Νέα Ελληνικά/Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία – Έκθεση Β’ Λυκείου: «Σύγχρονη Εκπαίδευση», σχεδιάγραμμα

Θέμα: «Σε κάθε χώρα το εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί το θεμέλιο για τη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς. Ωστόσο, στη χώρα μας συχνά οι μαθητές δείχνουν με πολλούς τρόπους ένα ιδιότυπο μίσος προς το σχολείο. Αναζητήστε τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς τους σε ένα άρθρο (500-600 λέξεις)»

ή «Κάθε εκπαιδευτικό σύστημα αντικατοπτρίζει τις κοινωνικές και πολιτικές αρχές ενός έθνους, είναι μία μικρογραφία της ίδιας της κοινωνίας. Ωστόσο, συχνά με τον τρόπο αυτό αναπαράγει τα στερεότυπα και τα αρνητικά κοινωνικά πρότυπα. Προτείνετε σε ένα άρθρο (500- 600 λέξεις) τρόπους ώστε να αλλάξει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να διορθώσει τα όποια αρνητικά στοιχεία διακρίνονται»

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Δεν είναι λίγες οι φορές που ενήλικες, γονείς και δημοσιογράφοι, κατηγορούν τη νέα γενιά ότι δεν αγαπά το σχολείο ή ότι αναζητά τρόπους να αποφεύγει το μάθημα. Πρόκειται συνήθως για μία στάση ατόμων που έχουν απομακρυνθεί πολύ από τα προβλήματα της εκπαίδευσης και την ψυχολογία των μαθητών και δεν κατανοούν πώς αυτά επηρεάζουν τη συμπεριφορά των νέων.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Αίτια κακής εκπαίδευσης

√ Το σύγχρονο σχολείο είναι:

κομφορμιστικό: δεν επιτρέπει καμία ατομική πρωτοβουλία, δε αξιολογεί τις θετικές πρωτοβουλίες κι επιβάλλει απόλυτη ομοιομορφία στη συμπεριφορά και τις επιθυμίες των μαθητών και καμία ουσιαστική επιλογή (δε λαμβάνονται υπόψη οι μαθητικές κλίσεις).

εξετασιοκεντρικό: όλη η αξιολόγηση στηρίζεται σε ποικίλες εξετάσεις (προφορικές ή γραπτές) και έτσι μέσα από ένα τάχα αντικειμενικό τρόπο καθορίζεται όλο το μέλλον του νέου => άγχος καθώς όλη η μαθητική ζωή είναι εξετάσεις => αξιολογείται παρά μόνο η γνώση => επιβάλλεται πρακτικά η στείρα αποστήθιση κι όχι η κριτική στάση => επιβάλλεται η αυθεντία του εκπαιδευτικού και του βιβλίου κι όχι η δημιουργική κρίση του νέου => η αξιολόγηση της γνώσης δε λαμβάνει υπόψη το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού, αλλά μόνο στείρα καθορίζει τη ζωή του => δεν αξιολογείται η πρωτοβουλία, δε λαμβάνεται υπόψη η επιθυμία του μαθητή και οι κλίσεις του γιατί δεν εμπίπτουν στο εξεταστικό σύστημα, δεν αξιολογείται η συμπεριφορά, η επιθυμία συνεργασίας κτλ. => το σχολείο είναι ανταγωνιστικό => προβάλλεται ο κοινωνικός κανιβαλισμός και ο ατομισμός στις επιδόσεις χωρίς να μαθαίνει το παιδί τη σημασία της ομάδας/συλλογικότητας.

Το σύγχρονο σχολείο έχει σοβαρές ελλείψεις:

√ δημοκρατικότητας (πχ επιβάλλεται ελαστική συμπεριφορά σε εκπαιδευτικούς και αυστηρή σε μαθητές μαθαίνοντάς τους να μη κρίνουν, αλλά μόνο να κρίνονται και να υπακούουν).

√ κατάλληλης παιδαγωγικής προσέγγισης. Συχνότατα το μάθημα καταντά βαρετό επειδή το απαιτεί το “κυνήγι της ύλης” ή η κακή διδακτική προσέγγιση. Το μάθημα στέκει μακριά από την παιδικές/εφηβικές/νεανικές ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες. Οι εκπαιδευτικοί δεν επιμορφώνονται παιδαγωγικά και συχνά ούτε στο διδακτικό τους αντικείμενο.

√ Σε υλικοτεχνικές υποδομές (φτωχές έως ανύπαρκτες βιβλιοθήκες, εργαστήρια πληροφορικής μόνο για το μάθημα κι όχι για τον ελεύθερο χρόνο του μαθητή, ανύπαρκτα εργαστήρια ξένων γλωσσών, Γεωγραφίας-Ιστορίας, Φυσικής-Χημείας, σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα διδασκαλίας κτλ).

√ Σε σύγχρονα διαμορφωμένες τάξεις (όλες μουντές, σοβαρές και καθόλου ευχάριστες με βάση τις ανάγκες των νέων).

√ Στη στήριξη των αδύναμων μαθησιακά μαθητών, στην επίλυση μαθησιακών δυσκολιών (δυσλεξία κτλ), ψυχολογική και κοινωνική στήριξη αδύνατων ή “ζωηρών” μαθητών (μόνο με την ποινή προσπαθούν να τους συνετίσουν.

