Ελληνικά

ΙΣΜΗΝΗ

Η Αντιγόνη κάνει την ταφή του Πολυνείκη, Sébastien Louis Guillaume

Το όνομα της Ισμήνης προέρχεται από τις αρχαίες Ελληνικές λέξεις ‘ις’ (=ίνα) εννοώντας μυϊκή δύναμη και "μήνις" (=οργή, θυμός) και σημαίνει την δυνατή και αποφασιστική στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων της. Στην αρχαία τραγωδία «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, η Ισμήνη παρουσιάζεται ως κόρη του Οιδίποδα και της Ιοκάστης, αδελφή της Αντιγόνης και του Ετεοκλή και Πολυνείκη. Μετά τον τραγικό θάνατο των αδελφών της, που αλληλοσκοτώθηκαν με αιτία την μοιρασιά της περιουσίας του πατέρα τους, απομένει μόνο αυτή και η αδελφή της. Τον θρόνο τότε παίρνει ο Κρέοντας, αδελφός της Ιοκάστης, ο οποίος απαγορεύει την ταφή των αδελφών. Θολωμένη από θυμό, η μεγαλύτερη κόρη, Αντιγόνη, αποφασίζει να επιχειρήσει να θάψει το πτώμα του αδελφού της κρυφά. Η Ισμήνη, αντίθετα με τη γενναιότητα της αδελφής της, με φόβο και με τρόμο προσπαθεί να τη σταματήσει, ξέροντας πως αν οι προθέσεις της έβγαιναν στο φως, τότε θα τιμωρούταν με θάνατο. Η Αντιγόνη όμως είναι αποφασισμένη και παρόλο τα παρακάλια, δεν δειλιάζει στο να τιμήσει και να θάψει τον αδελφό της όπως ήταν σωστό για την εποχή εκείνη. Όπως όμως είχε προαναγγείλει η Ισμήνη, η Αντιγόνη πιάνεται, καταδικάζεται και φυλακίζεται σε μια σπηλιά όπου αυτοκτονεί, όπως και ο αγαπημένος της Αίμονας, γιος του Κρέοντα, μαθαίνοντας την τύχη της. Έτσι η Ισμήνη μένει ολομόναχη!

Η Ισμήνη ως χαρακτήρας θεωρείται δειλή και εύθραυστη, αφού δεν αντέχει να βάλει την ζωή της σε κίνδυνο, για να θάψει τον αδελφό της, όπως δίχως τρόμο έκανε η Αντιγόνη. Θα μπορούσε όμως από την άλλη μεριά να χαρακτηριστεί ως η φωνή της λογικής, αφού δίκαια και ανθρώπινα προσπαθεί να σταματήσει την αδελφή της με σκοπό να την σώσει από βέβαιο θάνατο, κάτι που καταλήγει να είναι μάταιο.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ

Αντιγόνη, Frederic Leighton (1882)

Το όνομα Αντιγόνη βγήκε από την πρόθεση αντί και γίγνομαι (γεννιέμαι) είναι πιστή απομίμηση της γενιάς και απόγονος σημαίνει αντιδραστική και αυτή που είναι ισάξια με τον γεννήτορα πατέρα της. Ήταν κόρη του Οιδίποδα και της Ιοκάστης ή, κατά μια άλλη εκδοχή, της Ευρυγανείας. Αδέλφια της ήταν η Ισμήνη και οι δίδυμοι Ετεοκλής και Πολυνείκης. Αδελφός της ήταν και ο Οιδίποδας, ο πατέρας της, λόγω της ακούσιας αιμομιξίας του με την μητέρα του Ιοκάστη. Η Αντιγόνη αντιπροσωπεύει την ηρωίδα που δεν κάμπτεται, το σύμβολο της αντίστασης και της αξιοπρέπειας. Το όνομά της και μόνο καθορίζει μια στάση ζωής. Δεν είναι ούτε μάρτυρας, ούτε αγία, παρόλα αυτά βρίσκει το θάρρος να ακολουθήσει χωρίς παρεκκλίσεις την πορεία που έχει χαράξει.

Η Αντιγόνη επίσης είναι αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή που παρουσιάστηκε πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια του 441 π.Χ.. Το θέμα της προέρχεται από τον θηβαϊκό κύκλο, απ' όπου ο Σοφοκλής άντλησε υλικό και για δύο άλλες τραγωδίες του, τον Οιδίποδα τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ. Τα μυθοπλαστικά γεγονότα της Αντιγόνης είναι μεταγενέστερα χρονολογικά από εκείνα των τραγωδιών για τον Οιδίποδα, αλλά η Αντιγόνη παρουσιάστηκε πριν από αυτές. Θέμα της είναι η προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει τον νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας, θέτοντας την τιμή των θεών και την αγάπη για τον αδερφό της υπεράνω των νόμων των ανθρώπων. Η Αντιγόνη είναι η δεύτερη αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία του Σοφοκλή, μετά τον ΑίανταΠολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν τα έργα τους από την ΑΝΤΙΓΟΝΗ του Σοφοκλή, όπως Ο Γιάννης Ρίτσος με το ποίημα ‘’Ισμήνη’’ και ‘’Η Αντιγόνη’’ του Γ. Τζαβέλα που είναι μια βραβευμένη ασπρόμαυρη ταινία.