ΑΓΓΕΛΟΣ Σ. ΒΛΑΧΟΣ    Ο κύριός μου Αλκιβιάδης

Ο συγγραφέας φαντάζεται το Σιλύκο, υπηρέτη στο σπίτι του μεγάλου πολιτικού της αρχαίας Αθήνας Περικλή, να μας διηγείται για τα παιδικά χρόνια του Αλκιβιάδη. Ο Αλκιβιάδης είχε μείνει από πολύ μικρός ορφανός από πατέρα, και την ανατροφή του την είχε αναλάβει ο Περικλής, που ήταν συγγενής της μάνας του. Ο Περικλής, από τότε που πήρε κοντά του τον 

Αλκιβιάδη, ανάθεσε στον υπηρέτη Σιλύκο να τον προσέχει και να ασχολείται με την ανατροφή του. Αλλά, όπως θα δούμε παρακάτω, τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα για το Σιλύκο, γιατί ο Αλκιβιάδης δεν ήταν ένα συνηθισμένο παιδί.

Εγώ στο μεταξύ ετραβούσα των παθών μου τον ταραχο τη με τον Αλκιβιάδη. Ατίθασος, δύσκολος κι αυθάδης πια, τόσο που καμιά φορά δεν ήξερα τι να κάνω.

Αλλά θαρραλέος, θεοί! Απότολμος! Λιονταράκι σωστό. Ξεγλιστρούσε απ' τη μισοανοιγμένη πόρτα κι έτρεχε να παίξει «Έλληνες και Μήδους» με τα βρωμόπαιδα της γειτονιάς. Σ' όποια παρέα βρισκόταν, εκεί και τσακώματα.

«Θα παίξουμε το Μαραθώνα! Εγώ είμαι ο Θεμιστοκλής! Ποιος θα κάνει το Μαρδόνιο;»

«Δεν ξέρεις τι σου γίνεται» του είπε ένα κάπως πιο μεγάλο παιδί, ο Πυθόνικος, που δεν τον χώνευε. «Στο Μαραθώνα ήταν ο Μιλτιάδης κι αντίπαλός του ο Τισσαφέρνης.»

«Κι ο Δάτις! κι ο Δάτις!» φώναξαν άλλα παιδιά.

« Εσύ θα είσαι ο Δάτις λοιπόν!» είπε ο Αλκιβιάδης στον Πυθόνικο,

«Γιατί εγώ κι όχι εσύ;»

«Γιατί είσαι πιο μεγάλος και πιο δυνατός και θα τις φας!»

Ο Πυθόνικος θύμωσε κι έσπρωξε δυνατά τον Αλκιβιάδη, που έχασε την ισορροπία του κι έπεσε χάμω. Τα παιδιά έσκασαν στα γέλια, αλλά ο κύριός μου μ' ένα πήδημα τινάχτηκε απάνω κι άρπαξε τον Πυθόνικο απ' το λαιμό. 'Αρχισε πάλη σωστή, και τα παιδιά έκαναν κύκλο και φώναζαν. Από την κάμαρά μου άκουσα φωνές και βγήκα στο δρόμο να δω τι γίνεται. Και τι να δω! Ο Πυθόνικος κι ο Αλκιβιάδης, ένα κουβάρι, να κυλιούνται χάμω. Έτρεξα να τους χωρίσω. Ο Αλκιβιάδης, αν και πιο μικρός απ' τον Πυθόνικο, που θα ήταν τότε δώδεκα χρονώ, τον είχε αρπάξει απ' τα μαλλιά και του βροντούσε το κεφάλι χάμω.

«Είσαι ο Δάτις! ο Δάτις! ο Δάτις!» ξεφώνιζε.

Τον έπιασα, κι αναγκάστηκε ν' αφήσει τον Πυθόνικο, που ζαλισμένος, με τα ρούχα ξεσκισμένα, ανασηκώθηκε.

«Ας μην ερχόταν ο Σιλύκος» είπε λαχανιασμένος «και σου 'δειχνα εγώ!»

«Τι να μου δείξεις, που σε τάραξα στο ξύλο! Παλιο-Δάτι!» γύρισε και φώναξε αγριεμένα ο Αλκιβιάδης, καθώς τον έσερνα δια της βίας προς το σπίτι,

Από τότε ο Πυθόνικος μισούσε τον κύριό μου. Στη γειτονιά του κόλλησε το «Δάτι;».

Όσο μεγάλωνε ο Αλκιβιάδης τόσο και γινόταν ασυμμάζευτος. Κάθε απόγευμα ξέφευγε απ' το σπίτι κι έτρεχε να παίξει αστραγάλους. Η παρέα του έπαιζε πάντα στο δρόμο. Μια μέρα, τη στιγμή που ήταν η σειρά του Αλκιβιάδη, από την άκρη του δρόμου φάνηκε ένα αμάξι με δυο άλογα που έτρεχαν με καλπασμό. Τ' άλλα παιδιά παραμέρισαν φοβισμένα, αλλά ο Αλκιβιάδης στάθηκε θυμωμένος στη μέση του δρόμου κάνοντας επιταχτικά νόημα στον οδηγό να σταματήσει. Εκείνος του φώναξε από μακριά να παραμερίσει κι ούτε έκανε να σιγανέψει τ' άλογά του. Και τι έκανε ο Αλκιβιάδης! Ξαπλώθηκε φαρδύς πλατύς στη μέση του δρόμου και του φώναξε:

«Σαν σου βαστάει, πέρνα!» Χύθηκα προς τα κει να τον αρπάξω, αλλά ευτυχώς ο αμαξάς

πρόλαβε. Τραβώντας τα γκέμια δυνατά, σταμάτησε τ' άλογά του μια πιθαμή απ' το ξαπλωμένο παιδί.

« Άλλη φορά να σταματάς όταν εγώ προστάζω!», είπε του οδηγού, που έτριβε τα μάτια του βλέποντας τον άφοβο ανθρωπάκο να σηκώνεται από χάμω, σχεδόν μέσ' απ' τα πόδια των αλόγων.

«Τώρα πέρνα!» πρόσθεσε ο Αλκιβιάδης με κάποια συγκατάβαση, και γυρίζοντας προς τους συντρόφους του:

«Θα ρίξω δυο φορές, μια και μπόρεσα να σταματήσω ολόκληρο άρμα!»

Φωνές και διαμαρτυρίες ακούστηκαν απ' την παρέα, αλλά ο κύριός μου ήθελε το δικό του.

«Μήπως θα το 'κανε κανένας από σας; Ν' ακούσω... Πώς; Ε, λοιπόν! θα παίξω δυο φορές.»

Θέλησα να τον τραβήξω απ' το παιγνίδι, αλλά ήταν ξαναμμένος απ' το κατόρθωμά του και δεν ακουγε. Δεν ήθελε, μπροστά στα συνομήλικά του, αυτός που σταματάει ολόκληρο αμάξι, να φανεί πως υπακούει στον κουτσοπόδαρο Σιλύκο.

Σηκώθηκα κι έφυγα. Περπατούσα σιγά, μελαγχολικός κι ανήσυχος σαν να μου είχε γίνει κάποια αποκάλυψη, σαν να είχα αγγίξει με το δάχτυλο κάποιο μυστήριο, μια πηγαία σκοτεινή δύναμη. Τη δύναμη της δημιουργίας που συγκερνάει χαρίσματα, αρετές, ομορφιά, χάρη, δύναμη, και τα ρίχνει όλα μαζί σ' ένα πλάσμα, δίνοντάς του όμως και φανταχτερά ελαττώματα. Αντι ζύγι στα χαρίσματα, θα έλεγε άλλος. Εγώ θα τολμούσα να πω συνείδηση της ανωτερότητας, που οδηγεί στην απαίτηση της εξαιρέσεως.

Το επεισόδιο μαθεύτηκε στην Αγορά, και για πολλές μέρες όλοι μιλούσαν για την τόλμη και το θάρρος του παιδιού.

Ο Αλκιβιάδης, από μικρός, ένιωθε –και το 'δειχνε -- τον εαυτό του ανώτερο από τους άλλους συνομήλικούς του, και τα παιδιά της παρέας του τον παραδεχόντουσαν πάντα και παντού γι' αρχηγό.

( Από το βιβλίο Ο κύριός μου Αλκιβιάδης)

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

1814-1820:

Ιδρύεται στην Οδησσό της Ρωσίας από τον Νικόλαο Σκουφά, τον Εμμα­νουήλ Ξάνθο και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ η Φιλική Εταιρεία με αποκλειστικό σκο­πό την προετοιμασία της επανάστασης.

Η έδρα της Εταιρείας μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη μερικά χρόνια αργότερα (1818). Το 1820 ο Εμμανουήλ Ξάνθος πρόσφερε την ηγεσία της Εταιρείας στον Ιωάννη Καποδίστρια, υπουργό του τσάρου της Ρωσίας Αλεξάνδρου Α, ο οποίος όμως αρνήθηκε. Τελικά στις 12 Απριλίου 1820 Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αξιωματικός του τσαρικού στρατού, αναλαμβάνει «Γενικός Επίτροπος της Ανωτάτης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας».