√ Υπάρχει μία τάση στην κοινωνία όλα τα παιδιά να οδηγούνται στο Ενιαίο Λύκειο προκειμένου να μπουν στο πανεπιστήμιο (εξ’ ου και οι τόσοι εξεταζόμενοι στις πανελλαδικές). Πρόκειται για μία επιλογή που στηρίζεται • στην ανυπαρξία επαγγελματικών δικαιωμάτων στην επαγγελματική και τεχνική εκ- παίδευση • στην κακής ποιότητας λειτουργία των ΕΠΑΛ • στην ελπίδα ότι ένα πτυχίο θα βοηθήσει κοινωνικά -πρωτίστως- κι επαγγελματικά το νέο • στην κοινωνική ανάδειξη -ως αυτοσκοπό- του ατόμου (αφού οι πνευματικές εργασίες έχουν μεγαλύτερη αίγλη από τις χειρωνακτικές παρά τις όποιες διαφορετικές οικονομικές απολαβές).

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

• καλλιέργεια/ανάπτυξη κριτικής σκέψης, • να μάθει το παιδί να μελετά (όχι να “διαβάζει” ή να “παπαγαλίζει”), να ερευνά, • να “μάθει πώς να μαθαίνει” (εννοώντας την πρωτοβουλία, την επιθυμία για αναζήτηση της γνώσης και όχι της επιβολή της. Ειδικά το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία αφού οι γνώσεις του σήμερα που μεταφέρονται στο παιδί, στο κοντινό μέλλον θα είναι πολύ φτωχές κι όχι μηδαμινές). μέσα από διαθεματικές ομαδικές εργασίες • ερευνά, αναζητά τη γνώση και δεν την έχει έτοιμη • μαθαίνει να συνδέει τις αποσπασματικές γνώσεις που απέκτησε γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα/ζήτημα • μαθαίνει να συνεργάζεται, να σκέφτεται την ομάδα/συλλογικότητα, να χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες, να παρουσιάζει, να κρίνει και να κρίνεται, να γράφει • χρησιμοποιούν κάθε γνώση • αξιοποιούν υλικοτεχνικές υποδομές (βιβλιοθήκες, εργαστήρια Η/Υ, διαδίκτυο, εφη- μερίδες κτλ). • το διαλογικό μάθημα (διάλογος/συζήτηση όχι με κλειστού τύπου ερωτήσεις με το δάσκαλο, αλλά μεταξύ των μαθητών. Ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που ελέγχει την ποιότητα της συζήτησης και ασκεί τους μαθητές στη χρήση επιχειρημάτων. Αξιολογεί αυτές τις ικανότητες, την επιθυμία για διάλογο, τη χρήση των συλλογισμών και τις γνώσεις που επικαλούνται οι μαθητές). • τα παιδιά μαθαίνουν να κρίνουν ιδέες και όχι άτομα και να κρίνονται αναλόγως • να συζητούν με όρους διαλόγου (χωρίς επιβολή άποψης με τη βία ή φωνές) • καλλιέργεια/ανάπτυξη δημιουργικότητας με τη μελέτη/διαθεματική προσέγγιση • διοργάνωση πολιτιστικών δράσεων (που αξιολογούνται) μέσα στο γνώριμο/οικείο σχολικό περιβάλλον και το μαθητικό κοινό (εκθέσεις φωτογραφίες, ζωγραφικής, μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικά δρώμενα που γράφουν ή απλά παίζουν μαθητές, φεστιβαλικές δράσεις, σχολική έντυπη ή ηλεκτρονική εφημερίδα κτλ) με συγκεκριμένα κάθε φορά θέματα/αφιερώματα • καλλιτεχνική κρίση

ΕΠΙΛΟΓΟΣ (ανάλογα με το θέμα προσεγγίζεται διαφορετικά)

Επιλογικά, αξίζει να σημειώσουμε ότι στόχος της παιδείας δεν είναι ή δεν πρέπει να είναι η απλή μεταφορά γνώσεων. Οι γνώσεις έχει αποδειχθεί ότι αλλάζουν/μετασχηματίζονται πολύ γρήγορα, ειδικά στο σύγχρονο καταιγισμό πληροφοριών. Αντίθετα, το σχολείο πρέπει να βγάζει πολίτες που να μπορούν να κρίνουν ανεξάρτητα/αυτόνομα τόσο τις πληροφορίες που λαμβάνουν όσο και το ίδιο το περιβάλλον τους. Ωστόσο, για να γίνει κάτι τέτοιο το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να γίνει πιο δημοκρατικό. Οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις ατομικές επιθυμίες και κλίσεις/επιλογές των μαθητών και να αναπτύσσει τις ικανότητές τους διδάσκοντάς τους βιωματικά την αναζήτηση της γνώσης, τη συνεργασία και το σεβασμό.

*Από το βιβλίο του Δήμου Χλωπτσιούδη: «Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου: Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων», Εκδόσεις schooltime.gr

ΠΗΓΗ: https://www.schooltime.gr/2021/02/08/sxediagramma-ekthesis-b-likeiou-sigxroni-ekpaideusi/