Ενημερώθηκε στις 11 Μαΐου, 2022
Η Κύπρος του Γιώργου Σεφέρη
"...Και δεν ξεχνώ ποτέ τη συγκίνηση που μου προκάλεσε το ποίημα «Ελένη» από τη συλλογή «Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν» και ιδίως οι στίχοι «Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα/ τόσα κορμιά ριγμένα/ στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης· τόσες ψυχές/ δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι», καθώς το διάβαζα στο τέλος της εφηβείας μου, ταυτόχρονα με τα τραγικά γεγονότα του 1974, υπό το «μαύρο φως» της τουρκικής εισβολής..." (*Από άρθρο της κ. Σακελλαροπούλου για τον Γ.Σ. στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12-10-2021 )
Ακούγοντας κι εγώ την κ. Σακελλαροπούλου, την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να μιλάει για τον Γ. Σεφέρη και να απαγγέλλει το ποίημα του '''Επί ασπαλάθων" ένιωσα δέος και συγκίνηση. Ο Γ. Σεφέρης ήταν ένας από τους πιο αξιόλογους Έλληνες ποιητές. Άλλωστε γι΄αυτό χαρακτηρίστηκε και "εθνικός ποιητής''. Έδωσε με το λόγο, τα ποιήματά του και την διεθνή κουλτούρα του μια γεύση Ελλάδας σε ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Εντύπωση μου έκανε η αναφορά του στην Κύπρο μέσα από τα ποιήματα του. Ο Γιώργος Σεφέρης συνδέθηκε στενά με την Κύπρο, τόσο ως διπλωμάτης όσο κι ως άνθρωπος και ποιητής. Η ποιητική του συλλογή Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ' είναι σχετική με το νησί. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο που ο Σεφέρης εξέδωσε τη συλλογή του αυτή το 1955, μια ιδιαίτερα σημαντική χρονιά για την Κύπρο και την Ελλάδα, αφού τότε άρχισε στο νησί ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας. Ο διορισμός του ως εκπροσώπου της Ελλάδας στη βρετανική πρωτεύουσα έγινε σε μια κρίσιμη εποχή. Στην Κύπρο διεξαγόταν τότε ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας κατά των Βρετανών αποικιοκρατών, που είχε δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα και στις ελληνοβρετανικές σχέσεις. Επομένως ιδιαίτερα αυτή την εποχή, ο ρόλος του Σεφέρη ως διπλωμάτη ήταν πολύ λεπτός, όσο και σημαντικός.
* Σημαία της Κύπρου (από https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/cyprus_el )
Ενημερώθηκε στις 11 Μαΐου, 2022
Ο δικός μου Σεφέρης και ο Σεφέρης της Προέδρου μας
απόσπασμα Άρθρου της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» για τον Γιώργο Σεφέρη, Τρίτη, 12 Οκτωβρίου 2021:
"Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο Γιώργος Σεφέρης είναι μία από τις πλέον εμβληματικές μορφές του ελληνικού λογοτεχνικού κανόνα, με το χρίσμα και την αποδοχή του «εθνικού ποιητή» ήδη από τον καιρό που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ. Θα ήθελα όμως εδώ να σας μιλήσω για τον δικό μου Σεφέρη, τον αγαπημένο δημιουργό που με συντρόφευσε από τα μαθητικά και φοιτητικά μου χρόνια, τόσο με τα ποιήματά του όσο και με τον δοκιμιακό του λόγο. Στη βιβλιοθήκη μου υπάρχει πάντα ο πανόδετος τόμος των ποιημάτων του από τον Ίκαρο, στην έβδομη έκδοσή του, το σημαδιακό έτος 1967. Ξεφυλλίζοντας το προσωπικό μου αντίτυπο παρατηρώ σήμερα τα ίχνη της ανάγνωσης του εφηβικού εαυτού μου, τις υπογραμμίσεις και τα θαυμαστικά δίπλα σε στίχους ή ενότητες στίχων, όπως και τις μεταγενέστερες σημειώσεις μου. Συχνά αναρωτιέμαι αν θα υπογράμμιζα και σήμερα τα ίδια ποιήματα ή αν η ύστερη γνώση των ιστορικών συμβολισμών του, όπως και η δική μου εμπλοκή με τον δημόσιο βίο, άλλαξε με το πέρασμα του χρόνου την οπτική μου. Σας εξομολογούμαι ότι το ποίημα «Τελευταίος σταθμός», που φέρει και τις περισσότερες υπογραμμίσεις μου, με τον ακροτελεύτιο στίχο «Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσουν», ακόμη και σήμερα με αγγίζει βαθιά, καθώς αποτυπώνει με τόνο δραματικό τις εμπειρίες του ποιητή από την τετράχρονη εξορία του στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια της Κατοχής..."