 Ιανουάριος 1821:

Στη διάσκεψη της Βοστίτσας (Αίγιο) οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου διατυπώνουν επιφυλάξεις σχετικά με την επιτυχία του επαναστατικού εγχει­ρήματος, το βασικό σχέδιο του οποίου τους ανέπτυξε ο Παπαφλέσσας.

22 Φεβρουαρίου 1821:

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο, παραπόταμο του Δούναβη και φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Ρωσία, και φθάνει στο Ιάσιο της Μολδαβίας. Εκεί, δύο μέρες αργότερα, κυκλο­φορεί την επαναστατική προκήρυξη «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», με την οποία ζητεί από τους Έλληνες να επαναστατήσουν («Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλλη­νες! ...»). Η ενέργεια του αυτή σηματοδοτεί και την επίσημη έναρξη της Επανάστα­σης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Στις 10 Μαρτίου συγκροτείται ο Ιερός Λόχος, ο οποίος αποτελείται κυρίως από Έλληνες σπουδαστές και μαθητές του Ελληνικού σχολείου της Οδησσού. Στις 27 Μαρτίου ο Υψηλάντης καταλαμβάνει το Βουκουρέ­στι. Την ίδια περίοδο ανακοινώνονται η αποκήρυξή του από τον τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο Α' και η διαγραφή του από τους ρωσικούς στρατιωτικούς καταλόγους. Τελικά στις 7 Ιουνίου η ήττα του Ιερού Λόχου υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στο Δραγατσάνι από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις σημειώνει και το τέλος της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.

2 Μαρτίου 1821:

Ο Μόρα Βαλεσί (διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων της Πελοποννήσου) Χουρσίτ πασάς φθάνει στα Ιωάννινα για να αντιμετωπίσει τον Αλή πα­σά, τον οποίο η Υψηλή Πύλη έχει κηρύξει αποστάτη. Η πολιορκία του Αλή θα κρα­τήσει ως το θάνατο του (22 Ιανουαρίου 1822) και θα καθηλώσει σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις των Τούρκων στην Ήπειρο, μακριά από την επαναστατημένη Πελοπόννησο.

17 Μαρτίου 1821:

Έλλη­νες αγωνιστές υπό τον Σωτήρη Χαραλάμπη και τους Πετμεζαίους πολιορκούν τους Τούρκους, οι οποίοι έ­χουν κλειστεί στους τρεις πύργους των Καλαβρύτων. Οι Τούρκοι παραδίδονται έπειτα από λίγες μέρες (21 Μαρτίου).

22 ή 23 Μαρτίου 1821:

Οι επαναστάτες εισέρχονται στην πόλη των Πατρών και κηρύσσουν την Επανάσταση. Ο Ανδρέας Λόντος φέρνει μαζί του κόκκινη σημαία με μαύρο σταυρό, ενώ ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός ορκίζει τους επαναστάτες σε ξύλινο σταυρό που έχει στερεώσει στο χώμα στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου. Οι επαναστάτες θα εκδιωχτούν από την πόλη λίγες μέρες αργότερα από τουρκικά στρατεύματα (3 Απριλίου 1821).

23 Μαρτίου 1821:

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης απελευθερώνουν την Καλαμάτα από τους Τούρκους.

27 Μαρτίου 1821:

Η Πύλη προβαίνει σε αποκεφαλισμό ομογενών της Κωνσταντι­νούπολης. Η ενέργεια αυτή αποτελεί τα πρώτα αντίποινα των Τούρκων για την Επανάσταση.

4-5 Απριλίου 1821:

Αποκεφαλίζονται ή απαγχονίζονται στην Κωνσταντινούπολη σημαντικοί εκπρόσωποι της ομογένειας, όπως οι Κωστάκης Μουρούζης, Δημή­τριος Παπαρρηγόπουλος, Δημήτριος Σκαναβής, Μιχαήλ Χατζερής και άλλοι.

10 Απριλίου 1821:

Απαγχονίζεται ο πατριάρχης Γρήγορος Ε' στην Κωνσταντινού­πολη. Στις 16 Απριλίου ο πλοίαρχος Νικόλαος Παπαδόπουλος ή Σκλάβος από την Κεφαλονιά ανέσυρε από τη θαλάσσια περιοχή της Κωνσταντινούπολης το σώμα του Οικουμενικού Πατριάρχη, το οποίο στη συνέχεια μετέφερε στην Οδησσό.

23-24 Απριλίου 1821:

Ο Αθανάσιος Διάκος ηττά­ται από υπέρτερες τουρκι­κές δυνάμεις στη γέφυρα της Αλαμάνας και συλ­λαμβάνεται. Ακολουθεί ο μαρτυρικός θάνατος του. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος όμως, δύο βδομάδες αρ­γότερα (8 Μαΐου 1821), κατόρθωσε να εμποδίσει στο Χάνι της Γραβιάς την πορεία των Τούρκων πα­σάδων προς την Πελοπόν­νησο.

3 Μαΐου 1821:

Οι Τούρ­κοι αποστέλλουν στην Κύ­προ από τη Συρία και την Παλαιστίνη ισχυρά στρατεύματα για να αποτρέψουν την εξέγερση.

7 Μαΐου 1821:

Ο Άνθιμος Γαζής και ο αρματολός Κυριάκος Μπασδέκης κηρύσ­σουν την Επανάσταση στην περιοχή του Πηλίου. Αποτυγχάνουν όμως να καταλάβουν λίγες μέρες αργότερα τον Βόλο.

12-13 Μαΐου 1821:

Η νίκη των επαναστατικών δυνάμεων στο Βαλτέτσι ανοίγει το δρόμο για την κατάληψη της Τριπολιτσάς, στρατιωτικού και πολιτικού κέντρου της Πελοποννήσου.

18 Μαΐου 1821:

Κήρυξη της Επανάστασης στις Καρυές του Αγίου Όρους και στον Πολύγυρο της Χαλκιδικής από τον Εμμανουήλ Παππά. Την 1^η Ιουνίου οι Έλληνες καταλαμβάνουν την Ιερισσό και ελευθερώνουν τα Μαντεμοχώρια και άλλες περιο­χές της Χαλκιδικής. Ο επαναστατικός αναβρασμός θα διατηρηθεί μέχρι τις 30 Οκτωβρίου οπότε και καταπνίγεται από τους Τούρκους (καταστροφή της Κασσάν­δρας).

26 Μαΐου 1821:

Με την Πράξη της Συνέλευσης των Καλτετζών (μοναστήρι στην Αρκαδία) ιδρύεται η Πελοποννησιακή Γερουσία με πρόεδρο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

27 Μαΐου 1821:

Ο Δημήτριος Παπανικολής πυρπολεί τουρκικό δίκροτο στην Ερεσσό της Λέσβου.

7 Ιουνίου 1821:

Ήττα του Ιερού Λόχου στο Δραγατσάνι.

Ιούνιος 1821:

Ο Δημήτριος Υψηλάντης φτάνει στην Πελοπόννησο ως εκπρόσωπος της Ανώτατης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας.

14 Ιουνίου 1821:

Επανάσταση στην Κρήτη.

Μέσα Ιουνίου 1821:

Ήττα των Ελλήνων στη Γαλάτιστα της Θεσσαλονίκης.

23 Ιουνίου 1821:

Εκτέλεση από τους Τούρκους στο Μεγάλο Κάστρο (Ηράκλειο) της Κρήτης του Αρχιεπισκόπου Γερασίμου, πέντε αρχιερέων του νησιού και πολλών προκρίτων.

25 Ιουνίου 1821:

Ο Ιωάννης Κωλέττης και ο Γιαννάκης Ράγκος κηρύσσουν την Επανάσταση στο Συρράκο και στους Καλαρίτες της Ηπείρου.

9 Ιουλίου 1821:

Οι Τούρκοι απαγχονίζουν στη Λευκωσία τον Αρχιεπίσκοπο Κύ­πρου Κυπριανό και αποκεφαλίζουν τους μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κυρή­νειας.

Ιούλιος 1821:

Διακοπή διπλωματικών σχέσεων Ρωσίας-Οθωμανικής Αυτοκρατο­ρίας μετά την επίδοση τελεσιγράφου στην Πύλη από το Ρώσο πρεσβευτή στη Κων­σταντινούπολη Στρόγκανοφ. Η ρήξη αποφεύγεται με παρέμβαση του Μέττερνιχ.

26 Αυγούστου 1821:

Νικητών Ελλήνων υπό ιούς Γιάννη Γκούρα, Νάκο Πανουργία, Γεώργιο Δυοβουνιώτη, κ.α. επί των Τούρκων στα Βασιλικά Λοκρίδας.

8   Σεπτεμβρίου   1821:

Ήττα του Γεωργάκη Ολύ­μπιου και του Ιωάννη Φαρμάκη στη Μονή Σέκου ατή Μολδαβία.

