Updated on 24 Νοεμβρίου, 2025
.
Updated on 24 Νοεμβρίου, 2025
.
Updated on 24 Νοεμβρίου, 2025
.
Updated on 24 Νοεμβρίου, 2025
Σημεία στίξης
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Ως σχόλιο, χρησιμοποιούνται δηλώνοντας:
α) μεταφορική χρήση μιας λέξης του κειμένου: Γερή «γροθιά» δέχτηκε ο αθλητισμός προχθές την Κυριακή από τη δράση ταραχοποιών στοιχείων στα γήπεδα.
β) ειρωνεία : Ο υπεύθυνος έφτασε στο χώρο με τη «συντροφιά» αστυνομικών δυνάμεων.
γ) αποστασιοποίηση του γράφοντος από τα γραφόμενα, απαξίωση μιας έννοιας: Περιορισμένα «κέρδη» άφησε στο λαό μας η μεταναστευτική πολιτική που ακολούθησε ως τώρα.
δ) αμφισβήτηση: Έτσι, οι ντόπιοι πληθυσμοί σ' αυτές τις χώρες του πλανήτη, έπεσαν θύματα της απληστίας των «πολιτισμένων» λευκών.
ε) έμφαση: Αρχίζω την κάθε μέρα μου προφέροντας τη λέξη «Ελευθερία»
ΘΑΥΜΑΣΤΙΚΟ
(Ξαναδείτε στον Τοίχο της Κυψέλης μας και τις σχετικές ερωτήσεις στα κριτήρια αξιολόγησης)
Updated on 6 Νοεμβρίου, 2025
Κ. Θεοτόκης, “Η Τιμή και το Χρήμα”
Στην εφαρμογή "Αρχεία" μπορείτε να βρείτε ένα αρχείο pdf με ολόκληρη τη νουβέλα "Η Τιμή και το Χρήμα" του Κ. Θεοτόκη.
Στον παρακάτω υπερδεσμό μπορείτε να δείτε την ταινία "Η τιμή της αγάπης" της Τώνιας Μαρκετάκη.
https://www.youtube.com/watch?v=EV7dx_kMFz
Ο Κερκυραίος Κωνσταντίνος Θεοτόκης (1872-1923), αν και αριστοκρατικής καταγωγής, με μεγάλη μόρφωση και πολυταξιδεμένος, ασκεί με τα κείμενά του κριτική στην πολιτική και στους πολιτικούς της εποχής του. Τα κοινωνικά ζητήματα είναι αυτά που κυρίως τον απασχολούν και γι' αυτό θεωρείται ο βασικός εκπρόσωπος του κοινωνικού ή ιδεολογικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα. Ο Θεοτόκης [...] και χρησιμοποιεί το ρεαλισμό για να περιγράψει τη φτώχεια, την αθλιότητα και τη θέση της γυναίκας στην εποχή του. [ Όπως είδαμε και στη νουβέλα ¨Η Τιμή και το Χρήμα" προσπαθεί να δείξει ότι με το κοινωνικό σύστημα που ισχύει, το χρήμα και το συμφέρον αλλοιώνουν το χαρακτήρα των ανθρώπων και κατευθύνουν τις πράξεις τους. ]
Ο ρεαλισμός είναι ένα λογοτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε αρχικά στη Γαλλία από τα μέσα του 19ου αιώνα και συνδέθηκε με την ανάπτυξη των θετικών επιστημών. Η λογοτεχνία οφείλει τώρα να αφήσει κατά μέρος τη φαντασία και τα συναισθήματα και να υιοθετήσει στη γραφή τη μέθοδο των θετικών επιστημών (παρατήρηση και περιγραφή των γεγονότων με στόχο την πιστή αναπαράσταση της πραγματικότητας).
Στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα εμφανίστηκε στη Γαλλία επίσης ο νατουραλισμός με εισηγητή τον πεζογράφο Εμίλ Ζολά (Émile Zola). Πρόκειται για το κορύφωμα του ρεαλισμού, που όπως και αυτός ασκεί κριτική στην κοινωνία της εποχής. Ο νατουραλισμός υπερτονίζει τις άσχημες πλευρές της ζωής και ασχολείται με θέματα όπως η ανθρώπινη αθλιότητα, η διαφθορά και οι απάνθρωπες συνθήκες ζωής. Οι νατουραλιστές λογοτέχνες επιλέγουν συνήθως ήρωες του περιθωρίου και επιμένουν στη φωτογραφική απόδοση της πραγματικότητας.
Στο νατουραλισμό η κριτική της κοινωνίας εμφανίζεται πολύ σκληρή καταγγέλλοντας την κοινωνική εξαθλίωση και τις απαράδεκτες συνθήκες, στις οποίες είναι υποχρεωμένοι να ζουν οι άνθρωποι.
