Η διδακτική μεθοδολογία που οι εκπαιδευτικοί υιοθετούν στη διδακτική τους πρακτική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως και ο βαθμός αλλά και ο τρόπος ένταξης των ΤΠΕ στη καθημερινή διδασκαλία στο δημόσιο σχολείο, αποτελούν θέματα που απασχολούν γενικότερα όσους ασχολούνται με την εκπαίδευση (ΥΠΑΙΘ, ΙΕΠ, ΑΕΙ, σχεδιαστές επιμορφωτικών προγραμμάτων, επιμορφωτές, εκπαιδευτικούς,, κ.ά.).
Πρόσφατες έρευνες (π.χ. Κουτσογιάννης 2015, κ.ά.) δείχνουν ότι το παραδοσιακό μοντέλο διδασκαλίας "καλά κρατεί".
Επειδή το συγκεκριμένο θέμα είναι καίριας σημασίας και σχετίζεται άμεσα με το μέλλον της εκπαίδευσης, το επέλεξα ως θέμα για την πρώτη ανάρτηση (άρθρο) στο δικό μας blog (ιστολόγιο) - της ψηφιακής κοινότητας των επιμορφωτών Β Επιπέδου. Θεώρησα λοιπόν καλό να μεταφέρω εδώ τη συζήτηση που ξεκίνησε ο συνάδελφος Μανόλης Κουσλογλου στον ΤΟΙΧΟ της e-me σχετικά με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση μαζί με τα μέχρι σήμερα σχόλια, ώστε να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε ευκολότερα αλλά και να επεκτείνουμε τη συζήτηση του θέματος.
Επισυνάπτω την ανάρτηση του Μανόλη και το πρώτο δικό μου σχόλιο, ελπίζοντας στην περεταίρω συζήτηση του θέματος με την κατάθεση περισσότερων απόψεων - εμπειριών- σχολίων-κ.ά.
Παραθέτω (σε πράσινο κείμενο) την ανάρτηση του Μανόλη στον ΤΟΙΧΟ της Κυψέλης της e-me:
Εφαρμογή των γνώσεων και δεξιοτήτων ΤΠΕ στην τάξη
Είχα μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τους επιμορφούμενους, με βασικό θέμα, αν το περιεχόμενο της επιμόρφωσης στο οποίο συμμετέχουν μπορεί να εφαρμοστεί, κυρίως στο λύκειο και γιατί η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και μεθόδων στην τάξη είναι αναντίστοιχη, κατώτερη των προσδοκιών, σε σχέση με τις επιμορφώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.
Οι επιμορφούμενοι ανέφεραν:
- Γίνεται επιμόρφωση στα μοντέλα, αλλά ακόμη και οι φωτογραφίες στα βιβλία είναι εκτός ύλης
- Γίνεται επιμόρφωση στα εργαστήρια και δεν υπάρχει επαρκής υποστήριξη των συναδέλφων στην προετοιμασία των διατάξεων στα εργαστήρια
- Γίνεται επιμόρφωση σε σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, αλλά δεν υπάρχει "χώρος" για κάτι τέτοιο κάτω από την αφόρητη πίεση να βγει η διδακτέα ύλη, μια πίεση που αυξάνει από την τράπεζα θεμάτων.
- Γίνεται επιμόρφωση στα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, ενώ τα αντίστοιχα βιβλία θα κυκλοφορήσουν μετά από χρόνια. Επίσης, σε αρκετούς νομούς, δεν λειτουργούν Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ), ώστε να υποστηριχτούν οι συνάδελφοι.
Ωστόσο, κατατέθηκαν και αντεπιχειρήματα:
- Όταν υπήρχε μείωση τριώρου για τους υπεύθυνους εργαστηρίου κάθε σχολείου, αυτό συνήθως το απολάμβαναν οι "παλιοί", χωρίς φυσικά να το αξιοποιούν και συνεπώς δεν υπήρχε ουσιαστική υποστήριξη για εργαστηριακές ασκήσεις.
- Όταν δεν υπήρχε τράπεζα θεμάτων, δεν γινόταν περισσότερα πειράματα, ούτε εφαρμόζονταν σύγχρονες μέθοδοι.
- Επίσης, μέρος των νέων προγραμμάτων σπουδών, μπορούν να εφαρμοστούν και με τα τωρινά βιβλία, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στα σχολεία (μάλιστα τα προγράμματα σπουδών είναι σύγχρονα ήδη από το 2015).
- Ακόμη, σε κάποιες περιπτώσεις η ύπαρξη ΕΚΦΕ περνούσε σχεδόν απαρατήρητη, αφού δεν προσέφεραν επαρκή υποστήριξη.
Συνάδελφοι, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ανα καταθέτατε και τις δικές σας απόψεις ή/και των επιμορφούμενων των δικών σας τμημάτων.
21 comments
Skip to comment form
Author
Ο Μανόλης έχει θέση για συζήτηση ένα θέμα το οποίο είναι επίκαιρο και διαχρονικό.
Δεν έχω σκοπό να καταθέσω τις απόψεις μου χωριστά για κάθε επιχείρημα και αντεπιχείρημα, αλλά να δώσω μια γενικότερη και αισιόδοξη άποψη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ ή ΨΤ στο δημόσιο
σχολείο από την οποία νομίζω ότι μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα που σχετίζονται με το θέμα μας.
