[ΠΗΓΗ: https://mmoschopoulou.wordpress.com/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%83-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%83/]

Η κατάσταση της χώρας στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα

- Τα σύνορα ήταν ασφυκτικά [Συνέδριο του Βερολίνου (1878): η Ελλάδα δεν είχε
ακόμη απελευθερώσει με τις δυνάμεις της τα αλύτρωτα μέρη του έθνους, την Ήπειρο,
τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου].
- Μόνο το εμπόριο παρουσίαζε αξιόλογη ανάπτυξη, εξαιτίας των Ελλήνων της
Διασποράς.

Παράγοντες που επιβράδυναν τον εκσυγχρονισμό και την κοινωνικοοικονομική
ανάπτυξη της Ελλάδας:

1) οι τεταμένες σχέσεις της αφενός με τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης και
αφετέρου με τις γειτονικές χώρες
2) η πολιτική αστάθεια
3) η ανασφάλεια στην ύπαιθρο
4) η χαμηλή πίστη της χώρας διεθνώς.

Τι σήμαινε ο όρος εκσυγχρονισμός τη δεδομένη ιστορική στιγμή;
 δημιουργία ισχυρού τακτικού στρατού και πολεμικού ναυτικού
 ανάπτυξη οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου, καθώς και ταχυδρομικού και
τηλεγραφικού δικτύου
 εισαγωγή νέων καλλιεργητικών μεθόδων στη γεωργία
 εμπέδωση της τάξης και της ασφάλειας στις μετακινήσεις και στις μεταφορές
 ανάπτυξη του πιστωτικού συστήματος και της διεθνούς πίστης της χώρας.

Προϋποθέσεις για τον εκσυγχρονισμό:
 εξεύρεση οικονομικών πόρων και ορθολογική διαχείρισή τους
 ορθολογικός προσδιορισμός των εθνικών προτεραιοτήτων και αμετάκλητη
προσήλωση στην εξυπηρέτησή τους.

Ωστόσο, η Μεγάλη Ιδέα επισκίασε κάθε άλλη εθνική προτεραιότητα, παρότι οι
αντίπαλοί της υποστήριζαν ότι αποτελούσε τροχοπέδη για τον εκσυγχρονισμό.

Το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη
Δεκαετία 1880: o Χαρίλαος Τρικούπης προώθησε ευρύ πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων
και δημόσιων έργων. Πιο συγκεκριμένα:

 μείωσε στο μισό τον αριθμό των βουλευτών
 καθόρισε αυστηρά κριτήρια επιλογής των δημοσίων υπαλλήλων
 προώθησε αλλαγές στα Σώματα Ασφαλείας και αναδιοργάνωσε τον στρατό
και τον στόλο
 αύξησε τον αριθμό των σχολείων και των μαθητών και προώθησε τον
εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού προγράμματος
 ευνόησε τη βιομηχανική ανάπτυξη
 επέκτεινε το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο
 προσπάθησε να προσελκύσει κεφάλαια από τον παροικιακό ελληνισμό

Το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Ελευθέριου Βενιζέλου

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος: προσκλήθηκε από την ηγεσία του Στρατιωτικού Συνδέσμου
που είχε ηγηθεί το 1909 του κινήματος στο Γουδή.

Το 1911 ο Βενιζέλος προώθησε τις μεταρρυθμίσεις του μέσω της αναθεώρησης του
Συντάγματος του 1864. Ειδικότερα:

 μείωσε την πλειοψηφία από το ήμισυ των βουλευτών στο ένα τρίτο
 απέκλεισε την εκλογή εν ενεργεία αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων στο
αξίωμα του βουλευτή (ασυμβίβαστο)
 όρισε τη δυνατότητα του κράτους να απαλλοτριώνει περιουσιακά στοιχεία
των πολιτών χάριν του δημοσίου συμφέροντος
 καθιέρωσε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων
 εκσυγχρόνισε το στρατό και το στόλο (μετακαλώντας Γάλλους και Άγγλους
ειδικούς).