Η διδακτική μεθοδολογία που οι εκπαιδευτικοί υιοθετούν στη διδακτική τους πρακτική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως και ο βαθμός αλλά και ο τρόπος ένταξης των ΤΠΕ στη καθημερινή διδασκαλία στο δημόσιο σχολείο, αποτελούν θέματα που απασχολούν γενικότερα όσους ασχολούνται με την εκπαίδευση (ΥΠΑΙΘ, ΙΕΠ, ΑΕΙ, σχεδιαστές επιμορφωτικών προγραμμάτων, επιμορφωτές, εκπαιδευτικούς,, κ.ά.).
Πρόσφατες έρευνες (π.χ. Κουτσογιάννης 2015, κ.ά.) δείχνουν ότι το παραδοσιακό μοντέλο διδασκαλίας "καλά κρατεί".
Επειδή το συγκεκριμένο θέμα είναι καίριας σημασίας και σχετίζεται άμεσα με το μέλλον της εκπαίδευσης, το επέλεξα ως θέμα για την πρώτη ανάρτηση (άρθρο) στο δικό μας blog (ιστολόγιο) - της ψηφιακής κοινότητας των επιμορφωτών Β Επιπέδου. Θεώρησα λοιπόν καλό να μεταφέρω εδώ τη συζήτηση που ξεκίνησε ο συνάδελφος Μανόλης Κουσλογλου στον ΤΟΙΧΟ της e-me σχετικά με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση μαζί με τα μέχρι σήμερα σχόλια, ώστε να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε ευκολότερα αλλά και να επεκτείνουμε τη συζήτηση του θέματος.
Επισυνάπτω την ανάρτηση του Μανόλη και το πρώτο δικό μου σχόλιο, ελπίζοντας στην περεταίρω συζήτηση του θέματος με την κατάθεση περισσότερων απόψεων - εμπειριών- σχολίων-κ.ά.
Παραθέτω (σε πράσινο κείμενο) την ανάρτηση του Μανόλη στον ΤΟΙΧΟ της Κυψέλης της e-me:
Εφαρμογή των γνώσεων και δεξιοτήτων ΤΠΕ στην τάξη
Είχα μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τους επιμορφούμενους, με βασικό θέμα, αν το περιεχόμενο της επιμόρφωσης στο οποίο συμμετέχουν μπορεί να εφαρμοστεί, κυρίως στο λύκειο και γιατί η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και μεθόδων στην τάξη είναι αναντίστοιχη, κατώτερη των προσδοκιών, σε σχέση με τις επιμορφώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.
Οι επιμορφούμενοι ανέφεραν:
- Γίνεται επιμόρφωση στα μοντέλα, αλλά ακόμη και οι φωτογραφίες στα βιβλία είναι εκτός ύλης
- Γίνεται επιμόρφωση στα εργαστήρια και δεν υπάρχει επαρκής υποστήριξη των συναδέλφων στην προετοιμασία των διατάξεων στα εργαστήρια
- Γίνεται επιμόρφωση σε σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, αλλά δεν υπάρχει "χώρος" για κάτι τέτοιο κάτω από την αφόρητη πίεση να βγει η διδακτέα ύλη, μια πίεση που αυξάνει από την τράπεζα θεμάτων.
- Γίνεται επιμόρφωση στα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, ενώ τα αντίστοιχα βιβλία θα κυκλοφορήσουν μετά από χρόνια. Επίσης, σε αρκετούς νομούς, δεν λειτουργούν Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ), ώστε να υποστηριχτούν οι συνάδελφοι.
Ωστόσο, κατατέθηκαν και αντεπιχειρήματα:
- Όταν υπήρχε μείωση τριώρου για τους υπεύθυνους εργαστηρίου κάθε σχολείου, αυτό συνήθως το απολάμβαναν οι "παλιοί", χωρίς φυσικά να το αξιοποιούν και συνεπώς δεν υπήρχε ουσιαστική υποστήριξη για εργαστηριακές ασκήσεις.