1. Η μέχρι τώρα εμπειρία στο πλαίσιο της Ατομικής Αξιολόγησης των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών δείχνει ότι οι ΤΠΕ αξιοποιούνται στη διδασκαλία με σημαντικό πρόσθετο διδακτικό όφελος (πρόσθετη διδακτική αξία). Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι σε κάποιο βαθμό αυτό γίνεται κατ’ εξαίρεση για χάρη της Αξιολόγησης, θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό το ότι οι εκπαιδευτικοί αυτοί γνωρίζουν και μπορούν να εντάσσουν αποτελεσματικά τις ΨΤ στο υφιστάμενο πλαίσιο του δημόσιου σχολείου – με όλους τους περιορισμούς που το χαρακτηρίζουν (ποσότητα ύλης, 40΄λεπτο υποδομή, ΤΘΔΔ, κ.ά.) και αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό. Να φέρω μερικά παραδείγματα αξιοποίησης των ΨΤ που παρατήρησα στη Γ ΓΕΛ όπου υπάρχει το επιχείρημα ότι οι ΨΤ δύσκολα αξιοποιούνται λόγω έλλειψης χρόνου, ανταγωνισμού, ΤΘΔΔ, κ.ά. Σε διδασκαλία σε τμήμα της Γ’ Προσανατολισμού «Υγείας» σε Βιολογία Προσανατολισμού, στο μάθημα «Αντιγραφή του DNA». Η συνάδελφος παρουσιάζει/προβάλλει σταδιακά (play-pause) προσομοίωση της διαδικασίας της αντιγραφής και θέτει σε διερευνητική συζήτηση στην ολομέλεια θέματα που αφορούν τη διαδικασία, δίνοντας χρόνο στους μαθητές να αναστοχαστούν να ρωτήσουν να προβλέψουν και να συζητήσουν. Η ίδια εκπαιδευτικός, στη Βιολογία της Β ΓΕΛ, στο μάθημα «Ταξινόμηση των οργανισμών και εξέλιξη» προβάλει σε μεγάλη οθόνη εννοιολογικό χάρτη (με εικόνες) με την εξέλιξη των θηλαστικών και πρωτευόντων και αφήνει τους μαθητές σε ομάδες να βρουν απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα π.χ. κατάταξη θηλαστικών σε οικογένειες. Τα συμπεράσματα των ομάδων συζητούνται στην ολομέλεια. Ένα άλλο παράδειγμα στη διδασκαλία της Φυσικής Γ ΓΕΛ (προσανατολισμού): Προβάλλεται βιντεοσκοπημένο πείραμα με εξαναγκασμένη ταλάντωση ελαστικών ομοιωμάτων κτηρίων διαφορετικού μήκους/ύψους, προσκολλημένων κατακόρυφα στη πάνω επιφάνεια τράπεζας που ταλαντώνεται καθώς η συχνότητα της ταλάντωσης αυξάνεται διαδοχικά. Ζητείται από τους μαθητές (προφορικά χωρίς ΦΕ) να διερευνήσουν τη σχέση της συχνότητας της ταλάντωσης με το μήκος του ταλαντωτή. Οι απαντήσεις τους συζητούνται στην ολομέλεια.
2. Στη Συνεδρία (Πακέτο) 11, επιχειρούμε να περάσουμε το μήνυμα ότι οι ΨΤ μπορούν να αξιοποιηθούν με πολλούς τρόπους και ότι, όσον αφορά τον τρόπο αξιοποίησης, δεν υπάρχουν ταμπού ως προς το τι είναι «σωστό» και τι όχι. Στον Οδηγό του Επιμορφωτή και Επιμορφούμενου αναφέρεται ότι «ο τρόπος αξιοποίησης της ΨΤ αποτελεί ένα συνεχές που ξεκινά από την απλή επίδειξη / παρουσίαση ψηφιακού υλικού από τον εκπαιδευτικό σε μια παραδοσιακή διδασκαλία και φτάνει ως τη χρήση της ως εργαλείο διερεύνησης από τους ίδιους τους μαθητές σε μια μαθητοκεντρική διδασκαλία». Επαφίεται στον διδάσκοντα να αποτιμήσει το βαθμό στον οποίο προκύπτει διδακτική αξία από την χρήση ΨΤ, σε κάθε περίπτωση που αποφασίζεται η χρήση της. Θα έλεγα ότι ο βασικός σκοπός της Επιμόρφωσης Β2, είναι οι εκπαιδευτικοί να βελτιώσουν την ικανότητά τους να αποτιμούν την πρόσθετη διδακτική αξία από την χρήση των ΨΤ στη διδακτική πρακτική τους.
3. Υπενθυμίζω ότι το επιμορφωτικό υλικό εστιάζει περισσότερο στην έννοια «Δραστηριότητα» – και λιγότερο στο «Σενάριο» – με σκοπό να την αναδείξει ως την ψηφίδα (building block) με την οποία χτίζεται μια διδασκαλία. Μια «ψηφιακή» διδακτική ή μαθησιακή Δραστηριότητα μπορεί ευκολότερα να αξιοποιηθεί στη διδασκαλία από ότι ένα ολόκληρο σενάριο. Από την άλλη, ένα σενάριο μεταφέρει τη φιλοσοφία της διδασκαλίας ενός μαθήματος η και μιας ενότητας και για αυτό το λόγο επιβάλλεται να δουλεύουμε και με σενάρια. Όμως αν το δούμε από την άποψη της εφαρμογής στην τάξη ως ολότητα, δύσκολα θα βρούμε εκπαιδευτικούς που θα το εφαρμόσουν αυτούσιο ένα διδακτικό σενάριο.
4. Κλείνοντας θεωρώ ότι είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι κατά κανόνα μια διδασκαλία αποτελεί μίγμα/εναλλαγή πολλών διδακτικών πρακτικών και προσεγγίσεων. Από αυτή την άποψη, καλό είναι να αναμένουμε αξιοποίηση των ΨΤ σε μέρος της διδασκαλίας και όχι στο σύνολό της, εκεί που (ή όπου) προκύπτει πρόσθετη διδακτική αξία. Το ίδιο ισχύει και για τις μαθητοκεντρικές, διερευνητικές, βιωματικές προσεγγίσεις. Δεν μπορώ να σκεφτώ πολλές περιπτώσεις όπου – στο καθημερινό μάθημα – δεν θα υπάρχουν φάσεις εισήγησης/παρουσίασης περιεχομένου από τον εκπαιδευτικό (δηλαδή δασκαλοκεντρικές μορφές διδασκαλίας).
Έγραψα πολλά και ελπίζω να μην σας κούρασα.
ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΙΣ….ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ….ΕΧΟΥΜΕ ΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΟΡΕΞΗ!
Τέθηκαν πάρα πολλά θέματα στο άρθρο αλλά και στο σχόλιο – συμπλήρωμα του άρθρου – από τον Χαράλαμπο, κάνοντας οποιαδήποτε συζήτηση εδώ μη παραγωγική. Ειδικά αν γίνεται με τη μορφή σχολίων, σε απλό και μη εμπλουτισμένο κείμενο, που καθιστά την ανάγνωση και παρακολούθηση τουλάχιστον δυσχερή.
Γι’ αυτό θα μείνω σε 2 μόνο σημεία.
Το πρώτο αφορά στο «Πρόσφατες έρευνες (π.χ. Κουτσογιάννης 2015, κ.ά.) δείχνουν ότι το παραδοσιακό μοντέλο διδασκαλίας “καλά κρατεί”.»
Αν, με τον όρο “παραδοσιακό μοντέλο”, εννοεί τη μη χρήση ΝΤ (θα ήθελα να το διαβάσω αυτό το άρθρο – έρευνα), τότε:
Πώς είναι δυνατόν να θεωρούμε σήμερα σαν”πρόσφατη έρευνα” αυτή του 2015, που σίγουρα βασίζεται σε στοιχεία προηγούμενων χρόνων, όταν οι τεχνολογικές εξελίξεις που δίνουν τη δυνατότητα χρήσης ΝΤ στη διδασκαλία είναι ραγδαίες; Ακόμη κι αν έγινε λαμβάνοντας υπόψη τα netbooks που μοιράσθηκαν στα παιδιά τη σχολική χρονιά 2009-2010 (μόνο στην Α’ Γυμνασίου) ή/και τους διαδραστικούς πίνακες που εγκαταστάθηκαν στις αίθουσες της Β’ Γυμνασίου την επόμενη σχολική χρονιά. Η επιμόρφωση στη χρήση ΝΤ (τότε τις λέγαμε ΤΠΕ) είχε πολύ μικρή διείσδυση στους εκπαιδευτικούς και επιπλέον, η δυνατήτα χρήσης τους (έτσι όπως τη θέλουμε σήμερα – πχ με πρόσβαση στο διαδίκτυο) ήταν εξαιρετικά περιορισμένη λόγω υποδομών. Και τα δύο αυτά ήταν ισχυρός αποτρεπτικός (ή ακόμη και απαγορευτικός) παράγοντας.
Το δεύτερο αφορά στο σημείο 1 του σχολίου.
Αναφέρεται – περιγράφεται η δουλειά μιας συγκεκριμένης συναδέλφου. Δεν μας δίνονται άλλα στοιχεία σχετικά με το υπόβαθρο – σπουδές της συναδέλφου, πράγμα που πιστεύω ότι θεωρείται καθοριστικός παράγοντας.
Στο δικό μου τμήμα, η πλειονότητα των επιμορφούμενων είναι νεοδιορισμένοι με αρκετούς από αυτούς να προέρχονται από τον “φροντιστηριακό” κλάδο (προετοιμασίας για τις πανελλαδικές εξετάσεις). Φαντάζομαι όλοι γνωρίζουμε ότι η εντατικοποιημένη διδασκαλία που γίνεται σε αυτούς τους χώρους γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με την “παραδοσιακή μέθοδο”. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν αυτοί οι συνάδελφοι, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς επιμόρφωση να αλλάξουν τρόπο λειτουργίας;
Τελειώνοντας, με αφορμή το «Επαφίεται στον διδάσκοντα να αποτιμήσει το βαθμό στον οποίο προκύπτει διδακτική αξία από την χρήση ΨΤ» που αναφέρεται στο σημείο 2 του σχολίου, θα ήθελα να θέσω μερικά ερωτήματα/σκέψεις.
Πώς ο (κάθε) διδάσκων μπορεί να κάνει αυτήν την αποτίμηση; Βασιζόμενος αποκλειστικά στις δικές του εκτιμήσεις;
Μήπως θα πρέπει να προβληθούν έρευνες που να δείχνουν την πρόσθετη διδακτική αξία των “μη παραδοσιακών μεθόδων” σε σχέση με τις “παραδοσιακές”; Και όταν γράφω για “έρευνες” εννοώ αυτές που να εστιάζουν στο τελικό αποτέλεσμα , το γνωστικό. Όχι βεβαίως αυτές που στηρίζονται στα τυχόν φύλλα αξιολόγησης που συχνά συμπεριλαμβάνονται στη διδακτική διαδικασία. Αλλά έρευνες που να μετρούν το ίδιο αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου ή/και το μεταγνωστικό, που θα πρέπει να είναι τα βασικά ζητούμε από οποιαδήποτε διδασκαλία.
Αν έχετε υπόψη σας τέτοιες έρευνες, καλό είναι να τις γνωστοποιήσετε πρώτα στους συναδέλφους επιμορφωτές.
Υ.Γ. Η οποιαδήποτε αναφορά σε πρόσωπα στο αρσενικό μόνο γένος έγινε για λόγους ταχύτερης κειμενογραφίας και πάντα συμπεριλαμβάνονται σε αυτή όλα τα γένη.
Author
Αγαπητέ Νίκο,
προσθέτω κάποιες διευκρινήσεις:
Η έκφραση “το παραδοσιακό μοντέλο διδασκαλίας” που “καλά κρατεί” αναφέρεται στο “δασκαλοκεντρικό μοντέλο” ή “μοντέλο της μεταφοράς” και αφορά στον ρόλο του μαθητή. Δεν έχει να κάνει με τις ΨΤ. Για παράδειγμα, μια βιωματική-διερευνητική διδασκαλία μπορεί να μην αξιοποιεί ΨΤ αλλά είναι Σύγχρονη και Καινοτόμα και δεν έχει σχέση με το “δασκαλοκεντρικό μοντέλο”. Μέσα από την εμπειρία μου βλέπω ότι το “δασκαλοκεντρικό μοντέλο” ακόμη και σήμερα καλά κρατεί στο δημόσιο σχολείο.
Δυστυχώς στη χώρα μας σπανίζουν οι εμπειρικές έρευνες που να δείχνουν την επίπτωση των διαφορετικών μορφών της διδασκαλίας στην επίδοση των μαθητών.
Διαφωνώ με το σκεπτικό ότι “οι συνάδελφοι που προέρχονται από τον “φροντιστηριακό” κλάδο (προετοιμασίας για τις πανελλαδικές εξετάσεις) διδάσκουν σχεδόν αποκλειστικά με την “παραδοσιακή μέθοδο” και ότι αυτοί οι συνάδελφοι είναι δύσκολο μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς επιμόρφωση να αλλάξουν τρόπο λειτουργίας”. Οι συνάδελφοι που προέρχονται (έχουν μακρόχρονη εμπειρία) από φροντιστήρια, συνήθως έχουν συγκροτημένη σκέψη και ακολουθούν αποτελεσματική μεθοδολογία στη διδασκαλία τους. Πολλοί από αυτούς διακρίνουν με σαφήνεια τι μπορούν να τους προσφέρουν οι ΨΤ στο συγκεκριμένο μάθημα και τις αξιοποιούν στις περισσότερες διδασκαλίες τους. Το έχω δει σε πολλούς ΠΕ04 ακόμη και σε επίπεδο Β και Γ ΓΕΛ. Η καθηγήτρια που περιέγραψα στα άρθρο μου είναι μια τέτοια περίπτωση. Δεν υιοθετώ την άποψη ότι για να μπορεί κάποιος να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις ΤΠΕ πρέπει να έχει πιστοποιηθεί στο Β1 ή Β2 επίπεδο. Στις μέρες μας η μάθηση περνάει μέσα από πολλά κανάλια και η επίδραση του τι κάνουν οι υπόλοιποι συνάδελφοί μας στο σχολείο παίζει σημαντικό ρόλο. Η χρήση ppt, προσομοιώσεων, εννοιολογικών χαρτών κ.α. χρησιμοποιείται και από τους συναδέλφους στα φροντιστήρια.
Όσον αφορά στο «Επαφίεται στον διδάσκοντα να αποτιμήσει το βαθμό στον οποίο προκύπτει διδακτική αξία από την χρήση ΨΤ», νομίζω ότι υποβαθμίζουμε την ικανότητα των συναδέλφων μας να κρίνουν αν το μάθημά τους είναι αποτελεσματικό ή όχι. Όλοι μας λίγο πολύ αποτιμούμε/αξιολογούμε τη διδασκαλία μας είτε διαμορφωτικά είτε στο τέλος της μέσω των απαντήσεων των μαθητών, της συμμετοχής τους/ενδιαφέροντός τους, των εργασιών τους, κ.ά. Όταν εισάγουμε κάτι νέο στη διδασκαλία μας (διδακτική πρακτική ή ΨΤ) μπορεί να μην κάνουμε τυπική έρευνα αλλά νομίζω ότι μπορούμε άτυπα να κρίνουμε το αποτέλεσμά της.
Χαράλαμπε,
Από το «Δυστυχώς στη χώρα μας σπανίζουν οι εμπειρικές έρευνες που να δείχνουν την επίπτωση των διαφορετικών μορφών της διδασκαλίας στην επίδοση των μαθητών.» δημιουργείται αυτόματα ένα ερώτημα:
Γιατί προκρίνουμε τότε σαν αποτελεσματικοτερες τις μαθητοκεντρικές μεθόδους; Βασιζόμενοι μόνο σε διεθνείς έρευνες; Και αν ναι, τότε κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές στην ανάγνωση των αποτελεσμάτων αυτών των ερευνών ανάλογα με το συνολικό εκπαιδευτικό σύστημα ή την κοινωνική/οικονομική (κλπ) κατάσταση όπου αυτές οι έρευνες διεξάγονται;
Από όσο γνωρίζω είσαι ερευνητής, άρα τα παραπάνω ερωτήματα θα έρχονται (αυτόματα) και στο δικό σου μυαλό.
Προσωπικά, πάντα ήμουν υπέρ αυτών των μεθόδων, εννοείται και χωρίς ΨΤ. Όμως, αυτό το βάσιζα κυρίως στον τρόπο που εγώ “μάθαινα”, καθώς τα θεωρητικά περί μάθησης τα είδα πολλά χρόνια αργότερα, όταν στράφηκα προς την εκπαίδευση. Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι πολύ λίγα μου έμεναν από την παράδοση από τον καθηγητή και έπρεπε να το ψάχνω μόνος μου (με ό,τι μέσα υπήρχαν εκείνα τα αρχαία χρόνια).
Άλλο πράγμα είναι όμως το “εγώ” και άλλο η “πλειονότητα” ή το επιστημονικά παραδεκτό.
Ακριβώς η προηγούμενη πρόταση απαντά και στη διαφωνία σου, όσον αφορά στην αυτοαποτίμηση της διδασκαλίας. Σε καμία περίπτωση δεν υποτιμώ την ικανότητα των συναδέλφων να αυτοαξιολογηθούν. Όμως, αυτή η αυτοαξιολόγηση εμπεριέχει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις προσωπικές εμπειρίες του καθενός. Όπως θα είδες, αναφερόμουν στη “μέτρηση” της αποτελεσματικότητας σε βάθος χρόνου, και αυτή δεν μπορεί να γίνει από τον ίδιο διδάσκοντα (ώστε να αυξήσει τις εμπειρίες του).
