Leave a Comment

Posted on December 1, 2024

Μαστοράκη Τζένη ///ΑΣΚΗΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ πάνω στο ποίημα ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

by

Με το τμήμα Β1 διαβάσαμε το ποίημα δύο φορές δυνατά και μία σιωπηλά ο καθένας μόνος.
Είπαμε πρώτες εντυπώσεις και συναισθήματα.
Κατόπιν το πήραμε στίχο στίχο και ανακαλούσαμε πράγματα από τις δικές μας οικογένειες, ερμηνεύαμε τα σύμβολα,
εξετάζαμε τουςκειμενικούς δείκτες καθώς και το αποτέλεσμα που δημιουργούν στο ποίημα.
Η πορεία : ΌΛΟΝ-ΜΕΡΟΣ-ΌΛΟΝ
Βάλαμε και άλλους τίτλους που θεωρούσαμε ότι ταιριάζουν. Σχολιάσαμε και τον παρόντα.
Ακολούθησε συγγραφή :τα παιδιά εκλήθησαν να γράψουν κάτι αντίστοιχο για τις δικές τους οικογένειες και τις συνθήκες που επικρατούν εκεί. Συμμετείχαν με χαρά, επειδή ήταν κάτι που τους αφορούσε.
Έβαλαν προσωπικά βιώματα και δικές τους σκέψεις και λέξεις.
Κατόπιν η δράση συζητήθηκε στην τάξη σε ξεχωριστό μάθημα και βγήκαν συμπεράσματα.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Τώρα βέβαια πάλι θα πέσει το σόι
μονό και διπλό
να μαζεύω τη γλώσσα μου
ή πώς όταν κάνω 
ψηλά τα μαλλιά μου
κοιμούνται πιο ήσυχοι.
Και με στριμώχνουν στο σαλόνι.
Παντού μπαγιάτικα πέπλα
νύφες με παχουλά χέρια
μουστακαλούδες
και τα παιδιά ανήλιαγα
ή μπορεί και πεθαμένα
με  πελώριους φιόγκους
σαν αεροπλάνα.
Περνάει η νονά μου η πολίτισσα
και τρατάρει μικρά άσπρα γλυκά.
Φαίνεται το βρακί της πράσινο
πιασμένο με παραμάνα
-οι θειάδες μου λένε
πως κατουράει αλά τούρκα
καβάλα στη λεκάνη.
Γύρω τα πρόσωπα εθνικόφρονα
με περικεφαλαίες.
Άμα σου εξηγήσω
θα καταλάβεις πώς μου παίξανε
τον καραγκιόζη
που με τα τρία μαντέματα
του παίρνουν το κεφάλι.
Στο τέλος του φοράνε πάντα
ένα χάρτινο πιατάκι
όπως στα κεριά
για να μη στάζει.
      Το σόι, Κέδρος 1978
Διαβάστε περισσότερα: https://poets.gr/el/poihtes/mastoraki-tzeni/809-to-soi/2108-oikogeneiako-symvoylio

Leave a Comment

Updated on November 24, 2024

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ 2

by

 

  • Ποιο είναι το θέμα του κειμένου;

Το πιο σημαντικό στοιχείο, διαβάζοντας ένα κείμενο, είναι να καταλάβουμε το θέμα του (π.χ. αν αφηγείται ένα περιστατικό ρατσιστικής βίας, το θέμα θα είναι π.χ. η ξενοφοβία ή ο κοινωνικός ρατσισμός κλπ. που οδηγεί στην κοινωνική παθογένεια).  Προσοχή, η περίληψη της ιστορίας του κειμένου δεν ταυτίζεται με το θέμα.

 

  • Ποιο είναι το βασικό ερώτημα που θέτει το κείμενο;

Πρόκειται για κείμενα που μας θέτουν μπροστά σε κάποια διλήμματα ή σε κάποια κρίσιμα ερωτήματα (τύπου «γιατί υπάρχει κοινωνική βία;).

Καταγράφουμε το ερώτημα ή τα ερωτήματα που θέτει το κείμενο (π.χ. στην «Ιθάκη»,  είναι προτιμητέο το ταξίδι ή ο προορισμός; ).

Αν υπάρχουν πάνω από ένα ερωτήματα που τίθενται, αξιολογούμε ποιο είναι το σημαντικότερο/  ποιο παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον κατά τη γνώμη μας.

 

  • Να τεκμηριώσετε το σχολιασμό σας.

Για να γίνει η τεκμηρίωση της ερμηνείας (νοηματοδότησης) του κειμένου, χρησιμοποιούμε αναφορές στις λεξιλογικές επιλογές του συγγραφέα, στα σχήματα λόγου που αξιοποίησε (π.χ. η «Ιθάκη» αξιοποιεί ιδιαίτερα την αλληγορία) , στις αφηγηματικές τεχνικές (π.χ. είδος αφηγητή) και στους αφηγηματικούς τρόπους (π.χ. διάλογος, εσωτερικός μονόλογος) και στις παραπομπές που ίσως κάνει σε καταστάσεις (π.χ. αναφορά σε αντιλήψεις, αξίες, ιστορικά γεγονότα). Χρησιμοποιούμε δηλαδή τους λεγόμενους, κειμενικούς δείκτες.

Προσοχή: Επειδή η ανάπτυξη θα γίνει με όριο λέξεων, η αναφορά στους κειμενικούς δείκτες να είναι κατά το δυνατόν συγκεκριμένη (δεν παραθέτουμε ολόκληρη την πρόταση, αλλά τη συγκεκριμένη φράση). Επίσης, δεν απαριθμούμε τους κειμενικούς δείκτες (πρώτον, δεύτερον, κλπ.).

 

  • Πιο αναλυτικά, ποια στοιχεία λειτουργούν ως κειμενικοί δείκτες;
Στη μορφή :

 

ü  Λογοτεχνικό γένος/ είδος (πεζογραφία/διήγημα)

ü  Αφηγηματικές τεχνικές (π.χ. είδος αφηγητή)

ü  Αφηγηματικοί τρόποι (π.χ. μονόλογος)

ü  Γλωσσικές επιλογές

ü  Λεξιλόγιο

ü  Ύφος

ü  Εκφρατικά μέσα

ü  Εικονοποιία

ü  Στίξη

ü  Δομή

ü  Συνδετικές λέξεις/φράσεις

ü  Στιχουργική

 Στο περιεχόμενο:

 

ü  Τίτλος

ü  Χαρακτήρες

ü  Αξίες – ιδέες – αντιλήψεις

ü  Στάσεις – συμπεριφορές

ü  Ανθρώπινες σχέσεις

ü  Συναισθηματικό κλίμα

ü  Κοινωνικοπολιτικές συνθήκες

ü  Διακειμενικές αναφορές (αναφορές σε άλλα κείμενα, λογοτεχνικά ή μη)

 

 

  • Πρέπει να αναφερθώ σε όλους τους κειμενικούς δείκτες που παρέχει το κείμενο;

Δεν ενδιαφέρει η ποσότητα/ ο αριθμός των κειμενικών δεικτών, αλλά η επιλογή αυτών που βοηθούν στην τεκμηρίωση της άποψής μας. Σε κάθε περίπτωση, είναι ενδεχόμενο να υπάρχει αναφορά σε κειμενικούς δεικτες που δεν τεκμηριώνουν κάποια άποψη (π.χ. το γεγονός ότι η «Ιθάκη» είναι γραμμένη σε ελεύθερο στίχο δεν τεκμηριώνει το διδακτικό τόνο του ποιήματος. Αντιθέτως, η χρήση της υποτακτικής «να εύχεσαι» το κάνει).

 

  • Πέρα από την αναφορά στους κειμενικούς δείκτες, πώς μπορώ να τεκμηριώσω την ερμηνεία μου;

Αν και συνιστάται η βασική αναφορά να είναι στους κειμενικούς δείκτες, υπάρχουν άλλα δύο στοιχεία που μπορούν να υποστηρίξουν την ερμηνεία ενός κειμένου:

α) Το «συγκείμενο» του συγγραφέα/ του αναγνώστη: Οι πολιτισμικές και κοινωνικές συνθήκες της παραγωγής και της ανάγνωσης του έργου. Επειδή το συγκείμενο αλλάζει, το κείμενο αποκτά νέες διαστάσεις ανάλογα με την εποχή.

β) Το «περικείμενο»: Ο τίτλος του συνολικού έργου (π.χ. ποιητικής συλλογής), τα στοιχεία που δίνονται στο εισαγωγικό σημείωμα και οι πληροφορίες σχετικά με τη δημιουργία ή την έκδοση (ημερομηνία, τόπος) του κειμένου. Ιδίως εάν μας δίνονται στοιχεία στο εισαγωγικό σημείωμα σχετικά με τον συγγραφέα, είναι επωφελές να τα χρησιμοποιήσουμε.

Προσοχή: Να μην κάνουμε χρήση των όρων «συγκείμενο», «περικείμενο» στην απάντησή μας.

  • Είναι απαραίτητη η λογοτεχνικού – μη λογοτεχνικού κειμένου;

Η συνάφεια λογοτεχνικού – μη λογοτεχνικού κειμένου δεν προβλέπεται από το νέο ΦΕΚ.

  • Ποια στοιχεία θα αξιολογηθούν στην απάντησή μου;
  • Ο βαθμός κατανόησης των ιδεών και του συναισθηματικού κλίματος του κειμένου
  • Η τεκμηρίωση με κειμενικούς δείκτες
  • Ο βαθμός κατανόησης των συγκεκριμένων επιλογών (ως προς τους κειμενικούς δείκτες) που έκανε ο συγγραφέας (π.χ. γιατί χρησιμοποίησε ρητορικά ερωτήματα; )
  • Η συνοχή της τελικής απάντησης – ερμηνευτικού σχολίου
  • Η χρήση κατάλληλου λεξιλογίου και η επίπτωση τυχόν εκφραστικών λαθών στη διατύπωση της ερμηνείας.

 

 

 

 

 

Γιώργης Παυλόπουλος

 

«Τα Αντικλείδια»

 

Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.                                (αλληγορία)

Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν

τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί                       (αντίθεση)

κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι

και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν.

Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς                        (εικονοποιία)

δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί.                          (σύμβολο)

Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη

και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια

γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.

Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.                              (σύμβολο)

Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ

για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.

Ίσως τα ποιήματα που γράφτηκαν

από τότε που υπάρχει ο κόσμος

είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια                            (σύμβολο)

για ν’ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.

 

Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.                           (σχήμα κύκλου)

 

Να σχολιάσετε εκείνο το θέμα από όσα θέτει το ποίημα του Γ. Παυλόπουλου «Αντικλείδια» που κρίνετε πιο σημαντικό. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

Το ποίημα πραγματεύεται την επαναλαμβανόμενη ανά τους αιώνες προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει τη βαθύτερη ουσία της ποιητικής τέχνης και να κατανοήσει το μυστήριό της. Αυτή η προσπάθεια αποδίδεται με την αλληγορική αφήγηση (Ποίηση – πόρτα) και την εικόνα της  «ανοικτής πόρτας» της ποίησης, η οποία όμως κλείνει κάθε φορά που κάποιοι γοητεύονται («το μάτι τους αρπάζει κάτι»), κοιτάζοντας στο εσωτερικό της και προσπαθούν να μπουν. Αναζητούν, λοιπόν, σε όλη τους τη ζωή το «κλεδί», σύμβολο της αποκάλυψης της ουσίας της ποιητικής τέχνης, αλλά μάταια («Κανείς δεν ξέρει ποιος το ‘χει»). Η πόρτα είναι κλειστή, αρχίζουν λοιπόν να φτιάχνουν «αντικλείδια», αμέτρητα ποιήματα, για να μπορέσουν να δουν μέσα, να βρουν το μυστικό της. Κανείς όμως δεν καταφέρνει να το δει, παρά τις άοκνες προσπάθειες. Το ποίημα τελειώνει όπως άρχισε (σχήμα κύκλου) για να επαναληφθεί και να τονιστεί ότι «η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοικτή», που ενεργοποιεί και κινητοποιεί τη φαντασία των ανθρώπων, προκειμένου να ταξιδέψουν στον ονειρικό της κόσμο. (158 λέξεις)

 

 

Ρέα Βιτάλη

«Το παλτό μου, μαμά»

(απόσπασμα από μυθιστόρημα)

 

Πότε έγιναν όλα αυτά; Πότε ξέσπασε το κακό; Ούτε που το κατάλαβα. Ούτε που το καταλάβαμε. Υπόγεια, ύπουλα. Όπως σκάει η υγρασία μια μέρα σ’ έναν τοίχο και η ζημιά δεν αποκαθίσταται με την τσαπατσοδουλειά μπαλώματος. Δεν σήκωνε μπάλωμα η κοινωνία. Ήταν σαν τη μεταξωτή μου ρόμπα. Εγώ, χαμένος. Οι αμοιβές, όπως είπα, εκτοξεύτηκαν στα ουράνια. Άξιζα τόσο; «Για να με πληρώνουν θα αξίζω», έλεγε ο καθένας με σιωπηρή συνωμοτική αμηχανία μέσα του... Σε πρώτο βέβαια στάδιο. Γιατί στο επόμενο, το παιχνίδι έπαιζε αλλιώς... «Μήπως αξίζω και περισσότερα; Να δεις ότι μπορεί ν’ αξίζω πιο πολύ. Μπορεί μέχρι και να αδικώ τον εαυτό μου. Ναι, με αδικούν!». Αυτές ήταν οι διαβαθμίσεις. Αυτό το λαχάνιασμα προς τα πάνω δεν επέτρεπε σε κανέναν να χαρεί για ό,τι ξαφνικά και από το πουθενά αποκτούσε, αλλά έτρεχε για ν’ αποκτήσει το περισσότερο. Όλοι αξίζαμε περισσότερο. Όλοι απαιτούσαν με θράσος το περισσότερο. Συμπεριφορές άμετρες. Τα πούρα έδιναν κι έπαιρναν. Πούρα, που κάπνιζαν συνειδήσεις ανθρωπων. Αργά αργά, μεθοδικά. Φθήνιες, ξιπασιές. Μια μασκαράτα. Στις σελίδες των περιοδικών συναντούσες γυναίκες να φωτογραφίζονται με ανοικτές τις ντουλάπες τους για το φιλοθεάμον κοινό «τους». Να μετράνε δημοσίως τσάντες, «Λατρεύω τις τσάντες! Πόσες έχω; Πού να τις μετρήσω!». Πουλούσαν την ψυχή τους στον διάβολο για να φωτογραφηθούν τα σπίτια τους και εκείνοι κάπου ανάμεσα ως αντικείμενα των σπιτιών τους. Τόση εξωστρέφεια στην κοινωνία; Τόσο ξεμπρόστιασμα των πάντων. Πόσο είχε αλλάξει ξαφνικά η αρχιτεκτονική της καθημερινότητάς μας; Εμείς μεγαλώσαμε με το «Κλείσε τα παράθυρα θα μας ακούσει ο κόσμος» και ξαφνικά «κατοικούσαμε ομαδικών υπαιθρίως». Στους δρόμους του πλούτου...

Πόσα παπούτσια μπορεί να έχει ανάγκη κάποιος; Πόσα ρολόγια; Χάναμε μέρα με τη μέρα ως κοινωνία το αίσθημα της ντροπής. Έλιωναν κάθε λογής προσχήματα. Σε ποιον έδινε η ψυχή μας πια αναφορά; Δάνεια. Υπέρογκα δάνεια για όλα τα αγαά. Μέχρι «διακοποδάνεια» για εκδρομές. Εγκαινιάστηκε απευθείας αεροπορική γραμμή «Αθήνα – Σεϋχέλλες», καθ’ υπόδειξιν ενός τραγουδιού, μεγάλου σουξε της εποχής «Πάμε για τρέλλες, στις Σεϋχέλλες»(...)

Πάρτι, δεξιώσεις, τζακούζι, απαραιτήτως τζακούζι, σπα σε κάθε δρόμο, σε κάθε πόλη και χωριό, υπερπολυτελή ξενοδοχεία, μεγαλειώδη σπίτια, πολυτελή αυτοκίνητα, Καγιέν ως σύμβολο, πανάκριβα εστιατόρια, κρασιά... Κτήματα τάδε... Πόσα κτήματα! Και μια Μύκονος που δεν έμοιαζε σε τίποτα με το εναλλακτικό νησί της νιότης μας. Μια ξέφρενη χαρά συνεχής. Μια ξέφρενη ευημερία.

 

Ρ. Βιτάλη, Το παλτό μου, μαμά, Εκδόσεις Διόπτρα, 2019, σ. 136-141

 

 

Να σχολιάσεις εκείνο το θέμα, από όσα θέτει το κείμενο που θεωρείς πιο σημαντικό. Αν ζούσες σε εκείνη την εποχή, πιστεύεις πως θα μπορούσες να κρατήσεις μια διαφορετική προσωπική στάση ζωής από αυτή που περιγράφεται στο κείμενο;

Το κύριο θέμα που προκύπτει από την ανάγνωση του κειμένου είναι η διαμόρφωση μιας κοινωνίας στη δίνη του άκρατου καταναλωτισμού. Επικρατεί ένα κλίμα επίπλαστης ευημερίας, μια προκλητική χλιδή (Φθήνιες, ξιπασιές. Μια μασκαράτα) και η έλλειψη μέτρου στο κυνήγι των αγαθών και της επιτυχίας (Πόσα παπούτσια μπορεί να έχει ανάγκη κάποιος; Πόσα ρολόγια; Χάναμε μέρα με τη μέρα ως κοινωνία το αίσθημα της ντροπής.) Η αφήγηση γίνεται σε α΄ πληθυντικό, για να δηλωθεί η συνολική συνενοχή της κοινωνίας και τα πρόσωπα απουσιάζουν ή γίνονται «αντικείμενα». Αυτή την υποδούλωση στα υλικά αγαθά εκφράζει και η χαρακτηριστική παρομοίωση «πούρα που καπνίζουν συνειδήσεις», που παρουσιάζει τους ανθρώπους της εποχής εκείνης αλλοτριωμένους.

Έχοντας ως δεδομένο την ασφάλεια της απόστασης από εκείνη την εποχή, θα ήταν εύκολο να επικρίνει κάποιος αυτές τις συμπεριφορές. Δύσκολο θα ήταν, ωστόσο, να αντισταθεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Το κοινωνικό σώμα επηρεάζει τη στάση μας σε βαθμό που πολύ συχνά είναι αδύνατο να διακρίνουμε ή να παραδεχτούμε. Πιστεύω, λοιπόν, πως κι εγώ θα επηρεαζόμουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Φυσικά, θα μπορούσα να κρατήσω διαφορετική στάση, εάν ήδη είχα βιώσει ανάλογη εμπειρία ή αν στο μέλλον παρουσιαστεί ένα ανάλογο φαινόμενο καταναλωτικής μανίας και έλλειψης μέτρου. (193 λέξεις)

 

Κωνσταντίνος Καβάφης

«Όσο μπορείς»     

(δυσκολία – προσωπική ευθύνη)

 

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,

τούτο προσπάθησε τουλάχιστον                    προστακτική – β΄ ενικό: παραινετικός τόνος

όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις        (αποφατική διατύπωση: αποτροπή, προειδοποίηση)

μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,

μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

 

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,                επανάληψη: έμφαση

γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την             (τροπικές μετοχές: τρόποι εξευτελισμού)

στων σχέσεων και των συναναστροφών

την καθημερινήν ανοησία,

ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Ποιο είναι το ερώτημα που κατά τη γνώμη σου θέτει το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη; Ποια είναι η απάντηση του ποιητικού υποκειμένου στο ερώτημα αυτό; Ποια είναι η δική σου απάντηση ως νέου που ζει την εποχή των κοινωνικών δικτύων και των διαδικτυακών σχέσεων;

Το βασικό ερώτημα του ποιήματος κατά τη γνώμη μου σχετίζεται με το ποια στάση πρέπει να τηρεί ο άνθρωπος, προκειμένου να διατηρήσει την αυτονομία της προσωπικότητας και την αξιοπρέπειά του στο πλαίσιο της κοινωνικής ζωής. Η προτροπή του ποιητικού υποκειμένου είναι να κάνουμε συνετή διαχείριση της κοινωνικότητας, με μέτρο και φειδώ, και με όσες δυνάμεις διαθέτουμε να προσπαθήσουμε (όσο μπορείς – προσπάθησε) να προστατεύσουμε την αξία της ζωής μας. Η αποφατική διατύπωση της προτροπής  (μην την εξευτελίζεις) και ο προσδιορισμός των κινδύνων (πηαίνοντας – γυρίζοντας – εκθέτοντας) δίνει μεγαλύτερο βάθος στον παραινετικό τόνο του ποιήματος. Σκοπός είναι να αποφευχθούν οι ανούσιες σχέσεις και η υποταγή στις κοινωνικές συμβάσεις (καθημερινή ανοησία), που θα οδηγήσουν στην αλλοτρίωση της προσωπικής ζωής (ξένη, φορτική).