- Όταν δεν υπήρχε τράπεζα θεμάτων, δεν γινόταν περισσότερα πειράματα, ούτε εφαρμόζονταν σύγχρονες μέθοδοι.
- Επίσης, μέρος των νέων προγραμμάτων σπουδών, μπορούν να εφαρμοστούν και με τα τωρινά βιβλία, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στα σχολεία (μάλιστα τα προγράμματα σπουδών είναι σύγχρονα ήδη από το 2015).
- Ακόμη, σε κάποιες περιπτώσεις η ύπαρξη ΕΚΦΕ περνούσε σχεδόν απαρατήρητη, αφού δεν προσέφεραν επαρκή υποστήριξη.
Συνάδελφοι, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ανα καταθέτατε και τις δικές σας απόψεις ή/και των επιμορφούμενων των δικών σας τμημάτων.
2 comments
Author
Ο Μανόλης έχει θέση για συζήτηση ένα θέμα το οποίο είναι επίκαιρο και διαχρονικό.
Δεν έχω σκοπό να καταθέσω τις απόψεις μου χωριστά για κάθε επιχείρημα και αντεπιχείρημα, αλλά να δώσω μια γενικότερη και αισιόδοξη άποψη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ ή ΨΤ στο δημόσιο
σχολείο από την οποία νομίζω ότι μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα που σχετίζονται με το θέμα μας.
1. Η μέχρι τώρα εμπειρία στο πλαίσιο της Ατομικής Αξιολόγησης των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών δείχνει ότι οι ΤΠΕ αξιοποιούνται στη διδασκαλία με σημαντικό πρόσθετο διδακτικό όφελος (πρόσθετη διδακτική αξία). Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι σε κάποιο βαθμό αυτό γίνεται κατ’ εξαίρεση για χάρη της Αξιολόγησης, θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό το ότι οι εκπαιδευτικοί αυτοί γνωρίζουν και μπορούν να εντάσσουν αποτελεσματικά τις ΨΤ στο υφιστάμενο πλαίσιο του δημόσιου σχολείου – με όλους τους περιορισμούς που το χαρακτηρίζουν (ποσότητα ύλης, 40΄λεπτο υποδομή, ΤΘΔΔ, κ.ά.) και αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό. Να φέρω μερικά παραδείγματα αξιοποίησης των ΨΤ που παρατήρησα στη Γ ΓΕΛ όπου υπάρχει το επιχείρημα ότι οι ΨΤ δύσκολα αξιοποιούνται λόγω έλλειψης χρόνου, ανταγωνισμού, ΤΘΔΔ, κ.ά. Σε διδασκαλία σε τμήμα της Γ’ Προσανατολισμού «Υγείας» σε Βιολογία Προσανατολισμού, στο μάθημα «Αντιγραφή του DNA». Η συνάδελφος παρουσιάζει/προβάλλει σταδιακά (play-pause) προσομοίωση της διαδικασίας της αντιγραφής και θέτει σε διερευνητική συζήτηση στην ολομέλεια θέματα που αφορούν τη διαδικασία, δίνοντας χρόνο στους μαθητές να αναστοχαστούν να ρωτήσουν να προβλέψουν και να συζητήσουν. Η ίδια εκπαιδευτικός, στη Βιολογία της Β ΓΕΛ, στο μάθημα «Ταξινόμηση των οργανισμών και εξέλιξη» προβάλει σε μεγάλη οθόνη εννοιολογικό χάρτη (με εικόνες) με την εξέλιξη των θηλαστικών και πρωτευόντων και αφήνει τους μαθητές σε ομάδες να βρουν απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα π.χ. κατάταξη θηλαστικών σε οικογένειες. Τα συμπεράσματα των ομάδων συζητούνται στην ολομέλεια. Ένα άλλο παράδειγμα στη διδασκαλία της Φυσικής Γ ΓΕΛ (προσανατολισμού): Προβάλλεται βιντεοσκοπημένο πείραμα με εξαναγκασμένη ταλάντωση ελαστικών ομοιωμάτων κτηρίων διαφορετικού μήκους/ύψους, προσκολλημένων κατακόρυφα στη πάνω επιφάνεια τράπεζας που ταλαντώνεται καθώς η συχνότητα της ταλάντωσης αυξάνεται διαδοχικά. Ζητείται από τους μαθητές (προφορικά χωρίς ΦΕ) να διερευνήσουν τη σχέση της συχνότητας της ταλάντωσης με το μήκος του ταλαντωτή. Οι απαντήσεις τους συζητούνται στην ολομέλεια.