Επειδή δεν έχω ιδιαίτερη εμπειρία από φροντιστήρια (ποτέ δεν παρακολούθησα και επίσης δεν δίδαξα τα τελευταία 40 χρόνια – όσο έκανα μεταπτυχιακό δούλεψα σε κάποιο τοπικό), όσα έγραψα βασίζονται σε αυτά που μου έχουν πει οι επιμορφούμενοι ή οι λίγοι συνάδελφοι που βρέθηκα σε επαφή ή άκουγα σε συζητήσεις από μαθητές. Θα μου πεις ότι το δείγμα είναι μάλλον μικρό. Για αυτό λοιπόν στη διατύπωσή μου έβαλα και το “σχεδόν”. Το ότι χρησιμοποιούσαν σε μεγάλο βαθμό τις ΝΤ, κυρίως εφαρμογές γραφείου ή διαδίκτυο, για την προετοιμασία της διδασκαλίας τους δεν σημαίνει ότι τις χρησιμοποιούσαν και στην πραγματοποίησή της.
Επιμένω στο «είναι δύσκολο μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς επιμόρφωση να αλλάξουν τρόπο λειτουργίας» για όλους.
Καθώς σε αυτό που γράφεις (χρησιμοποιώντας χωρίς διαχωρισμό το “πιστοποιηθεί” ή το “παρακολουθήσει”) «Δεν υιοθετώ την άποψη ότι για να μπορεί κάποιος να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις ΤΠΕ πρέπει να έχει πιστοποιηθεί στο Β1 ή Β2 επίπεδο.» δεν παίρνεις υπόψη σου την παγκόσμια και πανταχού παρούσα μεταβλητή “Χρόνος”.
Φυσικά και μπορεί κάποιος να γίνει από μόνος του κύριος μιας γνώσης (ή οποιασδήποτε γνώσης), αλλά ο χρόνος που απαιτείται είναι, κατά κανόνα, μεγαλύτερος, λίγο ή πολύ ή πάρα πολύ, από το αν τη διδαχθεί (και χωρίς πιστοποίηση).
Υ.Γ. Η οποιαδήποτε αναφορά σε πρόσωπα στο αρσενικό μόνο γένος έγινε για λόγους ταχύτερης κειμενογραφίας και πάντα συμπεριλαμβάνονται σε αυτή όλα τα γένη.
Author
Νίκο,
κάποια σύντομα σχόλια λόγω έλλειψης χρόνου,
1. το “αποτελεσματικότερες” έχει να κάνει με το τι στόχους βάζουμε. Όταν επιτυγχάνονται οι στόχοι, τότε λέμε ότι είναι αποτελεσματικές. Οι στόχοι στα νέα ΠΣ αλλά και στα υφιστάμενα είναι κυρίως κατανόηση εννοιών, διαδικαστική γνώση, δεξιότητες (κυρίως κριτική σκέψη και κοινωνικές) και στάσεις-αξίες. Η επίδοση του μαθητή, όπως συνήθως αξιολογείται στο δημόσιο σχολείο αφορά κυρίως δηλωτική γνώση και κατανόηση.
2. οι μαθητοκεντρικότερες διδασκαλίες (σε συνεργατικά και διερευνητικά πλαίσια) θεωρώ ότι κρίνονται αποτελεσματικότερες για την επίτευξη “κατανόηση εννοιών, διαδικαστική γνώση, δεξιότητες (κυρίως κριτική σκέψη και κοινωνικές) και στάσεις-αξίες”. Το συμπέρασμα προκύπτει κυρίως από τις θεωρίες μάθησης στο πλαίσιο των οποίων σχεδιάζονται οι μαθητοκεντρικές διδασκαλίες. Επισημαίνω ότι ένα “διδακτικό μοντέλο” (ή και διδασκαλία) αποτελεί ένα μόνο εγχείρημα αξιοποίησης των συμπερασμάτων κάποιας ή κάποιων θεωριών μάθησης. Τα συμπεράσματα των θεωριών μάθησης μπορούν να υποστηριχθούν ευκολότερα (ερευνητικά και άτυπα) από ότι τα συμπεράσματα για τα διδακτικά μοντέλα. Για παράδειγμα, μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε ότι το “learning by doing” (η βιωματική μάθηση) είναι αποτελεσματικότερο για την απόκτηση διαδικαστικής γνώσης όπως και ότι η εργασία σε ομάδες προάγει περισσότερο την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και κριτικής σκέψης από ότι μια δασκαλοκεντρική διδασκαλία όπου ο μαθητής έχει περιορισμένη ευχέρεια να επικοινωνήσει και να επιχειρηματολογήσει.
3. νομίζω ότι οι “απόψεις” μας δεν διαφέρουν στην ουσία τους
Σ΄ ευχαριστώ για το “food for thought” που προσεφέρεις. Ελπίζω και κάποιος άλλος να παρακολουθεί το e-me blog!!
Χαράλαμπε,
Στο ορισμό του “αποτελεσματικότερες” προφανώς συμφωνούμε. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Πώς το μετρούμε;
Επίσης συμφωνούμε για το περιεχόμενο της αξιολόγησης των μαθητών/τριών στο σχολείο (γενικά και όχι μόνο στο δημόσιο) αλλά και σε διαγωνισμούς όπως οι πανελλαδικές εξετάσεις (επίκαιρο θέμα με τα θέματα στη Φυσική).
Ακόμη κι αν εσύ “θεωρείς” αποτελεσματικότερες τις μαθητοκεντρικές μεθόδους ή εγώ “είμαι υπέρ” αυτών των μεθόδων, δεν αρκεί για γενίκευση.
Γι’ αυτό ζητάω (επίμονα ίσως) έρευνες στον ελλαδικό χώρο. Το ότι βασίζονται στις θεωρίες μάθησης νομίζω δεν αρκεί. Άλλωστε και οι ίδιες οι θεωρίες υπόκεινται σε διαρκή έλεγχο και πιθανότατα θα προστεθούν νέες.