23 Σεπτεμβρίου 1821:

Οι επαναστάτες καταλαμβά­νουν την Τριπολιτσά. Η Επανάσταση εδραιώνεται πλέον στην Πελοπόννησο.

6 Οκτωβρίου 1821:

Προ­κήρυξη του Δ. Υψηλάντη για σύγκλιση Εθνοσυνέ­λευσης, η οποία θα συντά­ξει τον καταστατικό χάρτη του κράτους που έχει ήδη de facto δημιουργηθεί, αλ­λά και θα διακηρύξει με τη σύγκληση της την πολιτική ενότητα του έθνους.

4 Νοεμβρίου 1821:

Αρχί­ζει τις εργασίες της στο Μεσολόγγι υπό την προεδρία του Αλεξάνδρου Μαυροκορ­δάτου η Συνέλευση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, η οποία λίγες μέρες αργότερα ψηφίζει τον «Οργανισμόν της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος». Ο «Οργανισμός» προβλέ­πει την ίδρυση ενός διοικητικού και δικαστικού οργάνου, της Γερουσίας. Στις 15 Νοεμβρίου συγκροτείται σε σώμα στα Σάλωνα (Άμφισσα) η Συνέλευση της Ανατο­λικής Χέρσου Ελλάδος υπό την προεδρία του Θεόδωρου Νέγρη. Δύο μέρες αργότε­ρα η Συνέλευση εκλέγει τα δώδεκα μέλη του Αρείου Πάγου, ενός οργάνου με διοι­κητικές και δικαστικές αρμοδιότητες. Τα δύο αυτά όργανα, δηλαδή η Γερουσία και ο Άρειος Πάγος, θα καταργηθούν ενάμιση χρόνο αργότερα με το Ε' Ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης του Άστρους (30 Μαρτίου 1823).

13 Νοεμβρίου 1821:

Απελευθερώνεται η πόλη της Άρτας από τους Σουλιώτες οπλαρχηγούς Μάρκο και Νότη Μπότσαρη, τους αδελφούς Τζαβέλα, τον Λάμπρο Βέικο κ.α.

1 Δεκεμβρίου 1821:

Ο Δημήτριος Υψηλάντης εκλέγεται στο Άργος πρόεδρος της Πελοποννησιακής Γερουσίας

20 Δεκεμβρίου 1821:

Έναρξη των εργασιών της Α' Εθνοσυνέλευσης στην Πιάδα της Επιδαύρου (Νέα Επίδαυρος).

1 Ιανουαρίου 1822:

Ψηφί­ζεται από την Εθνοσυνέ­λευση της Επιδαύρου το πρώτο σύνταγμα της Επανάστασης περισσότερο γνωστό ως «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος». Στο προοίμιό του διακη­ρύσσεται η απόφαση του έ­θνους για «πολιτική ύπαρ­ξη και ανεξαρτησία», ενώ το κείμενό του είναι σαφώς επηρεασμένο από τα γαλ­λικά συντάγματα του 1793 και 1795, αλλά και από την Αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4 Ιουλίου 1776), καθώς επίσης από το αμερικανικό σύνταγμα του 1787.

15 Ιανουαρίου 1822:

Με θέσπισμα της Εθνοσυνέλευσης πρόεδρος του Εκτελεστι­κού για την Α' Βουλευτική περίοδο εκλέγεται ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Το Εκτελεστικό αποτελείται από πέντε μέλη. Το Εκτελεστικό διορίζει και τους οκτώ υ­πουργούς, όπως και τους υπαλλήλους της διοίκησης.

Φεβρουάριος 1822:

Επανάσταση στον Όλυμπο και τη Δυτική Μακεδονία. Ο πρόκριτος της Νάουσας Ζαφειράκης εκδιώκει τις τουρκικές αρχές.

10 Μαρτίου 1822:

Αποβιβάζονται στη Χίο επαναστατικές δυνάμεις υπό τον Λυκούργο Λογοθέτη.

30 Μαρτίου 1822:

Καταστροφή της Χίου από τα τουρκικά στρατεύματα υπό τον Καπουδάν πασά (αρχιναύαρχο) Καρά Αλή.

6 Απριλίου 1822:

Η Νάουσα καταλαμβάνεται από τους Τούρκους και πυρπολείται.

29(;) Απριλίου 1822:

Φθά­νει στους Αρμένους της Κρήτης ο Πέτρος Σκυλίτσης Ομηρίδης ως εκπρό­σωπος στη Μεγαλόνησο της Επαναστατικής Κυ­βέρνησης.

Μάιος 1822:

Ο Χουρσίτ πασάς αρχίζει την πολιορ­κία του Σουλίου. Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς οι Σουλιώτες ύστερα από συμφωνία με τους Τούρκους εγκαταλείπουν το Σούλι και καταφεύγουν στα Επτάνησα.

16 Μαΐου 1822:

Τουρκικά στρατεύματα υπό τον Χουρσίτ πασά και τον Ομέρ Βρυώνη καταλαμβάνουν το Σούλι.

6 Ιουνίου 1822:

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης πυρπολεί και καταστρέφει την τουρκική ναυαρχίδα στη Χίο. Ανάμεσα στους νεκρούς συγκαταλέγεται και ο καπουδάν πασάς Καρά Αλής.

9 Ιουνίου 1822:

Οι Τούρκοι του φρουρίου της Ακρόπολης παραδίδονται στους πολιορκητές τους.

29 Ιουνίου 1822:

Ο Μαχμούτ πασάς της Δράμας ή Δράμαλης επικεφαλής ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων στρατοπεδεύει κοντά στη Λαμία. Αντικειμενικός σκοπός της εκστρατείας του είναι η καταστολή της Επανάστασης. Κυρίευσε την Ακροκόριν­θο (5 Ιουλίου), η ήττα του όμως στα στενά των Δερβενακίων από τους Έλληνες, υπό την ηγεσία του Θ. Κολοκοτρώνη (26 Ιουλίου), ανέτρεψε τα φιλόδοξα σχέδια του.

4 Ιουλίου 1822:

Ήττα των Ελλήνων και φιλελλήνων υπό τον Α. Μαυροκορδάτο στο Πέτα κοντά στην Άρτα από ισχυρές τουρκικές δυνάμεις υπό τον Μεχμέτ Ρεσίτ Κιουταχή πασά.

Αύγουστος 1822:

Ο Γεώργιος Κάνιγκ γίνεται υπουργός Εξωτερικοί της Αγγλίας. Η παρουσία του σε αυτό το αξίωμα σηματοδοτεί και τη μεταστροφή της αγγλικής πολιτικής απέναντι στο Ελλη­νικό Ζήτημα, η οποία μέ­χρι τότε ήταν ιδιαίτερα ε­χθρική απέναντι στους Έλληνες.

18 Σεπτεμβρίου 1822:

Ο Ανδρέας Μεταξάς, ο οποί­ος κομίζει επιστολές της ελληνικής κυβέρνησης για τους βασιλείς της Ευρώ­πης, αναχωρεί για την Ανκόνα με σκοπό την επί­δοση των επιστολών αυτών στους αντιπροσώπους τον Μεγάλων Δυνάμεων που θα πάρουν μέρος στο Συνέδριο της Βερόνας (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1822). Λίγες μέρες αργότερα αναχωρούν και οι Παλαιών Πατρών Γερμανός και Γεώργιος Μαυρομιχάλης με επιστολές που απευθύνο­νται στον Πάπα. Η προσπάθεια για επίτευξη διεθνούς αναγνώρισης της Ελληνικής Επανάστασης αποτυγχάνει αφού το Συνέδριο της Βερόνας την αποκηρύσσει με τη διακήρυξη του (2 Δεκεμβρίου 1822).

25 Οκτωβρίου 1822:

Αρχίζει η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Ομέρ Βρυώνη, τον Κιουταχή πασά και άλλους πέντε πασάδες. Η αποτυχία της εφόδου που πραγματοποίησαν οι Τούρκοι στις 25 Δεκεμβρίου τους οδήγησε τελικά στην απόφαση να λύσουν την πολιορκία,

28-29 Οκτωβρίου 1822:

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης πυρπολεί στα ανοιχτά της Τενέ­δου την τουρκική υποναυαρχίδα.

30 Νοεμβρίου 1822:

Νίκη των Ελλήνων στο Ναύπλιο. Ο Στάικος Σταϊκόπουλος κα­ταλαμβάνει το Παλαμήδι.

15 Ιανουαρίου 1823:

Πρώτη σημαντική επιτυχία του Γεωργίου Καραϊσκάκη στον Άγιο Βλάσιο της Ευρυτανίας. Αντιμετώπισε με εξαιρετική επιτυχία ισχυρές τουρκι­κές δυνάμεις υπό τον Ισμαήλ πασά.

 18 Ιανουαρίου 1823:

Το Ναύπλιο ορίζεται έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης.