2. Στη Συνεδρία (Πακέτο) 11, επιχειρούμε να περάσουμε το μήνυμα ότι οι ΨΤ μπορούν να αξιοποιηθούν με πολλούς τρόπους και ότι, όσον αφορά τον τρόπο αξιοποίησης, δεν υπάρχουν ταμπού ως προς το τι είναι «σωστό» και τι όχι. Στον Οδηγό του Επιμορφωτή και Επιμορφούμενου αναφέρεται ότι «ο τρόπος αξιοποίησης της ΨΤ αποτελεί ένα συνεχές που ξεκινά από την απλή επίδειξη / παρουσίαση ψηφιακού υλικού από τον εκπαιδευτικό σε μια παραδοσιακή διδασκαλία και φτάνει ως τη χρήση της ως εργαλείο διερεύνησης από τους ίδιους τους μαθητές σε μια μαθητοκεντρική διδασκαλία». Επαφίεται στον διδάσκοντα να αποτιμήσει το βαθμό στον οποίο προκύπτει διδακτική αξία από την χρήση ΨΤ, σε κάθε περίπτωση που αποφασίζεται η χρήση της. Θα έλεγα ότι ο βασικός σκοπός της Επιμόρφωσης Β2, είναι οι εκπαιδευτικοί να βελτιώσουν την ικανότητά τους να αποτιμούν την πρόσθετη διδακτική αξία από την χρήση των ΨΤ στη διδακτική πρακτική τους.
3. Υπενθυμίζω ότι το επιμορφωτικό υλικό εστιάζει περισσότερο στην έννοια «Δραστηριότητα» – και λιγότερο στο «Σενάριο» – με σκοπό να την αναδείξει ως την ψηφίδα (building block) με την οποία χτίζεται μια διδασκαλία. Μια «ψηφιακή» διδακτική ή μαθησιακή Δραστηριότητα μπορεί ευκολότερα να αξιοποιηθεί στη διδασκαλία από ότι ένα ολόκληρο σενάριο. Από την άλλη, ένα σενάριο μεταφέρει τη φιλοσοφία της διδασκαλίας ενός μαθήματος η και μιας ενότητας και για αυτό το λόγο επιβάλλεται να δουλεύουμε και με σενάρια. Όμως αν το δούμε από την άποψη της εφαρμογής στην τάξη ως ολότητα, δύσκολα θα βρούμε εκπαιδευτικούς που θα το εφαρμόσουν αυτούσιο ένα διδακτικό σενάριο.
4. Κλείνοντας θεωρώ ότι είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι κατά κανόνα μια διδασκαλία αποτελεί μίγμα/εναλλαγή πολλών διδακτικών πρακτικών και προσεγγίσεων. Από αυτή την άποψη, καλό είναι να αναμένουμε αξιοποίηση των ΨΤ σε μέρος της διδασκαλίας και όχι στο σύνολό της, εκεί που (ή όπου) προκύπτει πρόσθετη διδακτική αξία. Το ίδιο ισχύει και για τις μαθητοκεντρικές, διερευνητικές, βιωματικές προσεγγίσεις. Δεν μπορώ να σκεφτώ πολλές περιπτώσεις όπου – στο καθημερινό μάθημα – δεν θα υπάρχουν φάσεις εισήγησης/παρουσίασης περιεχομένου από τον εκπαιδευτικό (δηλαδή δασκαλοκεντρικές μορφές διδασκαλίας).
Έγραψα πολλά και ελπίζω να μην σας κούρασα.
ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΙΣ….ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ….ΕΧΟΥΜΕ ΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΟΡΕΞΗ!