Βασικές Αρχές Συνθεσης

Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Τι είναι σύνθεση

Όταν κάποιος οργανώνει (συνθέτει) ένα σύνολο από στοιχεία σε μια διάταξη.

Στην εικόνα βλέπετε τη γκουέρνικα του Πικάσσο. Πολλά επιμέρους στοιχεία οργανώνονται σε μία ενιαία σύνθεση. Το έργο εμπνεύστηκε από το βοβμαρδισμό της μικρής Ισπανικής  πόλης Γκουέρνικα από τους Γερμανούς. 

Η σύνθεση των έργων στις εφαρμοσμένες τέχνες βασίζεται σε δυο παράγοντες τη χρηστικότητα και την υλική υπόστασή τους.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ

Η σύνθεση ξεκινά από μια αρχική ιδέα.

Η ιδέα ξεκινάει από μία έμπνευση. (φύση, φαντασία, συναισθήματα)

Η ιδέα αποκτά μορφή στη συνέχεια. (οπτική έκφραση της ιδέας)

Ο σχεδιαστής κάνει πολλές δοκιμές για να βρεί ποιος είναι ο καλυτερος τρόπος για να αναδειχθεί το έργο του. Σπάνια καταφέρνει κανείς να πετύχει αμέσως το αποτέλεσμα που θέλει.

Οι δοκιμές αυτές γίνονται συνήθως με σκίτσα, σχέδια ή πρόχειρα μοντέλα.

Όταν ο δημιουργός καταλήξει στη μορφή που θέλει να δώσει, προχωρά στην εκτέλεση του έργου του.

Θερμά και ψυχρά χρώματα

Ο διαχωρισμός των χρωμάτων σε ψυχρά και θερμά, έχει προκύψει από συσχετισμούς των χρωμάτων με διάφορες καταστάσεις που γνωρίζουμε.

Θερμά χρώματα θεωρούνται το κόκκινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί μεταδίδουν μια αίσθηση ζεστασιάς επειδή τα συσχετίζουμε με τη φωτιά, τον ήλιο και τα χρώματα του καλοκαιριού.

Ψυχρά χρώματα θεωρούνται το μπλε, το πράσινο και το βιολέ γιατί θυμίζουν το κρύο, τον πάγο, τη θάλασσα, τα χρώματα δηλαδή του χειμώνα.

Τα θερμά χρώματα συνήθως φαίνονται σαν να βρίσκονται πιο κοντά στον παρατηρητή, ενώ τα ψυχρά χρώματα συνήθως φαίνονται πιο μακριά από αυτόν.

Όπως θα δείτε και στα τετράγωνα σχήματα πιο κάτω αν μισοκλείσετε τα μάτια σας.

Άσκηση:

Σχεδιάστε ένα τετράγωνο διαστάσεων 15εκ.Χ15εκ. και τοποθετήστε πάνω του 10 γραμμές σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, οι οποίες να αρχίζουν και να τελειώνουν στα όρια του τετραγώνου. Χρωματίστε τα σχήματα που δημιουργούνται. Δημιουργήστε 4 διαφορετικές χρωματικές συνθέσεις με διαφορετικούς βαθμούς έντασης και ηρεμίας.

Ιδιότητες των χρωμάτων

Το χρώμα χαρακτηρίζεται από τρία στοιχεία την απόχρωση, τη φωτεινότητα ή αξία και την ένταση ή κορεσμό.

Αξία - Φωτεινότητα

Πολλές αποχρώσεις έχουν την ίδια ή σχεδόν την ίδια χρωματική αξία. Η χρωματική αξία καθορίζεται απ’ το πως το μυαλό ερμηνεύει αυτό που αντιλαμβάνεται το μάτι. Η αξία αντιστοιχεί σε μια κλίμακα γκρίζων που ξεκινούν από το λευκό και φτάνουν ως το μαύρο, ή στις ποσοστιαίες αντανακλάσεις του φωτός που επιστρέφει στο μάτι του θεατή. Εντελώς διαφορετικά από την απόχρωση, η αξία ποικίλλει πάνω στην κλίμακα μεταξύ φωτός και σκότους. Για παράδειγμα το πορτοκαλί έχει μεγαλύτερο βαθμό φωτεινότητας από το σκούρο μπλε ή το σκούρο μοβ. Το μαύρο έχει τη χαμηλότερη τιμή από κάθε άλλο χρώμα, ενώ το λευκό έχει τη μεγαλύτερη τιμή.

Το χρώμα

Το χρώμα
Η οπτική επικοινωνία είναι παγκόσμια και διεθνής.

Αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας γύρω μας είναι το χρώμα.