Όλα άρχισαν από τα βραβεία Νόμπελ... Ο Γιώργος Σεφέρης είναι ο πρώτος Έλληνας και ποιητής που τιμήθηκε με το βραβεία Νόμπελ. Με αφορμή αυτό το βραβείο άρχισα να μαθαίνω για τον Γ.Σ . Μετά, ο Γιώργος Σεφέρης έγινε το επίκεντρο για να μάθω και πολλά άλλα πράγματα.
Τα αγαπημένα μου ποιήματα του ποιητή είναι: "Το σπίτι κοντά στην θάλασσα", που μας μιλάει για το σπίτι που είχαν οι γονείς του στα Βουρλά της Σμύρνης και το "Με τον τρόπο του Γ.Σ", που μας μιλάει για κάποια μέρη της Ελλάδας που μας "πληγώνουν" όταν τα επισκεφθούμε στον χώρο και στον χρόνο . Δεν ξέρω αν στο μέλλον μπορεί άλλα του ποιήματα , να γίνουν αγαπημένα μου... Ο Γιώργος Σεφέρης θα ήθελα να μου κρατάει συντροφιά με τα ποιήματά του ως μαθήτρια, ως φοιτήτρια και ως ενήλικας, όπως μάθαμε ότι έγινε και με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας...
Όταν έμαθα ότι ο Γιώργος Σεφέρης είναι ένας από τους αγαπημένους ποιητές της κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου έμεινα άφωνη! Αλλά και κάπως το περίμενα, μιας και ο Γ.Σ. έχει πει σημαντικά πράγματα μέσω των ποιημάτων του . Η απαγγελία της Προέδρου της Δημοκρατίας στο ποίημα "Επί ασπαλάθων " ήταν τόσο συγκινητική! Ο Γ.Σ , νιώθω πως πράγματι ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος που άφησε, αφήνει και θα αφήνει το αποτύπωμά του σε μικρούς και μεγάλους, αναγνώστες, φίλους της ποίησης, δημοκρατικούς πολίτες...
Ενημερώθηκε στις 10 Μαΐου, 2022
Ακούγοντας Γιώργο Σεφέρη από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας
Με εξέπληξε όταν άκουσα ότι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας λατρεύει τον Γιώργο Σεφέρη ! Πιο παλιά πίστευα ότι ο Γιώργος Σεφέρης δεν ήταν και τόσο γνωστός,αλλά όσο άρχισα να "σκάβω την ιστορία" κατάλαβα ότι πρόκειται για έναν πολύ γνωστό και σημαντικό άνθρωπο. Επίσης με συγκίνησε που άκουσα αυτό το πολύ ωραίο ποίημα, το "Επί ασπαλάθων" από την Πρόεδρο!
Μπορείτε να το ακούσετε κι εσείς εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=xbumTI1r93M
*Πηγή εικόνας: https://www.openbook.gr/epi-aspalathon/
Ενημερώθηκε στις 15 Απριλίου, 2022
“Το σπίτι κοντά στη θάλασσα “
«Η Σκάλα δεν ήταν για μας μια απλή εξοχή. Ήταν ένα είδος μαγικού χώρου, όπου ταιριάζαμε τις φαντασίες μας, όπου καταφεύγαμε στις δύσκολες στιγμές του καταπιεσμένου από το σκολειό καιρού μας….Η πλήξη διαλύονταν. Είμαστε ελεύθεροι, ελεύθεροι με την πιο σπάνια ποιότητα της λευτεριάς (...) Η Σκάλα δεν είχε φανταχτερές ομορφιές. Ούτε δάση, ούτε μεγάλα βουνά. Άνοιγε τρυφερά την αγκαλιά της στη θάλασσα…. Εκεί ήταν όλα τα εξοχικά σπίτια της οικογένειας της μητέρας. Στο περιβόλι της γιαγιάς ο γεροπλάτανος, ο έρωτάς μας. Μας ζάλιζε η χαρά του. Σπουργίτια, τζιτζίκια, σ’ αυτόν καταλήγανε. Ήταν και το μαγγανοπήγαδο. Ξεκινούσαμε για τη Σκάλα…σαν φτάναμε σκονισμένοι και διψασμένοι, τι θριαμβευτική υποδοχή εκείνη του μικρού χωριού. Μεγάλοι μικροί μας περιμένανε. Όλοι οι ηλικιωμένοι ψαράδες, με τις φαρδιές βράκες και τους ρόζους στις φούχτες, τις ψημένες από τη θάλασσα, τον ήλιο και τη δουλειά, ήταν πρόσωπα τόσο φιλικά….