Για την τελευταία σου παράγραφο, νομίζω ελάχιστοι/ες παρακολουθούν το ιστολόγιο, καθώς δεν στέλνεται κάποιο μήνυμα όταν αναρτάται κάποιο άρθρο ή σχόλιο. Όσον αφορά δε στο “φουντ φορ θόουτ” (το προτιμώ τα αγγλινικά), αυτός δεν είναι ο σκοπός των κοινοτήτων μάθησης (πακέτο 10); Για όλους/ες τους/τις συμμετέχοντες/ουσες βέβαια…
Υ.Γ. Θα σου ήταν εύκολο να δώσεις έναν σύνδεσμο για την έρευνα που αναφέρεις στην αρχική ανάρτηση (Κουτσογιάννης 2015, κ.ά.);
Author
Ξεκινήσαμε τη συζήτηση πάνω στο σχόλιό μου που αναρτήθηκε πριν περίπου 1 χρόνο!!
Θα ψάξω να βρω κάποιες σχετικές αναφορές για να να σου τις στείλω. Από ότι θυμάμαι, ο Κουτσογιάννης – καθηγητής φιλόλογος στο ΑΠΘ – το ανάφερε στο υλικό της επιμόρφωσης του Β Επιπέδου βασιζόμενος σε σχετικές έρευνες. Παρόμοια συμπεράσματα αναφέρονται σε έρευνες των Τζιμογιάννης & Σιόρεντα (2007) και Demetriadis et al (2003). Θα δω αν υπάρχουν links για πρόσβαση.
Author
Δες τον Τζιμογιάννη & Σιόρεντα 2007: http://kodipheet.chem.uoi.gr/fifth_conf/pdf_synedriou/teyxos_C/1_NTE/1_NTE-13-telikoF.pdf
Ίσως και το:
Demetriadis, S., Barbas, A., Molohides, A., Palaigeorgiou, G., Psillos, D., Vlahavas, I.,
Tsoukalas, I., & Pombortsis, A. (2003). Cultures in negotiation: teachers’
acceptance/resistance attitudes considering the infusion of technology into schools.
Computers & Education, 41, 19‐37.
θα ψάξω και το Κουτσογιάννης 2015 αλλά μάλλον θα με πάρει χρόνο – που δεν έχω – να το βρω
Χαράλαμπε,
Έτσι όπως το γράφεις «Ξεκινήσαμε τη συζήτηση πάνω στο σχόλιό μου που αναρτήθηκε πριν περίπου 1 χρόνο!!», είναι σαν να θεωρείς την ανάρτηση και το σχόλιο “παλιά”!
Όμοια, κι εγώ χαρακτήρισα ευθέως την αναφερόμενη έρευνα του 2015 “παλιά”.
Τώρα με παραπέμπεις σε δημοσίευση του 2007 (που βασίζεται σε έρευνες που έγιναν το 2002-2003 και το 2004-2005) και σε ακόμη παλαιότερη, του 2003.
Μάλιστα, αυτή του 2007, αναφέρεται κυρίως στις στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις ΤΠΕ και όχι στο αν χρησιμοποιούνται μαθητοκεντρικές μέθοδοι διδασκαλίας(1). Επίσης, αυτή του 2003, από τον τίτλο και μόνο, δείχνει να έχει παρόμοιο περιεχόμενο.
Στο πρώτο μου σχόλιο, έκανα την υπόθεση ότι η αναφορά σε παραδοσιακό μοντέλο αναφέρεται στη μη χρήση ΤΠΕ και εσύ διευκρίνισες ότι αναφέρεται γενικά στο δασκαλοκεντρικό. Θα αναζητήσω κι εγώ τη δημοσίευση “Κουτσογιάννης 2015, κ.ά.” και ελπίζω να βρω κάτι.
(1) Παρόλο που στην περίληψη του άρθρου πράγματι αναφέρεται πως “Φαίνεται ότι η μετωπική διδασκαλία παραμένει κυρίαρχη”, στην ανάλυση ελάχιστα γίνεται η διαπραγμάτευση της μεθόδου χωρίς να συνδέεται με τις ΤΠΕ.
Υ.Γ. Τώρα που το έγραψες πρόσεξα ότι τα πρώτα σχόλια είναι του 2023, άρα και το άρθρο, όμως με τον επιλεγμένο τρόπο εμφάνισης της ημερομηνίας δημοσίευσης (λείπει το έτος) δεν αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης την “παλαιότητα”. Θα πρότεινα να αλλάξεις αυτόν τον τρόπο και να επιλέξεις την εμφάνιση και του έτους.
Author
Νίκο,
Ας έχουμε κατά νου ότι μέχρι και πριν 2 χρόνια για πολλά χρόνια, δεν προσλαμβάνονταν εκπαιδευτικοί, Επίσης και τα ΑΠΣ όπως και η δομή της διοίκησης της εκπαίδευσης ουσιαστικά παρέμεινε η ίδια. Δεν θα “στοιχημάτιζα” για δραστικές αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας από την πλειονότητα, από το 2003 και μετά.
Επίσης υπάρχουν και άλλες έρευνες που δείχνουν το ίδιο πράγμα, που στον λίγο χρόνο που αφιέρωσα δεν τις εντόπισα, π.χ. στην έκδοση (σε βιβλίο) της έρευνας του ΙΕΠ με τίτλο “Η ποιότητα στην Εκπαίδευση” (2008) αναφέρεται το πρόβλημα της διάδοσης της παραδοσιακής διδασκαλίας. Επίσης ο Ματσαγγούρας πριν 2-3 χρόνια σε δημοσίευση του σχετική με τα νέα ΠΣ εντόπισε το ίδιο πρόβλημα σε έρευνες άλλων ερευνητών. Επίσης, η PISA και η “ελληνική PISA” δείχνουν ότι δεν πάμε καλά με την ανάπτυξη κριτικής σκέψης (πρόσφατα αποτελέσματα). Αυτό έμμεσα δείχνει ότι ο ενεργός ρόλος και η αυτονομία του μαθητή είναι περιορισμένα και αυτό ταιριάζει ως αποτέλεσμα του παραδοσιακού μοντέλου διδασκαλίας.