13 Μαρτίου 1823:

Η Ελλη­νική Κυβέρνηση ανακοι­νώνει την επιβολή ναυτι­κού αποκλεισμού των λιμανιών του Ιονίου και του Αιγαίου, από την Κρήτη μέχρι τη Θεσσαλονίκη.

 Μάρτιος 1823:

Η Αγγλία αναγνωρίζει τους Έλληνες ως εμπολέμους. Η απόφα­ση της αγγλικής κυβέρνη­σης αποτελεί de facto ανα­γνώριση της Ελληνικής Επανάστασης.

 30 Μαρτίου-18 Απριλίου 1823:

Σύγκλιση της Β' Εθνικής Συνέλευσης τον Ελλήνων στο Άστρος της Κυνουρίας. Στις 13 Απριλί­ου η Εθνοσυνέλευση επικυρώνει τον «Νόμο της Επιδαύρου», ο οποίος απο­τελεί αναθεώρηση των μη θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος που ψήφισε η Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου.

 22 Μαΐου 1823:

Ο διορισμένος από την κυβέρνηση Αρμοστής της Κρήτης Μανόλης Τομπάζης φθάνει στην Κίσσαμο. Λίγες μέρες αργότερα (25 Μαΐου) οι Τούρκοι παραδίδουν στον Αρμοστή το φρούριο της Κισσάμου.

 10 Ιουλίου 1823:

Ο Μαυροκορδάτος εκλέγεται πρόεδρος του Βουλευτικού παρά τις αντιδράσεις του Κολοκοτρώνη. Την επομένη εξαναγκάζεται σε παραίτηση.

 12 Ιουλίου 1823:

Ο Λόρδος Βύρων φθάνει στο Αργοστόλι. Την παραμονή των Χριστουγέννων φθάνει στο Μεσολόγγι όπου και τελικά πέθανε στις 7 Απριλίου 1824.

 8-9 Αυγούστου 1823:

Μάχη στο Κεφαλόβρυσο της Ευρυτανίας. Θάνατος του Μάρ­κου Μπότσαρη ο οποίος κηδεύεται λίγες μέρες αργότερα (12 Αυγούστου) στο Με­σολόγγι.

 Φθινόπωρο 1823-Καλοκαίρι 1824:

Εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια αντίθεσης α­νάμεσα στο Νομοτελεστικό, το οποίο συνεδριάζει στην Τριπολιτσά, και το Βουλευ­τικό, που συνεδριάζει στο Άργος. Στις 26 Νοεμβρίου 1823 το Νομοτελεστικό, ουσιαστικά ο Θ. Κολοκοτρώνης, αποστέλλει στο Άργος τον Νικηταρά, τον Δημήτριο Τσόκρη και τον Πάνο Κολοκοτρώνη για να διαλύσουν βίαια το Βουλευτικό. Οι βου­λευτές καταφεύγουν στο Κρανίδι. Οι πολιτικές αντιθέσεις εκφράζονται με την πα­ρουσία δύο κυβερνήσεων: η μία στην Τρίπολη υπό τον Πετρόμπεη και η άλλη, η ο­ποία σχηματίσθηκε από μέλη του Βουλευτικού, στο Κρανίδι υπό τον Κουντουριώτη (17 Ιανουαρίου 1824). Οι κυβερνητικοί κατορθώνουν να καταλάβουν την Τριπολιτσά (5 Απριλίου). Τον Μάιο του 1824 τερματίζεται η πρώτη φάση του εμφυλίου πο­λέμου με την κατάληψη του Ναυπλίου από τους κυβερνητικούς μετά την απόφαση του θ. Κολοκοτρώνη να υποχωρήσει και να αποδεχτεί την εξουσία της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Η άφιξη του Νομοτελεστικού σώματος στο Ναύπλιο (12 Ιουνίου) σηματοδοτεί και τον τυπικό τερματισμό του πρώτου εμφυλίου πολέμου. Στις 2 Ιου­λίου 1824 η κυβέρνηση χορηγεί αμνηστία.

 30 Νοεμβρίου 1823:

Ο Ιωάννης Ορλάνδος, ο Ανδρέας Ζαΐμης και ο Ανδρέας Λουριώτης αναχωρούν με προορισμό την Αγγλία για να αναζητήσουν δανειοδότες. Στις 21 Φεβρουαρίου 1824 υπογράφεται στο Λονδίνο συμφωνητικό με ιδιώτες τραπεζί­τες για τη σύναψη δανείου ύψους 800.000 λιρών. Αν και μικρό μέρος των χρημάτων του δανείου έφθασε τελικά στην Ελλάδα, εντούτοις η πολιτική σημασία της σύνα­ψης του δανείου είναι τεράστια μια και η Ελλάδα αποκτά προστάτες, οι οποίοι εν­διαφέρονται για την ασφάλεια της επένδυσής τους. Ένα χρόνο περίπου αργότερα -στις 26 Ιανουαρίου 1825- υπογράφεται στο Λονδίνο από τους εκπροσώπους της ελ­ληνικής κυβέρνησης και όμιλο Άγγλων κεφαλαιούχων το δεύτερο δάνειο ύψους 2.000.000 λιρών Αγγλίας.

 9 Ιανουαρίου 1824:

Ρωσικό σχέδιο για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος που προέβλεπε τη δημιουργία τριών αυτονόμων ελληνικών ηγεμονιών υπό την οθωμανική εξουσία: στην Ανα­τολική Ελλάδα, στη Δυτική Ελλάδα, καθώς και στην Πε­λοπόννησο και την Κρήτη.

Μάρτιος 1824:

Ο σουλτά­νος ζητεί τη βοήθεια του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου για να καταστείλει την Ελληνική Επανάσταση.

 Τέλη Μαΐου 1824:

Ο Χουσεΐν καταστέλλει την επανάσταση στην Κρήτη.

 7-8 Ιουνίου 1824:

Κατα­στροφή της Κάσου από τους Τουρκοαιγυπτίους.

 21 Ιουνίου 1824:

Κατα­στροφή των Ψαρών από τους Τουρκοαιγυπτίους.

 30 Ιουλίου-5 Αυγούστου:

Ναυμαχίες στη θαλάσσια περιοχή Ικαρίας και Σάμου.

 29 Αυγούστου 1824:

Ναυμαχία του Γέροντα και πυρπόληση της τουρκικής ναυαρ­χίδας. Τα ελληνικά πλοία επιφέρουν σημαντικές ζημιές στον εχθρικό στόλο.

 Οκτώβριος 1824-6 Φεβρουαρίου 1825:

Στη διάρκεια του δευτέρου εμφυλίου πολέ­μου, ο οποίος εξελίσσεται σε σύγκρουση ανάμεσα στους Πελοποννησίους οπλαρ­χηγούς και πολιτικούς από τη μια πλευρά και την κυβέρνηση από την άλλη, ο υ­πουργός Εξωτερικών Παπαφλέσσας εισβάλλει στην Αρκαδία για να πλήξει τους ο­παδούς του Κολοκοτρώνη (22 Οκτωβρίου). Θάνατος του Πάνου Κολοκοτρώνη στη διάρκεια συμπλοκής με τους οπαδούς του Κουντουριώτη έξω από την Τριπολιτσά (12 Νοεμβρίου). Οι Κυβερνητικοί καταλαμβάνουν την Τριπολιτσά (2 Δεκεμβρίου), ενώ ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης παραδίδεται τελικά στην κυβέρνηση (30 Δεκεμ­βρίου). Στις 6 Φεβρουαρίου 1825 ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος εκλέγεται Γενικός Γραμματέας του Εκτελεστικού. Την ίδια μέρα ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Κανέλλος και ο Νικόλαος Δεληγιάννης, ο Παναγιώτης και ο Ιωάννης Νοταράς, ο Θεόδωρος Γρίβας και άλλοι προφυλακίζονται από τους Κυβερνητικούς στη μονή του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα.

26 Ιανουαρίου 1825:

Β' Δάνειο της Ανεξαρτησίας.

 12 Φεβρουαρίου 1825:

Τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα υπό τον Ιμπραήμ αποβιβάζονται στη Μεθώνη.

 15 Απριλίου 1825:

Αρχίζει η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Κιουταχή, η οποία θα γίνει στενότερη με την άφιξη του Ιμπραήμ (18 Δεκεμβρίου).

 26 Απριλίου 1825:

Οι τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Σφακτηρία. Στις 20 του επόμενου μήνα φονεύεται σε μάχη στο Μανιάκι ο Παπαφλέσσας. Δύο μέρες πριν η κυβέρνηση είχε αφήσει ελεύθερους τον Κολοκοτρώνη και τους συ­ντρόφους του.

 20 Μαΐου 1825:

Σημαντική ναυτική νίκη των Ελλήνων κοντά στον Καφηρέα. Τρία τουλάχιστον πλοία του εχθρού καταστράφηκαν από τη δράση των πυρπολικών, α­νάμεσα τους και τουρκικό δίκροτο 62 πυροβόλων.

 2 Ιουνίου 1825:

Επιχείρηση του ελληνικού στόλου υπό τον Ανδρέα Μιαούλη στην περιοχή της Σούδας έχει ως αποτέλεσμα την ανατίναξη τουρκικής κορβέτας.

