Posted on 18 Ιανουαρίου, 2022

ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ.

O Ηράκλειος γεννήθηκε το 575 μ.Χ. Ο πατέρας του Ηράκλειος ο Πρεσβύτερος ήταν έξαρχος της Καρχηδόνας και ένας από τους παλαιούς στρατηγούς του αυτοκράτορα Μαυρίκιου , με σημαντικό ιστορικό θριάμβων στο περσικό μέτωπο. Η άνοδος του Ηράκλειου στην εξουσία άρχισε το 608, όταν ο ίδιος και ο πατέρας του, ο Ηράκλειος ο Πρεσβύτερος, οδήγησαν σε εξέγερση ενάντια στο σφετεριστή Αυτοκράτορα Φωκά. Ξεκινώντας από τις ανατολικές ρωμαϊκές επαρχίες και ενισχύοντας καθ’ οδόν το στράτευμά του, ο νεαρός Ηράκλειος φτάνει στη Βασιλεύουσα το 610 και εισέρχεται θριαμβευτής στην Πόλη με την υποστήριξη των Πράσινων και χωρίς μάχη. Η ανακτορική φρουρά αυτομολεί στην πλευρά του και τελικώς ο Φωκάς συλλαμβάνεται και εκτελείται.

Στις 5 Οκτωβρίου 610 ο Ηράκλειος παντρεύεται την αγαπημένη του Ευδοκία , η οποία στέφθηκε Αυγούστα. Η Ευδοκία γέννησε δύο παιδιά: μια κόρη την Επιφανεία (γέννηση στις 7 Ιουλίου 611) και ένα γιο, τον Ηράκλειο - Νέο Κωνσταντίνο (γέννηση στις 3 Μαΐου 612). Όμως η αυτοκράτειρα έπασχε από επιληψία και πέθανε στις 13 Αυγούστου του 612. Η ταφή της έγινε στο ναό των Αγίων Αποστόλων Κωνσταντινουπόλεως .Μετά τον θάνατο της Ευδοκίας ο Ηράκλειος παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την ανιψιά του Μαρτίνα κόρη της αδελφής του, Μαρίας. Για τον γάμο αυτό ο αυτοκράτορας αποδοκιμάστηκε δημόσια στον Ιππόδρομο από τον λαό.

Βασικός εχθρός του Βυζαντίου αυτή την εποχή είναι οι Πέρσες. Ο Ηράκλειος ξεκινά την εκστρατεία εναντίον τους το 622, μετά από 12 χρόνια σκληρής προετοιμασίας. Πριν αναχωρήσει από την Κωνσταντινούπολη, έστεψε διάδοχό του τον δεκάχρονο γιο του Ηράκλειο-Κωνσταντίνο και παρέδωσε τις υποθέσεις του κράτους, στα χέρια του μάγιστρου (πρωθυπουργού) Βώνου, ο οποίος είχε και την υποστήριξη του Πατριάρχη Σέργιου.

Η εκστρατεία ξεκίνησε τη Δευτέρα του Πάσχα του 622. Έφτασε έτσι στην Καισάρεια της Καππαδοκίας στρατολογώντας στην πορεία του άνδρες από τις βυζαντινές επαρχίες. Συνολικά, είχε 120.000 στρατιώτες. Ο Ηράκλειος έδωσε στην εκστρατεία του χαρακτήρα ιερού πολέμου. Δημιούργησε έτσι θρησκευτικό φανατισμό στους στρατιώτες του. Ήταν η πρώτη φορά που μια τέτοια εκστρατεία αποκτούσε και θρησκευτικό χαρακτήρα. Αντιμετωπίζει τους Πέρσες νικηφόρα πρώτα στην Ισσό και έπειτα στην Νινευή. Στην Τραπεζούντα ματαιώνει τα σχέδια του Αβάρου Χαγάνου να επιτεθεί στη Βασιλεύουσα. Χωρίζει τον ρωμαϊκό στρατό σε τρία σώματα, στέλνοντας το ένα στην Πόλη, το άλλο στη Μεσοποταμία Μεσοποταμία , ενώ το τελευταίο και μικρότερο υπό την προσωπική του ηγεσία παραμένει στην Τραπεζούντα.