Πηγή : Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Ενότητα 6η, Β. Πεζογραφία)
Αν κάποιος θέλει, μπορεί να διαβάσει στο "Λεξικό Λογοτεχνικό Όρων" μια πιο αναλυτική παρουσίαση των λογοτεχνικών ρευμάτων του Ρεαλισμού και του Νατουραλισμού.
Με τον όρο «ηθογραφία» χαρακτηρίζουμε μια τάση της νεοελληνικής πεζογραφίας, που ξεκινά λίγο μετά το 1880 και συνεχίζεται ως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Όπως φαίνεται και από τις χρονολογίες αυτές, η ηθογραφία συνδέεται άμεσα με τη λογοτεχνική γενιά του 1880, καθώς και με την ανάπτυξη του νεοελληνικού διηγήματος.
Τι ακριβώς σημαίνει «ηθογραφία» όμως; [...]
Όλα τα ηθογραφικά κείμενα, [...] έχουν ως βασικό τους στόχο την όσο το δυνατόν πιο πιστή παρουσίαση της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο και στο ελληνικό χωριό, με τις τοπικές παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, καθώς και τις συνήθειες, το χαρακτήρα και τη νοοτροπία του απλού ελληνικού λαού. Οι ήρωες της ηθογραφικής πεζογραφίας είναι σχεδόν πάντα οι απλοί άνθρωποι της υπαίθρου.
Η ηθογραφία είναι ένα φαινόμενο καθαρά ελληνικό. Σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν την εποχή εκείνη στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μπορούμε να πούμε ότι η ηθογραφία είναι η ελληνική εκδοχή του ρεαλισμού και, ως ένα βαθμό, του νατουραλισμού. Παράλληλα, έχει επηρεαστεί από το πνεύμα του θετικισμού, καθώς και από την επιστήμη της λαογραφίας, που αρχίζει να αναπτύσσεται στη χώρα μας από το 1870 και μετά, με κυριότερο εκπρόσωπο το Νικόλαο Πολίτη.
Βλ. και βιβλίο "Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (: ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Η νεότερη περίοδος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (1880-1930) [[ κυρίως οι δύο παράγραφοι κάτω από τον πίνακα του Λύτρα ]]
Όποιος θέλει μπορεί να διαβάσει περισσότερα στο "Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων"
______________________________________________________________________________________________________________
<-------------------------------------------->
Ένα δείγμα ηθογραφικού διηγήματος ( "Η Αγγέλικα, του Αργύρη Εφταλιώτη) μπορείτε να διαβάσετε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα
(Για τον Αργύρη Εφταλιώτη :
--> Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α΄Β΄Γ΄Γυμνασίου ), σελ. 94 (ή εδώ [κατεβείτε στην ιστοσελίδα, αναζητήστε τα ονόματα των λογοτεχνών στο περιθώριο δεξιά, γραμμένα με ροζ χρώμα ])
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΑΤΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥΣ
--ΠΟΘΕΓ (Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας)
-- ΕΚΕΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου)
-- Βιβλιοnet
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (Απόσπασμα έως ¨... ἄς ὄψεται ὁ Σπανός, ποῦ στάθηκε ἡ αἰτία.", δηλαδή οι πρώτες έντεκα παράγραφοι [ υπολογίζω εδώ τη στιχομυθία ως μία παράγραφο] )
Α
- Να αναφέρετε τα τρία πρόσωπα, τα οποία κατονομάζονται στο κείμενο.
- Να αναγνωρίσετε τις ιδιότητες αυτών των τριών προσώπων.
- Να προσδιορίσετε το χώρο με τον οποίο συνδέονται τα εξής πρόσωπα: α) οι προεστοί και β) οι μεγάλες κοπέλες του χωριού.
Β
- «Είναι αλήθεια... την ομορφιά.»: Να εντοπίσετε στο απόσπασμα στοιχεία από την εμφάνιση και τη συμπεριφορά της Αγγέλικας, τα οποία προκάλεσαν α)τη διακωμώδηση και β) το θαυμασμό στις κοπέλες του χωριού.
- «Η αλλαγή αυτή είτανε βέβαια σιγανή κι απ' έξω μοναχά. Το φυσικό της δεν μπορούσε να τ' αλλάξ' η χωριατοπούλα.» .
α) Ποια ήταν η επίδραση που άσκησε η δασκάλα στις κοπέλες του χωριού ;
β) Ποιο περιεχόμενο πιστεύετε ότι δίνεται από τον αφηγητή στην έννοια «φυσικό» ; Συμφωνείτε με την άποψη ότι το «φυσικό» δεν αλλάζει ; Τεκμηριώστε τις απόψεις σας.