 5 Ιουνίου 1825:

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος δολοφονείται με εντολή του Γ. Γκούρα στην Ακρόπολη των Αθηνών όπου είχε φυλακιστεί. Ο Ανδρούτσος υπήρξε το τελευ­ταίο θύμα της εμφύλιας διαμάχης.

 8 Ιουνίου 1825:

Νέα αποτυχημένη απόπειρα του Κιουταχή εναντίον του Μεσολογγίου

 10 Ιουνίου 1825:

Ο Ιμπραήμ καταλαμβάνει την Τριπολιτσά. Λίγες μέρες αργότερα στις 13 Ιουνίου ο Μακρυγιάννης και ο Δημήτριος Υψηλάντης στους Μύλους της Αργολίδας επιτυγχάνουν σπουδαία νίκη επί των στρατευμάτων του Ιμπραήμ.

 24 Ιουλίου 1825:

Η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και πολλοί αγωνιστές με έγγραφο τους προς την αγγλική κυβέρνηση θέτουν «εκουσίως την ιεράν παρακαταθήκην της ελευθε­ρίας, εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής υπάρξεως του έθνους υπό την μοναδικήν υπεράσπισιν της Μεγάλης Βρετανίας». Η αγγλική κυβέρ­νηση αποποιείται την προσφορά γιατί σε αντίθετη περί­πτωση θα δημιουργούσε με­γάλη αναστάτωση στην ευρω­παϊκή πολιτική σκηνή.

 29 Ιουλίου 1825:

Αποτυγχάνει λόγω της νηνεμίας που επι­κρατούσε προσπάθεια του ελληνικού στόλου υπό τον Κωνσταντίνο Κανάρη να πυρπολήσει τον αιγυπτιακό μέσα στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

 Αύγουστος-Νοέμβριος 1825:

Αναζωπύρωση της επανάστασης στην Κρήτη (31 Ιου­λίου). Νίκες των Ελλήνων στα Τρίκορφα (13 Αυγούστου), στον Καρβασαρά (28 Σεπτεμβρίου), στην Αλαμάνα (12 Οκτωβρίου), στο Δίστομο υπό τον Καραϊσκάκη (18 Νοεμβρίου). Πυρπόληση της Γαστούνης από τον Ιμπραήμ (18 Νοεμβρίου).

 1 Δεκεμβρίου 1825:

Θάνατος του τσάρου Αλέξανδρου Α'. Τον διαδέχεται ο αδελ­φός του Νικόλαος Α', γνωστός για τα φιλοπόλεμα αισθήματά του.

18 Δεκεμβρίου 1825:

Ο Ιμπραήμ φθάνει στο Μεσολόγγι για να ενισχύσει τους πολιορκητές. Περισσότεροι από 25.000 Τούρκοι και Αιγύπτιοι πιέζουν ασφυκτικά την πόλη. Στις 25 Φεβρουαρίου του 1826 οι πολιορκητές καταλαμβάνουν το νησάκι Βασιλάδι, ενώ αποτυγχάνουν να κάνουν το ίδιο με το νησάκι Κλείσοβα. Στις αρχές Απριλίου ο Μιαούλης προσπάθησε να ανεφοδιάσει την πόλη, αλλά απέτυχε. Οι θά­νατοι από την πείνα αυξάνονταν συνεχώς. Τελικά, στο συμβούλιο των οπλαρχηγών και των προκρίτων αποφασίστηκε έξοδος «τη νύκτα της 10^ης Απριλίου 1826 ημέρα Σάββατο και ξημερώνοντας των Βαΐων». Τρεις φάλαγγες των χιλίων ανδρών η καθεμιά όρμησαν εναντίον των πολιορκητών, οι οποίοι υποδέχτηκαν τους αγωνιστές με καταιγισμό πυρών, αφού το σχέδιο τους είχε προδοθεί. Λίγοι κατάφεραν να ξεφύγουν. Το Μεσολόγγι έπε­σε. Ο απόηχος των γεγονότων που διαδραματίστηκαν μπροστά στο «φράχτη» αναζωπύρωσε το πνεύμα του φι­λελληνισμού στην Ευρώπη, το οποίο είχε αρχίσει να φθίνει.

 28 Δεκεμβρίου 1825:

Συνάντηση του Άγγλου πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Στράντφορντ Κάνιγκ με τους Ανδρέα Μιαούλη, Αλέξαν­δρο Μαυροκορδάτο και Κωνσταντίνο Ζωγράφο έξω από την Ύδρα. Αποδοχή α­πό την ελληνική πλευρά των όρων συμβιβασμού με την Πύλη.

 4 Απριλίου 1826:

Υπογρά­φεται από τη Ρωσία και την Αγγλία το Πρωτόκολλο της

βλέπε τη μεσολάβηση των δύο δυνάμεων για τη δημιουργία αυτόνομου ελληνικού κράτους φόρου υποτελούς στο σουλτάνο.

 6 Απριλίου 1826:

Συγκαλείται η Γ' Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο, στην οποία α­ποφασίζεται η αποδοχή της αγγλικής διαμεσολάβησης ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους. Αναβάλλει όμως τις εργασίες της λόγω της πτώσης του Μεσολογγί­ου για τον Σεπτέμβριο του 1826. Στις 14 Απριλίου η κυβέρνηση εξουσιοδότησε τον πρεσβευτή της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη να διαπραγματευθεί με την Υψη­λή Πύλη το θέμα της αυτονομίας της Ελλάδας.

 10-11 Απριλίου 1826:

Πτώση του Μεσολογγίου, μετά από πολιορκία, στα χέρια των Τουρκοαιγυπτίων.

3-5 Ιουνίου 1826:

Διάλυση του στρατιωτικού σώματος των Γενιτσάρων στην Κωνσταντινούπολη μετά από διαταγή του Σουλτάνου Μαχμούτ Β'.

 3 Αυγούστου 1826:

Ο Γκιούρας κλείνεται με τους άνδρες του στην Ακρόπολη. Η πόλη παραδίδεται στον Κιουταχή

 6-8 Αύγουστου 1826:

Μάχες στο Χαϊδάρι με αρχηγούς τον Καραϊσκάκη και τον Φαβιέρο.

 27-30 Αυγούστου 1826:

Ναυτικές συγκρούσεις στη θαλάσσια περιοχή της Μυτι­λήνης.

 11 Νοεμβρίου 1826:

Η κυβέρνηση Ανδρέα Ζαΐμη μεταφέρει την έδρα της στην Αί­γινα.

 22-26 Νοεμβρίου 1826:

Νικηφόρες μάχες των Ελλήνων στην Αράχοβα.

 11 Φεβρουαρίου 1827:

Υπό την προεδρία του Γεωργίου Σισίνη αρχίζει τις συνε­δριάσεις της στην Ερμιόνη η Γ' Εθνική Συνέλευση.

 19 Μαρτίου 1827:

Β? περίοδος της Γ' Εθνικής Συνέλευσης στην Τροιζήνα. Με πρόταση του Κολοκοτρώνη ανατίθεται η ηγεσία του στρατού στον Church και των ναυ­τικών δυνάμεων στον Cochrane

 30 Μαρτίου 1827:

Η Εθνοσυνέλευση εκλέγει τον Ιωάννη Καποδίστρια «Κυβερνήτη της Ελλάδος» με επταετή θητεία.

 3 Απριλίου 1827:

Συγκρότηση «Αντικυβερνητικής Επι­τροπής» υπό τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, Γιαννούλη Νάκο και Μαρκή Μιλαήτη, για να κυβερνηθεί τη χώρα ως την άφιξη του Καποδίστρια.

 8-16 Απριλίου 1827:

Μάχες στο Φάληρο και στον Πει­ραιά μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων.

 22 Απριλίου 1827:

θανάσι­μος τραυματισμός του Γεωρ­γίου Καραϊσκάκη στη μάχη του Φαλήρου.

 24 Απριλίου 1827:

Ήττα των Ελλήνων στον Ανάλατο (ση­μερινή περιοχή Νέος Κό­σμος της Αθήνας). Στη διάρ­κεια της μάχης σκοτώθηκαν ο Λάμπρος Βέικος, ο Γεώργιος Τζαβέλας κ.α.

 1 Μαΐου 1827:

Η Γ' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλά­δος». Τέσσερις μέρες αργότερα διακόπτει τις εργασίες της.

 24 Μαΐου 1827:

Παράδοση της Ακρόπολης της Αθήνας στους Τούρκους.

 6 Ιουλίου 1827:

Υπογράφεται στο Λονδίνο από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία «Συνθήκη ειρηνεύσεως της Ελλάδος». Αποτελεί επανάληψη των όρων του Πρωτο­κόλλου της Πετρούπολης, αλλά καθορίζει και τον τρόπο επιβολής τους. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφασίζουν τη χρήση βίας για την επιβολή των όρων του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης.