Το έργο τέχνης , ζωντανός οργανισμός , σύνολο από ατομικά στοιχεία ενωμένα με ρυθμό, ισορροπία, αρμονία, είναι το αποτέλεσμα μιας δημιουργικής πράξης με ολοκληρωμένη πορεία οργάνωσης και με τη συμμετοχή του παρατηρητή.
Ακόμη συνιστά ένα προϊόν ενσωμάτωσης και συνδυασμού των εξωτερικών φυσικών φαινομένων και των εσωτερικών δυνάμεων του ανθρώπου.

Πηγή κάθε χρώματος είναι το φως.

Με τον όρο χρώμα" εννοούμε ένα ορισμένο μήκος κύματος της ακτινοβολίας του φωτός. Το χρώμα εξαρτάται από τη σύσταση των υλικών σωμάτων , επάνω στα οποία η φωτεινή ακτινοβολία ανακλάται, απορροφάται ή αλλάζει διεύθυνση . Η αντίληψη των χρωμάτων επιτελείται από μια ειδική λειτουργία του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος δε "βλέπει , αλλά ερμηνεύει τα μήκη κύματος του ορατού φάσματος. Την ακτινοβολία αυτή δέχεται η βιολογική "φωτογραφική μηχανή , δηλαδή το μάτι, και τη μεταφέρει μέσω των οπτικών νεύρων στον εγκέφαλο.

Τα χρώματα και η ανάμειξή τους ως χρωστικές ύλες αποτελούν αντικείμενο έρευνας και προβληματισμού όλων των ζωγράφων.

Στις εικαστικές τέχνες, και πιο συγκεκριμένα στη ζωγραφική, τρία είναι τα βασικά χρώματα: το κίτρινο, το κόκκινο και το μπλε. Όλα τα άλλα χρώματα δημιουργούνται από την ανάμειξη των βασικών χρωμάτων σε διάφορες ποσότητες και αναλογίες.

Η ανά δύο μείξη των βασικών χρωμάτων δημιουργεί τα λεγόμενα δευτερεύοντα χρώματα.

Συμπληρωματικό ζεύγος χρωμάτων λέγεται αυτό που σχηματίζεται από ένα δευτερεύον χρώμα και από το βασικό χρώμα που δε συμμετέχει στη δημιουργία του δευτερεύοντος.

Εάν τοποθετήσουμε τα τρία βασικά χρώματα - κίτρινο, κόκκινο , μπλε - σε λευκό ή μαύρο φόντο, θα διαπιστώσουμε διαφορετικά χρωματικά αποτελέσματα.

Έτσι, το κίτρινο πάνω στο άσπρο φόντο φαίνεται πιο σκούρο από το άσπρο και παίρνει ένα θερμό και μαλακό τόνο. Το κίτρινο πάνω στο μαύρο φτάνει στο μεγαλύτερο βαθμό φωτεινότητας και αποκτά ένα χαρακτήρα ψυχρό και επιθετικό.

Το κόκκινο τετράγωνο πάνω στο άσπρο φαίνεται πολύ σκούρο και η φωτεινή του δύναμη εκφράζεται δύσκολα. Αντίθετα, σε μαύρο φόντο λάμπει και ακτινοβολεί θερμά.

Το μπλε τετράγωνο πάνω στο άσπρο φαίνεται βαθύ σκούρο· το άσπρο τετράγωνο που το περιβάλλει μοιάζει πιο ανοικτό από ό ,τι στην περίπτωση του κίτρινου. Πάνω στο μαύρο το μπλε δείχνει πιο ανοιχτό και το ίδιο το χρώμα ακτινοβολεί.

Άσκηση:

Ψάξτε για έγχρωμες εικονογραφήσεις σε βιβλία και σε περιοδικά. Αναγνωρίστε τα βασικά, τα δευτερεύοντα και τα συμπληρωματικά χρώματα.

Το έργο τέχνης και τα χαρακτηριστικά του

Όλα σχεδόν τα έργα τέχνης αλλά και οποιαδήποτε μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης χαρακτηρίζονται από τα παρακάτω στοιχεία:

1. Το θεματικό υλικό (η ιδέα του έργου)
2. Τη μορφή (που δίνει ο δημιουργός στην ιδέα του)
3. Τη διάταξη (η οργάνωση των στοιχείων του έργου)
4. Το μέσο (υλικά και τεχνικές που επιλέγει ο δημιουργός για την κατασκευή του)
5. Το ρυθμό (ιστορικά στοιχεία, κοινωνικά χαρακτηριστικά)

Οι τέχνες προσφέρουν αισθητική απόλαυση. Οι τέχνες εκείνες που κατα κύριο λόγο στοχεύουν στη δημιουργία αισθητικής απόλαυσης ονομάζονται καλές τέχνες. Ενώ οι καλλιτεχνικές δημιουργίες που έχουν συγκεκριμένη λειτουργία και άμεση χρηστικότητα ονομάζονται εφαρμοσμένες τέχνες.