Οι γυναίκες με τα μεγάλα μάτια μαντηλοδεμένες, τα παιδιά τους, η παρέα μας… Πώς ήταν ο Γιώργος στη Σκάλα; Τώρα που περνάει όλη η ζωή μπροστά μου, ποτέ δεν τον θυμάμαι τόσο φιλιωμένο με τον κόσμο γύρω του, τόσον ολόκληρο. Ένιωθε το κορμί του ως το τελευταίο κύτταρο. Η μάνα με την ένστικτη σοφία της, απόφευγε να λέει μη. Όλα ήταν δικά του, όλα τα κατακτούσε, προ πάντων με την αφή. Τους γιαλούς και τα χώματα, τις πέτρες, τις βάρκες, τα κουπιά….Τα γόνατά του πάντα ματωμένα. Τα πλήγωνε και τα ξαναπλήγωνε. Μα η θάλασσα έλυνε όλα τα προβλήματα. Και τις λάσπες και τα αίματα. Με το παραμικρό βουτούσε στο νερό με τα ρούχα. Έκανε πως θέλει να δέσει κάποιο κουπί στον αρμό του, να ξεμπερδέψει τα σκοινιά της βάρκας μας, κι’ έπεφτε κατά λάθος στη θάλασσα» (Ιωάννα Τσάτσου "Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης", εκδ. ΕΣΤΙΑ)
Ο ποιητής μας μιλάει για το εξοχικό που είχε η οικογένειά του στα Βουρλά της Σμύρνης, όπου ο ποιητής, σαν παιδί περνούσε τις καλοκαιρινές του διακοπές. Εκεί ένιωθε ελεύθερος, παίζοντας πρωί και απόγευμα με την οικογένειά του και τους φίλους του στην θάλασσα. Όπως θυμάται η αδερφή του Ιωάννα, ο μικρός Γιώργος άλλαζε και γινόταν ένα με την θάλασσα και τους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους. Μου θυμίζει τα δικά μου καλοκαιρινά παιχνίδια στην θάλασσα. Έτσι κι ο ποιητής ένιωθε ξέγνοιαστος και χαρούμενος. Οι αναμνήσεις του από εκείνη την εποχή ήταν αξέχαστες!
*Φωτογραφίες: α) Δεξιά: Ο Γ.Σ. μικρός στη Σκάλα των Βουρλών και β) κάτω: μεγάλος πια όταν επέστρεψε στο παλιό του σπίτι.
Ο Γιώργος Σεφέρης μεγάλος πλέον, επισκέφθηκε την Σκάλα των Βουρλών και ξαναβρήκε το σπίτι του που ήταν πια εγκαταλελειμμένο, νιώθοντας βαθιά νοσταλγία. Οι αναμνήσεις του τον πλημμύρισαν και τον γέμισαν συγκίνηση. Αυτή η συγκίνηση έγινε και η αφορμή ενός ποιήματος,που όταν το διάβασα μου άρεσε πολύ. Θέλετε να το ακούσετε;
ΓΣ-ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ-ΑΚΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ ΝΕΖΙΡΙ
Τώρα,το σπίτι αυτό λένε πως έχει γίνει ξενοδοχείο και αν το επισκεφθείτε θα δείτε πληροφορίες για τον ποιητή. Θα ήθελα κάποτε κι εγώ να επισκεφθώ και τα Βουρλά και το συγκεκριμένο σπίτι, γνωρίζοντας ότι εκεί μέσα ο ποιητής έχει ζήσει πολλές εμπειρίες που του άφησαν μοναδικές αναμνήσεις και έγιναν πηγή έμπνευσης...
*Πηγή φωτογραφιών: https://mikrasiatis.gr/o-giorgos-seferis-kai-oi-diogmoi-tou-1914/
Ενημερώθηκε στις 22 Μαρτίου, 2022
Ακούμε τον Εμιλιάνο στο “Σώμα”
ΓΣ-ΤΟ ΣΩΜΑ-ΑΚΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΜΙΛΙΑΝΟ ΣΕΦΑ
Ένα μελίσσι βουΐζει μέσα στο σώμα της ποίησης.