Γ
- α) Ποιος είναι ο τύπος του αφηγητή και η οπτική γωνία του κειμένου και β) ποιος αφηγηματικός τρόπος χρησιμοποιείται – να αναφέρεται παραδείγματα από το κείμενο ;
- Γράψτε ένα διάλογο που διεξάγεται στο καφενείο μεταξύ των ανδρών του χωριού, στο πλαίσιο του οποίου εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την επίδραση που ασκεί στις κοπέλες του χωριού η δασκάλα»
Δ
Με αναφορές στο κείμενο παρουσιάστε :
- Το γυναικείο στερεότυπο που είναι κυρίαρχο στο χωριό.
- Τις ανατροπές στο κυρίαρχο γυναικείο στερεότυπο που προκαλεί η δασκάλα.
Posted on 8 Οκτωβρίου, 2025
.
Updated on 8 Οκτωβρίου, 2025
Αφηγηματικοί τρόποι
Διήγηση/αφήγηση: εξιστόρηση γεγονότων, αφήγηση (ο αφηγητής περιγράφει τι συνέβη με δικά του λόγια ή εκθέτει σκέψεις και συναισθήματα των προσώπων, χωρίς άμεση παράθεση των λόγων τους).
Περιγραφή ***: λεπτομερής απόδοση, αναπαράσταση τόπων, καταστάσεων και χαρακτήρων.
Διάλογος*** :
- Διάλογος σε αφηγηματικό κείμενο, όπου αποδίδεται πιστά ο λόγος των προσώπων (ύφος, ιδίωμα, λεξιλόγιο κτλ.) με τη χρήση παύλας /εισαγωγικών.
- Θεατρικός διάλογος, όπου απουσιάζει εντελώς ο αφηγητής και η υπόθεση εξελίσσεται με διαλογικό τρόπο - θεατρική τεχνική (π.χ. «Μνήμη» Στρ. Τσίρκα).
Σχόλιο: γνώμες, κρίσεις, σχόλια του αφηγητή που οδηγούν σε γενικεύσεις.
Μονόλογος /εσωτερικός μονόλογος (λόγος χωρίς ακροατή, «ροή της συνείδησης» - ακραία περίπτωση απόσυρσης του αφηγητή).
Ελεύθερος πλάγιος λόγος: πιστή απόδοση από τον αφηγητή σκέψεων και συναισθημάτων ενός προσώπου της ιστορίας σε τρίτο πρόσωπο και σε χρόνο παρελθοντικό. Σύμμειξη του λόγου του αφηγητή και του λόγου των ηρώων
Πιο αναλυτικά : ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ (έντυπο ή ηλεκτρονικό ).
Ρόλος - λειτουργία του διαλόγου
-- Προσδίδει στην αφήγηση δραματικότητα, φυσικότητα και ζωντάνια.
-- Συντελεί στην πειστικότερη διαγραφή των χαρακτήρων - τα πρόσωπα αποκτούν αληθοφάνεια.
-- Προσιδιάζει στην ανθρώπινη ιδιότητα του αφηγητή, που δεν μπορεί να είναι παντογνώστης. Ο αναγνώστης αντλεί μέσω του διαλόγου πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα.
-- Εξυπηρετεί την εξέλιξη της δράσης - προετοιμάζει σκηνές που θα ακολουθήσουν.
Ρόλος - λειτουργία της περιγραφής
-- Σκιαγραφεί τα πρόσωπα, στήνει το σκηνικό της δράσης και γενικά φωτίζει την αφήγηση με διάφορες άμεσες ή έμμεσες πληροφορίες.
-- Συντελεί στη μετάβαση από το ένα αφηγηματικό μέρος στο άλλο.
-- Προκαλεί αγωνία και αναμονή στον αναγνώστη με την επιβράδυνση της δράσης.
-- Προσφέρει αισθητική απόλαυση στον αναγνώστη.
Ηθογραφία προσώπων
Τα πρόσωπα μιας αφήγησης ηθογραφούνται – ψυχογραφούνται μέσω των ακόλουθων τεχνικών:
-- Μέσα από την περιγραφή και τα σχόλια που κάνει γι’ αυτά ο αφηγητής.
-- Μέσα από τη διήγηση/αφήγηση των πράξεών τους.
- Μέσα από τον μονόλογο (ή τον εσωτερικό μονόλογο – ενδοσκόπηση), τον διάλογο και τη σχέση τους με τα άλλα πρόσωπα της αφήγησης.
-- Μέσα από τα λόγια και τις κρίσεις των άλλων προσώπων της αφήγησης.
Ο λόγος των προσώπων είναι δυνατόν να εκφέρεται /αποδίδεται:
Σε ευθύ λόγο, μέσω του διαλόγου ή του μονολόγου.
Σε πλάγιο λόγο, εξαρτημένο ή ανεξάρτητο.