 17 Αυγούστου 1827:

Η Ελληνική Κυβέρνηση και η Βουλή εγκαθίστανται στην Αίγινα.

 10 Σεπτεμβρίου 1827:

Οι ναύαρχοι Κόδριγκτον της Αγγλίας και Δεριγνύ της Γαλλίας ανακοινώνουν με έγγραφό τους στον Ιμπραήμ πασά ότι, σύμφωνα με την συν­θήκη του Λονδίνου, απαγορευόταν κάθε κίνηση στρατευμάτων.

 18 Σεπτεμβρίου 1827:

Ναυμαχία της Σκάλας Σαλώνων. Ο Άμπνεϋ Άστιγξ, κυβερ­νήτης της ατμοκίνητης φρεγάτας «ΚΑΡΤΕΡΙΑ», καταστρέφει επτά τουρκικά πλοία και συλλαμβάνει τρία αυστριακά.

 8/20 Οκτωβρίου 1827:

Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Ο ενωμένος συμμαχικός στόλος Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας καταστρέφει τον τουρκοαιγυπτιακό που βρισκόταν αγκυροβολημένος στον κόλπο του Ναβαρίνου. Το αποτέλεσμα της ναυμαχίας έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη του Ελληνικού Ζητήματος προς την κατεύθυνση της πλήρους ανεξαρτησίας του κράτους.

 17 Οκτωβρίου 1827:

Ανεπιτυ­χής επιχείρηση ελληνικών δυνάμεων υπό τον Φαβιέρο εναντίον της τουρκικής φρουράς της Χίου.

 8 Ιανουαρίου 1828:

Άφιξη του κυβερνήτη Καποδίστρια στο Ναύπλιο. Τρεις μέρες αργότε­ρα φθάνει στην Αίγινα.

 18 Ιανουαρίου 1828:

Ίδρυση της «Προσωρινής Διοικήσεως της Επικρατείας».

 2 Φεβρουαρίου 1828:

Ίδρυ­ση της «Εθνικής Χρηματιστι­κής Τράπεζας» και καθιέρω­ση του Φοίνικα ως Εθνικού Νο­μίσματος.

 14 Απριλίου 1828:

Η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεμο ενα­ντίον της Οθωμανικής Αυτο­κρατορίας.

 7/19 Ιουλίου 1828:

Υπογρά­φεται στο Λονδίνο πρωτό­κολλο ανάμεσα στις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις, με το ο­ποίο αποφασίζεται η απο­στολή στην Πελοπόννησο γαλλικού εκστρατευτικού σώματος υπό τον Μαιζόν, με σκοπό την εκδίωξη του Ιμπραήμ. Τα γαλλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στο Πεταλίδι, στο Μεσσηνιακό κόλπο, ένα μήνα αργότερα (17 Αυγούστου 1828).

 4 Σεπτεμβρίου 1828:

Αρχί­ζει η αποχώρηση των τουρκοαιγυπτιακών στρατευμάτων από την Πελοπόννησο σε εφαρμογή της σύμβασης που υπογράφτηκε στην Αλεξάνδρεια ανάμεσα στην Αγγλία και την Αίγυπτο και κάτω από την πίεση της παρουσίας των γαλλικών στρα­τευμάτων (9 Αυγούστου 1828). Στις 20 του ίδιου μήνα αναχωρεί και ο Ιμπραήμ.

 21 Δεκεμβρίου 1828:

Συγκροτείται ο «Λόχος των Ευελπίδων».

 4/16 Νοεμβρίου 1828:

Υπογράφεται στο Λονδίνο από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία πρωτόκολλο, με το οποίο τερματίζεται η στρατιωτική παρουσία των Γάλλων υπό τον Μαιζόν στην Πελοπόννησο. Οι Κυκλάδες, η Πελοπόννησος και «αι παρακείμεναι νήσοι» τίθενται υπό την εγγύηση των Μεγάλων Δυνάμεων μέχρι την τελική ρύθμιση του Ελληνικού Ζητήματος.

 10/22 Μαρτίου 1829:

Υπογράφεται στο Λονδίνο από τις Μεγάλες Δυνάμεις πρωτό­κολλο με το οποίο καθορίζονται τα παρακάτω:
α. Τα σύνορα του αυτόνομου ελλη­νικού κράτους προς βορρά καθορίζονται από την οροθετική γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού.
β. Στο νέο κράτος θα περιληφθούν η Εύβοια, οι Σποράδες, οι Κυ­κλάδες και τα νησιά του Αργοσαρωνικού κόλπου,
γ. Το πολίτευμα του κράτους θα είναι η κληρονομική μοναρχία.

 11 Ιουλίου 1829:

Αρχίζει στο Άργος τις εργασίες της η Δ ' Εθνική Συνέλευση, η οποία θα ολοκληρώσει τις εργασίες της στις 2 Αυγούστου.

 12 Σεπτεμβρίου 1829:

Μάχη στην Πέτρα της Βοιωτίας, η τελευταία του Αγώνα. Οι Έλληνες υπό τον Δημήτριο Υψηλάντη νικούν τους Τούρκους.

 14 Σεπτεμβρίου 1829:

Η Ρωσία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία υπογράφουν τη Συνθήκη της Αδριανούπολης, η οποία τερματίζει τον ρωσοτουρκικό πόλεμο. Με τη συνθήκη αυτή η Πύλη αναγνωρίζει τα προηγούμενα πρωτόκολλα και τις συνθήκες που αφορούσαν το Ελληνικό Ζήτημα.

 Νοέμβριος 1829:

Αρχίζει η λειτουργία του «Κεντρικού Σχολείου» στην Αίγινα.

 3 Φεβρουαρίου 1830:

Υπογράφεται από τις Μεγάλες Δυνάμεις το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Σύμφωνα με αυτό δημιουργείται ανεξάρτητο ελληνικό κράτος με οροθε­τική γραμμή τη νοητή γραμμή Αχελώου-Σπερχειού. Το ελληνικό στέμμα προσφέ­ρεται στον Λεοπόλδο του Saxe-Coburg, ο οποίος λίγους μήνες αργότερα το αποποι­είται (9/21 Μαΐου 1830).

 Ιούλιος 1830:

Η παραίτηση του Λεοπόλδου σε συνδυασμό με την Ιουλιανή Επανάσταση στη Γαλλία ενίσχυσε εκείνους που αντιπολιτεύονταν τον Καποδίστρια. Η αντίθεση αυτή οδήγησε σε ορισμένες περιπτώσεις (Ύδρα, Μάνη, Αταλάντη) σε στάση απέναντι στη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας, η οποία, αν και αντιμετωπίστηκες με επιτυχία από τον Καποδίστρια, υπέσκαψε, ωστόσο, το κύρος του Κυβερνήτη.

 Σεπτέμβριος 1831:

Ο νέος υπουργός των Εξωτερικών της Βρετανίας Πάλμερστον συναινεί στην υπογραφή στο Λονδίνο νέου Πρωτοκόλλου, το οποίο καθορίζει τα βό­ρεια σύνορα του ελληνικού κράτους στη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού.

 27 Σεπτεμβρίου 1831:

Δολοφονείται στο Ναύπλιο ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας. Παρά την προσπάθεια της Γερουσίας να καλύψει το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε από το θάνατο του Κυβερνήτη, με το διορισμό μιας προσωρινής τριανδρίας (Αυγουστίνος Καποδίστριας, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και Ιωάννης Κωλέττης), ξεσπάει πάλι εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος συνεχίζεται (ως τον Ιούνιο του 1832 με το διορισμό κυβερνητικής επιτροπής μάλλον αντιπροσωπευτικής των πολιτικών τάσεων της εποχής.

 5 Δεκεμβρίου 1831:

Αρχίζουν στο Άργος οι εργασίες της Ε? Εθνοσυνέλευσης, οι οποίες θα ολοκληρωθούν στο Ναύπλιο στις 15 Μαρτίου 1832 με την ψήφιση του λε­γόμενου «Ηγεμονικού Συντάγματος», το οποίο δεν ίσχυσε ποτέ.

 25 Απριλίου/7 Μαΐου 1832:

Υπογράφεται από τις Μεγάλες Δυνάμεις και τον εκπρόσωπο της Βαυαρίας σύμβαση, η οποία προβλέπει ότι η Ελλάδα θα είναι κράτος μοναρχικό. Ως κληρονομικός της μονάρχης εκλέγεται ο δευτερότοκος γιος του βα­σιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου, Όθων.

 14 Ιουλίου 1832:

Αρχίζει τις εργασίες της η «Δ' κατά συνέχεια Εθνική Συνέλευσις» στην Πρόνοια (προάστιο του Ναυπλίου), η οποία αυτοανακηρύσσεται σε συντακτι­κή χωρίς όμως τελικά να μπορέσει να θεσπίσει σύνταγμα. Οι εμφύλιες συγκρούσεις ξαναρχίζουν και οι Προστάτιδες Δυνάμεις αναθέτουν σε γαλλικά στρατεύματα την επαναφορά της τάξης.