Η ανάγκη αυτή γίνεται πιο επιτακτική στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, τα οποία ευνοούν το «ξόδεμα» σε ανούσιες συναναστροφές και τις επιφανειακές σχέσεις (διαδικτυακοί «φίλοι»). Παράλληλα, η έκθεση της προσωπικής ζωής και ο συμβιβασμός με τα προβαλλόμενα «πρότυπα» ενδέχεται να μας οδηγήσει στη βίωση μιας ζωής ξένης προς τις πραγματικές μας προσδοκίες. Έτσι, καταλήγω στο συμπέρασμα πως η παραίνεση «όσο μπορείς μην την εξευτελίζεις» έχει ιδιαίτερη σημασία για έναν νέο της δικής μας εποχής.  (191 λέξεις)

 

Ιωάννα Καρυστιάνη

«Χίλιες ανάσες»

(απόσπασμα)

 

Το κορίτσι της ξεπαπουτσώθηκε, έβγαλε το καλσόν και θα πήγαινε για ύπνο. Στην εξώπορτα κοντοστάθηκε, γύρισε στη μάνα της. Φεύγω για Σάμο, εθελόντρια στο προσφυγικό, ανακοίνωσε και μετά, γλυκά και καθησυχαστικά, πρόσθεσε, μη φοβάσαι, μαμά μου, έμαθα πως εκεί ο ουρανός του δειλινού γυαλίζει σαν μαρμελάδα βερίκοκο. (...)

Θοδωρής και Αμαλία σε πλήρη ανακωχή, χαμογέλα και ανάσα ανακούφισης, γάντι ο συντονισμός και με την χορωδία στο κατάστρωμα. (...) Όλα κάπως εντάξει λοιπόν.

Ώσπου ξαφνικά το κεφάλι του κοριτσιού βούτηξε απότομα στο στήθος του άντρα, σαν βαρύ γκρέιπ φρουτ που σπάει το κοτσάνι του και σκάει όπου τύχει.

Η αγκαλιά του φωλιά, η παλάμη του κομπρέσα στο μέτωπο και αυτή δεν μπορούσε αν συγκρατθεί άλλο, για πρώτη φορά λυνόταν στα δάκρυα παρουσία τρίτου.

Κλαίγοντας γοερά έβγαλε από μέσα της όσα για ευνόητους λόγους δεν μπορούσε να μοιραστεί με τη λαβωμένη μάνα της ούτε φυσικά με τους άμαχους πληθυσμούς στο Κουκούτσι, Θοδωρή, ένα πεντάχρονο κοριτσάκι με λέει μαμά, ένας έφηβος δίχως ποδι ξημεροβραδιάζεται αμίλητος και νηστικός, για όσους πνίγονται δίχως ατομικά έγγραφα πάνω τους, δίχως συγγενείς να τους αναγνωρίσουν, ούτε ιατροδικαστής και διαδικασίες ταυτοποίησης, μένει ένας λάκος και για σημάδι ένας αριθμός, πιστός, άπιστος, άθεος, ό,τι και να ‘σαι, Θοδωρή, ορκίσου στα κόκκαλα του πατέρα μου, ορκίσου μου πως ποτέ δεν θα πεις στη μάνα μου.

Καθώς ο Θοδωρής Βογιατζής την άκουγε συγκινημένος, ένιωθε πως το καρδιοκτύπι του που την διαπερνούσε σαν ηλεκτρικό ρεύμα και τα δάχτυλά του που σφούγγιζαν στοργικά τα μάγουλά της της έδιναν το ελεύθερο να συνεχίσει, αφού έκανε την αρχή, να πει μια και έξω και όσα ζούσε ο υπερφυσικός Μάνος.

Είχε ξεγεννήσει ετοιμόγεννη μέσα στη λέμβο.

Είχε αναστήσει μισοπνιγμένη γιαγιά από το Χαλέπι, που έσφιγγε στα δόντια το μπρικάκι του σκοτωμένου στην πατρίδα γέρου της.

Πέρυσι τον Σεπτέμβριο είχε ανασύρει πνιγμένο κορίτσι που μέσα από τα ρούχα του ταξιδιού φορούσε το νυφικό της.

 

 

 

Να παρουσιάσετε τη συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας ύστερα από την εμπειρία της ως εθελόντριας στο προσφυγικό πρόβλημα στη Σάμο. Θα συμμετείχατε εσείς σε μια τέτοια εθελοντική προσπάθεια;

 

Η νεαρή ηρωίδα, βιώνοντας ως εθελόντρια το δρόμο των προσφύγων, οδηγείται σε συναισθηματική έκρηξη, σ’ ένα απρόσμενο ξέσπασμα στην αγκαλιά του Θοδωρή. Με λόγο αδιάκοπο και πηγαίο, που αποκαλύπτει τη συναισθηματική σας ένταση, εξομολογείται όλα αυτά που δεν μπορούσε να εξομολογηθεί στη μητέρα της («ορκίσου μου... στη μάνα μου»). Η εμπειρία της στη Σάμο αποδεικνύεται ιδιαίτερα επώδυνη, γεγονός που αναδεικνύεται από τον μακροπερίοδο λόγο με συχνές αλλαγές υποκειμένου, που εκδηλώνει τα αισθήματα άγχους και έντονης ροής του λόγου. Οι εικόνες δυστυχίας και ανθρώπινου πόνου («ένα κοριτσάκι με λέει μαμά», «ένας έφηβος δίχως πόδι») έχουν στοιχειώσει την ψυχή της («για όσους πνίγονται... ένας λάκος και σημάδι ένας αριθμός»). Έτσι, συγκλονισμένη από τις τραυματικές εμπειρίες και την τραγική μοίρα των προσφύγων  καταρρέει, κλαίγοντας με γοερούς λυγμούς («κλαίγοντας γοερά»).

Αν και θαυμάζω αυτούς τους ανθρώπους, δεν ξέρω εάν θα είχα τη δύναμη να ακολουθήσω ακριβώς το δρόμο τους, να βρεθώ στην πρώτη γραμμή του προβλήματος. Θα μπορούσα ίσως να βοηθήσω με βάση τις δυνατότητες και τις γνώσεις μου. Θα ενδιαφερόμουν, για παράδειγμα, να συμμετέχω σε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης. Πρόκειται ίσως για ένα μικρό βήμα, που δεν έχουν ίδια ισχύ με την προσφορά των προσώπων του κειμένου. Έχει όμως τη σημασία της, διότι από τη μικρή προσφορά του καθενός μας αθροίζεται ένα σημαντικό έργο.   (214 λέξεις)

Τάκης Σινόπουλος

Ο καιόμενος 

Το Φαινομενο της αυτοπυρπόλησης αποτέλεσε στην εποχή μας την έσχατη μορφή προσωπικής διαμαρτυρίας των διαφόρων απελπισμένων ιδεολόγων. Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Μεταίχμιο Β' (1957).

Κοιτάχτε μπήκε στη φωτιά! είπε ένας απ' το πλήθος.

Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν

στ' αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του

μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.

Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.

Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.

Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;

Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;

Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.

Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν.

Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.

Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.

Γινόταν ήλιος.

Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές

άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.

Ερμηνευτικό ερώτημα

Πώς διαγράφεται μέσα από το ποίημα ο ρόλος του ποιητικού υποκειμένου; Ποια είναι η δική σας θέση για τη στάση που θα πρέπει να τηρήσει (150-200 λέξεις);

Στο ποίημα αναδεικνύεται η αντίθεση μεταξύ των λίγων, που επιλέγουν την αυτοθυσία ως δρόμο υπεράσπισης των ιδεών τους και των πολλών, που αρκούνται στην αμέτοχη παρατήρηση του ηρωισμού. Παρουσιάζεται ένα γεγονός απροσδόκητο, την αυτοπυρπόληση του «καιόμενου», στην οποία το ποιητικό υποκείμενο είναι μάρτυρας μέσα σε ένα πλήθος παρατηρητών (γυρίσαμε... μιλήσαμε). Η πράξη γεννά στο ποιητικό υποκείμενο συναισθήματα δισταγμού (διστάζω), συμπάθειας (να τον αγγίξω), περιέργειας (είμαι... να παραξενεύομαι) αλλά και φόβου (φοβάμαι). Παράλληλα, εκδηλώνονται οι σκέψεις του με τη μορφή ερωτημάτων, με κύριο αίσθημα τον θαυμασμό (ποιος είναι αυτός... περήφανος;). Άξιο προσοχής είναι ότι το ποιητικό υποκείμενο δεν εκφράζει την προσπάθεια να επέμβει έμπρακτα, αν και «μοιράζεται στα δύο», αντιλαμβάνεται δηλαδή την αξία της θυσίας αλλά παράλληλα κατανοεί τον φόβο των πολλών.

Η στάση του ποιητικού υποκειμένου με βρίσκει αντίθετο, καθώς θεωρώ πως χρέος ενός «ποιητή», γνήσιου καλλιτέχνη, είναι να παίρνει θέση ενεργή απέναντι στα γεγονότα. Με τη δύναμη της τέχνης του οφείλει να εξυψώσει τις πράξεις ηρωισμού και να συμβάλει στην καταπολέμηση του κλίματος απάθειας που χαρακτηρίζει, δυστυχώς, την εποχή μας. Χρειαζόμαστε ποιητές που, αν και «μοιράζονται στα δυο» τελικά καταφέρνουν να αναδειχτούν σε έμπρακτους υπερασπιστές των ανώτερων αξιών και των φορέων τους.

Ελένη Βακαλό

Πώς έγινε ένας κακός άνθρωπος

Θα σας πω πώς έγινε

Έτσι είναι η σειρά

 

Ένας μικρός καλός άνθρωπος αντάμωσε στο

δρόμο του έναν χτυπημένο

Τόσο δα μακριά από κείνον ήτανε πεσμένος και λυπήθηκε

Τόσο πολύ λυπήθηκε

που ύστερα φοβήθηκε

 

Πριν κοντά του vα πλησιάσει για να σκύψει να

τον πιάσει, σκέφτηκε καλύτερα

Τι τα θες τι τα γυρεύεις

Κάποιος άλλος θα βρεθεί από τόσους εδώ γύρω,

να ψυχοπονέσει τον καημένο

Και καλύτερα να πούμε

Ούτε πως τον έχω δει

 

Και επειδή φοβήθηκε

Έτσι συλλογίστηκε

 

Τάχα δεν θα είναι φταίχτης, ποιον χτυπούν χωρίς να φταίξει;

Και καλά του κάνουνε αφού ήθελε vα παίξει με τους άρχοντες

Αρχισε λοιπόν και κείνος

Από πάνω να χτυπά

 

Αρχή του παραμυθιού καλημέρα σας

Ερμηνευτικό ερώτημα

Ποιες είναι οι μεταλλαγές του ήρωα στο παραπάνω ποίημα; Ποιες σκέψεις σας προκαλούν; (150-200 λέξεις)

Στο ποίημα μάς παρουσιάζεται η  διαδοχή των συμβάντων που οδήγησαν «ένας καλός μικρός άνθρωπος» να γίνει, όπως δηλώνει ο τίτλος «κακός». Αρχικά, ο ήρωας συναπαντά έναν χτυπημένο και «λυπήθηκε τόσο πολύ/ που ύστερα φοβήθηκε».  Συγκρατείται, λοιπόν, και αντιπαρέρχεται την αρχική του πρόθεση να πλησιάσει τον πάσχοντα με τη σκέψη πως «κάποιος άλλος θα βρεθεί... να ψυχοπονέσει τον καημένο». Προφανώς, η αρχική του συμπάθεια έχει αμβλυνθεί. Τονίζεται μάλιστα η όξυνση του φόβου (καλύτερα να πούνε/ούτε πως τον έχω δει).  Ο φόβος τελικά θα τον οδηγεί στην ύψιστη μεταστροφή της αρχικής του ευαισθησίας: Θεωρώντας πια πως είναι ένοχος για κάτι, γιατί «ποιον χτυπούν χωρίς να φταίξει;», μπαίνει και ο ίδιος στο ρόλο του θύτη, διαιωνίζοντας έτσι την αδικία και τη βία.

Η διαδοχή των αλλαγών μοιάζει επικίνδυνα πιθανή. Είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι συχνά, λόγω του ακατάσχετου φόβου να αναλάβουμε την ευθύνη μας, στεκόμαστε αμέτοχοι απέναντι στην αδικία. Στο τέλος συνηθίζουμε ή να την εκτρέφουμε με τη απάθειά μας ή να την δικαιολογούμε ως τάχα επιβεβλημένη. Πρόκειται για το  «δίκαιο του δυνατού», που γοητεύει τόσο τους πραγματικά αδύναμους. (176 λέξεις)

Ερμηνευτικό σχόλιο

Leave a Comment

Posted on November 24, 2024

Ερμηνευτικό Σχόλιο (ενδεικτικά παραδείγματα) KAI ΘΕΩΡΙΑ

by

https://latistor.blogspot.com

https://e-didaskalia.blogspot.com/2020/03/g.html

 

Τίτος Πατρίκιος «Τέλος του καλοκαιριού»

VI

Εγώ δεν είμαι μόνο αυτό που βλέπεις, αυτός που ξέρεις

δεν είμαι μόνο αυτός που θά ‘πρεπε να μάθεις.

Κάθε επιφάνεια της σάρκας μου κάπου τη χρωστάω,

αν σ’ αγγίξω με την άκρη του δαχτύλου μου

σ’ αγγίζουν εκατομμύρια άνθρωποι,

αν σου μιλήσει μια λέξη μου

σου μιλάνε εκατομμύρια άνθρωποι –

θ’ αναγνωρίσεις τ’ άλλα κορμιά που πλάθουν το δικό μου;

 

θα βρεις τις πατημασιές μου μες σε μυριάδες χνάρια;

θα ξεχωρίσεις την κίνησή μου μες στη ροή του πλήθους;

Είμαι κι ό,τι έχω υπάρξει και πια δεν είμαι –

τα πεθαμένα κύτταρά μου, οι πεθαμένες

πράξεις, οι πεθαμένες σκέψεις

γυρνάν τα βράδια να ξεδιψάσουν στο αίμα μου.

Είμαι ό,τι δεν έχω γίνει ακόμα –

μέσα μου σφυροκοπάει η σκαλωσιά του μέλλοντος,

Είμαι ό,τι πρέπει να γίνω –

γύρω μου οι φίλοι απαιτούν οι εχθροί απαγορεύουν.

Μη με γυρέψεις αλλού

μονάχα εδώ να με γυρέψεις

μόνο σε μένα.

Τίτος Πατρίκιος, Λυσιμελής πόθος, Εκδόσεις Κίχλη, 2015

Ερμηνευτικό σχόλιο

Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το κύριο θέμα του κειμένου; Να το παρουσιάσετε αξιοποιώντας τους κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. (150-200 λέξεις)

Κύριο, κατά τη γνώμη μου, θέμα του κειμένου είναι η δυσκολία να γνωρίσει κανείς πλήρως ένα άλλο άτομο, καθώς σε αυτό συνυπάρχουν όχι μόνο η τωρινή και παρελθοντική του ταυτότητα, αλλά κι η μελλοντική, όπως κι η επίδραση που έχει δεχτεί από πολλούς άλλους. Σε α΄ πρόσωπο, το ποιητικό υποκείμενο τονίζει τη δυσκολία αυτή στην ερωτική του σύντροφο (δεν είμαι μόνο αυτό που βλέπεις), επισημαίνοντας εξαρχής το πλήθος των επιρροών που έχει δεχτεί με σχήματα επανάληψης και υπερβολής (αν σ’ αγγίξω… σ’ αγγίζουν εκατομμύρια άνθρωποι / αν σου μιλήσει μια λέξη μου σου μιλάνε εκατομμύρια άνθρωποι). Με μια σειρά ρητορικών ερωτημάτων αναρωτιέται για τη δυνατότητά της να διακρίνει αφενός το πλήθος αυτών των επιρροών (θ’ αναγνωρίσεις τ’ άλλα κορμιά που πλάθουν το δικό μου;) κι αφετέρου τη διαμορφωμένη πια μοναδικότητά του (θα ξεχωρίσεις την κίνησή μου μες στη ροή του πλήθους;). Με τη χρήση επανάληψης τονίζει πως μέρος της ταυτότητάς του είναι κι ό,τι είχε υπάρξει κάποτε (τα πεθαμένα κύτταρά μου, οι πεθαμένες πράξεις, οι πεθαμένες σκέψεις), ενώ με μια μεταφορική εικόνα αναφέρεται και στην πιθανή μελλοντική του εξέλιξη (μέσα μου σφυροκοπάει η σκαλωσιά του μέλλοντος). Κομμάτι, άλλωστε, του εαυτού του είναι κι η ταυτότητα που οφείλει να αποκτήσει (Είμαι ό,τι πρέπει να γίνω).

[Λέξεις: 204]

Νίκος Καζαντζάκης «Ταξιδεύοντας, Ισπανία»

Σεβίλια

«Βλογημένες νά ‘ναι οι κλείδωσες των χεριών μου – που δεν είναι όλο κόκαλο σαν των αλόγων – και μπορούν να σε χαδέψουν! – Βλογημένη κι η διάφανη επιδερμίδα των χειλιών μου, – γιατί έτσι το αίμα μου βρίσκεται – πιο κοντά στο δικό σου, – όταν σε φιλώ! – Βλογημένα και τα μακριά μαλλιά σου – γιατί όταν τα σηκώνω σα φτερούγα – ο σβέρκος σου νιώθει πιο απαλά την ανάσα μου – και πιο γλυκά αναπαύεται στο μπράτσο μου – στις μακριές μας ξεκούρασες!»

Χωρίς να το θέλω, τα ερωτικά τούτα λόγια ενός φίλου μου Ισπανού ποιητή, στρατάριζαν στα χείλια μου, όταν έμπαινα στη Σεβίλια. Δεν αναστορούμαι πια αν ήταν μέρα ή νύχτα, αν ήταν ήλιος ή αν έριχνε ψιλή βροχή⸱ σα νά ‘γινα ξάφνου ροδοβάβουλας και δε θυμούμαι την πρώτη επαφή μου με τη Σεβίλια παρά μυρωδιές και χρώματα. Και χάρηκα που έλαχε να γεννηθώ σ’ ένα τόσο φανταχτερό και μυρωδάτο κόσμο.

Πώς να μπορέσει ποτέ ο άνθρωπος να υμνήσει, χωρίς κραυγή, την ομορφιά της γης; Πότε θ’ ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε το λουλούδι, το χώμα, το νερό, τη γυναίκα; Να δούμε το σώμα μας που έγινε επίτηδες για τον κόσμο, να δούμε τον κόσμο που έγινε επίτηδες για το σώμα μας, και να πούμε μ’ ευγνωμοσύνη: «Μου αρέσεις!»

Συχνά, όταν γυρίζω μόνος σε ξένες πολιτείες, με δυσκολία κρατιούμαι να μη φωνάξω. Τι νά ‘ναι ετούτη η τύχη, τι ‘ναι το θάμα ετούτο να ζεις, νά ‘σαι γερός, να διψάς, να πίνεις νερός και να δροσερεύεις ως τη φτέρνα, να πεινάς, να τρως ένα κομμάτι ψωμί και να νιώθεις τα κόκαλά σου να τρίζουν από αναγάλλια; Και πώς έλαχε νά ‘ναι τόσο σφιχτοπλεμένη, τόσο σοφιλιασμένη η ηδονή με την ανάγκη;

Κάθουμαι σε μιαν πέτρα, απόξω από το αραβίτικο παλάτι, το ξακουσμένο Αλκάθαρ. Ήλιος γλυκός, η Σεβίλια ξύπνησε, σβουρίζει σα μελισσοκόφινο, μυρίζουν τα περβόλια, είναι ακόμα πρωί κι οι πόρτες του παλατιού δεν άνοιξαν. Κοιτάζω τα χέρια μου πλημμυρισμένα πρωινόν ήλιο – σα να κρατούν ένα χρυσό βιολί. Αγγίζω το κεφάλι μου, και μου φαίνεται σαν την κιβωτό που πλέει απάνω στο χάος και νά ‘χουν καταφύγει μέσα της για να σωθούν όλα τα ζώα και τα πουλιά κι οι θεοί. Κι αμίλητα βλογούσα και μακάριζα, το πρωί εκείνο, τις πέντε μου αίστησες…

Νίκος Καζαντζάκης «Ταξιδεύοντας, Ισπανία», Εκδόσεις Καζαντζάκη, 2009

Ερμηνευτικό σχόλιο

Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το κύριο θέμα του κειμένου; Ποια είναι η δική σας άποψη σχετικά με αυτό; (150-200 λέξεις)

Κύριο θέμα του κειμένου είναι η αίσθηση ευγνωμοσύνης που οφείλει να έχει κάθε άνθρωπος για το δώρο της ζωής, καθώς και για την ομορφιά που βρίσκεται παντού γύρω του. Ο αυτοδιηγητικός αφηγητής δηλώνει κατ’ επανάληψη το πόσο βαθιά εκτιμά το γεγονός ότι ζει (χάρηκα που έλαχε να γεννηθώ / τι ‘ναι το θάμα ετούτο να ζεις / βλογούσα και μακάριζα… τις πέντε μου αίστησες), τονίζοντας παράλληλα το θαυμασμό του για την ομορφιά του φυσικού κόσμου. Με τη χρήση ρητορικών ερωτημάτων επισημαίνει, μεταξύ άλλων, την ανησυχία του πως δεν αναγνωρίζουν όλοι την αξία των απλών, μα πολύτιμων στοιχείων που τους περιβάλλουν (Πότε θ’ ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε το λουλούδι…). Κατά τη δική του άποψη οι άνθρωποι θα έπρεπε να εκτιμούν περισσότερο το θαύμα της ζωής και να αντιλαμβάνονται πως η ευδαιμονία τους μπορεί να πηγάσει από τα πιο απλά στοιχεία (να διψάς, να πίνεις νερός και να δροσερεύεις ως τη φτέρνα). Συνάμα, αξιοποιεί παρομοιώσεις για να φανερώσει την έκταση της δικής του ευδαιμονίας, που προκύπτει από το κάλλος της νέας ημέρας (σα να κρατούν ένα χρυσό βιολί / σαν την κιβωτό που πλέει απάνω στο χάος).

Προσωπικά συμφωνώ με την άποψη του συγγραφέα, καθώς παρά τις ποικίλες -υψηλές συχνά- προϋποθέσεις που θέτουν οι σύγχρονοι άνθρωποι για την ευτυχία, οι καθημερινές στιγμές θα έπρεπε να επαρκούν και να εκτιμώνται πολύ βαθύτερα απ’ όλους.

[Λέξεις: 224]

Κική Δημουλά «Ένα ματσάκι ωχρότητα» (απόσπασμα)

Απόρρητα βρέχει, κρυφά απ’ τη βεβαιότητα

σχεδόν κρυφά κι από την ίδια τη βροχή.

Το ξέρει μόνο η γοητεία του δισταγμού

η τσίγκινη τραγιάσκα κάποιου ήχου

και το συμβούλιο των σταγόνων ψηλά

γύρω από τη στρογγυλή λάμπα του δρόμου.

Απόρρητα βρέχει.

Σα νά ‘ναι εμπιστευτικό το φανερό.

Όπως και είναι. Πόσες φορές κρυφά από μας

δεν έχουμε συμβεί κρυφά από τις πράξεις μας –

πάντα τελευταίες το μαθαίνουν⸱ από τις συνέπειες

που το γνωρίζουν εξ αρχής.

Ακόμα κι από τη νεότητα σχεδόν κρυφά γερνάμε.

Σα νά ‘ναι εμπιστευτικό το ολοφάνερο.

Πάντα τελευταία το μαθαίνει – απ’ τη νεότητα

     των άλλων.

Μήπως μαθαίνουμε ποτέ ότι δεν ζούμε;

Κρυφό μας το κρατάει για πάντα ο θάνατός μας.

Το ξέρει μόνον η ζωή που συνεχίζεται των άλλων.

Κουτσομπολιά ονείρων παρεξήγηση οι άλλοι.

Κική Δημουλά, Ποιήματα, Εκδόσεις Ίκαρος, 2009

Ερμηνευτικό σχόλιο

Να παρουσιάσετε το κύριο, κατά τη γνώμη σας, θέμα/ερώτημα του ποιήματος και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας. (150-200 λέξεις)

Κύριο θέμα του ποιήματος είναι, κατά τη γνώμη μου, η υπόρρητη, αλλά σαφής απροθυμία των ανθρώπων να αντικρίσουν και να αποδεχτούν την πραγματικότητα ως έχει, ακόμη κι όταν πρόκειται για κάτι που τους αφορά προσωπικά. Με την επανάληψη της οξύμωρης φράσης «Απόρρητα βρέχει», καθώς και την αξιοποίηση της παρομοίωσης που επισημαίνει αυτή ακριβώς την αντίφαση «Σα νά ‘ναι εμπιστευτικό το φανερό» η ποιήτρια τονίζει την παραδοξότητα του να θεωρούνται κρυφά ή αθέατα όσα συμβαίνουν μπροστά σε όλους και εν γνώσει όλων. Ωστόσο, όσο κι αν κάτι τέτοιο φαντάζει αδύνατο ή παράξενο, αυτό ακριβώς συμβαίνει με τους ανθρώπους, δηλώνει η ποιήτρια, με τη διαπίστωση «Πόσες φορές κρυφά από μας δεν έχουμε συμβεί». Οι άνθρωποι κάποτε δρουν, χωρίς καν να παραδέχονται ή να αντιλαμβάνονται τις ίδιες τους τις πράξεις, και συνειδητοποιούν εκ των υστέρων τα όσα έκαναν από τις συνέπειες, οι οποίες -προσωποποιημένες εδώ- γνώριζαν εξ αρχής. Κατά τρόπο παρόμοιο, οι άνθρωποι αρνούνται να αποδεχτούν ακόμη και το γεγονός ότι γερνάνε, κάτι που σχολιάζεται ειρωνικά από την ποιήτρια με τη μερική επανάληψη προηγούμενης παρομοίωσης «Σα νά ‘ναι εμπιστευτικό το ολοφάνερο». Μα κι ακόμη περισσότερο, οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν ποτέ ότι έχουν πάψει πια να ζουν. Ο προσωποποιημένος θάνατός τους τούς το κρατάει κρυφό. Το ξέρει μόνο η ζωή των άλλων που συνεχίζεται.

[Λέξεις: 210]

Μαργκερίτ Γιουρσενάρ «Κλυταιμνήστρα ή Το έγκλημα» (απόσπασμα)

Ο καιρός που περνούσε μακρυά του κυλούσε χωρίς χρησιμότητα, σταγόνα σταγόνα ή σε κύματα, σα χαμένο αίμα, αφήνοντάς με κάθε μέρα πιο φτωχή από μέλλον. Μεθυσμένοι μαντατοφόροι μού διηγούνταν τη ζωή του στα στρατόπεδα: ο στρατός της Ανατολής κυριαρχούνταν από γυναίκες: Ιουδαίες της Θεσσαλονίκης, Αρμένιες απ’ την Τυφλίδα, που τα μπλε μάτια τους κάτω από σκούρα βλέφαρα σ’ έκαναν να σκέφτεσαι τις πηγές σε βαθιές σκοτεινές σπηλιές, Τουρκάλες βαριές και γλυκιές, όπως τα γλυκίσματά τους τα φορτωμένα μέλι. Έπαιρνα γράμματα τις μέρες των γιορτών· η ζωή μου περνούσε παραφυλώντας στο δρόμο το κουτσό βήμα του ταχυδρόμου. Τη μέρα πάλευα ενάντια στην απελπισία, τη νύχτα ενάντια στην επιθυμία, χωρίς σταματημό ενάντια στο κενό, αυτή τη θαμπή μορφή της δυστυχίας. Τα χρόνια διαδέχονταν το ’να τ’ άλλο στη σειρά, σαν πομπή μοναχικών γυναικών· το χωριό ήταν μαύρο από γυναίκες σε πένθος. Ζήλευα αυτές τις δυστυχισμένες που είχαν σαν αντίζηλο τη γη μονάχα και που ήξεραν τουλάχιστον ότι ο άντρας τους κοιμάται μόνος. Επέβλεπα εκ μέρους του τις εργασίες στους αγρούς και τους θαλάσσιους δρόμους· συγκέντρωνα τις συγκομιδές· διέταζα να καρφώνουν τα κεφάλια των ληστών στον πάσσαλο της αγοράς· χρησιμοποιούσα τ’ όπλο του για να ρίχνω στις κουρούνες· χτυπούσα τα πλευρά της κυνηγετικής του φοράδας με τις γκέττες μου από σκούρο μουσαμά. Λίγο-λίγο αντικαθιστούσα τον άντρα που μου έλειπε και που τον είχα συνηθίσει. Έφτανα να κοιτώ με το δικό του βλέμμα το λευκό περιλαίμιο των υπηρετών. Ο Αίγισθος κάλπαζε

δίπλα μου στη χέρσα γη· η εφηβεία του συνέπεσε με τον καιρό της δικιάς μου χηρείας· βρισκόταν σχεδόν σε ηλικία να ενωθεί με τους άλλους άντρες· με πήγε πίσω, στην εποχή των φιλημάτων που ανταλλάσσαμε με τα ξαδέλφια μες στο δάσος τον καιρό των μεγάλων διακοπών. Τον έβλεπα λιγότερο σαν εραστή και περισσότερο σαν ένα παιδί, που μου έλειπε· πλήρωνα τους λογαριασμούς του για σαμάρια και γι’ αγορές αλόγων. Δεν ήμουν μόνο άπιστη στον άλλο άντρα, τον αντέγραφα επιπλέον: ο Αίγισθος δεν ήταν για μένα παρά τ’ αντίστοιχο των γυναικών της Ασίας. Κύριοι δικαστές, δεν υπάρχει παρά ένας άντρας στον κόσμο: οι άλλοι για κάθε γυναίκα δεν είναι παρά ένα λάθος ή ένα θλιβερό υποκατάστατο. Κι η μοιχεία δεν είναι συχνά παρά η απελπισμένη μορφή της πίστης. Αν εξαπάτησα κάποιον, αυτός είναι βέβαια ο φτωχός Αίγισθος. Τον είχα ανάγκη για να ξέρω ως ποιο σημείο αυτός που αγαπούσα ήταν αναντικατάστατος. Κουρασμένη να τον χαϊδεύω, ανέβαινα στον πύργο να μοιραστώ την αϋπνία του παρατηρητή.

Γιουρσενάρ, M. (1981). Κλυταιμνήστρα ή Το έγκλημα, μτφ. Μαρία Θ. Φωστιέρη, Η Λέξη 5: 362-367΄

Ερμηνευτικό σχόλιο

Ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας; Να την παρουσιάσετε αξιοποιώντας κειμενικούς δείκτες και στοιχεία του κειμένου. (150-200 λέξεις)

Η Κλυταιμνήστρα βιώνει την απουσία του Αγαμέμνονα ως πηγή μεγάλης δυστυχίας, αφού μακριά του ο χρόνος μοιάζει να μην έχει χρησιμότητα. Όπως τονίζει με μια παρομοίωση ο καιρός περνούσε «σα χαμένο αίμα», αφήνοντάς τη ολοένα και πιο «φτωχή από μέλλον». Η δυστυχία της, μάλιστα, επιτείνεται από τα νέα που λαμβάνει πως το στρατόπεδο των Ελλήνων είναι γεμάτο θελκτικές γυναίκες, καθιστώντας βέβαιη την απιστία από τη μεριά του. Η ηρωίδα φτάνει, έτσι, στο σημείο να ζηλεύει τις χήρες, αφού εκείνες έχουν μόνο αντίζηλό τους της γη και γνωρίζουν πως «ο άντρας τους κοιμάται μόνος». Η συναίσθηση πως τα χρόνια της περνούν μέσα στη θλίψη «σαν πομπή μοναχικών γυναικών» την εξωθεί στο να εντείνει τη δραστηριότητά της, μιμούμενη εκείνον και υιοθετώντας τις δικές του συνήθειες, σε μια προσπάθεια να καλύψει την απουσία του (Λίγο-λίγο αντικαθιστούσα τον άντρα που μου έλειπε). Η αντιγραφή των δικών του υποχρεώσεων και συνηθειών την οδηγεί ακόμη παραπέρα, καθώς στο πρόσωπο του Αίγισθου, που ήταν ακόμη στην εφηβική ηλικία, βρίσκει το «αντίστοιχο των γυναικών της Ασίας». Για την Κλυταιμνήστρα, ωστόσο, ο Αίγισθος δεν αποτελεί προσπάθεια αντικατάστασης του απόντος συζύγου της, όπως, άλλωστε, το τονίζει με τη χρήση παρομοιώσεων, τον έβλεπε «λιγότερο σαν εραστή» και περισσότερο «σαν ένα παιδί» που της έλειπε. Μέσω εκείνου επιχειρεί να συνειδητοποιήσει ακόμη ασφαλέστερα πόσο «αναντικατάστατος» ήταν εκείνος που πραγματικά αγαπούσε.

[Λέξεις: 217]

Μιχάλης Πασιαρδής «Η Ποίηση»

Η ποίηση είναι σαν το πρωί της άλλης

μέρας – πάντα ένα κύκλο πιο μπροστά

απ’ τον κόσμο, σαν το πρωί της άλλης

μέρας, όπου μες σε παρθένους κελαϊδησμούς

μαστορεύεται ο ήλιος του μέλλοντος.

Μιχάλης Πασιαρδής, Ο δρόμος της ποίησης: Ποιήματα 1959-1969, Κύπρος, 1970

Ερμηνευτικό σχόλιο

Να διατυπώσετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο για το ποίημα. (100-150 λέξεις)

Θέμα του ποιήματος, κατά τη γνώμη μου, είναι η δυνατότητα της ποιητικής τέχνης να αποτυπώνει τα όσα έρχονται, χάρη στο γεγονός πως οι θεράποντές της είναι ευαίσθητοι δέκτες της πραγματικότητας. Τη δυνατότητα αυτή την παρουσιάζει εμφατικά ο ποιητής με την επανάληψη μιας παραστατικής παρομοίωσης, η ποίηση είναι «σαν το πρωί της άλλης μέρας». Βρίσκεται πάντοτε μια μέρα μπροστά από τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς αφουγκράζεται προσεκτικά και μετουσιώνει σε ποιητικό λόγο κάθε επερχόμενη αλλαγή, όσο μικρή κι αν είναι, όσο κι αν δεν την αντιλαμβάνονται οι άλλοι εγκαίρως. Συνάμα, όμως, η ποίηση έχει και το προνόμιο να οραματίζεται -και κατ’ αυτό τον τρόπο να διαμορφώνει- τον μελλοντικό κόσμο, αποδίδοντάς του ιδιότητες ή αρετές μη υπάρχουσες ακόμη, αλλά εν δυνάμει υλοποιήσιμες. Την επαφή αυτή της ποίησης με το μέλλον την καταγράφει ο ποιητής με τη χρήση μεταφορικού λόγου, παρουσιάζοντας την ποίηση να βρίσκεται ήδη στην επόμενη μέρα «μες σε παρθένους κελαϊδησμούς» εκεί που δημιουργείται «ο ήλιος του μέλλοντος».

[Λέξεις: 156]

Ερμηνευτικό σχόλιο

Αξιολογείται ως προς τα εξής:

Κατανόηση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου

- Βαθμός κατανόησης των ιδεών και του συναισθηματικού κλίματος του κειμένου

- Βαθμός υποστήριξης της απάντησης με αναφορές- παραπομπές στο κείμενο

Κειμενικοί δείκτες και στοιχεία συγκειμένου (του λογοτεχνικού κειμένου)

- Βαθμός κατανόησης των επιλογών του συγγραφέα (κειμενικοί δείκτες, συγκείμενο), σχετικά με την οργάνωση και τη δομή (π.χ. γλώσσα, τεχνική, ύφος, εκφραστικά σχήματα κ.λπ.) με παραδείγματα από το κείμενο

Οργάνωση και γλωσσική έκφραση ερμηνευτικού σχολίου

- Αλληλουχία και συνοχή του ερμηνευτικού σχολίου

- Επίπτωση γραμματικοσυντακτικών λαθών στην κατανόηση της ερμηνευτικής εκδοχής

- Κατάλληλο λεξιλόγιο-ορολογία

13-15

Κατανόηση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου

- Πολύ καλό επίπεδο κατανόησης των ιδεών και του συναισθηματικού κλίματος του κειμένου.

- Πολύ καλή τεκμηρίωση της απάντησης με αναφορές-παραπομπές στο κείμενο.

Κειμενικοί δείκτες και στοιχεία συγκειμένου (του λογοτεχνικού κειμένου)

- Πολύ καλή αναγνώριση συγγραφικών επιλογών

- Πλούσιες αναφορές παραδειγμάτων από το κείμενο και σε διαφορετικά πεδία των συγγραφικών επιλογών (σχετικά με τη γλώσσα, την τεχνική, το ύφος, τα εκφραστικά σχήματα κ.λπ.)

Οργάνωση και γλωσσική έκφραση ερμηνευτικού σχολίου

- Πολύ καλή παρουσίαση της ερμηνευτικής εκδοχής με την απαραίτητη αλληλουχία και συνοχή

- Ακρίβεια στη χρήση γραμματικοσυντακτικών φαινομένων

- Πλούσιο λεξιλόγιο

9-12

Κατανόηση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου

- Καλό επίπεδο κατανόησης των ιδεών και του συναισθηματικού κλίματος του κειμένου.

- Καλός βαθμός τεκμηρίωσης της απάντησης με αναφορές-παραπομπές στο κείμενο.

Κειμενικοί δείκτες και στοιχεία συγκειμένου (του λογοτεχνικού κειμένου)

- Καλή αναγνώριση συγγραφικών επιλογών

- Αρκετές αναφορές παραδειγμάτων από το κείμενο και σε διαφορετικά πεδία των επιλογών αυτών (σχετικά με τη γλώσσα, την τεχνική, το ύφος, τα εκφραστικά σχήματα κ.λπ.)

Οργάνωση και γλωσσική έκφραση ερμηνευτικού σχολίου

- Καλή παρουσίαση της ερμηνευτικής εκδοχής με αλληλουχία και συνοχή

- Καλή χρήση γραμματικοσυντακτικών φαινομένων

- Καλό λεξιλόγιο

- Τα όποια λάθη δε δυσχεραίνουν την κατανόηση της ερμηνευτικής προσέγγισης

5-8

Κατανόηση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου

- Επαρκής κατανόηση, επαρκής προσπάθεια ερμηνευτικής προσέγγισης.

- Επαρκείς αναφορές τεκμηρίωσης με παραπομπές στο κείμενο.

Κειμενικοί δείκτες και στοιχεία συγκειμένου (του λογοτεχνικού κειμένου)

- Επαρκής αναγνώριση συγγραφικών επιλογών

- Επιλεκτική αναφορά παραδειγμάτων από το κείμενο π.χ. σχετικά με τη γλώσσα, την τεχνική, το ύφος, τα εκφραστικά σχήματα κ.λπ.

Οργάνωση και γλωσσική έκφραση ερμηνευτικού σχολίου

- Επαρκής παρουσίαση της ερμηνευτικής εκδοχής

- Επαρκής χρήση γραμματικοσυντακτικών φαινομένων

- Επαρκές λεξιλόγιο

- Τα λάθη δυσχεραίνουν εν μέρει την κατανόηση της ερμηνευτικής προσέγγισης

1-4

Κατανόηση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου

- Έλλειψη κατανόησης, παρανόηση.

- Μηδενική ή ακατάλληλη αναφορά παραδειγμάτων από το κείμενο

Κειμενικοί δείκτες και στοιχεία συγκειμένου (του λογοτεχνικού κειμένου)

- Έλλειψη αναφορών ή ασύμβατες αναφορές στις συγγραφικές επιλογές, ή ελλειπτική αναφορά σε επί μέρους πλευρές.

Οργάνωση και γλωσσική έκφραση ερμηνευτικού σχολίου

- Ανεπαρκής παρουσίαση της ερμηνευτικής εκδοχής

- Ακατάλληλη ή λανθασμένη χρήση γραμματικοσυντακτικών φαινομένων

- Ακατάλληλη ή λανθασμένη χρήση λεξιλογίου

- Τα λάθη δυσχεραίνουν την κατανόηση της ερμηνευτικής προσέγγισης

https://latistor.blogspot.com

https://e-didaskalia.blogspot.com/2020/03/g.html

 

 

Επιλέξτε μια Ενότητα
Νεοελληνική Γλώσσα Β Λυκείου - Αρχική
Περίληψη
Τρόποι Ανάπτυξης Παραγράφου
Πρόθεση συγγραφέα - Τρόπος ανάπτυξης / οργάνωσης παραγράφου
Συνοχή Παραγράφου
Σημεία Στίξης
Ρηματικά Πρόσωπα
Συλλογισμοί
Οι Ευθείες Ερωτήσεις στο Λόγο
Ενεργητική - Παθητική Σύνταξη: Μετατροπή
Ύφος
Περικείμενο-Συγκείμενο
Κριτήριο Αξιολόγησης Θεωρίας
Κριτήριο Αξιολόγησης Θεωρίας-Απαντήσεις
Είδηση-Σχόλιο: Θεωρία Σχολικού Εγχειριδίου
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Οδηγίες Σύνταξης- Συνηθισμένα Λάθη
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Πεζό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο Β (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο Γ (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Υπόδειγμα Παραγωγής Λόγου (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Πολυτροπικό κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Πολυτροπικό κείμενο Β (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Πολυτροπικό κείμενο Γ (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Οι Εγκλίσεις στον λόγο
Αναφορικές Προτάσεις - Θεωρία
Τίτλος: Αξιολόγηση
Λεξιλογικές Ασκήσεις
Παραγωγή Λόγου: Αναλυτικό Σχεδιάγραμμα Εργασίας (Τέχνη)
Φάκελος Υλικού ΕΠΑ.Λ
Γυναικεία Εργασία (Σχεδιάγραμμα)
Διαδίκτυο (Σχεδιάγραμμα)
Δημοκρατία (Σχεδιάγραμμα)
Δημοκρατία (Κριτήριο αξιολόγησης)
Ελεύθερος Χρόνος (Κριτήριο αξιολόγησης)
Ελεύθερος Χρόνος (Κριτήριο αξιολόγησης)-Απαντήσεις
Ελεύθερος Χρόνος Ενιαία Εξέταση (Κριτήριο αξιολόγησης)
Ελεύθερος Χρόνος Ενιαία Εξέταση (Κριτήριο αξιολόγησης)- Απαντήσεις
Ελεύθερος Χρόνος & Ψυχαγωγία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Ελεύθερος Χρόνος & Ψυχαγωγία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)- Απαντήσεις
Εξειδίκευση (Κριτήριο αξιολόγησης)
Επάγγελμα Κριτήριο Αξιολόγησης (Συνεξέταση)
Επάγγελμα Κριτήριο Αξιολόγησης (Συνεξέταση) - Απαντήσεις
Επαγγελματικός Προσανατολισμός Χατζηθωμάς (Κριτήριο αξιολόγησης)
Επαγγελματικός Προσανατολισμός Χατζηθωμάς (Κριτήριο αξιολόγησης)-Απαντήσεις
Εργασία Κριτήριο Αξιολόγησης ΕΠΑΛ
Εργασία Θέμα 15179 (Τράπεζα Θεμάτων)
Εργασία Θέμα 15179 (Τράπεζα Θεμάτων) -Απαντήσεις
Εργασία & Χρόνος (Συνεξέταση)
Εργασία & Χρόνος (Συνεξέταση) -Απαντήσεις
Καταναλωτισμός (Κριτήριο αξιολόγησης)
Κοινωνική Αλληλεγγύη (Κριτήριο αξιολόγησης) ΕΠΑΛ
Κοινωνική Αλληλεγγύη (Κριτήριο αξιολόγησης) ΕΠΑΛ-Απαντήσεις
Κρίση Πολιτισμού Καταναλωτισμός (Κριτήριο αξιολόγησης)
Λακωνικότητα Χατζηθωμάς (Κριτήριο αξιολόγησης)
Λακωνικότητα Χατζηθωμάς (Κριτήριο αξιολόγησης)-Απαντήσεις
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Σχεδιάγραμμα)
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Κριτήριο αξιολόγησης)
ΜΜΕ-Fake News Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
ΜΜΕ-Fake News Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) - Απαντήσεις
Τύπος (Μ.Μ.Ε.)
Παραπληροφόρηση Χατζηθωμάς (Κριτήριο αξιολόγησης)
Προπαγάνδα
Παιδεία (Σχεδιάγραμμα)
Παιδεία (Κριτήριο αξιολόγησης)
Ρατσισμός (Κριτήριο αξιολόγησης)
Ρατσισμός (Κριτήριο αξιολόγησης) (Νέα Μορφή)
Σεξιστικός Λόγος (Κριτήριο αξιολόγησης) (Νέα Μορφή)
Τέχνη (Σχεδιάγραμμα)
Τέχνη (Κριτήριο αξιολόγησης)
Τέχνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Τηλεργασία (Κριτήριο αξιολόγησης) (Νέα Μορφή)

 

Ερμηνευτικό Σχόλιο: Οδηγίες Σύνταξης- Συνηθισμένα Λάθη

Θεωρητική προσέγγιση

Είναι ένα γραπτό σχόλιο, περιορισμένης έκτασης, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη αφενός του βασικού, για τους/τις μαθητές/τριες, ερωτήματος/θέματος του κειμένου και αφετέρου της ανταπόκρισής τους σε αυτό.  Στο ερμηνευτικό σχόλιο, ο/η μαθητής/τρια δεν περιορίζεται στο «τι λέει το κείμενο» αλλά επεκτείνεται στο «τι σημαίνει για τον/την ίδιον/α».  Με τη συγγραφή του ερμηνευτικού σχολίου, διευκολύνεται η ανάδυση του «εγώ» και «ελέγχεται» σύνθετα ο βαθμός εκπλήρωσης του γενικού και των ειδικότερων σκοπών διδασκαλίας του μαθήματος. (Γλωσσάρι Όρων, Φάκελος Υλικού – Δίκτυα Κειμένων, Γ` Λυκείου)

Οδηγίες Σύνταξης- Συνηθισμένα Λάθη

Κατανόηση – Ερμηνεία- Κειμενικοί Δείκτες

  • Σχετικά με την κατανόηση και την ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου αξιολογείται: η σαφήνεια της διατύπωσης του ερωτήματος/θέματος, το οποίο σχετίζεται με τον βαθμό κατανόησης των ιδεών και του συναισθηματικού κλίματος του κειμένου και η αναγνωστική ανταπόκριση των μαθητών και μαθητριών στο ερώτημα/θέμα με την επαρκή τεκμηρίωση/υποστήριξη της απάντησης με αναφορές-παραπομπές στο κείμενο. (Οδηγίες 10/1/20 ΙΕΠ)
  • Στην παρουσίαση του θέματος δεν αποδίδουμε το νόημα του κειμένου (αναδιήγηση).
  • Δεν περιγράφουμε το κείμενο, αλλά το ερμηνεύουμε. Η ερμηνεία δεν αποτελεί στατική διαπίστωση (τι λέει), αλλά δυναμική παρουσίαση των ιδεών του κειμένου (τι εννοεί, τι θέλει να δείξει).
  • Στο ερμηνευτικό σχόλιο από το δηλωτικό/κυριολεκτικό επίπεδο μεταβαίνουμε στο συνυποδηλωτικό/μεταφορικό/συμβολικό επίπεδο. Οι προσεκτικές αναγνώσεις και ο εντοπισμός των κειμενικών δεικτών θα βοηθήσουν στην αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων του κειμένου.
  • Αποφεύγουμε τη γενικόλογη και αόριστη προσέγγιση του κειμένου. Απαντάμε στοχευμένα, για να αναδείξουμε με τη συμβολή των κειμενικών δεικτών το θέμα που υποστηρίξαμε στην αρχή της απάντησής μας.
  • Οι εκφωνήσεις ζητούν το κύριο θέμα. Ωστόσο, στο κείμενο μπορεί να θίγονται επιμέρους θέματα. Επιλέγουμε την κεντρική ιδέα, αυτή που κυριαρχεί, αυτή στην οποία επικεντρώνεται ο συγγραφέας.  Αυτό το κατανοούμε από το πλήθος των κειμενικών αναφορών που σχετίζονται με αυτή.
  • Σχετικά με τους κειμενικούς δείκτες: Οι κειμενικοί δείκτες δε διδάσκονται αυτοτελώς, ενδιαφέρουν μόνο στον βαθμό που βοηθούν να αποδοθεί νόημα στο κείμενο. Οι αναφορές στο κείμενο ή σε κειμενικούς δείκτες αξιολογούνται στον βαθμό που υποστηρίζουν επιτυχώς την ερμηνευτική προσέγγιση του μαθητή ή της μαθήτριας. Στην εκφώνηση του ερωτήματος είτε γίνεται αναφορά σε κειμενικούς δείκτες είτε όχι, οι μαθητές/-ήτριες, κατά τη διδασκαλία, ασκούνται συστηματικά, για να είναι σε θέση να τεκμηριώνουν την ερμηνεία της με στοιχεία του κειμένου. Επομένως, το ερώτημα «πώς το λέει» το κείμενο δεν μπορεί να αγνοείται. (Οδηγίες 10/1/20 ΙΕΠ)
  • Οι απαντήσεις μας να είναι τεκμηριωμένες με παραδείγματα/χωρία/αποσπάσματα/ παραθέματα μέσα από το κείμενο. Άλλωστε, είναι και το σταθερό ζητούμενο σε όλες τις εκφωνήσεις. Οι κειμενικοί δείκτες πρέπει να συνοδεύονται από τα αντίστοιχα χωρία.
  • Αποφεύγουμε την παράθεση κειμενικών δεικτών και χωρίων του κειμένου χωρίς σχόλιο. Τα χωρία του κειμένου είναι τεκμήρια που αποδεικνύουν την ορθή πρόσληψη του νοήματος δεν έχουν από μόνα τους αποδεικτική αξία.
  • Είναι συχνό να επιλέγονται δείκτες υπαρκτοί μέσα στο κείμενο, οι οποίοι όμως δεν συμβάλλουν στην ανάδειξη του θέματος και στη στήριξη της απάντησης.

 Δομή – Γλώσσα

  • Σχετικά με την οργάνωση και τη γλωσσική έκφραση του ερμηνευτικού σχολίου αξιολογείται: η αλληλουχία και η συνοχή του ερμηνευτικού σχολίου ως παραγόμενου κειμένου, η χρήση του κατάλληλου λεξιλογίου και η επίπτωση τυχόν γραμματικοσυντακτικών λαθών στην ερμηνευτική εκδοχή του μαθητή/της μαθήτριας. (Οδηγίες 10/1/20 ΙΕΠ)
  • Να αποφεύγεται η απαρίθμηση των κειμενικών δεικτών. Να εντάσσονται στο κείμενο κατά την ερμηνεία του, ώστε να τεκμηριώνουν το θέμα.
  • Δε γράφουμε τον αριθμό του στίχου, της σειράς, της παραγράφου ή της περιόδου, αλλά παραθέτουμε αυτούσια χωρία για να στηρίξουμε την ερμηνεία μας φροντίζοντας ο δείκτης να είναι ευδιάκριτος.
  • Δε χρησιμοποιούμε το όνομα του συγγραφέα. Ο όρος αφηγητής χρησιμοποιείται στα αφηγηματικά κείμενα, ενώ ο όρος ποιητικό υποκείμενο χρησιμοποιείται στα ποιητικά κείμενα. Με τους όρους αυτούς δηλώνεται αυτός που εκφέρει το λόγο. (Γλωσσάρι Όρων, Φάκελος Υλικού – Δίκτυα Κειμένων, Γ` Λυκείου)
  • Τα χωρία που υποστηρίζουν την ερμηνεία μας εντάσσονται σε εισαγωγικά ή ενσωματώνονται στον λόγο μας.
  • Η λογοτεχνία δε στοχεύει στην ενημέρωση, δεν έχει πληροφοριακό χαρακτήρα (κυριολεκτική, αναφορική, δηλωτική, λογική λειτουργία της γλώσσας), αλλά διεγείρει συναισθήματα και προσφέρει τη μορφή της για αισθητική απόλαυση (μεταφορική, ποιητική, συνυποδηλωτική, συγκινησιακή λειτουργία της γλώσσας). Γι` αυτό για την απόδοση του νοήματος των κειμενικών δεικτών να αποφεύγονται ρήματα, όπως ενημερώνει, πληροφορεί, γνωστοποιεί, μιλά, λέει κ.ά. και να επιλέγονται ρήματα, όπως αισθητοποιείται, αναδεικνύεται, φανερώνεται, παρουσιάζεται, σκιαγραφείται, περιγράφεται, δηλώνεται, διαφαίνεται, υποδηλώνεται, διακρίνεται, εκφράζεται, αποδίδεται, τονίζεται, εξαίρεται, πιστοποιείται, επιβεβαιώνεται, αποδεικνύεται, εξομολογείται, διαλέγεται, επαναλαμβάνεται, αποτυπώνεται, δείχνει κ.ά.
  • Επιμελούμαστε τη δομή του ερμηνευτικού σχολίου μας, ώστε να είναι ευανάγνωστο. Προτείνεται μία παράγραφος για το θέμα και τους σχετικούς δείκτες του κειμένου και μία για την προσωπική ανταπόκριση. Διαφορετικά, ακολουθούμε τους γνωστούς κανόνες παραγραφοποίησης.

→ Επιδιώκεται το ερμηνευτικό σχόλιο να αξιολογείται συνολικά ως προς τα παραπάνω κριτήρια και να είναι εμφανής σ’ αυτό η κατανόηση/ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου, καθώς και η τεκμηριωμένη ανταπόκριση του/της μαθητή/-ήτριας απέναντι στο ερώτημα/θέμα που διατυπώνει. (Οδηγίες 10/1/20 ΙΕΠ)

Ενδεικτική απάντηση

ΤΑ ΠΑΘΗ

Ψαλμός Ζ`

Ήρθαν

 

ντυμένοι «φίλοι»

αμέτρητες φορές οι εχθροί μου

το παμπάλαιο χώμα πατώντας.

 

Και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους.

Έφεραν

 

τον Σοφό, τον Οικιστή και τον Γεωμέτρη,

Βίβλους γραμμάτων και αριθμών,

την πάσα Υποταγή και Δύναμη,

το παμπάλαιο φως εξουσιάζοντας.

Και το φως δεν έδεσε ποτέ με τη σκέπη τους.

Ούτε μέλισσα καν δε γελάστηκε το χρυσό ν’ αρχινίσει παιχνίδι·

ούτε ζέφυρος καν, τις λευκές να φουσκώσει ποδιές.

‘Έστησαν και θεμελίωσαν

στις κορφές, στις κοιλάδες, στα πόρτα

πύργους κραταιούς κι επαύλεις

ξύλα και άλλα πλεούμενα,

τούς Νόμους, τούς θεσπίζοντας τα καλά και συμφέροντα,

στο παμπάλαιο μέτρο εφαρμόζοντας.

Και το μέτρο δεν έδεσε ποτέ με τη σκέψη τους.

Ούτε καν ένα χνάρι θεού στην ψυχή τους σημάδι δεν άφησε·

ούτε καν ένα βλέμμα ξωθιάς τη μιλιά τους δεν είπε να πάρει.

Έφτασαν

ντυμένοι «φίλοι»

αμέτρητες φορές οι εχθροί μου

τα παμπάλαια δώρα προσφέροντας.

Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε

παρά μόνο σίδερο και φωτιά.

Στ ’ανοιχτά πού καρτέραγαν δάχτυλα

μόνον όπλα και σίδερο και φωτιά.

Μόνον όπλα και σίδερο και φωτιά.

Οδυσσέας Ελύτης (Άξιον Εστί)

 

Να διατυπώσετε το ερμηνευτικό σχόλιό σας για το κείμενο, παρουσιάζοντας το κύριο, κατά τη γνώμη σας, θέμα του.  Να συμπεριλάβετε στην απάντησή σας σχετικούς με το θέμα δείκτες του ποιήματος.

Ο θεματικός άξονας του Ψαλμού Ζ` από τα πάθη του Άξιον Εστί του Οδ. Ελύτη είναι η κυριαρχία των κατακτητών στον ελλαδικό χώρο, η αντίσταση των Ελλήνων και η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στον πολιτισμό τους.  Η επέλαση των κατακτητών με το προσωπείο των φίλων που αισθητοποιείται από τη μεταφορά «ντυμένοι» και την ειρωνεία «φίλοι» σε εισαγωγικά είναι γνώριμη για το ποιητικό υποκείμενο που εξομολογείται σε α` πρόσωπο «Ήρθαν ντυμένοι «φίλοι» αμέτρητες φορές οι εχθροί μου», γιατί επανέρχονται στη μνήμη του ιστορικά γεγονότα.  Στην προσπάθειά τους να πατήσουν κυριολεκτικά και να καταπατήσουν μεταφορικά τον ελλαδικό χώρο «το παμπάλαιο χώμα πατώντας» ήρθαν αντιμέτωποι με τη σθεναρή αντίσταση του ελληνικού λαού και το φως του πολιτισμού του, που χαρακτηρίζεται από μέτρο και δικαιοσύνη,  σε αντίθεση με την ιδιοτέλεια και την αδικία των κατακτητών που εκφράζεται με «τους Νόμους, τους θεσπίζοντας τα καλά και συμφέροντα».  Οι ισχυρές αντιθέσεις που εντοπίζονται στο ποιητικό σώμα με τη χρήση του συνδέσμου «και» που έχει τη σημασία και όμως στην αρχή ενός μοτίβου που επαναλαμβάνεται παραλλαγμένο «Και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους // Και το φως δεν έδεσε ποτέ με τη σκέπη τους // Και το μέτρο δεν έδεσε ποτέ με τη σκέψη τους» αποδεικνύουν ότι οι επίδοξοι «φίλοι» δεν στέριωσαν ποτέ σ` αυτή τη χώρα και ο ελληνικός πολιτισμός δεν άγγιξε τους κατακτητές, όπως αποδεικνύεται με την επανάληψη της αποφατικής μεταφοράς «δεν έδεσε» -δεν ταίριαξε- που δηλώνει την έλλειψη επαφής των δύο πολιτισμών και τη διαφορετική κοσμοθεωρία τους.  Η καθολική κυριαρχία των κατακτητών στον ελλαδικό χώρο παρουσιάζεται με το ασύνδετο σχήμα «στις κορφές, στις κοιλάδες, στα πόρτα», ενώ η ισχύς και η επιβολή τους γίνεται φανερή μέσω του επιθέτου κραταιούς και του ουσιαστικού επαύλεις «Έστησαν και θεμελίωσαν … πύργους κραταιούς κι επαύλεις».  Οι «φίλοι» όταν έφτασαν πρόσφεραν «δώρα» «Έφτασαν … τα παμπάλαια δώρα προσφέροντας» ως αντίδωρο στην ικεσία του πολύπαθου ελληνικού λαού που αποδίδεται με την εικόνα «Στ` ανοιχτά πού καρτέραγαν δάχτυλα» και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε παρά μόνο σίδερο και φωτιά.  Με την επανάληψη του εξόδιου στίχου του ψαλμού «Μόνον όπλα και σίδερο και φωτιά» και την επαναφορά του επιρρήματος «Μόνον» εκφράζεται η απόλυτη αναλγησία και η βιαιότητα «όπλα και σίδερο» που επέδειξαν οι κατακτητές οι οποίοι προκάλεσαν τον όλεθρο «φωτιά» και εξαίρεται η κορύφωση του δράματος του ελληνικού λαού.

 

https://blogs.sch.gr/4pekesat/files/2020/05/%CE%A4%CE%9F-%CE%95%CE%A1%CE%9C%CE%97%CE%9D%CE%95%CE%A5%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%9F-%CE%A3%CE%A7%CE%9F%CE%9B%CE%99%CE%9F-%CE%95%CE%A0%CE%99-%CE%9C%CE%97-%CE%94%CE%99%CE%94%CE%91%CE%93%CE%9C%CE%95%CE%9D%CE%9F%CE%A5-%CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%9F%CE%A4%CE%95%CE%A7%CE%9D%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A5-%CE%9A%CE%95%CE%99%CE%9C%CE%95%CE%9D%CE%9F%CE%A5.pdf?x66023

Ερμηνευτικό Σχόλιο: Οδηγίες Σύνταξης- Συνηθισμένα Λάθη

Leave a Comment

Posted on November 10, 2024

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ για ΥΛΗ ΓΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ/// Β ΛΥΚΕΙΟΥ

by

Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος// ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ (ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ)και ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/11/10/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%ae%cf%81%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%ae%cf%82-%ce%b5%cf%80%ce%b1%ce%b3%ce%b3%ce%ad%ce%bb%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%82-%ce%b5%cf%80%ce%b1%ce%b3/

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης «Η Φόνισσα» /// ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ//// ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

 

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/08/%ce%b1%ce%bb%ce%ad%ce%be%ce%b1%ce%bd%ce%b4%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%b1%cf%80%ce%b1%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%bc%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b7-%cf%86%cf%8c%ce%bd%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1/

ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/16/%ce%b7%ce%b8%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%b9%ce%b1-%ce%b1%cf%80%ce%bf-%cf%84%ce%bf-%ce%bb%ce%b5%ce%be%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%bf%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%89%ce%bd/

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/09/24/40/

Διαφήμιση και Βία

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/11/06/%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%86%ce%ae%ce%bc%ce%b9%cf%83%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b2%ce%af%ce%b1/

ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ -ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ (2)

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/11/10/268/

Η ΦΟΝΙΣΣΑ

ΤΟ ΥΛΙΚΟ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/22/%ce%b7-%cf%86%ce%bf%ce%bd%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%bf/

ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ-ΤΙ ΕΙΝΑΙ /ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/09/24/%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%80%ce%b1%ce%b3%ce%b1%ce%bd%ce%b4%ce%b1-ti-einai-%cf%81%ce%b1%cf%84%cf%83%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%b8%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80/

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/01/10/%cf%84%ce%bf-%ce%ba%cf%8c%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%81%ce%b1%cf%84%cf%83%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%bf%cf%8d/

Ρατσισμός Κριτήριο Αξιολόγησης (Συνεξέταση)

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/01/10/%cf%81%ce%b1%cf%84%cf%83%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%ae%cf%81%ce%b9%ce%bf-%ce%b1%ce%be%ce%b9%ce%bf%ce%bb%cf%8c%ce%b3%ce%b7%cf%83%ce%b7%cf%82-%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%b5/

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/02/16/%cf%84%cf%81%cf%8c%cf%80%ce%bf%ce%b9-%ce%b1%ce%bd%ce%ac%cf%80%cf%84%cf%85%ce%be%ce%b7%cf%82-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%b3%cf%81%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%85/

Σεξιστικός Λόγος Κριτήριο Αξιολόγησης (Συνεξέταση)

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/01/10/%CF%83%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF-%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B7%CF%83

Τρόποι Ανάπτυξης Παραγράφου

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/02/16/%cf%84%cf%81%cf%8c%cf%80%ce%bf%ce%b9-%ce%b1%ce%bd%ce%ac%cf%80%cf%84%cf%85%ce%be%ce%b7%cf%82-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%b3%cf%81%ce%ac%cf%86%ce%bf%cf%85/

ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/09/22/%ce%b4%ce%b7%ce%bc%cf%8c%cf%83%ce%b9%ce%bf%ce%b9-%cf%85%cf%80%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bb%ce%bf%ce%b9-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba-%ce%b3-%ce%ba%ce%b1%cf%81%cf%85%cf%89%cf%84%ce%ac%ce%ba%ce%b7/

Κώστας Καρυωτάκης/// ΕΡΓΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ και το ποίημα ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2024/11/10/%ce%ba%cf%8e%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%82-%ce%ba%ce%b1%cf%81%cf%85%cf%89%cf%84%ce%ac%ce%ba%ce%b7%cf%82-%ce%b5%cf%81%ce%b3%ce%bf%ce%b2%ce%b9%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9/

Leave a Comment

Posted on November 10, 2024

Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος// ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ (ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ)και ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

by

ΠΗΓΗ:  https://latistor.blogspot.com/2022/12/blog-post_30.html
 
 
Ν. Γλώσσα Β΄ Λυκείου: Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος

Κριτήρια επιλογής επαγγέλματος
 
     Η επιλογή επαγγέλματος θεωρείται ως μία από τις κρισιμότερες καμπές στη ζωή μας, διότι καθορίζει, σε μεγάλο βαθμό, τη μετέπειτα επιτυχία και ευτυχία μας. Έχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία η επαγγελματική επιλογή να γίνεται με τα κατάλληλα κριτήρια.
     Ξεκινώντας από την οικογένεια και θεωρώντας την ως τον πιο σημαντικό φορέα κοινωνικοποίησης που ασκεί ίσως τη μεγαλύτερη επίδραση στους νέους, θα λέγαμε ότι ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Όταν οι γονείς ανακαλύπτουν και ενισχύουν τα ταλέντα των παιδιών τους δίνουν τις σωστές κατευθυντήριες ως προς την επιλογή επαγγέλματος. Πολλές φορές όμως, οι προσωπικές τους φιλοδοξίες και η ασυνείδητη ανάγκη τους να δουν τους απογόνους τους σαν μια πιο επιτυχημένη εκδοχή του εαυτού τους (συχνότατα όχι μόνο στον τομέα του επαγγέλματος) τους οδηγούν στο να λειτουργούν ακυρωτικά απέναντι στις προτιμήσεις των παιδιών και να τους υποδεικνύουν λάθος δρόμους, μη συμβατούς με την ιδιοσυγκρασία τους.
     Επιπλέον, ο κοινωνικός περίγυρος (συνομήλικοι, συγγενείς, φίλοι κ.λπ.), πολλές φορές, ασκεί πίεση μέσα από διάφορες στερεοτυπικές αντιλήψεις από τις οποίες εμφορείται και επιβάλλει στα παιδιά κάποια πρότυπα π.χ. τα χειρωνακτικά επαγγέλματα αντιμετωπίζονται υποτιμητικά, όταν συγκρίνονται με πνευματικά επαγγέλματα ή άλλα που είναι «του συρμού» ή κάποια που προσφέρουν μεγάλες οικονομικές απολαβές, δόξα ή κοινωνική προβολή. Κι εδώ οι νέοι θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά πριν αποφασίσουν για το μελλοντικό επάγγελμά τους, να δουν πρώτα αν ταιριάζει στους ίδιους, να μην δράσουν παρορμητικά και να μην παρασυρθούν από τις όποιες κοινωνικές ιεραρχήσεις και τα πρότυπα που προβάλλονται μέσα από ΜΜΕ ή άλλους κοινωνικούς φορείς, και συνήθως αποσκοπούν στην κάλυψη των εκάστοτε κοινωνικών αναγκών.
     Επίσης, είναι σημαντικό οι νέοι να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις δυνατότητες που έχει το κάθε επάγγελμα για απορρόφηση του προσφερόμενου εργατικού δυναμικού. Γι’ αυτόν τον λόγο, θα πρέπει να συμβουλεύονται ανθρώπους ιδιαίτερα ενήμερους πάνω τα εργασιακά θέματα, που λαμβάνουν υπόψη τους τα νέα δεδομένα της αγοράς και που έχουν διεξάγει έρευνες που καταλήγουν σε μακροπρόθεσμα συμπεράσματα (με άξονα τουλάχιστον δεκαετίας).
     Ωστόσο, το πιο σημαντικό κριτήριο επιλογής επαγγέλματος παραμένει η αυτογνωσία και ο βαθμός ωριμότητας των ατόμων. Όταν κάποιος γνωρίζει ποιος είναι και τι αναζητά, ποια είναι τα «δυνατά του χαρτιά» και πώς θα τα αξιοποιήσει, οδηγεί τον εαυτό του στη σωστή επιλογή. Έτσι διασώζεται από τους διάφορους σκοπέλους που συναντά στον δρόμο του και διαλέγει συνειδητά το επάγγελμα που του ταιριάζει και θα τον κάνει στη ζωή του χαρούμενο και δημιουργικό.
     Χρειάζεται, άλλωστε, να τονιστεί ότι ο πιο επιτυχημένος στη ζωή (άρα και στο επάγγελμα) άνθρωπος είναι εκείνος που οικοδομεί μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Για να το πετύχει αυτό, δεν αρκεί η στεγνή γνώση των δεξιοτήτων του επαγγέλματος που επιθυμεί να ασκήσει αλλά η γενικότερη γνώση του εαυτού του.
 
Μόσχου Δ. Καλλιόπη, Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
 
ΘΕΜΑ 1
1η άσκηση
Να αποδώσετε συνοπτικά (40-50 λέξεις) το περιεχόμενο της 2ης παραγράφου του κειμένου.
Μονάδες 10
 
Η οικογένεια λόγω της πρωτοκαθεδρίας της ως φορέας κοινωνικοποίησης διαδραματίζει καίριο ρόλο στην καθοδήγηση του νέου στην επιλογή επαγγέλματος. Όταν η καθοδήγηση αυτή βασίζεται στον εντοπισμό και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του νέου είναι θετική. Όταν, όμως, οι γονείς παραβλέπουν τις προτιμήσεις του νέου και προτάσσουν την κάλυψη δικών τους φιλοδοξιών, τότε επενεργούν αρνητικά.
 
2η άσκηση
α) Να δηλώσετε πώς επιτυγχάνεται η συνοχή ανάμεσα στην 4η και την 5η παράγραφο.
β) Να καταγράψετε μία διαρθρωτική λέξη στην 5η παράγραφο, η οποία να συνέχει περιόδους της παραγράφου, και να επισημάνετε το νόημά της.
Μονάδες 10
 
α. Η συνοχή μεταξύ των δύο αυτών παραγράφων επιτυγχάνεται με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης «ωστόσο». Αξιοποιείται, δηλαδή, ως μέσο συνοχής η σύζευξη. Ειδικότερα, με τη χρήση του αντιθετικού συνδέσμου «ωστόσο» η γράφουσα επιχειρεί να τονίσει πως πέρα από κάθε άλλο πιθανό κριτήριο για την επιλογή επαγγέλματος εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η αυτογνωσία. Με τη δήλωση αντίθεσης, επομένως, παρουσιάζει πιο εμφατικά το κριτήριο επιλογής που θεωρείται κρισιμότερο.
 
β. Στο πλαίσιο της 5ης παραγράφου αξιοποιείται ως διαρθρωτική λέξη το επίρρημα «έτσι», το οποίο στην περίπτωση αυτή δηλώνει το αποτέλεσμα των παραγόντων που έχουν προηγηθεί. Δημιουργείται κατ’ αυτό τον τρόπο ένα εννοιολογικό σχήμα αιτίου – αποτελέσματος μέσω του οποίου διασφαλίζεται η συνοχή στο εσωτερικό της παραγράφου. Η αυτογνωσία του ατόμου και η επίγνωση τόσο του τι επιδιώκει όσο και των δεξιοτήτων του έχει ως αποτέλεσμα την ορθή επιλογή επαγγέλματος.  
 
3η άσκηση
α) Να αναφέρετε τον τρόπο ανάπτυξης της 1ης παραγράφου και να εξηγήσετε τι επιδιώκει η γράφουσα με την αξιοποίησή του. (μονάδες 8)
β) Να αιτιολογήσετε τη χρήση οριστικής έγκλισης στην πρώτη περίοδο της 1ης παραγράφου. (μονάδες 7)
Μονάδες 15
 
α. Η γράφουσα αξιοποιεί ως τρόπο ανάπτυξης την αιτιολόγηση προκειμένου να τεκμηριώσει τη διαπίστωσή της πως η επιλογή επαγγέλματος θεωρείται κρίσιμη καμπή στη ζωή κάθε ατόμου. Από την επιλογή αυτή, άλλωστε, καθορίζεται η μετέπειτα επιτυχία και ευτυχία του ατόμου, γι’ αυτό και οφείλει να επιλέξει το μελλοντικό του επάγγελμα με τα κατάλληλα κριτήρια.
 
β. Η γράφουσα καταγράφει τις εισαγωγικές της διαπιστώσεις με τη χρήση οριστικής έγκλισης, καθώς συνιστούν μια πραγματική και αληθή κατάσταση. Υπ’ αυτή την έννοια η διαπίστωσή της σχετικά με την κρισιμότητα της επιλογής επαγγέλματος αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, εφόσον δεν αποτελεί κάτι το υποθετικό, αλλά κάτι το βέβαιο.
 
ΘΕΜΑ 2
Σε ένα άρθρο για τη μαθητική εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στον ρόλο που διαδραματίζουν αφενός οι γονείς σας και αφετέρου οι αντιλήψεις του κοινωνικού σας περίγυρου στην επικείμενη απόφασή σας σχετικά με το επάγγελμα που θα ακολουθήσετε. Να αναφερθείτε, επίσης, στα κριτήρια επιλογής επαγγέλματος που έχουν τη μεγαλύτερη βαρύτητα για εσάς και να εξηγήσετε τη σημασία τους. (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30
 
Μία επιλογή, πολλές απόψεις…
 
     Η εφηβική περίοδος πέρα από τις ποικίλες άλλες απαιτήσεις της μάς φέρνει αντιμέτωπους με μια ιδιαιτέρως κρίσιμη επιλογή. Προτού καν γνωρίσουμε πλήρως τον εαυτό μας καλούμαστε να επιλέξουμε την κατεύθυνση σπουδών που θα μας οδηγήσει στο μελλοντικό μας επάγγελμα. Κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της απαιτητικής αυτής διαδικασίας οφείλουμε να λάβουμε υπόψη και να σταθμίσουμε τόσο τις απόψεις των δικών μας όσο και την επιρροή που δεχόμαστε από το άμεσο περιβάλλον μας.
     Σε ό,τι με αφορά οφείλω να αναγνωρίσω πως οι γονείς μου σέβονται πλήρως το γεγονός πως η απόφαση αυτή είναι προσωπική και έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να με στηρίξουν σε ό,τι κι αν επιλέξω. Έχουν, άλλωστε, φροντίσει ήδη από τα προηγούμενα χρόνια να με βοηθήσουν να δοκιμάσω τις δυνατότητές μου σε διάφορες δραστηριότητες προκειμένου να γνωρίσω καλύτερα τις κλίσεις και τις αδυναμίες μου. Έχουν, ως εκ τούτου, διαμορφώσει για μένα ένα ενθαρρυντικό περιβάλλον προκειμένου να προσεγγίσω αποτελεσματικότερα τη ζητούμενη αυτογνωσία.
     Την ίδια στιγμή, βέβαια, τόσο η επαγγελματική ενασχόληση των γονιών μου όσο και οι επαγγελματικές επιλογές του άμεσου κοινωνικού μου περιβάλλοντος, αποτελούν βασικό στοιχείο κατανόησης των απαιτήσεων του εργασιακού βίου. Μέσα από τις εμπειρίες -είτε θετικές είτε όχι- συγγενικών και φιλικών προσώπων έχω τη δυνατότητα να διαμορφώσω μια ικανοποιητική εικόνα σχετικά με τους εργασιακούς όρους που θα ήθελα να πληροί το μελλοντικό μου επάγγελμα. Μέσα από τις εμπειρίες τους, μάλιστα, έχω αντιληφθεί πως ορισμένα επαγγέλματα -αν και φαινομενικώς όχι τόσο περιζήτητα- διασφαλίζουν πολύ σημαντικά οικονομικά οφέλη.
     Το κατά πόσο, άλλωστε, ένα επάγγελμα θεωρείται «περιζήτητο» ή «καταξιωμένο» δεν με απασχολεί, εφόσον είναι πια προφανές πως πολλά τέτοια επαγγέλματα δεν οδηγούν εγκαίρως στην εργασιακή αποκατάσταση. Κατά τη δική μου άποψη ό,τι προέχει είναι το επάγγελμα που θα επιλέξω να έχει υψηλές προοπτικές απορρόφησης στην αγορά εργασίας. Θα θεωρούσα βιαστική ή έστω ελλιπή μια επιλογή που έχει γίνει χωρίς τη διερεύνηση των πραγματικών αναγκών στην εγχώρια αγορά εργασίας, εφόσον πρώτιστο ζητούμενο για τη γενιά μας είναι η γοργή αποκατάσταση.
     Προφανώς, ωστόσο, το ζήτημα της ανταπόκρισης στην υπάρχουσα εργασιακή ζήτηση συνδέεται με την ανάγκη να καλύπτει το επιλεχθέν επάγγελμα τις προσωπικές μας κλίσεις. Κι αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το πλέον απαιτητικό ζητούμενο. Το πώς, δηλαδή, θα επιλέξουμε ένα επάγγελμα, το οποίο όχι μόνο θα μας διασφαλίσει εργασιακή απασχόληση, αλλά θα ανταποκρίνεται κιόλας στις προσωπικές μας προτιμήσεις και δεξιότητες. Γι’ αυτό τον λόγο, άλλωστε, θεωρώ πως χρειάζεται να διατρέξουμε πλήθος πιθανών επιλογών μέχρι να εντοπίσουμε εκείνη που μάς καλύπτει πληρέστερα.
     Εκείνο που χρειάζεται να έχουμε κατά νου είναι πως όποιο επάγγελμα επιλέξουμε θα κληθούμε να το υπηρετήσουμε εμείς οι ίδιοι και όχι οι γονείς ή οι φίλοι μας. Οφείλουμε, επομένως, να ελέγξουμε κυρίως και πρωτίστως κατά πόσο κάθε πιθανή επιλογή ανταποκρίνεται στις δικές μας ανάγκες και στις δικές μας προσδοκίες.
 
Κείμενο 2
Κώστας Μόντης «Νύχτες»
 
Το ποίημα είναι του Κώστα Μόντη από τη συλλογή «Τα τραγούδια της ταπεινής ζωής» (Λευκωσία 1954).
 
Καλά, θ’ απορροφήσουν κάτι από την έγνοια σου
η μέρα, η κίνηση, η δουλειά σου, οι φίλοι,
και θα μπορέσεις ύστερα να πας
σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου αλλού.
Όμως όταν τελειώσουν όλα
τα θέατρα και τα κέντρα κλείσουν,
και πουν οι φίλοι καληνύχτα,
και πρέπει να γυρίσεις πια στο σπίτι, τι θα γίνει;
Το ξέρεις πως σκληρή, αδυσώπητη
σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια.
Θα ’σαι μονάχος.
Και τότες θα λογαριαστείτε.
Θες ή δε θες θα μπουν κάτω όλα, να λογαριαστείτε.
Θα ‘σαι μονάχος
κι ανυπεράσπιστος απ’ τα θέατρα και τα κέντρα,
κι απ’ τη δουλειά σου και τους φίλους.
Σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια.
Θά ’ρθεις, δεν γίνεται. Είν’ τόσο σίγουρη γι’ αυτό, και περιμένει.
Είναι στο σπίτι και σε περιμένει.
 
ΘΕΜΑ 3 (μονάδες 20)
Για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη σας, το ποιητικό υποκείμενο αξιοποιεί το β΄ ενικό ρηματικό πρόσωπο;
 
Με τη χρήση του β΄ ενικού προσώπου το ποιητικό υποκείμενο σκοπίμως δημιουργεί την αίσθηση ενός διαλόγου προκειμένου να προσελκύσει δραστικότερα την προσοχή του αναγνώστη. Το θέμα, άλλωστε, της αναμέτρησης με την «έγνοια» είναι οικείο στους περισσότερους ανθρώπους, εφόσον είναι κάτι που το έχουν βιώσει. Αξίζει, ωστόσο, να προσεχθεί πως ο υποτιθέμενος αυτός διάλογος είναι πολύ πιθανό να συνιστά μια εσωτερική συζήτηση του ποιητικού υποκειμένου με τον ίδιο του τον εαυτό. Εκείνος, οπότε, που καλείται να αποδεχτεί το αναπόφευκτο της αναμέτρησης με την έγνοια που επιμελώς αποφεύγει δεν είναι άλλος από το ίδιο το ποιητικό υποκείμενο.
 
ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Η ποιητική φωνή προειδοποιεί τον αναγνώστη για μια αναμέτρηση που τον περιμένει. Τι είδους αναμέτρηση είναι αυτή, σύμφωνα με το περιεχόμενο του Κειμένου 2, και πόσο εύκολη φαίνεται να είναι; Να οργανώσεις σε 120 – 150 λέξεις την απάντησή σου.
 
Η ποιητική φωνή προειδοποιεί τον αναγνώστη για την επικείμενη αναμέτρησή του με την έγνοια («Το ξέρεις πως σκληρή, αδυσώπητη σε περιμένει»). Πολύ εύστοχα το ποιητικό υποκείμενο αποφεύγει να συγκεκριμενοποιήσει την «έγνοια» που κατατρύχει τον άνθρωπο, αφήνοντας έτσι ανοιχτή την ερμηνεία της και άρα την πρόσληψη του ποιήματος. Η έγνοια μπορεί ν’ αφορά κάποιο προσωπικό πρόβλημα, μια υπαρξιακή ανησυχία, ένα επαγγελματικό ζήτημα ή μια σειρά προβλημάτων που προκαλούν αναστάτωση στον άνθρωπο και κρατούν δέσμια τη σκέψη του. Εκείνο, άλλωστε, που κυρίως επιθυμεί να τονίσει το ποιητικό υποκείμενο είναι η γενικευμένη τάση που υπάρχει στους ανθρώπους ν’ αποφεύγουν, όσο περισσότερο μπορούν, την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους («θα μπορέσεις ύστερα να πας σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου αλλού»). Προτιμούν να κάνουν οτιδήποτε για να ξεχαστούν, για να κρατήσουν τη σκέψη τους μακριά απ’ την πηγή της ανησυχίας τους, παρά ν’ αντικρίσουν το πρόβλημά τους∙ κάτι που θ’ απαιτούσε ίσως μια αυστηρή αυτοκριτική και μια γενναία παραδοχή των σφαλμάτων και των ελλείψεών τους. Το ποιητικό υποκείμενο, ωστόσο, δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφυγής απ’ το άγχος και την έγνοια («Θες ή δε θες θα μπουν κάτω όλα»), θέλοντας να τονίσει στον αποδέκτη των λόγων του πως δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος να γλιτώσει από τις ανησυχίες του, πέρα από την αποφασιστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος που γεννά την έγνοια του.

Επάγγελμα (Σχεδιάγραμμα)

ΠΗΓΗ: https://oxynoia.blogspot.com/2012/03/blog-post_36.html

Επάγγελμα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

   
  Επάγγελμα : Είναι η ιδιαίτερη και συστηματική ενασχόληση του ανθρώπου μ’ ένα συγκεκριμένο αντικείμενο με σκοπό την κάλυψη βιοποριστικών αναγκών, την ικανοποίηση εσωτερικών αναζητήσεων, την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και την καταξίωση μέσα σ’ αυτό.

     
   Εισαγωγικά : Το επάγγελμα έχει ζωτική σημασία για τον άνθρωπο. Συντελεί  στην προσωπική του ευδοκίμηση και στην κοινωνική ευημερία. Στη σύγχρονη εποχή, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έδωσε στη φυσιογνωμία της η εξέλιξη της τεχνολογίας, η επιλογή επαγγέλματος απασχολεί ιδιαίτερα τους νέους. Είναι καθοριστική για τη μετέπειτα ζωή τους. Στα λεγόμενα παραδοσιακά επαγγέλματα προστέθηκε ένα πλήθος από νέες ειδικότητες που συνεχώς αυξάνονται, όσο η εξέλιξη προχωρεί. Ο νέος, λοιπόν, σε ένα πρώιμο στάδιο της ζωής του  καλείται να πάρει μια απόφαση αφού συνεκτιμήσει κάποιους παράγοντες, ώστε η επιλογή του  να είναι επιτυχής.


Κριτήρια ορθής επιλογής επαγγέλματος

§     Ο νέος , πρέπει να συνειδητοποιήσει τις κλίσεις , τα ενδιαφέροντά του και να αξιολογήσει τις ικανότητές του ώστε το επάγγελμα που θα επιλέξει να ανταποκρίνεται σ’ αυτές. Έτσι το επάγγελμα δε θα αποτελεί τυπική διαδικασία αλλά ευδιάθετη , ευσυνείδητη και αποδοτική εκτέλεση ενός έργου.

§ O νέος οφείλει να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά των διαφόρων επαγγελμάτων καθώς και τις δυνατότητες επαγγελματικής απορρόφησης. Η γενικευμένη χρήση της τεχνολογίας και αυτοματισμός της σύγχρονης εποχής έχουν οδηγήσει σε κορεσμό πολλά επαγγέλματα, ενώ ευνοούν τις προοπτικές εξέλιξης άλλων επαγγελμάτων. Επίσης πρέπει να λάβει υπόψη του την εξέλιξη που μπορεί να έχει στο επάγγελμα που θα επιλέξει κι αν αυτή ικανοποιεί τις προσωπικές του φιλοδοξίες.

§ Τα οικονομικά οφέλη .Σήμερα από την οικονομική ευχέρεια του ατόμου , εξαρτώνται η παιδεία , η περίθαλψη , η ψυχαγωγία ακόμη και το κοινωνικό κύρος του. Όσο λοιπόν πιο προσοδοφόρο είναι ένα επάγγελμα τόσο αποτελεσματικότερα μπορεί το άτομο να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής.

§  Οι συνθήκες εργασίας. Η εργασία σε υγιεινό περιβάλλον και η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου για ξεκούραση και ψυχαγωγία.

§    Ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός που πραγματώνεται με τη συνδρομή του σχολείου.


Οι παράγοντες που επιδρούν στην επιλογή του επαγγέλματος

§  Το φυσικό περιβάλλον ασκεί άμεσα ή έμμεσα την επίδρασή του .Η ανάγκη να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες που προσφέρει το φυσικό περιβάλλον υπαγορεύει και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν όποιοι ζουν σ’ αυτό.

§    Οι γονείς  και οι συγγενείς ,επειδή επιθυμούν την καλύτερη , κατά τη γνώμη τους επαγγελματική αποκατάσταση του παιδιού τους ή και επειδή θέλουν να δουν το παιδί τους να πραγματοποιεί δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα υποδεικνύουν κάποια προτίμηση, χωρίς συχνά να υπολογίζουν τις επιθυμίες και την προσωπικότητα του νέου.

§ Το κοινωνικό περιβάλλον , καθώς προβάλλει κάποια πρότυπα επιτυχημένων επαγγελματιών που ο νέος προσπαθεί να μιμηθεί. Επίσης με τις στερεοτυπικές αντιλήψεις των μελών της για την αξία των επαγγελμάτων. Παραδοσιακά παρατηρείται μια υποτίμηση της χειρωνακτικής εργασίας και μια ιδιαίτερη προτίμηση της πνευματικής.

§    Το σχολείο με τις γνώσεις και την ενημέρωση που προσφέρει , με την ενθάρρυνση του νέου από τους διδάσκοντες να επιδοθεί σε κάτι ασκεί σημαντική επίδραση στην επιλογή του. Εφόσον διαπιστώνονται τα φυσικά χαρίσματα και οι δυνατότητες ενός μαθητή , μπορεί το σχολείο να τον προσανατολίσει στη σωστή κατεύθυνση και να συμβάλλει στην ορθή επιλογή επαγγέλματος.


Τα οφέλη από τη σωστή επιλογή και άσκηση του επαγγέλματος

§ Με την άσκηση του επαγγέλματος ο άνθρωπος εξοικονομεί τους πόρους που είναι απαραίτητοι για να καλύψει τις βιοτικές του ανάγκες .Εξασφαλίζει σταθερό εισόδημα, αποκτά αυτονομία και ανεξαρτησία δράσης ως προσωπικότητα.

§  Αναπτύσσεται η κριτική και ο προβληματισμός του ατόμου καθώς υποχρεώνεται να χρησιμοποιήσει τη λογική του. Ο άνθρωπος βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση , μαθαίνει να γίνεται δεκτικός σε νέες ιδέες, χρησιμοποιεί τη φαντασία του , ασκεί τις δεξιότητές του διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες.

§  Η εμπνευσμένη και δημιουργική δραστηριότητα γεμίζουν τη ζωή του ατόμου με μια ανώτερη μορφή ικανοποίησης , την ηθική. Συγχρόνως ο άνθρωπος αποκτά αυτοπεποίθηση , αισθάνεται ψυχική ευφορία, βρίσκει νόημα στη ζωή του.

§  Μέσω της εργασίας ο άνθρωπος αναπτύσσει πρωτοβουλίες , ενισχύει την επιμονή και την υπομονή του, μπορεί δηλαδή να αναπτύξει στην ουσία τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητάς του και να πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς την ολοκλήρωσή της.

§  Μέσα στον εργασιακό χώρο ο άνθρωπος επικοινωνεί, ανταλλάσσει απόψεις,, συνάπτει σχέσεις φιλίας, συνεργασίας, αλληλεγγύης δημιουργεί στενούς κοινωνικούς δεσμούς. Εθίζεται λοιπόν στο πνεύμα της συλλογικότητας, σέβεται  τους κανόνες της ομάδας, διεκδικεί τα δικαιώματά του .Αυτά  συντελούν στην ανάπτυξη της κοινωνικής του συνείδησης , την ηθικοποίηση και την ολοκλήρωση του.

§   Ο άνθρωπος μέσω του επαγγέλματος αποκτά την αναγνώριση από το στενό κύκλο της εργασίας του και την ευρύτερη κοινότητα στην οποία ζει Αποκτά κοινωνικό κύρος και διάκριση..

§   Ο άνθρωπος , όταν ασκεί το επάγγελμα που του αρέσει , συμβάλλει με όλες του τις δυνάμεις στην ανάπτυξη και την πρόοδο της κοινωνίας. Η ατομική δημιουργία μετατρέπεται σε κοινωνικό κτήμα και ικανοποιεί γενικότερες κοινωνικές αρχές.


Επιλογικά

§                          Πολύπλευρη λοιπόν και ουσιαστική η αξία του επαγγέλματος και η  σωστή επιλογή του. Ένα τόσο σοβαρό θέμα δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιπολαιότητα αλλά θα πρέπει να είναι καρπός ώριμης σκέψης.


                     Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Εκθεσιολόγος)

****

ΠΗΓΗ: https://filologika.gr/lykio/v-lykiou/genikis-pedias/neoelliniki-glossa/epaggelma-kritirio-axiologisis-kritirio-axiologisis-synexetasi/

Επάγγελμα Κριτήριο Αξιολόγησης Κριτήριο Αξιολόγησης (Συνεξέταση)

 

Παράγοντες στην επιλογή επαγγέλματος

Όσο παράδοξο και να φανεί, η επιλογή επαγγέλματος από τον νέο άνθρωπο είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων. Στην πραγματικότητα, αποτελεί συλλογική απόφαση. Βέβαια, η κλίση του νέου είναι βασικός παράγοντας. Αλλά αυτή αποτελεί μόνο μια γενική κατεύθυνση (ενώ το επάγγελμα είναι μια συγκεκριμένη ενασχόληση). Από κει και πέρα, σημαντική είναι η επίδραση της στάσης και της εμπειρίας των γονιών, μαζί με τα όποια όνειρα ή προσδοκίες έχουν από το παιδί τους, καθώς και της παρέας του νέου, αλλά, αυτό δεν θα πρέπει να λησμονιέται, των τάσεων της ίδιας της κοινωνίας. Για παράδειγμα, σε όσους αρέσει η διδασκαλία την εποχή αυτή είναι πιο εύκολο να προσληφθούν ως δάσκαλοι παρά ως καθηγητές. Ή, αν κάποιος έχει καλλιτεχνικές ανησυχίες, είναι πιθανότερο να θελήσει να γίνει ηθοποιός ή τραγουδιστής παρά αγγειοπλάστης, επειδή σήμερα η κοινωνία εστιάζει σε αυτές τις δύο ομάδες καλλιτεχνών.

Η επιλογή του επαγγέλματος με βάση τα προσωπικά ενδιαφέροντα αποτελεί την εύκολη και απλούστερη φάση της συνολικής διαδικασίας. Τα δύσκολα είναι οι άλλες παράμετροι που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.

 

Πρώτη είναι η δυνατότητα εύρεσης εργασίας στο αντικείμενο που πρόκειται κανείς να ειδικευθεί. Είναι προφανές πως δεν έχει απολύτως κανένα νόημα να πάει και να σπουδάσει κανείς κάτι, για το οποίο δεν υπάρχει ζήτηση στην αγορά εργασίας. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να σπουδάζει κάποιος ένα αντικείμενο, θεωρώντας ότι δεν θα έχει εργασιακό πρόβλημα και μετά να διαπιστώνει ότι η αγορά εργασίας είναι κορεσμένη από την ειδικότητα αυτή. Επομένως, θα πρέπει να έχει μια, γενική έστω, άποψη του χώρου, στον οποίο θα κινηθεί επαγγελματικά, ώστε να γνωρίζει εκ των προτέρων τις δυσκολίες που θα συναντήσει και, εφόσον επιθυμεί να συνεχίσει προς εκείνη την κατεύθυνση, να είναι οπλισμένος και με την απαραίτητη επιμονή και υπομονή. Από την άλλη, μπορεί πάντα να διαλέξει ένα παραπλήσιο (της αρχικής επιλογής του) επάγγελμα, το οποίο θα παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για δουλειά.

Η δεύτερη παράμετρος είναι οι απολαβές. Δεν ασκούμε κάποιο επάγγελμα μόνο επειδή μας αρέσει, ή επειδή δεν έχουμε τίποτε άλλο να κάνουμε. Το ασκούμε για λόγους επιβίωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι απολαβές είναι από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες για την επιλογή ενός επαγγέλματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αύξηση των φοιτητών στις Παιδαγωγικές Σχολές τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας των κενών που υπάρχουν στον κλάδο των δασκάλων. Ο νέος άνθρωπος θα πρέπει να εξετάσει (στο πλαίσιο πάντα του δυνατού) τις πιθανές απολαβές σε συνδυασμό με τα πιθανά επαγγέλματα που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά του, ώστε να λάβει τις πιο συμφέρουσες οικονομικά αποφάσεις. Βέβαια, είναι κατανοητό ότι, εκτός κι αν υπάρχει κάποιος οικείος ή γνωστός, είναι πολύ δύσκολο να γίνει αυτό (όσο και να το καθιστά εύκολο η πρόσβαση στο Διαδίκτυο). Αλλά η προσπάθεια και η τελική διαμόρφωση μιας έστω και μερικής άποψης είναι καλύτερη από το να μην έχει καμία άποψη. Με άλλα λόγια, θα πρέπει κανείς να είναι όσο γίνεται πιο υποψιασμένος.

Μια τρίτη βασική παράμετρος είναι ο τόπος εργασίας. Σήμερα με την παγκοσμιοποίηση, η μετακίνηση και η διαμονή σε τόπο διαφορετικό από εκείνον, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε κανείς, είναι όχι απλώς πιθανότητα, αλλά σε μερικά επαγγέλματα αποτελεί βεβαιότητα. Για παράδειγμα, δεν μπορεί κανείς να θέλει να γίνει σχεδιαστής αυτοκινήτων και να περιμένει να βρει δουλειά στην Ελλάδα. Επιπλέον, υπάρχουν επαγγέλματα (όπως συμβαίνει σε ορισμένα στελέχη επιχειρήσεων) που απαιτούν συχνά ταξίδια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αυτά ακούγονται πολύ όμορφα και δελεαστικά, αλλά θα πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του ότι είναι ταξίδια εργασίας και όχι τουρισμού και ότι από κάποια στιγμή και μετά είναι πιθανό να οδηγήσουν σε κόπωση.

 

Ένα άλλο στοιχείο στη σύγχρονη αγορά εργασίας είναι η πιθανότητα της αλλαγής επαγγελματικών ενασχολήσεων. Σε αντίθεση με το παρελθόν, στις μέρες μας η αλλαγή επαγγέλματος καθίσταται μια πραγματικότητα. Αυτό σημαίνει ότι ο νέος θα πρέπει να επιλέξει έναν κλάδο που θα του παρέχει επαγγελματική ευελιξία, ώστε να μπορεί να κινηθεί στην αγορά της εργασίας όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα είτε λόγω ανάγκης είτε λόγω ευκαιριών.

Κλείνοντας, θα πρέπει να σημειωθεί κάτι πολύ σημαντικό, το οποίο μερικές φορές χάνεται μέσα στους τόσους παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, αλλά και στις ανάγκες της ζωής που επηρεάζουν αναπόφευκτα τις αποφάσεις μας. Θα πρέπει ο νέος να αγαπήσει αυτό που θα κάνει. Αυτό δεν είναι μια γενική θέση άνευ ουσίας. Αντίθετα, η αγάπη προς το επάγγελμα αποτελεί βασικό παράγοντα της εργασιακής ικανοποίησης. Τούτο σημαίνει ότι θα αγωνίζεται περισσότερο, ώστε να αντιμετωπίσει τις όποιες δυσκολίες συναντά στη δουλειά του, αλλά και ότι θα είναι περισσότερο χαρούμενος με τη ζωή του. Κι αυτό θα αντανακλάται και σε όσους ζουν μαζί του. Με άλλα λόγια, η αγάπη προς αυτό που κάνουμε συνιστά σημαντικό παράγοντα για ποιοτική ζωή.

 

Δρ. Μιχάλης Κατσιμίτσης, Παράγοντες στην επιλογή επαγγέλματος, https://www.in.gr/2010/08/18/greece/paideia/paragontes-stin-epilogi-epaggelmatos/ , 18/8/2010.

Κείμενο ΙΙ

(Το απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του κλασικού συγγραφέα Αντουάν Ντε Σαιντ Εξυπερύ «Η Γη των ανθρώπων».)

 

Και αυτό είναι το δίδαγμα που ο Μερμόζ και μερικοί άλλοι μας έχουν ενσταλάξει. Το μεγαλείο ενός επαγγέλματος είναι, ίσως πριν απ’ όλα, η σύνδεση των ανθρώπων: δεν υπάρχει παρά μόνο μια πραγματική πολυτέλεια, αυτή που φέρνει σ’ επαφή όλους τους ανθρώπους, είναι οι ανθρώπινες σχέσεις.

Νομίζοντας πως δουλεύουμε για τα μοναδικά υλικά αγαθά, δεν κάνουμε τίποτ’ άλλο παρά να χτίζουμε οι ίδιοι τη φυλακή μας. Κλεινόμαστε εκεί ολομόναχοι, με το πρόσκαιρο του χρήματος, που δεν μας δίνει τίποτε που ν’ αξίζει να το ζήσουμε.

Αν μεσ’ τις αναμνήσεις μου αναζητώ όσες μου ‘δωσαν μια γεύση διάρκειας, αν ξέρω να κάνω τον ισολογισμό των ωρών που άξιζαν να μείνουν για πάντα, σίγουρα πως θα εύρισκα αυτές που δεν μου προμήθεψαν παρά μονάχα ατυχία. Δεν αγοράζεται η φιλία ενός Μερμόζ, ενός συντρόφου που οι δοκιμασίες που ζήσαμε μαζί μας είχαν δέσει για πάντα.

Αυτή τη νύχτα της πτήσης, με τις εκατό χιλιάδες αστέρια, που πετάμε μαζί, αυτή η γαλήνη, αυτή η κυριαρχία μας για λίγες ώρες πάνω σ’ όλα, δεν  αγοράζονται με τίποτα στον κόσμο.

Αυτή η καινούργια όψη του κόσμου μετά την επικίνδυνη πτώση, αυτά τα δέντρα, τα λουλούδια , οι γυναίκες, τα δροσερά χαμόγελα χρωματισμένα από τη ζωή που μας χαρίζει η αυγή, αυτή η χορωδία των νέων πραγμάτων που μας δίνουν το αίσθημα της απολαβής, δεν αγοράζονται με τίποτα στο κόσμο.

Μήτε η νύχτα αυτή που ζήσαμε αποχωρισμένοι και που η θύμησή της δεν παύει να μου επανέρχεται.

Ήμασταν τρια πληρώματα της Αεροποστάλ παρασυρμένα το βράδυ στην ακτή του Ρίου Ντ’ Όρο. Ο συνάδελφος μου  Ριγκουέλ είχε προσγειωθεί πρώτος εξαιτίας  μιας σπασμένης μανιβέλας που γύριζε τον έλικα. Ένας άλλος συνάδελφος, ο Μπουργκά, προσγειώθηκε με τη σειρά του για να μαζέψει το πλήρωμα του, μα μια αβαρία όχι και τόσο σημαντική τον κράτησε ωστόσο καρφωμένο στο έδαφος. Τέλος , προσγειώθηκα και εγώ , μόνο που είχε πια νυχτώσει σαν έκανα να ξανά φύγω. Αποφασίσαμε να επιδιορθώσουμε τη βλάβη του Μπουργκά και μετά να κάτσουμε να περιμένουμε ώσπου να ξημερώσει.

Ένα χρόνο πριν, οι συνάδελφοί μας Γκούρη και Εράσμπλ με ατύχημα σε τούτα τα ίδια μέρη, ακριβώς εδώ, κατακρεουργήθηκαν από τους αντάρτες. Ξέραμε πως και σήμερα ένα απόσπασμα από τριακόσια ντουφέκια στρατοπέδευε κάπου εδώ, στο Μπογαντόρ. Φανερές από μακριά οι τριπλές προσγειώσεις μας θα τους είχαν ίσως συνεγείρει∗ κι αρχίσαμε να φυλάμε βάρδια, που μπορούσε να ‘ναι και η τελευταία.

Τακτοποιηθήκαμε όσο καλά μπορούσαμε μέχρι να περάσει η νύχτα. Ξεφορτώσαμε λοιπόν πεντ’ έξι κασόνια μ’ εμπορεύματα, τ’ αδειάσαμε, τα βάλαμε κύκλο και στο καθένα, καθώς κάνουν στις σκοπιές , ανάψαμε ένα κερί που μόλις το προστάτευε ο άνεμος. Έτσι λοιπόν, σε μια πλήρη έρημο, στυγνή φλούδα του πλανήτη, σε μια μοναξιά όμοια με τις πρώτες μέρες της δημιουργίας του κόσμου, φτιάξαμε ένα ανθρώπινο χωριό.

Μαζεμένοι για τη νύχτα στη «μεγάλη» πλατεία του χωριού μας, σ’ αυτό το κομμάτι άμμου, όπου τα κασόνια μας ξέχυναν μια τρεμουλιαστή φλόγα, καθόμασταν και περιμέναμε. Περιμέναμε το ξημέρωμα που θα μας έσωζε ή τους Μαυριτανούς. Και δεν μπορώ να καταλάβω τι έδινε σε τούτη τη νύχτα τη γεύση των Χριστουγέννων. Διηγόμασταν αναμνήσεις, κάναμε αστεία και τραγουδούσαμε.

Δοκιμάζαμε την ελαφριά ζεστασιά κάποιας έκστασης σαν στη καρδιά μιας καλά προετοιμασμένης γιορτής. Κι ωστόσο ήμασταν απίθανα φτωχοί. Άνεμοι, αστέρια… Ένα ύφος περιβάλλοντος σκληρό ακόμα και για αναχωρητή. Μα σε αυτό το άσχημα φωτισμένο χαλί της άμμου ήμασταν έξι ή εφτά άνθρωποι που δεν είχαν τίποτ’ άλλο στον κόσμο παρά μονάχα τις αναμνήσεις τους και μοίραζαν τα αδιόρατα πλούτη τους.

Επιτέλους το γεγονός ήταν πως είχαμε ανταμώσει. Περπατάμε καμιά φορά ο ένας δίπλα στον άλλο, μέσα στη σιωπή μας, ή πάλι ανταλλάζουμε λέξεις που δεν μας εκφράζουν διόλου. Μα, να σου η ώρα του κινδύνου. Λοιπόν, ο ένας ακουμπά στη  πλάτη του άλλου. Νιώθουμε πως ανήκουμε στη ίδια κοινωνία. Πλαταίνουμε τον κόσμο μας ανακαλύπτοντας πως υπάρχουν και άλλες συνειδήσεις. Κοιταζόμαστε με ένα πλατύ χαμόγελο. Σαν τους απελευθερωμένους φυλακισμένους που τους αφήνει εμβρόντητους η απεραντοσύνη της θάλασσας.

Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ, «Η Γη Των Ανθρώπων», Εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, 1989.

∗Συνεγείρει= ξεσηκώνει, κινητοποιεί.

Παρατηρήσεις

ΘΕΜΑ 1

Α1. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή επαγγέλματος με βάση το κείμενο; Να αναπτύξετε την απάντηση σας σε 70-90 λέξεις.

Μονάδες 15

Εναλλακτικά 

Α2. Να δώσετε τον χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι, σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν.

  1. Η κλίση του νέου είναι ο βασικότερος παράγοντας στην επιλογή επαγγέλματος.
  2. Το επάγγελμα το ασκούμε για λόγους επιβίωσης.
  3. Στο παρελθόν η αλλαγή επαγγέλματος ήταν πραγματικότητα.
  4. Ο νέος πρέπει να αγαπήσει αυτό που θα κάνει.
  5. Οι σχεδιαστές αυτοκινήτων βρίσκουν δουλειά στην Ελλάδα.

Μονάδες 5

Α3. α) «Κλείνοντας, θα πρέπει να σημειωθεί κάτι πολύ σημαντικό, το οποίο μερικές φορές χάνεται μέσα στους τόσους παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη…».

Να βρεθεί το είδος της σύνταξης και να μετατραπεί στο άλλο είδος. Τι παρατηρείτε;

Μονάδες 5

β) Πως επιτυγχάνεται η συνοχή μεταξύ των περιόδων της 1ης παραγράφου;

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2

Β1. Να γράψετε μια ομιλία προς τους συμμαθητές σας όπου θα αναφέρεστε στους τρεις βασικότερους παράγοντες που, κατά τη γνώμη σας, θα έπρεπε να σας επηρεάζουν στην επιλογή επαγγέλματος. Με ποια κριτήρια πιστεύετε ότι οι σημερινοί νέοι κάνουν την επιλογή τους;

Μονάδες 30

ΘΕΜΑ 3

Γ1. α) Στην παράγραφο «Δοκιμάζουμε… πλούτη τους» υπάρχει μια αντίθεση. Βρείτε την και εξηγείστε για ποιο λόγο τη χρησιμοποιεί.

Μονάδες 15

β) Ποιο σχήμα λόγου χρησιμοποιείται σε καθένα από τα παρακάτω αποσπάσματα;

  • … αυτά τα δέντρα, τα λουλούδια, οι γυναίκες, τα δροσερά χαμόγελα χρωματισμένα από τη ζωή που μας χαρίζει η αυγή …
  • Φωτισμένο χαλί της άμμου.
  • Σαν τους απελευθερωμένους.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 4

Δ1. Ο συγγραφέας στο κείμενο υποστηρίζει ότι οι αναμνήσεις είναι αυτές που μένουν στον άνθρωπο και ότι είναι το σημαντικότερο όφελος από την εργασία του καθενός. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με αυτή την άποψη; Για εσάς ποιο είναι το σημαντικότερο όφελος που απορρέει από την εργασία; (100-200)

Μονάδες 15

Leave a Comment

Posted on November 10, 2024

Κώστας Καρυωτάκης/// ΕΡΓΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ και το ποίημα ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

by

Εργοβιογραφικά στοιχεία

Ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης γεννήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1896 στην Τρίπολη, πατρίδα της μητέρας του, και έζησε στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια τις πολλές μετακινήσεις του νομομηχανικού πατέρα του σε διάφορα μέρη της Ελλάδας (Λευκάδα, Αργοστόλι, Λάρισα, Καλαμάτα, Αθήνα, Χανιά όπου αποφοίτησε από το γυμνάσιο). Το 1913 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1919, αφού πήρε την άδεια εξάσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος, διορίστηκε υπουργικός γραμματεύς στη Θεσσαλονίκη. Στρατεύτηκε το 1920, αλλά απαλλάχτηκε για λόγους υγείας. Η καριέρα του ως δημόσιου υπάλληλου συνεχίστηκε στην Άρτα, τη Σύρο, την Αθήνα. Ασχολήθηκε με τον συνδικαλισμό και εξελέγη Γενικός Γραμματέας του Δ.Σ. της Ενώσεως Δημοσίων Υπαλλήλων Αθηνών. Μετά από κάποια εναντίον του συκοφάντηση, αποσπάστηκε στην Πάτρα και κατόπιν μετατέθηκε στη Νομαρχία Πρεβέζης, όπου και πέθανε, αυτόχειρας, στις 21 Ιουλίου 1928.
Η ενασχόλησή του με την ποίηση άρχισε νωρίς, όταν δεκαεξάχρονος δημοσίευσε στίχους σε λαϊκά περιοδικά της εποχής, και συνεχίστηκε με ποιήματά του στην εφημερίδα Ακρόπολις (1915), στο περιοδικό Νουμάς κ.λπ. Το 1919 εκδόθηκε η συλλογή του Ο πόνος του Ανθρώπου και των Πραγμάτων. Τον ίδιο χρόνο εξέδωσε το σατιρικό περιοδικό Η Γάμπα, που κατασχέθηκε, το 1921 τη συλλογή Νηπενθή και το 1927 τη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες. Ασχολήθηκε επίσης με τον πεζό λόγο, με το θέατρο και με μετάφραση ποίησης. Το έργο του, επηρεασμένο από τον Συμβολισμό, με χαρακτηριστικά τη μελαγχολική θεώρηση της ζωής, τον σαρκασμό και μια διάθεση φυγής από την πραγματικότητα, αποτέλεσε αντικείμενο θαυμασμού και μίμησης από τους μεταγενέστερους ποιητές, ούτως ώστε να δημιουργηθεί ο όρος «καρυωτακισμός», συχνά με μάλλον αρνητική χροιά. Σε κάθε περίπτωση πάντως επηρέασε, άμεσα ή έμμεσα, θετικά ή αρνητικά την ελληνική ποίηση μετά το 1930.

Η κριτική για το έργο του

Καβάφης - Καρυωτάκης: Μια σύγκριση

«Αντίθετα από τα Ελεγεία, οι Σάτιρες φέρνουν τον Καρυωτάκη πλησιέστερα όχι στον Παλαμά αλλά στον Καβάφη, όσον αφορά τη σκεπτικιστική του στάση απέναντι στις καθιερωμένες αξίες και γνώμες. Αλλά, αν η ειρωνική αποστασιοποίηση από τους πάντες γύρω του, καθώς και μια αυτοκοροϊδευτική- σαρκαστική στάση ως προς τις προσωπικές τους αξίες και βλέψεις, αποτελούν το κοινό στοιχείο του Καβάφη και του Καρυωτάκη, υπάρχει, παρόλα αυτά, και μια σημαντική διαφορά μεταξύ τους. Ενώ ο Καβάφης είναι χαρακτηριστικά ειρωνικός, με μια βαθειά κατανόηση για την ανθρώπινη αδυναμία, η ειρωνεία του Καρυωτάκη έχει έναν τέτοιο δριμύ σαρκασμό, που προδίδει περιφρόνηση για τον εαυτό του και για τους συνανθρώπους του. [...] Ο Καρυωτάκης αυτοπυροβολήθηκε στην Πρέβεζα στις 21 Ιουλίου 1928. Η πράξη αυτή όχι μόνο επιστέγασε με θεαματικό τρόπο την ταύτιση του καλλιτέχνη με την τέχνη του, που ήταν και ο σκοπός των περισσότερων από τους μεγαλύτερους σε ηλικία συγχρόνους του, αλλά κατά έναν πιο σχηματικό τρόπο αντιπροσωπεύει μιαν ακραία εκδήλωση του ποιητικού αδιεξόδου, στο οποίο οδήγησε η κληρονομιά του Παλαμά τους διαδόχους του, στα τέλη της δεκαετίας του 1920».

(Roderick Beaton (1996), Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, Αθήνα: Νεφέλη, σελ. 172-173)

Η «ταραγμένη φαντασία» και η πρωτοτυπία της μετρικής του Καρυωτάκη «Λοιπόν, ιδού: τι είναι, με δυο λόγια, το αιώνιο θέμα, ο “λυρικός τόπος” του Καρυωτάκη; Το είπαμε, είναι το κυνήγημα του ιδανικού κι έπειτα η αποτυχία· ο πόθος κι έπειτα η απάτη· η πλάνη κι έπειτα η απογοήτευση. Ε, λοιπόν, κι ο αναγνώστης του, διαβάζοντας τους στίχους του —την έκφραση της ζωής του— ξαναγίνεται, πώς να το πω, κι αυτός με τη σειρά του, Καρυωτάκης, “παίζει τον Καρυωτάκη”. Μέσα του αναπαράγεται, κάθε στιγμή, η ψυχική περιπέτεια του ποιητού: το κυνήγημα του ιδανικού κι η αποτυχία· ο πόθος, κι η απάτη. η πλάνη κι η απογοήτευση. Τούτο, επειδή μέσα στη μορφολογία του έργου του ο Καρυωτάκης αναπαρήγαγε κι αναπαράστησε την ψυχική του περιπέτεια. Ό,τι υπήρξε η Μοίρα γι’ αυτόν, τέτοια Μοίρα υπήρξε κι αυτός για το έργο του. Ποιο είναι για την τέχνη το κλασικό ιδανικό; Είναι η ενάργεια, η πλαστική, το ζωντάνεμα προσώπων και πραγμάτων. Αλλ’ όπως κι η ευδαιμονία, έτσι κι η ποιητική ενάργεια είναι, για τον Καρυωτάκη, περισσότερο φάσμα. Κάτω από τις εικόνες του, έχει βγάλει, από πριν, κάθε υλικό βάρος, κι οι εικόνες του απομένουν κούφια σχήματα· αέρας,καπνός. [...]
Πού είναι, μες στα ποιήματά του, το υλικό, το χειροπιαστό; Σχεδόν πουθενά. Διαβάζοντάς τα, έχομε την εντύπωση ενός λακωνισμού — άλλου είδους. Είναι κάτι σα δίχτυ, ριγμένο επάνω στο κενόν, και που μάταια προσπαθεί να το σκεπάσει αυτό το κενόν, να το κρύψει, γιατί το κενόν προβάλλει από παντού. Ναι, το πρώτο κιόλας χαρακτηριστικό τους είναι ακριβώς πως τα πράγματα δεν παίρνουν μέρος στους στίχους του με τον όγκο και με το χρώμα, αλλά με τους ήχους. Δηλαδή μ’ ό,τι πιο άυλο έχουν. [...] Έτσι πάντα. οι προσφιλέστερές του εποπτείες είναι οι ακουστικές: οι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες, οι αντένες που δονούνται από τον άνεμο (“Είμαστε κάτι...”). Αλλ’ ιδού αμέσως, που κι από τον ίδιο τον ήχο, πιότερο εντρυφά στο φάσμα
του ήχου —στην απήχηση, στον αντίλαλο, στη συγχυσμένη συνέχεια που ο ήχος στέλνει πίσωθέ του: “Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες [...] στην κορυφή τους το άπειρο αντηχάει”. [...]
Τέτοια είναι λοιπόν η ποιητική του φαντασία. Αναπαράσταση της ψυχολογίας του. Ταραγμένη και, τρόπον τινά, διάτρητη. Οι ποιητικές του εικόνες πάνε κι έρχονται, σαλεύουν, μένουν στη μέση, κάποτε αναποδογυρίζονται. Εκεί που προχωρεί στρωτά, νομίζεις ότι σταματά και στοχάζεται: “Να τα ρίξω όλα χάμω; Να τα σπάσω όλα;” Απάνω σ’ ό,τι συναρμολόγησε κι έδεσε, φυσά ο ίδιος ένα πνεύμα ακαταστασίας και διαψεύσεως, ένα πνεύμα μεταμελείας και μηδενισμού, που κάνει να τρέμουν τα κατασκευάσματά του... Τη λογική τους είναι έτοιμος να τη χαλάσει κάθε στιγμή, με σκληρότητα και με τη σάτιρα. Κι άλλος αντίκτυπος του περιεχομένου του παρουσιάζεται τώρα κι επάνω στη στιχουργία του. Σ’ αυτήν, όμως, δεν εμιμήθηκε τον Λαφόργκ: εκτός από δυο-τρεις εξαιρέσεις, δεν έφθασεν ως τον ελεύθερο στίχο. Τα ποιήματά του είναι καμωμένα σε στροφές που φαίνονται τύπου κανονικού: ισόστιχες μεταξύ των, με ομοιοκαταληξίες. Όμως αν κοιτάξομε ολίγο πιο προσεκτικά, τι ελευθερία, τι ακαταστασία, τι αναρχία! Αν δεν έγραψε σε vers libre, έγραψε όμως τον vers libere ο Καρυωτάκης, μ’ ελευθεριότητες που δεν είχεν αποτολμήσει κανείς στην ελληνική ποίηση. Εν πρώτοις, η μετρική του είναι ποικιλότατη. Απ’ την αρχή του έργου του, περιμάζευε τους στίχους του από τα μάκρη και τη μονοτονία των δεκαπεντασυλλάβων, και τους έφερνε μέσα σε σχήματα πιο σφιχτά, πιο πλαστικά κι αρμονικά, που είχαν αχρηστευθεί και λησμονηθεί από πενήντα χρόνια τουλάχιστον.[...]
Αλλ’ ο στίχος , εκτός από την ποικιλία του, παίρνει, στα χέρια του Καρυωτάκη, νεύρα και ευρωστία, πατά στερεά, στερεότερα τελειώνει. Αυτό είναι το μυστικό του! Αυτό είναι που αφήνει, στο τέλος —όπως κι ο στίχος του Καβάφη— μιαν αίσθηση συμμετρίας! Και, μάλιστα, μιαν αίσθηση επιτυχίας, ακρίβειας, οξύτητας! Κάποιο στιχουργικό πείσμα νομίζεις ότι, στο τέλος, κατορθώνει να κάνει ρητό και σαφές το σχήμα της στροφής, να συνενώσει τα διεστώτα, να τετραγωνίσει τ’ ανυπόταχτα. Κι είναι πολλά αυτά τ’ ανυπόταχτα και τα ξεχόρδιστα [...]: Ο ρυθμός δηλαδή του Καρυωτάκη σπανίως χτυπά ισόχρονα με το “μετρικό ρολόγι”, κι ο ακανόνιστος τονισμός των περισσότερων στίχων χρειάζεται ολοκληρωτικήν ανασκευή, για ν’ αρμονιστεί με μιαν οποιαδήποτε μετρικήν ακολουθία. Ο δάκτυλος πηγαίνει με τον ανάπαιστο, ο ίαμβος με τον τροχαίο [...]. Και μόνον αυτό; Εκτός από τα μεικτά μέτρα, ιδού παρατονισμοί και κενοί χρόνοι και χωλά μέτρα, διασκελισμοί, μήτε ένας γνωμικός στίχος, μετάθεση της τομής, συνίζησις κακά τονισμένη, χασμωδίες απροειδοποίητες. Την ομοιοκαταληξία, την έχει βέβαια, ανεξαίρετα. Αλλ’ από τους τέσσερις όρους της ομοιοκαταληξίας —το βάθος, τη φυσικότητα, την πρωτοτυπία και την ποικιλία— ο τρίτος είναι που κυριαρχεί, κι οι άλλοι σχεδόν δεν υπάρχουν. Κάθε ομοιοκαταληξία του είναι και μια έκπληξη: αλλ’ όμως πάντα χαριτωμένη και αναντικατάστατη».

(Τέλλος Άγρας, 1972, από τον τόμο Κ.Γ. Καρυωτάκης, Ποιήματα και πεζά, επιμέλεια
Γ.Π. Σαββίδης, Αθήνα: Ερμής, σελ. 209-216 αποσπασματικά, όπως και στο Τέλλος Άγρας, 1981, Κριτικά Β΄, επιμ. Κώστας Στεργιόπουλος, Αθήνα: Ερμής)

Ο «γραφειοκρατικός» ρεαλισμός του Κ. Καρυωτάκη

«Στη νεοελληνική φιλολογία, ο Ρεαλισμός δεν είναι πράγμα νέο. Κατέχει σχεδόν ολόκληρη τη σφαίρα της πεζογραφίας μας. Ολίγην όμως από τη σφαίρα της ποιήσεως. Αλλ’ ο Ρεαλισμός μας υπήρξεν, έως εδώ και λίγα χρόνια, ηθογραφικός. Δηλαδή γραφικός, ζωγραφικός, περιγραφικός, εξωτερικός, παρμένος από τη ζωή της επαρχίας, ή μάλλον του βουνού και του υπαίθρου —ολοένα και περισσότερο ασύγχρονος, ακατανόητος για τη ζωή της πολιτείας, κι αδιάφορος.
Ο ρεαλισμός, ο αστικός ρεαλισμός, ο ρεαλισμός του πραγματικού περιβάλλοντός μας, επρόβαλε καθαρός στην ποίηση με το έργο του Καβάφη. Με την ποίηση του Καρυωτάκη, αυτός ο ρεαλισμός έγινε νεοαστικός. Ποια είναι η πλατύτερη, η χαρακτηριστικότερη, η συνηθέστερη πλευρά του νεοαστικού ρεαλισμού, το ξεύρομε όλοι: είναι η ιεραρχία, η υπαλληλία, το γραφείο, η γραφειοκρατία.
Στην πρώτη περίοδο των Νεοελληνικών Γραμμάτων, την Επτανησιακή, ο άνθρωπος των γραμμάτων είν’ ο ευγενής, ο ευπατρίδης. Στη δεύτερη περίοδο, την Αθηναϊκή —κλασική και ρομαντική—, είν’ ο λόγιος. Στην τρίτη, την προπολεμική, είν’ ο δημοσιογράφος. Στην τέταρτη, τη μεταπολεμική (η κατάπτωση συνεχίζεται), ο άνθρωπος των γραμμάτων είναι ο υπάλληλος. Αυτή την εποχή έζησε και ο Καρυωτάκης. Και αυτήν έγραψε. Ο ρεαλισμός του είναι ο γραφειοκρατικός. Έτσι ζουν άλλωστε και αυτοί που τον διαβάζουν. Και τους αντιπροσωπεύει».

(Τέλλος Άγρας, ό.π., σελ. 203-204)

Το σχίσμα Καρυωτάκη – παράδοσης

«Αν συγκρίνουμε προσεκτικά την πρώτη του παραγωγή με την τελευταία του, θα παρατηρήσουμε ότι, ενώ είχεν αρχίσει με στίχους αρμονικότερους, κατέληξε, συν τω χρόνω, σε μια παραμέληση της αυστηρής κατεργασίας τους. Κι όμως η τελευταία του παραγωγή (στο μάτι που ξέρει να διακρίνει) είναι και η προσωπικότερη. Σ’ αυτήν πια ο ποιητής είναι περισσότερο εκείνο που θέλησε να είναι. Επομένως, αν ήθελε να εργαστεί και προς την άλλη κατεύθυνση (των αρμονικότερων, δηλαδή, λεκτικών συνδυασμών, που, αν δεν είναι όλη η αγνή ποίηση, είναι όμως η αρχή της), δε θα ήταν ίσως δύσκολο να τα καταφέρει, αφού ήδη οι πρώτοι του στίχοι ήταν πολύ πιο κοντά σε μια τέτοιαν αντίληψη. Φτάνουμε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι η παραμέληση από μέρους του ήταν θελητή. Τον στίχο του τον αποσπά, μετρικά και ρυθμικά, από την κλασική αντίληψη, αφαιρώντας του τις καθαρά μελικές του τάσεις. Σκοπός του ποιητή, στη δεύτερη περίοδο, δεν ήταν πια να κάνει ποίημα άδολα λυρικό, αλλά μιμικό μάλλον. Ο στίχος του τώρα μιμείται, στη ρυθμική του κυρίως έκφραση, την ομιλία, και σπάζει, κατά το παράδειγμα των φανταιζίστ, τους κανόνες που τον εμποδίζουν ν’ αποδώσει τις χειρονομίες και τις κινήσεις της ψυχής του ποιητή».

(Τίμος Μαλάνος 1943, «Είναι ποιητής ο Καρυωτάκης;», Κριτικά δοκίμια, Αλεξάντρεια, σελ. 51-62. Απόσπασμα δημοσιευμένο στο Κ.Γ.Καρυωτάκης 1972, Ποιήματα και πεζά, επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, Αθήνα: Ερμής, σελ. 239-240)

Χαρακτηριστικά και επιρροές της καρυωτακικής ποίησης

«Η γλώσσα του Καρυωτάκη, εκεί όπου την παρασύρει η εξομολόγηση ή εκεί όπου ξεσπάει στον σαρκασμό, είναι πλούσια σε ποιητικές επινοήσεις και σε τεχνική της φαντασίας, που, αν τις είχε καλλιεργήσει συστηματικά, θα μπορούσαν να διαρθρωθούν σε τεκμήρια πιο θετικά για την πορεία μιας ολόκληρης γενιάς. Αλλά, ανεξάρτητα από δυνητικές εκβάσεις, αρκεί να διαπιστωθεί ότι όταν ο ποιητής δεν συστέλλει το πρόσωπο σε έναν σαρκαστικό μορφασμό, μαρτυρεί μιαν εκφραστική αιδημοσύνη που λείπει, αντίθετα, από τους άλλους ποιητές της γενιάς του.
Η διαβρωτική ανάγκη έκφρασης προσωπικών του βιωμάτων αναμιγνύεται δημιουργικά με το έργο ξένων ποιητών. Η συμβίωση ιδιαίτερα με τους “καταραμένους” ποιητές της Γαλλίας τον οδηγεί να δημοσιεύσει μεταφράσεις τους στα βιβλία του, μαζί με τα δικά του πρωτότυπα ποιήματα. Η διαδοχική επιλογή τον οδηγεί από τον Baudelaire στον Toulet, τον Carco. Αν και δεν μετέφρασε Laforgue, υπάρχουν αντιστοιχίες μ’ αυτόν πολύ βαθύτερες και σε πολλαπλά επίπεδα· διόλου περίεργο, αν υπολογίσουμε τον ευρύτερο ρόλο που έπαιξε ο Laforgue στην ευρωπαϊκή ποίηση (Eliot, Σεφέρης) όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της ζωής (δυσφορία για την καθημερινότητα) και της στιχουργικής (υπονόμευση της παραδοσιακής μετρικής).
Η πορεία του Καρυωτάκη είναι σαφής. Σταθερά επιδιώκει μια ποίηση ριζωμένη στην υπαρξιακή συγκίνηση [...], η οποία συμπαρασέρνει όμως και όλα τα εκφραστικά μέσα, με ιδιαίτερη επίπτωση στα μετρικά σχήματα. Όπως έγινε ήδη αισθητή από τον καιρό του Τέλλου Άγρα η παρουσία των Γάλλων ποιητών και ο ρόλος τους, αισθητή έγινε επίσης και η προώθηση της στιχουργικής κρίσης: ο Καρυωτάκης σημαδεύει κι εδώ την απαραίτητη και λογική μετάβαση από τη μετρική αριστοτεχνία των τελευταίων παραδοσιακών ποιητών στον ελεύθερο στίχο».

(Mario Vitti, 1994, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα: Οδυσσέας, νέα έκδοση, ανατύπωση, σελ. 357-358)

Το συναισθηματικό υπόβαθρο της καρυωτακικής ποίησης

«Δύο τελικά είναι οι όψεις του έργου του Καρυωτάκη, κι από την άποψη της ουσίας κι από την άποψη της μορφής: η ρομαντική κι η ρεαλιστική, οι ελεγείες και οι σάτιρες, η ροπή προς το αφηρημένο και η εισβολή του πραγματικού στον αφηρημένο κόσμο του. Ανάμεσα, ωστόσο, στις δύο τούτες όψεις στέκει η συναισθηματική του βάση, η βαθιά του αισθαντικότητα, μόνιμα ταραγμένη και διακυμαινόμενη. Αυτή γεφυρώνει την απόσταση από τον ρομαντισμό ως το ρεαλισμό του, και δέχεται τον αντίχτυπο απ’ τον αδιάκοπο ψυχικό του κλυδωνισμό και τις αντιφάσεις του. Η συναισθηματική βάση αντιπροσωπεύει ό,τι συμπαγέστερο και στερεότερο διαθέτει: το ίδιο το εγώ του και την προσωπική του στάση απέναντι στον κόσμο, και μέσα απ’ το συναισθηματικό υπόβαθρο βγαίνει και το ιδεολογικό του περιεχόμενο, η έκφραση
δηλαδή της απελπισίας του διαφοροποιημένη σε στάση ζωής. Τούτο αποτελεί ένα απ’ τα κυριότερα μυστικά της διάρκειας του ποιητή κι ένα απ’ τα πιο σίγουρα κλειδιά για τη διείσδυση στα βαθύτερα στρώματά του. Γιατί το συναισθηματικό υπόβαθρο του Καρυωτάκη γίνεται κι ο φορέας του κλίματος της εποχής, και μέσα απ’ τη συναισθηματική του βάση και τις αντιδράσεις της αδιαλλαξίας του εκφράζει τον καιρό του αντιπροσωπευτικά, για να καταλήξει σε γενικότερη κραυγή διαμαρτυρίας, όχι μόνο για τη στιγμή εκείνη. Χάρη στην τιμιότητα του αισθήματος και στην εκφραστική του οξύτητα, διατηρεί μιαν αμεσότητα, που κάνει την περίπτωσή του και μέσα στην ποίηση γεγονός ζωής. Δεν μένει λόγος χωρίς αντίκρισμα, ούτε προφταίνει να πέσει στη φιλολογία. [...]
Τα πεζά, μαζί με τα τρία τελευταία του ποιήματα, είναι η πιο ακραία στιγμή του Καρυωτάκη, η τελευταία φορά που “ακούει την εσωτερική του φωνή”, έχοντας συνειδητοποιήσει τις τερατώδεις δυνατότητες του κοινωνικού μηχανισμού και των “όρων του παιγνιδιού” κι έχοντας ολότελα αποκλειστεί».