Οι τέχνες μπορούν να καταταχθούν σε τρεις μεγάλες ενότητες, οι οποίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε το χώρο που διαχειρίζεται η καθεμία.

1. Καλές τέχνες (ζωγραφική, λιθογραφία, χαρακτική, ξυλογραφία, μεταξοτυπία, χαλκογραφία, αγιογραφία, γλυπτική, ξυλογλυπτική, πολυχρωματικό γλυπτό, κινητική γλυπτική)
2. Εφαρμοσμένες τέχνες (κεραμική, αγγειοπλαστική, αγγειογραφία, χειροτεχνία, κόσμημα, χρυσοχοΐα, υφαντική, ταπητουργία, ενδύματα, υφαντουργία, διακοσμητική χώρων, επενδύσεις τοίχων, μωσαϊκά, υαλογραφία, σχεδίαση βιομηχανικού αντικειμένου, έπιπλο, τυπογραφία κ.α.)
3. Μαζικές τέχνες (φωτογραφία, κινηματογραφικές τέχνες, τηλεόραση, βιβλίο, διαφήμιση, γραφιστική με η/υ, λογότυπα κ.α.)

Στο παρακάτω link θα βρείτε διάφορα έργα τέχνης σε παζλ:

http://corfu.nationalgallery.gr/pazl

Εισαγωγικά για την τέχνη

Μέσα από την ανάγκη του για καλλιτεχνική δημιουργία ο άνθρωπος προσπάθησε να απαντήσει στα αιώνια προβλήματα της ζωής: τον έρωτα, το θάνατο, το θείο, την ίδια τη ζωή. Επομένως, η καλλιτεχνική δημιουργία, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε τέχνη, εμφανίζεται από τότε που εμφανίστηκε και ο άνθρωπος επάνω στη Γη.

H λέξη "τέχνη" προέρχεται, σύμφωνα με μία εκδοχή, από το ρήμα "τίκτω"(= "γεννώ") και, όπως κάθε δημιουργία, είναι στενά συνδεδεμένη με την κοινωνική πραγματικότητα και με τις αντιλήψεις κάθε εποχής.

Από τον Πλάτωνα (427-347 π.Χ.) και μετά, πολλοί φιλόσοφοι έχουν προτείνει θεωρίες για την τέχνη και την αισθητική.

Η λέξη »τέχνη» εκφράζει τα πάντα, είτε πρόκειται για προϊστορικές σπηλαιογραφίες, είτε για ένα σωρό σκουπιδιών στη γωνιά κάποιας αίθουσας τέχνης.
Χρησιμοποιούμε συχνά την ίδια λέξη όταν αναφερόμαστε στη μουσική και τη λογοτεχνία, πρωτίστως, όμως, υποδηλώνει τις εικαστικές τέχνες, δηλαδή τις δημιουργίες που έγιναν για να τις βλέπουμε, και κυρίως τη ζωγραφική.

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα οι φιλόσοφοι, οι ιστορικοί αλλα και οι εκφραστές και οι δημιουργοί της αναρωτιούνται αν είναι η τέχνη μια «μίμηση» του πραγματικού ή μια «πραγμοποίηση του αληθινού»

Ίσως ένα από τα δυσκολότερα ερωτήματα που άφησε αναπάντητα ο αιώνας που πέρασε. Όσο καιρό η τέχνη εθεωρείτο «απο-μίμηση» της φύσης ή ως ανθρώπινη προσπάθεια προσέγγισης του ωραίου, όλα έβαιναν καλώς. Όταν όμως κάποιοι Γερμανοί φιλόσοφοι, με πρώτο και καλύτερο τον Χέγκελ και τις γνωστές παραδόσεις του περί Αισθητικής, άρχισαν να ζητούν από την τέχνη την αποκάλυψη της αλήθειας, τα πράγματα δυσκόλεψαν.

H τέχνη δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει απο-μίμηση της φύσης, δήλωνε ο Σοπενχάουερ, αφού την ξεπερνά. Ο Νίτσε, δε, έβλεπε στην τέχνη την οριστική αποδοχή, ευλογία και θεοποίηση της ανθρώπινης ύπαρξης· θεωρούσε την τέχνη ξελογιάστρα και ελιξίριο ζωής. Από τότε οι ορισμοί της τέχνης δίνουν και παίρνουν. Δεν υπήρξε καλλιτέχνης που να μην έχει έναν δικό του ορισμό της τέχνης. Υπάρχουν, λοιπόν, τόσοι ορισμοί όσο και καλλιτέχνες. Το λιγότερο.

Τι είναι για εσάς η τέχνη;