρουμελιώτες γαλατάδες της Αθήνας έστηναν λαμπρό χορό κυρίως τσάμικο γύρω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός παρουσία των Βασιλέων και πλήθους κόσμου.

Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΤΖΑΡΟΥ -ΞΑΝΘΗ

Στην Ξάνθη αναβιώνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς το έθιμο το ''ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΤΖΑΡΟΥ"', συγκεκριμένα  καίγεται ''ο Τζάρος '' στο κέντρο μιας  αλάνας ή σε ένα ύψωμα, για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Είναι ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα ,τοποθετημένο πάνω σε έναν σωρό από πουρνάρια. Μετά  τι κάψιμο του <<Τζάρου>> τη σειρά  παίρνουν αμέτρητα πολύχρωμα πυροτεχνήματα .

Το έθιμο αυτό το έφεραν οι προσφυγιές από το Σαμακωβ της Ανατολικής Θράκης και  αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κάτοικους του ομώνυμου συνοικισμού, οποίος  βρίσκεται κοντά στην γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου της Ξάνθης.

Έκοψαν τον τζάρο στο Ξανθιώτικο Καρναβάλι 2017! Και του χρόνου....ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ! Έφτασε η στιγμή για το μεγάλο άλμα - Εφημερίδα Αδέσμευτη Θράκης