Το626 ο Ηράκλειος αντιμετωπίζει ξανά τους Πέρσες στη Νινευή. Η νίκη έρχεται μετά από προσωπική μονομαχία του Αυτοκράτορα με τον Πέρση επικεφαλής στρατηγό Ραζάτη. Οι συνεχείς ήττες προκαλούν την πτώση του καθεστώτος του Χοσρόη Β΄ και το οριστικό τέλος του περσικού κινδύνου για την Κωνσταντινούπολη. Ο Ηράκλειος, έχοντας πετύχει μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες και έχοντας εξουδετερώσει τον από αιώνων εχθρό της Αυτοκρατορίας, επιστρέφει στη Βασιλεύουσα, όπου εισέρχεται θριαμβευτικά από τη Χρυσή Πύλη στις 14 Σεπτεμβρίου 628. Μπροστά του βρισκόταν το ανακτηθέν από τους Πέρσες κειμήλιο του Τίμιου Σταυρού. Ο Αυτοκράτορας είναι πια 54 ετών, ευτυχής, αλλά καταβεβλημένος.

Την ίδια περίπου εποχή, κάνει την εμφάνισή του το Ισλάμ αντικαθιστώντας τον περσικό κίνδυνο. Ο Ηράκλειος παρακολουθεί συντετριμμένος την πτώση των επαρχιών, για την απελευθέρωση των οποίων αφιέρωσε όλη του τη ζωή. Η ψυχική του υγεία θα διαταραχθεί, ιδιαίτερα μετά την τρομερή ήττα και πλήρη συντριβή βυζαντινής δύναμης 80.000 ανδρών στη μάχη του ποταμού Γιαρμούρκ της Γαλιλαίας, το 636

Ο Ηράκλειος εισάγει για πρώτη φορά στην Αυτοκρατορία το σύστημα της επαρχιακής διοίκησης των Θεμάτων , το οποίο θα επιτρέψει για αιώνες στην Αυτοκρατορία τη διατήρηση αξιόμαχου στρατεύματος επιφορτισμένου με την άμυνα των Θεμάτων-επαρχιών.

Ταυτόχρονα, ο Ηράκλειος λαμβάνει μέτρα προς την οικονομική ενίσχυση των δημοσίων ταμείων. Εκτός από το στρατιωτικό και διοικητικό του έργο άξιες μνείας είναι και οι θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις που επιχείρησε να επιβάλλει, προσπαθώντας να καταπολεμήσει κυρίως τον μονοφυσιτισμό ο οποίος προκαλούσε σημαντική πολιτική αστάθεια. . Ο Ηράκλειος είναι ο Αυτοκράτορας που καθιέρωσε την ελληνική γλώσσα ως την επίσημη γλώσσα του ρωμαϊκού κράτους, αντικαθιστώντας στα επίσημα έγγραφα, επιγραφές και νομίσματα το «Imperator Caesar, Augustus» με το «Βασιλεῦς».Είναι γενικώς αποδεκτό ότι με τη βασιλεία του Ηράκλειου η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εγκατέλειψε οριστικά την Αρχαιότητα και εισήλθε για τα καλά στη μεσαιωνική φάση της, αυτήν του (σήμερα αποκαλούμενου) βυζαντινού κράτους.

Ο Ηράκλειος κατατάσσεται αναμφισβήτητα ανάμεσα στους μεγαλύτερους των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων. Εμπνευσμένος από μια βαθιά πίστη ότι έχει τη θεία εύνοια, πάντα ετίθετο προσωπικά επικεφαλής του στρατού του, κατά τρόπο που ενέπνεε και τον πλέον ολιγόψυχο στρατιώτη, και προκαλούσε τον τρόμο και το δέος στις τάξεις του αντιπάλου. Αναλογιζόμενος κανείς τη δεινή θέση της Αυτοκρατορίας στις αρχές του 7ου αιώνα αντιλαμβάνεται πώς η καταλυτική παρουσία του, τόσο στο στρατιωτικό επίπεδο, αλλά και χάρη στη διοικητική καινοτομία των Θεμάτων, ανέκοψε την πορεία εξαφάνισης του Βυζαντίου και εξασφάλισε την επιβίωσή του για τους επόμενους δύσκολους αιώνες. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 641 και ετάφη στον ναό των Αγίων Αποστόλων

Μάχη μεταξύ του στρατού του Ηρακλείου και των Περσών υπό τον Χοσρόη Β΄. Τοιχογραφία του Piero della Francesca, 1452