 21 Ιουλίου 1832:

Υπογράφεται στην Κωνσταντινούπολη η ομώνυμη σύμβαση, με την οποία καθορίζονται τα βόρεια σύνορα του νέου κράτους (γραμμή Αμβρακικού Κόλπου-Παγασητικού Κόλπου).

 25 Ιανουαρίου 1833:

Άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο.

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου  είναι η διμερής συνθήκη που συνομολογήθηκε με τη λήξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1806-1812) μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφενός, και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας αφετέρου, η οποία και υπεγράφη στις 24 Μαΐου του 1812 στο Βουκουρέστι εξ ου και η ονομασία της.

Στο εικονιζόμενο Πανδοχείο του Ρώσου πράκτορα Μανούκ Μπέη στο Βουκουρέστι, υπογράφηκε εσπευσμένα στις 16/28 Μαΐου η Συνθήκη του Βουκουρεστίου με την οποία τελείωσε ο ένατος Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1806-1812. Οι διαπραγματεύσεις είχαν αρχίσει τον Οκτώβρη του 1811, στη σημερινή Ρούσε της Βουλγαρίας και η Αγγλία κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να κλείσει το μέτωπο. Επικεφαλής της διαπραγμάτευσης, ήταν ο διπλωματικός σύμβουλος του Μιχαήλ Κουτούζωφ. Για τους Τούρκους τις διαπραγματεύσεις έκαναν ο μέγας Διερμηνέας Δημήτριος Μουρούζης και ο εξάδελφός του, μέγας Διερμηνέας του Στόλου Παναγιώτης Μουρούζης υπό τις οδηγίες του Ρείς Εφέντη Μεχμέτ Σαίντ Γκαλίπ που τον υποστήριζε ο Μέγας Βεζύρης Λαζ Αζίζ Αχμέτ Πασάς. Στην ουσία όμως, τη συνθήκη διαπραγματεύτηκε ο άγγλος επιτετραμμένος στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνινγκ.

Σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης, ολόκληρη η περιοχή μεταξύ των ποταμών Προύθου και Δνείστερου μέχρι τις εκβολές του Δούναβη περιήλθε στη Ρωσία, και στη συνέχεια αποκλήθηκε από τους Ρώσους Μπεσσαραβία. Η Ρωσία θα απέσυρε τον στρατό της από την Μολδαβία και Βλαχία.

Η Συνθήκη προέβλεπε μια αυτόνομη ηγεμονία σε μέρος της Σερβίας υπό την τουρκική επικυριαρχία και ανάλογο καθεστώς για τη Σάμο και την Κρήτη. Οι μεγάλοι χαμένοι από την Συνθήκη ήσαν ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης ο Καρατζώρτζεβιτς και οι Σέρβοι.

Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι 1828-1829

Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι ονομάζεται μία σειρά από πολεμικές συγκρούσεις, οι οποίες έγιναν μεταξύ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αποτέλεσαν μία από τις πιο μακροχρόνιες σειρές στρατιωτικών συγκρούσεων στην ευρωπαϊκή ιστορία.

Οι πόλεμοι αυτοί συνέβαλαν στη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Για τη Ρωσία, αντίθετα, οι πόλεμοι αυτοί είχαν συνολικά ευνοϊκό αποτέλεσμα, αφού η Ρωσία είχε εδαφικά κέρδη και αύξησε την επιρροή της στην Ευρώπη.

Αντιμαχόμενοι:
Οθωμανική αυτοκρατορία – Ρωσική αυτοκρατορία, Ηνωμένο βασίλειο, Α’ Ελληνική δημοκρατία

Ηγετικά πρόσωπα:
Μαχμούτ Β΄- Νικόλαος Α΄και Πίτερ Βίτγκεσταιν

Μαχμούτ Β΄
Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

Νικόλαος Α΄
Τσάρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας

Ο Ρωσο-τουρκικός πόλεμος 1828-1829, γνωστός στην Ελλάδα ως "Πρώτη Ρωσία» πυροδοτήθηκε από την ελληνική επανάσταση και ξέσπασε με την οργή του σουλτάνου για τη ρωσική συμμετοχή στη ναυμαχία του Ναυαρίνου κλείνοντας
τα Δαρδανέλια για τα ρωσικά πλοία και ανακαλώντας τη σύμβαση του Άκκερμαν του 1826.

Η συνθήκη της Αδριανούπολης σήμανε το τέλος του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου με νίκη των Ρώσων.

Η Ρωσία έφτασε μέχρι τη Γεωργία, ενώ η Βλαχία, η Μολδαβία και η Ελλάδα κέρδισαν την ανεξαρτησία τους από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

1774: Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, οι χριστιανοί της Τουρκίας υπό την προστασία της Ρωσίας.

Η συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή πήρε το όνομά της από το ομώνυμο βουλγαρικό χωριό, στο οποίο υπογράφηκε το 1774, και με την οποία τερματίστηκε ο 1^ος μεγάλος Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1768-74).

Η συνθήκη αυτή έδωσε το δικαίωμα στη Ρωσία να επεμβαίνει στα εσωτερικά της οθωμανικής αυτοκρατορίας και αποτέλεσε λαμπρή επιτυχία της ρωσικής διπλωματίας. Τα οφέλη της ήταν πολλά για τη Ρωσία και τους Έλληνες:

• η Ρωσία εξασφάλισε το δικαίωμα να διατηρεί στόλο στον Εύξεινο Πόντο και απέκτησε το δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας των εμπορικών πλοίων με ρωσική σημαία, καθώς και του ελεύθερου εμπορίου των Ρώσων υπηκόων στην οθωμανική επικράτεια

• οι Έλληνες ανέπτυξαν μεγάλο στόλο που έπλεε στον Εύξεινο Πόντο με ρωσική σημαία

• η Ρωσία προστάτευσε τη χριστιανική θρησκεία και τις εκκλησίες στο χώρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας

Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα:

• Η Ρωσία κατάφερε να παρεμβαίνει στα εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας τόσο για την ίδια όσο και για τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές δυνάμεις

• Χιλιάδες Έλληνες έμποροι, κληρικοί, διανοούμενοι εγκαταστάθηκαν στη νότια Ρωσία (σημερινή Ουκρανία) και προώθησαν τις ελληνορωσικές σχέσεις

• Λίγα χρόνια μετά την υπογραφή της συνθήκης ο Eύξεινος Πόντος γέμισε από πλοία ρωσικής σημαίας αλλά ελληνικής ιδιοκτησίας. Έτσι, λόγω της ανάπτυξης της ελληνικής ναυσιπλοΐας, τα επόμενα χρόνια νησιά του Αιγαίου κυρίως η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά απέκτησαν σημαντικό πλούτο, μεγάλο αριθμό πλοίων και εξασκημένα σε συνθήκες μάχης πληρώματα, στοιχεία που βοήθησαν σημαντικά στον πόλεμο του 1821. 

Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, η συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή ήταν η αρχή του τέλους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία πολλές άλλες πόλεις φιλοξενούσαν μητροπόλεις και επισκοπές.
H μετακίνηση του πληθυσμού από τη βυζαντινή Σπάρτη, προς το ασφαλέστερο κάστρο του Μυζηθρά ή Μυστρά, μετά το 1262, ίδρυσε την πόλη του Μυστρά.Το 1289, η ανάπτυξη της πόλης έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά της έδρας της κεφαλής της , του διοικητή δηλαδή των βυζαντινών κτήσεων της Πελοποννήσου, από τη Μονεμβάσια στον Μυστρά καθώς και του μητροπολίτη Λακεδαιμονίας.

Λόγω της απόστασης από την Κωνσταντινούπολη έγινε αλλαγή του διοικητικού συστήματος στην περιοχή. Το 1348 απέκτησε δεσπότη, τον Μανουήλ Καντακουζηνό, και μετατράπηκε σε ημιαυτόνομη ηγεμονία το Δεσποτάτο του Μυστρά. Δεσπότης διορίζεται ο αμέσως επόμενος του διαδόχου του θρόνου της Βασιλεύουσας. Το Δεσποτάτο κυβερνούν διαδοχικά μέλη δύο αυτοκρατορικών οικογενειών: των Καντακουζηνών και των Παλαιολόγων. Ο Δεσπότης μεταφέρει στο Μυστρά και προσαρμόζει το διοικητικό μοντέλο που εφαρμόζεται και στη Κωνσταντινούπολη, με ίδιους τίτλους και ιεραρχική τάξη, ίδιο τυπικό και επίσημη ενδυματολογία

Το τέλος του Δεσποτάτου

Το 1449 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έφυγε για την Κωνσταντινούπολη και στη θέση του έμεινε ο αδελφός του Δημήτριος, ο οποίος είχε διαμάχη με τον αδελφό του Θωμά. Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ έκανε επιδρομές, καθώς ήθελε να εμποδίσει αυτούς τους δύο από το να στείλουν βοήθεια στην αποκλεισμένη Κωνσταντινούπολη. Η κόντρα όμως μεταξύ των δύο αδελφών και μία μεγάλη τουρκική επιδρομή οδήγησε σε εξέγερση Ελλήνων και Αλβανών υπό τον Μανουήλ Κατακουζηνό, η οποία έληξε άδοξα με την επέμβαση του Τουρχάν Μπέη.