Επίσης, δεν θα ανέμενα από έρευνες που βασίζονται σε ερωτηματολόγια εκπαιδευτικών να δείξουν ότι οι εκπαιδευτικοί δεν εφαρμόζουν σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις!! Ίσως και για αυτό δεν έχουμε πολλές τέτοιες έρευνες.
Καλή συνέχεια
Υ.Γ. εγώ βλέπω τα άρθρα και τα σχόλια με ημερομηνίες (μήνα, μέρα, έτος)
Χαράλαμπε,
Καλά τα λες όσον αφορά στους διορισμούς.
Όμως από το 2010 και μετά υπήρξαν πολλές περίοδοι επιμόρφωσης στις ΤΠΕ (Β’ Επίπεδο, Β1′ Επίπεδο) και αρκετός κόσμος πήρε ένα καλό “βάπτισμα” στην εφαρμογή μαθητοκεντρικών μεθόδων. Επίσης, αρκετός κόσμος (και από τους ήδη διορισμένους) έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές σε θέματα εκπαίδευσης. Σίγουρα έχουν αλλάξει πολύ τα δεδομένα.
Η PISA μπορεί να δείχνει όσα λες, όμως γιατί φταίνε οι εκπαιδευτικοί και οι μέθοδοι διδασκαλίας που χρησιμοποιούν, τη στιγμή που το αξιολογικό (βαθμολογικό) σύστημα των σχολείων μας ωθεί μαθητές/τριες, και με την παρότρυνση/πίεση των γονέων(1) τους, σε άλλου τύπου γνώση(;;;). Και η πίεση κατευθύνεται κυρίως προς τους εκπαιδευτικούς.
(1) Για αρκετά χρόνια, από τότε που μπήκε η Φυσική στην Α’ γυμνασίου, δίδασκα αυτό το μάθημα. Όπως θα γνωρίζεις, είναι μάθημα καθαρά εργαστηριακό, χωρίς βιβλίο, μόνο με φύλλα εργασίας. Παρόλο που είχα δημιουργήσει από τότε μάθημα στην eclass (και από το 2019-2020 και στην e-me) όπου έδινα πάρα πολύ υλικό και φυσικά είχα ενημερώσει παιδιά ΚΑΙ γονείς για την ύπαρξή του, ερχόντουσαν οι γονείς καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς και ζητούσαν βιβλίο για να ΤΟ διαβάσουν στα παιδιά τους!!! Δεν δεχόντουσαν ότι τα παιδιά τους θα πρέπει να σκεφτούν για να δώσουν απαντήσεις πχ στις εξετάσεις Ιουνίου, αλλά ότι θα πρέπει να ξέρουν “απ’ έξω” ένα βιβλίο. Ελάχιστους κατάφερα να πείσω…
Υ.Γ. Δες πώς τα βλέπω εγώ, είτε είμαι συνδεδεμένος είτε όχι.
https://docs.google.com/document/d/1qOU43CCBHZZLWFfx94iFKxp3jDBX3Z-tyG1n6j65k-0/edit?usp=sharing
Υ.Υ.Γ. Θα μπορούσες ίσως να ανεβάσεις στον τοίχο της κυψέλης τον σύνδεσμο προς αυτό το ιστολόγιο ή/και τη συζήτηση για ενεργοποίηση του “κόσμου”.
Author
Νίκο, ανοίξαμε πολλά και ενδιαφέροντα θέματα. Πολλά τα προβλήματα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ας προσπαθήσουμε ο καθένας μας να κάνουμε ότι μπορούμε στον βαθμό που μπορούμε και ας μην χάνουμε την αισιοδοξία μας.
Περνάω τον σύνδεσμο προς το blog στην e-me. Πολύ καλή η ιδέα σου.
Από ότι βλέπω, αλλού υπάρχουν ημερομηνίες και αλλού όχι. Δεν βλέπω να έχω δυνατότητα περαιτέρω ρύθμισής τους από τον Πίνακα Ελέγχου.
καλή
Για την ημερομηνία.
Δεν ξέρω αν το πρότυπο που έχεις επιλέξει έχει παρόμοιες επιλογές με το δικό μου.
Κάνε μια δοκιμή με αυτές τις οδηγίες https://docs.google.com/document/d/1drX4gwZYToNnbBN9iXoRkuNljDNo9wRd3R3wOAyaLH0/edit?usp=sharing
Author
Νομίζω ότι το βρήκα,
ρίξε μια ματιά τώρα
Τώρα έχει διορθωθεί το παρόν άρθρο, όμως σε όλα τα υπόλοιπα δεν εμφανίζεται το έτος (στην αρχική σελίδα και όταν κάποιος τα επισκεφτεί).
Πιθανόν, αν έχεις κάνει τις ρυθμίσεις στο θέμα graphene (που χρησιμοποιείται), στο κάθε άρθρο να έχει (κρατήσει) διαφορετική ρύθμιση.
Έχω προσθέσει στον σύνδεσμο με τις οδηγίες, στο τέλος, για το τι πρέπει να γίνει.
Author
OK, σ΄ευχαριστώ, θα περάσω την ρύθμιση και στα υπόλοιπα άρθρα.
Όσον αφορά στο θέμα μας:
παραθέτω και σχετικό κείμενο από την εκτεταμένη (608 σελίδες) έρευνα του ΙΕΠ το 2008 “Η Ποιότητα στη Εκπαίδευση”, Σελ. 550, ISBN:978-960-407-194-4.
“Παρά την υιοθέτηση νέων διδακτικών προδιαγραφών στην υποχρεωτική εκπαίδευση, όπως η μαθητοκεντρική και ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η διδακτική πράξη ακοολουθεί συνήθως τον παραδοσιακό τρόπο της δασκαλοκεντρικής μετωπικής διδασκαλίας, την περιορισμένη χρήση εποπτικών μέσων, εργαστηρίων και Νέων Τεχνολογιών”
Αυτά το 2008!!
