Τα μέτωπα
 Το δυτικό μέτωπο:
Η πολεμική προσπάθεια της Γερμανίας στράφηκε κυρίως κατά της Γαλλίας η
οποία, παρά τη σθεναρή της αντίσταση, παραδόθηκε σε μία εβδομάδα.
Σταδιακά, όμως, οι Γάλλοι αναχαίτισαν τη γερμανική προέλαση στον ποταμό
Μάρνη και το μέτωπο σταθεροποιήθηκε.
Η ζωή στα χαρακώματα
 Το ανατολικό μέτωπο:
Σ’ αυτό οι Γερμανοί και οι Αυστριακοί πολεμούσαν κατά των Ρώσων
οδηγούμενοι σε αδιέξοδο. Γι’ αυτό επιστρατεύθηκε η τεχνολογία (ευρεία
χρήση πολυβόλου και πυροβόλου, χειροβομβίδας, ολμοβόλου, αυτοκινήτων
Χαρακώματα: Σύστημα αμυντικών οχυρώσεων που ανοίχτηκαν από τους
δύο αντιπάλους και αποτέλεσαν το βασικότερο χαρακτηριστικό του
Μεγάλου Πολέμου για τέσσερα χρόνια. Η διαβίωση στα χαρακώματα
προσέδωσε μορφή στατικότητας στις επιχειρήσεις, ενέτεινε την αίσθηση
της μονοτονίας και της ματαιότητας του πολέμου και δοκίμασε την ψυχική
αντοχή των στρατιωτών. Εκεί χάθηκε ο ανθός της νεολαίας της Γαλλίας,
της Γερμανίας και της Βρετανίας.
για μεταφορές, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και νέα όπλα, όπως άρματα μάχης,
δηλητηριώδη αέρια και αεροπλάνα.
Ο παγκόσμιος χαρακτήρας του πολέμου
Σταδιακά ο πόλεμος έγινε παγκόσμιος. (Καταγράφονται 60 κηρύξεις πολέμου
σε τέσσερα χρόνια!!!). Σημειώνουμε ενδεικτικά δύο γεγονότα που επηρέασαν
καθοριστικά την έκβασή του: την έξοδο των ΗΠΑ στο πλευρό της Αντάντ και
τη ρωσική επανάσταση.
Η έκβαση του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Το 1918 συνθηκολόγησε η Βουλγαρία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Αυστρία
και η Γερμανία. Τσέχοι, Πολωνοί, Νοτιοσλάβοι και Μαγυάροι βρέθηκαν στο
στάδιο ίδρυσης εθνικών κρατών.
Συνέπειες του Πολέμου
 Απώλειες εκατομμυρίων ζωών (10 εκατομμύρια νεκροί και 20 εκατομμύρια
τραυματίες μόνο στα πεδία των μαχών)
 Θύματα ανάμεσα στους αμάχους
 Τεράστιες υλικές καταστροφές
 Μεγάλο οικονομικό κόστος → ανάγκη για δανεισμό, περιπλοκή των
διακρατικών σχέσεων και εξαρτήσεις
 Πολιτικές και κοινωνικές αναστατώσεις
 Διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών (Οθωμανική, Αψβούργων)
 Υπονόμευση θεμελιωδών αξιών του δυτικού πολιτισμού, όπως η
κοινοβουλευτική δημοκρατία → κρατικός παρεμβατισμός, επέμβαση των
στρατιωτικών στην πολιτική
Τα «14 σημεία» του Ουίλσον: Πρόκειται για δήλωση του Προέδρου των Η.Π.Α., Γ.
Ουίλσον περί αυτοδιάθεσης των λαών, με την οποία δόθηκε ιδεολογική υπόσταση
στη σύρραξη και επιταχύνθηκε η διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών
(Οθωμανική, Αψβούργων)