(Κ. Στεργιόπουλος, 1980, «Κ.Γ. Καρυωτάκης», στο Η ελληνική ποίηση. Η ανανεωμένη παράδοση, Αθήνα: Σοκόλης, σελ. 316-319)

Η «Κάθαρσι» του Κ. Καρυωτάκη

«Το τελευταίο πεζό που καθαρόγραψε ο Καρυωτάκης είναι η πασίγνωστη πλέον Κάθαρσις [...]. Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο ενικού, δεν θα μπορούσε να είναι σελίδα από το ημερολόγιο του γονατισμένου Καλού Υπαλλήλου. [...] Η ευανάγνωστη αυτοβιογραφική σύνδεση της Καθάρσεως με τον αντάρτη συνδικαλιστή Καρυωτάκη, ελέγχεται πλήρως από τον συγγραφέα. Το αυτό, δυστυχώς, δεν ισχύει για τους περισσότερους αναγνώστες του, οι οποίοι, ασύνειδα, υπονομεύουν την πρόθεση του Καρυωτάκη για αναγωγή της ατομικής του υπαλληλικής εμπειρίας σε καθολικότερο χώρο και χρόνο. Όχι, βέβαια, στην αιωνιότητα, μα σε μια διαιωνιζόμενη παρακρατική επικαιρότητα. Με την ευκαιρία, δεν κρίνω περιττό να παρατηρήσουμε πως και σε τούτο το κείμενο, η δομική αντίθεση ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν, με παραπομπή σε ένα προσδοκώμενο μέλλον, παρουσιάζεται τώρα με ιδιαίτερα δραματική μεταβολή σκηνογραφίας. Τούτο, άλλωστε, είναι που τελικώς απαλλάσσει την Κάθαρσι από κάθε υποψία προσωπικής αντιδικίας ή —ακόμη χειρότερα— πρωτοβάθμιας “στρατευμένης” λογοτεχνίας».

(Γ.Π. Σαββίδης, 1989, «Στον πεζόδρομο του Καρυωτάκη», Στα χνάρια του Καρυωτάκη, Αθήνα: Νεφέλη, σελ. 129)

Η διπλή όψη της καρυωτακικής ποίησης

 

« “Κοινωνικός ποιητής ο Καρυωτάκης και συγχρόνως ποιητής της εσωτερικής περιπέτειας, ένωσε τις άκρες των δύο τάσεων προκαλώντας την τρομερή ηλεκτρική κένωση στο σώμα της λογοτεχνίας μας”. Με την εξαιρετικά εύστοχη αυτή παρατήρηση του Βύρωνα Λεοντάρη, που ορίζει και ερμηνεύει ταυτόχρονα τη δυναμική της ποίησης του Καρυωτάκη, φωτίζεται παράλληλα και η διπλή όψη της δεκαετίας του ’20: ο μπωντλερισμός της “φυγής απ’ την πραγματικότητα” και το ευαγγέλιο της κοινωνικής επανάστασης. Ο Καρυωτάκης, χωρίς να αφεθεί ολοκληρωτικά σε καμιά από τις δύο, κατάφερε να τις εκφράσει σε ένα ενιαίο ποιητικό σύμπαν».(Χριστίνα Ντουνιά, 2000, Κ. Γ. Καρυωτάκης, Η αντοχή μιας αδέσποτης τέχνης, Αθήνα: Καστανιώτης, σελ. 34-35)

*****

ΓΡΑΠΤΗ ΑΤΟΜΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ-Κ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ (τράπεζα θεμάτων – με απαντήσεις)

ΟΝΟΜΑ:________________________________________________________________

ΒΑΘΜΟΣ:___________________________________

 

Κείμενο 2

Δημόσιοι υπάλληλοι

Το παρακάτω ποίημα του Κ.Γ. Καρυωτάκη ανήκει στη συλλογή «Ελεγεία και Σάτιρες» (1927).

Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν                                                                                         1

Σαν στήλες  δύο-δύο μες στα γραφεία.

(Ηλεκτρολόγοι θα ’ναι η Πολιτεία

κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν).

Κάθονται στις καρέκλες, μουντζουρώνουν                                                                                           5

αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία.

«Συν τη παρούση αλληλογραφία

έχομεν την τιμήν» διαβεβαιώνουν.

Και μονάχα η τιμή τους απομένει,

όταν ανηφορίζουνε τους  δρόμους ,                                                                                                        10

το βράδυ στις οχτώ, σαν κουρντισμένοι.

Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,

σκέπτονται το συνάλλαγμα, τους ώμους

σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

ΘΕΜΑ 4α)  (μονάδες 15)

Ποια θέση προβάλλεται, στο Κείμενο 2, για όσους εργάζονται στον δημόσιο τομέα; Να αιτιολογήσεις την απάντησή σου με στοιχεία από το κείμενο και να γράψεις και την προσωπική σου άποψη σχετικά. Να αναπτύξεις την απάντησή σου σε 100-150 λέξεις.

ΘΕΜΑ 4β) (μονάδες 5)

Να εντοπίσετε δύο σημεία με μεταφορική χρήση του λόγου και να αιτιολογήσετε τη χρήση της σε κάθε σημείο αλλά και γενικά.

ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)

Στο ποίημα του Κ. Γ. Καρυωτάκη «Δημόσιοι υπάλληλοι» το ποιητικό υποκείμενο στρέφει τα σατιρικά πυρά του ενάντια στην εργασία στον δημόσιο τομέα και εκφράζεται με πικρό σαρκασμό για τους υπαλλήλους και την καθημερινότητά τους.                                                     1

Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι η δουλειά στο δημόσιο είναι τόσο μονότονη και

ψυχοφθόρα που λειώνει τους ανθρώπους

 Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν 1
Επίσης, διαρκεί πολύ – οι υπάλληλοι

φθείρονται και πεθαίνουν

 Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν Σαν στήλες  δύο-δύο μες στα γραφεία 1
και αμέσως στη θέση τους έρχονται άλλοι,

ενώ  το κράτος, που τους προσλαμβάνει στην αρχή, και ο θάνατος, που φροντίζει για τον

τερματισμό τους στο τέλος, αναλαμβάνουν την τροφοδοσία αυτού του αέναου μηχανισμού

 Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν Σαν στήλες  δύο-δύο μες στα γραφεία.

(Ηλεκτρολόγοι θα ’ναι η Πολιτεία

κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν).

 1
Παράλληλα, είναι και ανούσια, εφόσον πρόκειται μόνο για μουντζούρωμα χαρτιών που δεν φταίνε σε τίποτε Κάθονται στις καρέκλες, μουντζουρώνουν αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία. 1
και γεμίζουν με στερεότυπες κοινοτοπίες  χωρίς νόημα ή περιεχόμενο.

 «Συν τη παρούση αλληλογραφία

έχομεν την τιμήν» διαβεβαιώνουν

 1
Αυτού του είδους η δουλειά έχει αντίκτυπο και στους ανθρώπους που την ασκούν.  Οι δημόσιοι υπάλληλοι παρουσιάζονται άδειοι και αδιάφοροι, επηρεασμένοι από την  κοινοτοπία και την τυπικότητα της δουλειάς τους Και μονάχα η τιμή τους απομένει, όταν ανηφορίζουνε τους  δρόμους

 1
δείχνουν να συμπεριφέρονται

ως μάζα, χωρίς να αναπτύσσουν καμία πρωτοβουλία

 το βράδυ στις οχτώ, σαν κουρντισμένοι 1
σκέπτονται τα στοιχεία της

δουλειάς τους – ζητήματα νομικά και οικονομικά – ακόμη και όταν επιστρέφουν στο σπίτι

τους

 Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,

σκέπτονται το συνάλλαγμα,

 1
Για όλους αυτούς τους λόγους χαρακτηρίζονται από το ποιητικό

υποκείμενο «καημένοι»

 τους ώμους

σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

 1

 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΓΝΩΜΗ (5): ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. ΜΠΟΡΕΊΤΕ ΝΑ ΛΆΒΕΤΕ ΥΠΌΨΙΝ ΤΑ Εξής:

Οπωσδήποτε, ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται στο κείμενο η εργασία στο  δημόσιο και οι άνθρωποι που την ασκούν είναι υπερβολικός και μονόπλευρος, αιτιολογείται ωστόσο από τον σατιρικό χαρακτήρα του κειμένου. Η σάτιρα καυτηριάζει τα  κακώς κείμενα διά της υπερβολής, δεν αποδίδει πιστά την πραγματικότητα.

4Β) ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ:

ΓΕΝΙΚΑ

Οι λέξεις  αποκτούν αλληγορική σημασία μέσα στο γλωσσικό περιβάλλον που εντάσσονται (μεταφορική σημασία), γίνονται «σύμβολα» και προσλαμβάνονται με τη συγκινησιακή-συναισθηματική λειτουργία του δέκτη. Έτσι, η πράξη επικοινωνίας αναφέρεται κυρίως στον εαυτό της, στο ίδιο το μήνυμα και στη μορφή του, σ΄ αυτό που αφήνει να εννοηθεί η χρήση μιας λέξης, που δε δηλώνεται ρητά, αλλά υπονοείται, υποδηλώνεται, λανθάνει στη σημασία μιας λέξης.

ΕΙΔΙΚΑ:

  • Στίχοι 3-4: (Ηλεκτρολόγοι θα ’ναι η Πολιτεία κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν): ΜΕΤΑΦΟΡΑ: με την μεταφορά αυτή η πολιτεία και ο θάνατος γίνονται οι ηλεκτρολόγοι που ανανεώνουν την γιγάντια « μπαταρία» της δημόσιας διοίκησης
  • Στίχος 2: (Σαν στήλες δύο-δύο μες στα γραφεία)

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ: οι υπάλληλοι παρομοιάζονται με στήλες, ακίνητοι, χωρίς εξέλιξη υφίστανται  μόνο  τη φθορά του χρόνου, άβουλοι και απρόσωποι.

  • Στίχος 6: (αθώα λευκά χαρτιά)

ΜΕΤΑΦΟΡΑ-ΕΙΡΩΝΕΙΑ: μέσα από την ειρωνεία, τον χαρακτηρισμό των λευκών χαρτιών ως αθώων, τονίζει τη ματαιότητα της δουλειάς τους, το πόσο ανούσια είναι γεγονός που καθιστά την ίδια τη ζωή τους ανούσια, χωρίς ουσιαστική δημιουργικότητα, απαξιωμένη

  • Στίχος 11: (σαν κουρντισμένοι)

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ: έχουν χάσει την ανθρώπινη υπόστασή τους, τη δυνατότητα να δρουν αυτόβουλα, είναι σαν άψυχο μηχάνημα ή παιχνίδι που εκτελεί εντολές με κούρντισμα χωρίς πρωτοβουλία και ατομική βούληση.

(κάποιες ενδεικτικές μεταφορικές χρήσεις της γλώσσας)

Leave a Comment

Posted on October 30, 2024

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

by

ΠΑΡΑΚΑΛΏ ΠΟΛΥ ...ΠΑΙΔΙΑ toy B1 ΝΑ ΦΕΡΕΤΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΝΙΣΣΑ.Αθώα ή ένοχη;

Kαι να κάνετε εγγραφή άμεσα στην e-class !

 

 

Leave a Comment

Updated on October 21, 2024

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΝΙΣΣΑ

by

Η φόνισσα image 0

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΑΘΩΑ Ή ‘ΕΝΟΧΗ Η ΦΟΝΙΣΣΑ; Nα γράψετε το δικό σας κείμενο για το θέμα. Να λάβετε υπόψιν όσα συζητήσαμε και να τεκμηριώσετε την άποψή σας με στοιχεία από το ίδιο το κείμενο.(300 λέξεις)

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης «Η Φόνισσα» /// ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ//// ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/08/%ce%b1%ce%bb%ce%ad%ce%be%ce%b1%ce%bd%ce%b4%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%b1%cf%80%ce%b1%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%bc%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b7-%cf%86%cf%8c%ce%bd%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1/

ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ /// ΑΠΟ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/16/%ce%b7%ce%b8%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%b9%ce%b1-%ce%b1%cf%80%ce%bf-%cf%84%ce%bf-%ce%bb%ce%b5%ce%be%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%bf%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%89%ce%bd/

Η ΦΟΝΙΣΣΑ /// ΤΟ ΥΛΙΚΟ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/22/%ce%b7-%cf%86%ce%bf%ce%bd%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%bf/

ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΦΟΝΙΣΣΑ

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/10/29/%ce%bf%cf%80%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%b1%ce%ba%ce%bf%cf%85%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%86%ce%bf%ce%bd%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1/

ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ -ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ (2)

https://blogs.e-me.edu.gr/hive-dimiourgikimina2023/2023/11/10/268/

Leave a Comment

Posted on September 22, 2024

Δημόσιοι υπάλληλοι του Κ.Γ. Καρυωτάκη

by

Ανήκει στη συλλογή «Ελεγεία και Σάτιρες» (1927).

Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν                                                                                         1

Σαν στήλες  δύο-δύο μες στα γραφεία.

(Ηλεκτρολόγοι θα ’ναι η Πολιτεία

κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν).

Κάθονται στις καρέκλες, μουντζουρώνουν                                                                                           5

αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία.

«Συν τη παρούση αλληλογραφία

έχομεν την τιμήν» διαβεβαιώνουν.

Και μονάχα η τιμή τους απομένει,

όταν ανηφορίζουνε τους  δρόμους ,                                                                                                        10

το βράδυ στις οχτώ, σαν κουρντισμένοι.

Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,

σκέπτονται το συνάλλαγμα, τους ώμους

σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

ΘΕΜΑ 4α)  (μονάδες 15)

Ποια θέση προβάλλεται, στο Κείμενο 2, για όσους εργάζονται στον δημόσιο τομέα; Να αιτιολογήσεις την απάντησή σου με στοιχεία από το κείμενο και να γράψεις και την προσωπική σου άποψη σχετικά. Να αναπτύξεις την απάντησή σου σε 100-150 λέξεις.

ΘΕΜΑ 4β) (μονάδες 5)

Να εντοπίσετε δύο σημεία με μεταφορική χρήση του λόγου και να αιτιολογήσετε τη χρήση της σε κάθε σημείο αλλά και γενικά.

ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)

Στο ποίημα του Κ. Γ. Καρυωτάκη «Δημόσιοι υπάλληλοι» το ποιητικό υποκείμενο στρέφει τα σατιρικά πυρά του ενάντια στην εργασία στον δημόσιο τομέα και εκφράζεται με πικρό σαρκασμό για τους υπαλλήλους και την καθημερινότητά τους.                                                     1

Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι η δουλειά στο δημόσιο είναι τόσο μονότονη και ψυχοφθόρα που λειώνει τους ανθρώπους Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν 1
Επίσης, διαρκεί πολύ – οι υπάλληλοι φθείρονται και πεθαίνουν Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν Σαν στήλες  δύο-δύο μες στα γραφεία 1
και αμέσως στη θέση τους έρχονται άλλοι,

ενώ  το κράτος, που τους προσλαμβάνει στην αρχή, και ο θάνατος, που φροντίζει για τον τερματισμό τους στο τέλος, αναλαμβάνουν την τροφοδοσία αυτού του αέναου μηχανισμού

 Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν Σαν στήλες  δύο-δύο μες στα γραφεία.

(Ηλεκτρολόγοι θα ’ναι η Πολιτεία

κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν).

 1
Παράλληλα, είναι και ανούσια, εφόσον πρόκειται μόνο για μουντζούρωμα χαρτιών που δεν φταίνε σε τίποτε Κάθονται στις καρέκλες, μουντζουρώνουν αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία. 1
και γεμίζουν με στερεότυπες κοινοτοπίες  χωρίς νόημα ή περιεχόμενο.

 «Συν τη παρούση αλληλογραφία

έχομεν την τιμήν» διαβεβαιώνουν

 1
Αυτού του είδους η δουλειά έχει αντίκτυπο και στους ανθρώπους που την ασκούν.  Οι δημόσιοι υπάλληλοι παρουσιάζονται άδειοι και αδιάφοροι, επηρεασμένοι από την  κοινοτοπία και την τυπικότητα της δουλειάς τους Και μονάχα η τιμή τους απομένει, όταν ανηφορίζουνε τους  δρόμους

 1
δείχνουν να συμπεριφέρονται

ως μάζα, χωρίς να αναπτύσσουν καμία πρωτοβουλία

 το βράδυ στις οχτώ, σαν κουρντισμένοι 1
σκέπτονται τα στοιχεία της

δουλειάς τους – ζητήματα νομικά και οικονομικά – ακόμη και όταν επιστρέφουν στο σπίτι

τους

 Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,

σκέπτονται το συνάλλαγμα,

 1
Για όλους αυτούς τους λόγους χαρακτηρίζονται από το ποιητικό

υποκείμενο «καημένοι»

 τους ώμους

σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

 1

 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΓΝΩΜΗ (5): ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. ΜΠΟΡΕΊΤΕ ΝΑ ΛΆΒΕΤΕ ΥΠΌΨΙΝ ΤΑ Εξής:

Οπωσδήποτε, ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται στο κείμενο η εργασία στο  δημόσιο και οι άνθρωποι που την ασκούν είναι υπερβολικός και μονόπλευρος, αιτιολογείται ωστόσο από τον σατιρικό χαρακτήρα του κειμένου. Η σάτιρα καυτηριάζει τα  κακώς κείμενα διά της υπερβολής, δεν αποδίδει πιστά την πραγματικότητα.

4Β) ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ:

ΓΕΝΙΚΑ

Οι λέξεις  αποκτούν αλληγορική σημασία μέσα στο γλωσσικό περιβάλλον που εντάσσονται (μεταφορική σημασία), γίνονται «σύμβολα» και προσλαμβάνονται με τη συγκινησιακή-συναισθηματική λειτουργία του δέκτη. Έτσι, η πράξη επικοινωνίας αναφέρεται κυρίως στον εαυτό της, στο ίδιο το μήνυμα και στη μορφή του, σ΄ αυτό που αφήνει να εννοηθεί η χρήση μιας λέξης, που δε δηλώνεται ρητά, αλλά υπονοείται, υποδηλώνεται, λανθάνει στη σημασία μιας λέξης.

ΕΙΔΙΚΑ:

  • Στίχοι 3-4: (Ηλεκτρολόγοι θα ’ναι η Πολιτεία κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν): ΜΕΤΑΦΟΡΑ: με την μεταφορά αυτή η πολιτεία και ο θάνατος γίνονται οι ηλεκτρολόγοι που ανανεώνουν την γιγάντια « μπαταρία» της δημόσιας διοίκησης
  • Στίχος 2: (Σαν στήλες δύο-δύο μες στα γραφεία)

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ: οι υπάλληλοι παρομοιάζονται με στήλες, ακίνητοι, χωρίς εξέλιξη υφίστανται  μόνο  τη φθορά του χρόνου, άβουλοι και απρόσωποι.

  • Στίχος 6: (αθώα λευκά χαρτιά)

ΜΕΤΑΦΟΡΑ-ΕΙΡΩΝΕΙΑ: μέσα από την ειρωνεία, τον χαρακτηρισμό των λευκών χαρτιών ως αθώων, τονίζει τη ματαιότητα της δουλειάς τους, το πόσο ανούσια είναι γεγονός που καθιστά την ίδια τη ζωή τους ανούσια, χωρίς ουσιαστική δημιουργικότητα, απαξιωμένη

  • Στίχος 11: (σαν κουρντισμένοι)

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ: έχουν χάσει την ανθρώπινη υπόστασή τους, τη δυνατότητα να δρουν αυτόβουλα, είναι σαν άψυχο μηχάνημα ή παιχνίδι που εκτελεί εντολές με κούρντισμα χωρίς πρωτοβουλία και ατομική βούληση.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

Leave a Comment

Posted on July 20, 2024

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Βιογραφίες Ανθολογούμενων Λογοτεχνών στα βιβλία Λογοτεχνίας Δημοτικού – Γυμνασίου – Λυκείου

by

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/logotexnia/Biografies/biografies.htm#%CE%9E

Kατηγορίες

ΕΚΘΕΣΗ-ΚΕΙΜΕΝΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ/// ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