Σελίδα 548, μόλις 2 σελίδες πριν:
“Σχετικά με την ακολουθούμενη διδακτική μεθοδολογία οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν ότι συμβουλεύονται το βιβλίο του εκπαιδευτικού, λαμβάνουν υπόψη το επίπεδο των μαθητών της τάξης και συνειδητοποιούν την ανάγκη κάλυψης της διδακτέας ΰλης. Κατά τη διδακτική πράξη οι εκπαιδευτικοί εφαρμόζουν τη μέθοδο του σχεδίου εργασίας, τη χρήση ποικίλου εποπτικού υλικού, τη διεξαγωγή εργαστηριακών μαθημάτων, την αξιοποίηση των αθλητικών εγκαταστάσεων, της βιβλιοθήκης και την ομαδοσυνεργατική μέθοδο περισσότερο στις μικρότερες βαθμίδες και λιγότερο στο Λύκειο, λόγω του εξετασιοκεντρικοΰ συστήματος μετάβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την ελκυστικότητα και την επάρκεια του διδακτικού χρόνου. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από τις απαντήσεις των μαθητών, των γονέων, αλλά και όλων των Στελεχών της Εκπαίδευσης.”
Αλλά, ακόμη κι ισχύει η σελίδα 550, πάλι βρισκόμαστε περισσότερο από 15 χρόνια μακρυά, και όπως έγραψα σε προηγούμενο σχόλιο, πολύς κόσμος έχει επιμορφωθεί.
Author
Νίκο,
έχει ενδιαφέρον η συζήτησή μας, αλλά νομίζω στο τέλος-τέλος όλοι διαμορφώνουμε κάποια άποψη.
Το κείμενο που γράφεις απηχεί τις απαντήσεις (όχι απαραίτητα τις απόψεις) εκπαιδευτικών. Αυτό που παρέθεσα εγώ άποψη των ερευνητών. Χωρίς αυτό να αποδεικνύει ότι έτσι ήταν το 2008 ή τώρα.
Θα έλεγα να βασιστούμε και στην εμπειρία μας (τι γίνεται τώρα στο σχολείο μας, τι κάνουν οι συνάδελφοί μας, κ.α.). Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω 42*2 = 84 διδασκαλίες νεοδιόριστών εκπαιδευτικών με πολλά προσόντα (οι περισσότεροι με PhD και μεταπτυχιακά στη διδακτική) σε γυμνάσιο και λύκειο (περίπου 50-50). Περιπτώσεις όπου είχαν λόγο να δείξουν ότι εφαρμόζουν καινοτόμες (μαθητοκεντρικές-συνεργατικές) διδασκαλίες και αποτελεσματική χρήση ΤΠΕ. Τα συμπεράσματα δεν δείχνουν ότι η μαθητοκεντρική διδασκαλία έχει ευρεία εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Να μην αναφερθώ καν στην ποιότητα της ομαδοσυνεργατικής (απλά ονομάζω ομάδες οι οποίες δεν έχουν καμία απολύτως λειτουργία)!!
Ίσως θα έπρεπε να δημοσιεύσω κάτι σχετικό!!
καλό απόγευμα.
Χαράλαμπε,
Πράγματι, στο κείμενο που παρέθεσα, αποτυπώνονται σαφώς οι δηλώσεις των ίδιων των εκπαιδευτικών: “οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν”.
Το δικό σου απόσπασμα δείχνει σχεδόν αντίθετες απόψεις (των συγγραφέων;), αλλά δεν βρήκα κάπου να γράφει το πού βασίζονται αυτές οι απόψεις, καθώς πρόκειται για έρευνα δημοσκοπική/παρατήρησης και δεν προκύπτουν από τη λύση εξισώσεων βασισμένων σε θεωρίες. Δεν μπορεί λοιπόν, χωρίς ισχυρή απόδειξη, τα ίδια στοιχεία να ερμηνεύονται διαφορετικά και να οδηγούν σε αντίθετα συμπεράσματα.
Ζητούσα από το πρώτο μου κιόλας σχόλιο επίμονα νέες έρευνες, αμφισβητώντας την ισχύ των παλιών, και εσύ είχες μια που την κράταγες μέχρι τώρα κρυφή.
Αφού πρόκειται για σύγχρονες παρατηρήσεις, θα αντιπροσωπεύουν πραμγατικά το σήμερα και όχι το 2015 (Κουτσογιάννης κ.α. – δεν κατάφερα να τη βρω) ή το 2008 (ΠΙ) ή το 2007 (Τζιμογιάννη & Σιόρεντα) ή το 2003 (Demetriadis et al).
Με τα στοιχεία που διαθέτεις, μπορείς επίσης να δείξεις και τη σχέση εφαρμογών μαθητοκεντρικών μεθόδων με σπουδές/είδος διδακτικής εμπειρίας. Πάντως, με αυτά που γράφεις για τις “ομαδοσυνεργατικές” ίσως επιβεβαιώνεις κάτι που ανέφερα επίσης στο πρώτο μου σχόλιο.
Καλό είναι να δημοσιεύσεις κάτι σχετικό, όπως και άλλοι συνάδελφοί σου που έχουν στοιχεία. Όμως, σε αυτό να πάρεις υπόψη μόνο το τι καταχωρίσθηκε και αιτιολογήθηκε στις εκθέσεις που έκανες, γιατί αυτό αποτελεί “πραγματικό” στοιχείο.
Author
Αν βρω του Κουτσογιάννη, θα σου το στείλω.
Αυτό που επίσης είδα στο πλαίσιο της ατομικής αξιολόγησης είναι ότι οι ΨΤ χρησιμοποιούνται από όλους τους νεοδιόριστους – συνηθέστερα, στη φιλοσοφία του εμπλουτισμού της διδασκαλίας τους.
Σε μια δια ζώσης συνάντηση θα μπορούσαμε να πούμε περισσότερα.
Υ.Γ. Δεν σχολίασε και κάποιος άλλος στη συζήτησή μας!!