Τι είναι η κλιματική αλλαγή;

Η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρεάζει σταδιακά το κλίμα της γης, προσθέτοντας τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου σε εκείνες που απαντώνται φυσιολογικά στην ατμόσφαιρα.

Αυτά τα επιπλέον αέρια του θερμοκηπίου προέρχονται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, καθώς και από άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η αποψίλωση των τροπικών δασών, η γεωργία, η κτηνοτροφία και η παραγωγή χημικών ουσιών. Το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) είναι το κυριότερο αέριο του θερμοκηπίου που παράγεται από ανθρώπινες δραστηριότητες.

Αυτά τα επιπλέον αέρια ενισχύουν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της γης να αυξάνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς και να επέρχονται σημαντικές αλλαγές στο κλίμα.

Βλ. επίσης:

• Αίτια της κλιματικής αλλαγής (Δράση της ΕΕ για το κλίμα)
• Αίτια της κλιματικής αλλαγής (Ο πλανήτης μας, το μέλλον μας)

Πού βρισκόμαστε σήμερα;

Έχουμε ήδη αυξήσει την θερμοκρασία του πλανήτη κατά περισσότερο από 1 °C σε σύγκριση με το επίπεδο των θερμοκρασιών που επικρατούσαν πριν από τη βιομηχανική εποχή.

Οι επιστήμονες που συμμετέχουν στη διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή (IPCC) προειδοποιούν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 °C θα έχει σοβαρές, ακόμη και μη αναστρέψιμες συνέπειες για το περιβάλλον και τις κοινωνίες μας.

Όσο περισσότερο διαταράσσουμε το κλίμα, τόσο μεγαλύτεροι είναι οι κίνδυνοι για την κοινωνία και το περιβάλλον μας.

Βλ. επίσης:

• Παγκόσμια και ευρωπαϊκή θερμοκρασία (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος)
• Ευρωπαϊκή Κατάσταση του Κλίματος 2019 (Υπηρεσία κλιματικής αλλαγής Copernicus)
• Ειδική έκθεση σχετικά με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη κατά 1,5 °C (Διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή)

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής;

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη αισθητές σε ολόκληρο τον κόσμο και προβλέπεται να γίνουν συχνότερες και εντονότερες τις επόμενες δεκαετίες.

Χωρίς ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η ΕΕ μπορεί να βιώσει, κατά τη διάρκεια ζωής των παιδιών μας, τα εξής φαινόμενα:

• 400 000 πρόωροι θάνατοι ετησίως λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
• 90 000 θάνατοι ετησίως λόγω καύσωνα
• 40 % λιγότερο διαθέσιμο νερό στις νότιες περιοχές της ΕΕ
• 2,2 εκατομμύρια άτομα να κινδυνεύουν από παράκτιες πλημμύρες κάθε χρόνο
• 190 δισ. ευρώ σε ετήσιες οικονομικές ζημίες

Αυτές οι αλλαγές στο κλίμα έχουν τη δύναμη να μεταμορφώσουν τον πλανήτη μας, επηρεάζοντας τα αποθέματα τροφίμων και νερού καθώς και την υγεία μας. Παρότι οι κίνδυνοι αφορούν τους πάντες, οι επιπτώσεις αυτές πλήττουν εντονότερα τους φτωχούς και τους ευάλωτους.

Όσο μεγαλύτερα τα προβλήματα, τόσο πιο δύσκολη και δαπανηρή θα είναι η λύση τους· επομένως η καλύτερη επιλογή είναι η άμεση ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Βλ. επίσης:

• Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (Δράση της ΕΕ για το κλίμα)
• Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (Ο πλανήτης μας, το μέλλον μας)
• Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος)

Τι κάνει η ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;

Η ΕΕ είναι εδώ και καιρό παγκόσμια ηγέτιδα στον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οι δράσεις μας παίρνουν τη μορφή φιλόδοξων εσωτερικών πολιτικών και στενής συνεργασίας με τους διεθνείς εταίρους.

Βρισκόμαστε ήδη σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2020 και έχουμε προτείνει σχέδιο για τον περαιτέρω περιορισμό των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030.