Ενημερώθηκε στις 18 Μαρτίου, 2022
Πώς ενώνονται “Ανατολή και Δύση” στην Ελλάδα
"Βρισκόμαστε σ΄ένα σταυροδρόμι. Δεν ήμασταν ποτέ απομονωμένοι. Μείναμε πάντα ανοιχτοί σ΄ όλα τα ρεύματα -Ανατολή και Δύση- και τ΄ αφομοιώναμε θαυμάσια τις ώρες που λειτουργούσαμε σαν εύρωστος οργανισμός..." (Γ.Σ. Δοκιμές, τ.2. εκδ. Ίκαρος)
Ο Σεφέρης εννοεί "σταυροδρόμι" τις τρεις μεγάλες ηπείρους που ενώνονται εκεί όπου βρίσκεται η Ελλάδα. Θέλει να πει πως οι Έλληνες ήταν πάντα εξωστρεφείς και πως μπορούσαν να ενώσουν "Ανατολή και Δύση", δηλαδή να συνδέσουν την παράδοση με τις νέες ιδέες από την Ευρώπη. Όμως τονίζει πως τα καταφέρνουμε όλα αυτά μόνο όταν δεν μαλώνουμε και δεν γκρινιάζουμε, όταν έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στους άλλους και όταν συνεργαζόμαστε. Τότε γίνονται δικά μας, γίνονται ένα με τον πολιτισμό μας.
*Πηγή εικόνας: https://www.tanea.gr/2021/09/20/istoriko-arxeio/giorgos-seferis-to-portraito-tou-apo-tous-times-tou-londinou/
Ενημερώθηκε στις 16 Μαρτίου, 2022
Ακούμε τον Γρηγόρη και την Ελένη στον “Γυρισμό του ξενιτεμένου”
ΓΣ-Ο ΓΥΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΟΥ-AKOYME THN ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΚΗ & TON ΓΡΗΓΟΡΗ ΓΚΙΕΛΙ
Ο χρόνος αλλάζει τους τόπους αλλά και τους ανθρώπους...
Ενημερώθηκε στις 16 Μαρτίου, 2022
Ακούμε την Ιωάννα στο “Με τον τρόπο του Γ.Σ.”
ΓΣ-ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΟΥ ΓΣ-ΑΚΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ ΝΕΖΙΡΙ
Κάθε μας βήμα στην Ελλάδα, μας αφήνει γλυκά και πικρά συναισθήματα...
Ενημερώθηκε στις 16 Μαρτίου, 2022
Ο Σεφέρης για τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο
"Κυριευμένος από το πάθος της έκφρασης, απορροφά και παράγει ζωγραφική όπου τη βρει και όπως μπορεί. Έτσι ζωγραφίζει ως το τέλος της ζωής του σε όποιαν επιφάνεια πετύχει: ξύλα, πανιά, τενεκέδες, παλιόχαρτα, τοίχους μαγαζιών ή σπιτιών. Αυτά του έδωσε ο Θεός και μ΄ αυτά δημιούργησε ο μικρόσωμος αυτός άνθρωπος, αυτός ο αλαφροΐσκιωτος, όπως τον βλέπω σε μια παλιά του φωτογραφία" (Γ.Σ. "Δοκιμές", Φέξης 1962)
Ο ποιητής Γ.Σ. αναφέρεται στον Θεόφιλο, έναν ζωγράφο ο οποίος δεν ζωγράφιζε για να γίνει διάσημος ή για να βγάλει χρήματα, ζωγράφιζε με την ψυχή του και δεν τον ένοιαζε τι λέγαν οι άλλοι για αυτόν. Πάνω στους πίνακες του εξέφραζε όλη την ελληνική ιστορία και μυθολογία. Εκφραζόταν παντού και οι ζωγραφιές του ήταν σαν έκρηξη ηφαιστείου!
*Πηγή εικόνας: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%82_-_%CE%A7%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CF%87%CE%B1%CE%AE%CE%BB
Δημοσιεύτηκε στις 16 Μαρτίου, 2022
Ακούμε την Φαίη στο “Επί ασπαλάθων”
ΓΣ-ΕΠΙ ΑΣΠΑΛΑΘΩΝ-ΑΚΟΥΜΕ ΤΗΝ ΦΑΙΗ ΧΑΣΙΩΤΗ
Μέσα στο λαμπρό κίτρινο της άνοιξης κρύβεται κι ένα μικρό σκοτεινό αγκάθι...