Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 55

https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/archaia-ellinika-a-likeiou/xenofontas/xenofon-ellinika-kefalaio-2-paragrafos-4/

Πρωτότυπο Κείμενο

«Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον· ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα οὗ δεῖ τὰ ἐκ τούτων πράττετε. Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν͵ εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος͵ εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται. Ὁ δὲ Θηραμένης ὥσπερ εἰκὸς καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα. Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν.

Μετάφραση

«Σας παραδίνουμε, είπε, τον Θηραμένη αυτόν εδώ που έχει καταδικαστεί σύμφωνα με το νόμο. Εσείς, αφού τον συλλάβετε και τον οδηγήσετε, όπου πρέπει, να εκτελέσετε τα περαιτέρω. Μόλις είπε αυτά, ο Σάτυρος τον τραβούσε από τον βωμό, τον τραβούσαν και οι υπηρέτες. Ο δε Θηραμένης, όπως ήταν φυσικό, επικαλούνταν και θεούς και ανθρώπους να βλέπουν αυτά που γίνονταν. Οι δε βουλευτές δεν αντιδρούσαν γιατί έβλεπαν και αυτούς που ήταν στα κιγκλιδώματα όμοιους με τον Σάτυρο και το βουλευτήριο ότι ήταν γεμάτο από φρουρούς και γιατί γνώριζαν ότι αυτοί που ήταν παρόντες είχαν εγχειρίδια.

Φαίνεται εδώ ότι ο Θηραμένης έχει πιαστεί από το βωμό και τον τράβαγαν για να τον απομακρύνουν από εκεί. Οι άνθρωποι του Κριτία δε σεβάστηκαν τον ιερό χώρο του βωμού που παρείχε άσυλο στους ικέτες. Συνεπώς, ο Κριτίας εμφανώς παρουσιάζεται όχι μόνο αδικότατος, αλλά και ασεβέστατος.

καθορᾶν: χρησιμοποιήθηκε αυτό το ρήμα γιατί οι θεοί βλέπουν από ψηλά. Ο Θηραμένης είχε φτάσει στο έσχατο σημείο απελπισίας, αφοί οι δήμιοί του τον αποσπούσαν βίαια από το βωμό για να τον θανατώσουν. Η μόνη του δυνατή αντίδραση ήταν να φωνάζει όσο μπορούσε πιο δυνατά και να επικαλεστεί τη βοήθεια των θεών, αλλά και των ανθρώπων που μισούσαν τους Τριάκοντα. Οι δημοκρατικοί όμως Αθηναίοι, παρέμεναν αδρανείς από φόβο για την ίδια τους τη ζωή. Οι βουλευτές δηλαδή ησύχαζαν από φόβο, παρόλο που διαισθάνονταν και έβλεπαν την αδικία. Χαρακτηριστικό είναι ότι κανένας βουλευτής δεν είχε τη δύναμη να υπερασπιστεί το Θηραμένη.

Το πιθανότερο ήταν ότι οι φωνές του Θηραμένη δεν οφείλονταν σε φόβο και δειλία μπροστά στο θάνατο αλλά στην προσπάθειά του να εξεγείρει το λαό κατά των Τριάκοντα τυράννων.

Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον: κύρια πρόταση κρίσεως.

παραδίδομεν: ρήμα / ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο / Θηραμένην – ὑμῖν: άμεσο και έμμεσο αντικείμενο/ τουτονί: επιθετικός προσδιορισμός / κατακεκριμένον: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός/ κατὰ τὸν νόμον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συμφωνίας.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα -τὰ ἐκ τούτων πράττετε: κύρια πρόταση επιθυμίας.

πράττετε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο / οἱ ἕνδεκα: παράθεση / τὰ ἐκ τούτων: αντικείμενο / λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / αὐτόν: ενν. αντικείμενο των μετοχών.

οὗ δεῖ (ἀπαγαγείν αὐτόν): δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ονοματική.

δεῖ: ρήμα/ ἀπαγαγείν: τελικό απαρέμφατο, ενν. υποκείμενο με υποκείμενο ὑμάς: ενν. (ετεροπροσωπία) / αὐτόν: ενν. αντικείμενο / οὗ: επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο

ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

εἶπεν: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / ταῦτα: σύστοιχο αντικείμενο.

εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἷλκε: ρήμα/ ὁ Σάτυρος: υποκείμενο / αὐτόν: ενν. αντικείμενο / ἀπὸ τοῦ βωμοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνσης από τόπο.

εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἷλκον: ρήμα / οἱ ὑπηρέται: υποκείμενο/ αὐτόν: ενν. αντικείμενο.

ὁ δὲ Θηραμένης -καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἐπεκαλεῖτο: ρήμα/ ὁ δὲ Θηραμένης: υποκείμενο / καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους: αντικείμενο / καθορᾶν: απαρέμφατο του σκοπού με υποκείμενο θεοὺς καὶ ἀνθρώπους (ετεροπροσωπία) / τὰ γιγνόμενα: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὰ ως αντικείμενο στο ρήμα.

ὥσπερ εἰκὸς ἦν: αναφορική παραβολική πρόταση του τρόπου.

εἰκὸς ἦν: απρόσ. Έκφραση / ἐπεκαλεῖσθαι: ενν. υποκείμενο/ Θηραμένην: ενν. υποκείμενο απαρεμφάτου (ετεροπροσωπία) / αὐτούς: ενν. αντικείμενο.

ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶχεν: ρήμα / ἡ δὲ βουλὴ: υποκείμενο / ἡσυχίαν: αντικείμενο / ὁρῶσα καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες: επιρρηματικές αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: αντικείμενο στις μετοχές ὁρῶσα καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες / ὁμοίους: κατηγορούμενο στο τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντας ενν. / Σατύρῳ: δοτική αντικειμενική / τὸ ἔμπροσθεν: αντικείμενο στο ὁρῶσα και υποκείμενο στην κατηγορηματική μετοχή ὂν (ενν.) / τοῦ βουλευτηρίου: γενική διαιρετική / πλῆρες: κατηγορούμενο / τῶν φρουρῶν: γενική αντικειμενική στο πλῆρες.

ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο οὐκ ἀγνοοῦντες.

παρῆσαν: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο / ἒχοντες: επιρρηματική τροπική μετοχή / ἐγχειρίδια: αντικείμενο.