Η Ευρώπη επιδιώκει να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Αυτό σημαίνει μείωση των εκπομπών μας όσο το δυνατόν περισσότερο και αύξηση των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα, ώστε να φτάσουμε σε «μηδενικές καθαρές εκπομπές».

Ο στόχος αυτός αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας: μιας φιλόδοξης δέσμης μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι ένα ουδέτερο ισοζύγιο, διασφαλίζοντας παράλληλα μια δίκαιη, υγιή και ευημερούσα κοινωνία για τις μελλοντικές γενιές.

Παράλληλα με τη μείωση των εκπομπών πρέπει να προσαρμοστούμε στις αλλαγές που συμβαίνουν σήμερα και σε αυτές που θα συμβούν στο μέλλον. Η ΕΕ συμβάλλει στη βελτίωση της ετοιμότητας και της ικανότητας αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Η ΕΕ συνεργάζεται με άλλες χώρες και περιφέρειες για την προώθηση της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα και τη στήριξη των προσπαθειών των χωρών-εταίρων, ιδίως των πλέον ευάλωτων.

Η ΕΕ καταβάλλει επίσης προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι η ανάκαμψη από την πανδημία του κορονοϊού πραγματοποιείται χέρι-χέρι με τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη, ψηφιακή και ανθεκτική Ευρώπη.

Βλ. επίσης:

• Δράση της ΕΕ για το κλίμα και τη βιωσιμότητα
• Δράση της ΕΕ για το κλίμα και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Δράση της ΕΕ για το κλίμα)
• 5 στοιχεία σχετικά με τον στόχο της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο)

Πώς θα συμβάλει η ανάληψη δράσης στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;

Η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία αποτελεί τόσο επείγουσα πρόκληση όσο και ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους.

Αναλαμβάνοντας δράση για το κλίμα και το περιβάλλον, καθένας από εμάς μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση και την προστασία του πλανήτη τόσο σήμερα όσο και για τις μελλοντικές γενιές.

Ορισμένα από τα οφέλη για την κοινωνία είναι τα εξής:

• νέες, πράσινες θέσεις εργασίας
• αύξηση της ανταγωνιστικότητας
• οικονομική ανάπτυξη
• καθαρότερος αέρας και αποδοτικότερα συστήματα δημόσιων συγκοινωνιών στις πόλεις
• νέες τεχνολογίες, όπως ηλεκτρικά ή υβριδικά αυτοκίνητα, σπίτια με υψηλή ενεργειακή απόδοση ή κτίρια με έξυπνα συστήματα θέρμανσης και ψύξης
• ασφάλεια εφοδιασμού σε ενέργεια και άλλους πόρους — μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τις εισαγωγές

Μελέτες δείχνουν ότι η μετάβαση σε μια πράσινη και ψηφιακή κοινωνία είναι οικονομικά και πρακτικά εφικτή. Το κόστος που θα έχει η κλιματική αλλαγή για την οικονομία και την κοινωνία θα είναι πολύ υψηλότερο από το κόστος που συνεπάγεται η αντιμετώπισή της σήμερα.

Τι μπορεί να κάνει ο καθένας από εμάς;

Η κοινωνία στο σύνολό της, καθώς και όλοι οι τομείς της οικονομίας ―από τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας έως τον τομέα της βιομηχανίας, των μεταφορών, των κτιρίων, της γεωργίας και της δασοκομίας― θα παίξουν έναν ρόλο στην προσπάθεια αυτή. Μεγάλο μέρος των απαιτούμενων γνώσεων και πολλές αποδεδειγμένα αξιόλογες λύσεις είναι ήδη διαθέσιμες.

Οι επιλογές που κάνουμε στην καθημερινή μας ζωή παίζουν κι αυτές σημαντικό ρόλο. Πολλές από τις αλλαγές που κάνουμε θα βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, μετακινούμαστε, ψύχουμε ή θερμαίνουμε τα σπίτια μας, παράγουμε και καταναλώνουμε.

Όλοι μπορούν να συμβάλουν, και κάθε δράση, έστω και μικρή, έχει μεγάλη σημασία.