Μετά την Άλωση της Πόλης και ενώ τα δύο αδέλφια συνέχιζαν να συγκρούονται μεταξύ τους, οι Τούρκοι κατέλαβαν την Πάτρα το 1458 και ο Δημήτριος παρέδωσε αμαχητί τον Μυστρά στον Μωάμεθ θέτοντας τέλος στο Δεσποτάτο στις 30 Μαΐου 1460. Στη συνέχεια , έγινε πρωτεύουσα του σαντζακιού της Πελοποννήσου. Μόνο τα άγρια εδάφη της χερσονήσου της Μάνης και η πόλη της Μονεμβασίας διατήρησαν την ελευθερία τους. Οι κάτοικοι της τελευταίας θα παραχωρήσουν την πόλη τους αρχικά στον πάπα Πίο Β΄ και στη συνέχεια στους Βενετούς (1464).

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε το αποτέλεσμα της πολιορκίας της βυζαντινής πρωτεύουσας, της οποίας Αυτοκράτορας ήταν ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, από τον οθωμανικό στρατό, με επικεφαλής τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄. Η πολιορκία διήρκεσε από τις 6 Απριλίου έως την Τρίτη, 29 Μαΐου 1453 (Ιουλιανό ημερολόγιο). Η άλωση αυτή της Κωνσταντινούπολης, σήμανε και το τέλος της υπερχιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Το Βυζάντιο ήταν ήδη εξασθενημένο και διαιρεμένο τους τελευταίους δύο αιώνες, σκιά της παλιάς Αυτοκρατορίας. Η Άλωση του 1204 από τους Σταυροφόρους και αργότερα, μετά την επανάκτησή της το 1261, οι πολιτικές και θρησκευτικές έριδες, η αδυναμία βοήθειας από την Δύση, η άσχημη οικονομική κατάσταση και η φυγή ανθρώπινου δυναμικού, οδήγησαν στη σταδιακή εξασθένηση και συρρίκνωση. Η κατάληψη της Καλλίπολης το 1354 από τους Οθωμανούς, η οποία έφερε ορδές φανατικών μουσουλμάνων πολεμιστών στην Ευρώπη, σταδιακά κύκλωσε εδαφικά το Βυζάντιο, το οποίο έγινε το 1373 φόρου υποτελές στον Οθωμανό σουλτάνο. Έτσι, η Άλωση ήλθε ως φυσικό αποτέλεσμα και της αδιάκοπης επέκτασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην ευρύτερη περιοχή. Οι συγκρούσεις ήταν ιδιαίτερα άνισες υπέρ των Τούρκων, σε σημείο που να μνημονεύεται από τις πηγές το τετελεσμένο της έκβασης της πολιορκίας. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στον ηρωισμό των πολιορκημένων και ιδιαίτερα του Αυτοκράτορα. Το γεγονός της πτώσης της «θεοφυλάκτου Πόλεως», άφησε βαθιά ίχνη στις πηγές της εποχής.

Απόρροια της Άλωσης ήταν η ανελέητη συνέχιση της εδαφικής προώθησης των Τούρκων στην Β. Αφρική και στην Κεντρική Ευρώπη. Κατά τα τέλη του 17ου αιώνα η Οθωμανική Αυτοκρατορία έφτασε στο απόγειό της, απειλώντας την Βιέννη. Πολλές φορές η Άλωση της Κωνσταντινούπολης χρησιμοποιείται από τους ιστορικούς ως γεγονός που σηματοδοτεί το τέλους του Μεσαίωνα και την έναρξη της Αναγέννησης και της Εποχής των Ανακαλύψεων. Πολλοί μάλιστα εξ αυτών συμφωνούν στο ότι η μαζική μετακίνηση πολλών Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη στην Ιταλία λόγω της Άλωσης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του περιεχομένου και της φιλοσοφίας που ακολούθησαν τα πρόσωπα της Αναγέννησης.

Ύστερα από την αποτυχημένη προσέγγιση, ο Μωάμεθ Β΄ κάλεσε πολεμικό συμβούλιο και κατόπιν έβγαλε λόγο προς τους στρατιώτες του, ζητώντας του θάρρος και σταθερότητα. Τόνισε ότι υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις για έναν επιτυχή πόλεμο: η επιθυμία (για τη νίκη), η ντροπή (για την ήττα) και η υπακοή στους ηγέτες. Επίσης δήλωσε με όρκο πως ο ίδιος ήθελε μόνο τα τείχη και τα οικοδομήματα της πόλης και πως αφήνει στο στρατό του όλα τα άλλα. Υπογράμμισε πως υπάρχουν θησαυροί μέσα στα κτήρια και κυρίως στις εκκλησίες και πως θα επωφεληθούν από τον Εξανδραποδισμό των κατοίκων, ανάμεσά τους υπήρχαν πολλές νέες γυναίκες. Τέλος διέταξε νηστεία και προσευχή. Η επίθεση ορίστηκε για την νύχτα της 29ης Μαΐου.

Στις 28 Μαΐου συντελέστηκε μεγάλη ακολουθία στην Αγία Σοφία, η τελευταία χριστιανική ακολουθία που πραγματοποιήθηκε στην περίφημη εκκλησία της πόλης, την οποία παρακολούθησε πλήθος αξιωματούχων και πιστών. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ σε λόγο προς τον λαό του, όπως τον διασώζει ο Σφραντζής, τον προέτρεψε να αντισταθεί γενναία, λέγοντας ότι οι Τούρκοι «υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στον Θεό και Σωτήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στην δύναμή μας που μας έχει χαρίσει ο ίδιος ο Θεός». Ο Κωνσταντίνος ολοκλήρωσε την ομιλία του ως εξής:

...Γνωρίσατε λοιπόν τούτο: Εάν ειλικρινά υπακούσετε ό,τι σας διέταξα, ελπίζω ότι, με τη βοήθεια του Θεού, θα αποφύγουμε τη δίκαιη τιμωρία Του, που κρέμεται επάνω μας.

Την Τρίτη το βράδυ, 29 Μαΐου, μεταξύ 01.00 και 02.00, εκδηλώθηκε γενική τουρκική επίθεση. Μόλις δόθηκε το σύνθημα η πόλη υπέστη συνδυασμένη επίθεση από τρεις πλευρές συγχρόνως. Οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκόψουν τις υπόγειες σήραγγες απ' όπου οι Τούρκοι προσπάθησαν να περάσουν κάτω από τα τείχη. Παρόλο που στις επιθέσεις ήταν περισσότεροι αριθμητικά, οι Βυζαντινοί τους απώθησαν αρκετές φορές προκαλώντας τους τρομερές απώλειες. Οι δύο πρώτες επιθέσεις αποκρούστηκαν. Όμως ο Μωάμεθ Β΄ οργάνωσε πολύ προσεκτικά την τρίτη και τελευταία επίθεση. Με ιδιαίτερη επιμονή οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του μέρους των τειχών το οποίο ήταν κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού (Πέμπτον), όπου πολεμούσε και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας. Ένας από τους κύριους υπερασπιστές της πόλης, ο Γενουάτης Ιουστινιάνης, τραυματίστηκε σοβαρά και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Αυτή η απώλεια υπήρξε ανεπανόρθωτη για τους Βυζαντινούς. Ωστόσο, ακόμα και μετά από αυτή την επιτυχία, οι Οθωμανοί αδυνατούσαν να διεισδύσουν στην Πόλη. Στα τείχη, όμως, δημιουργούνταν συνεχώς ρήγματα και ο Αυτοκράτορας, πολεμώντας ως απλός στρατιώτης, έπεσε στην μάχη. Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για τον θάνατο του και για τον λόγο αυτό ο θάνατός του έγινε γρήγορα θέμα ενός θρύλου που έχει συσκοτίσει την ιστορική πραγματικότητα. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να σπάσουν τη γραμμή άμυνας των τειχών, παρά μόνο όταν από εσωτερική προδοσία μπήκαν από την Κερκόπορτα και περικύκλωσαν τους αμυνόμενους.

Η πολιορκία κράτησε σχεδόν 2 μήνες και, τελικά, ο σημαντικά ισχυρότερος Μωάμεθ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη την Τρίτη 29 Μαΐου 1453 (αποφράς ημέρα). Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου οι Τούρκοι όρμησαν μέσα στην πόλη, αρχίζοντας μαζικές λεηλασίες. Ένα μεγάλο πλήθος πολιτών κατέφυγε στην Αγία Σοφία, ελπίζοντας να βρει εκεί ασφάλεια. Αλλά οι Τούρκοι διέρρηξαν την κεντρική πύλη και όρμησαν μέσα στην εκκλησία όπου έσφαξαν το πλήθος. Την ημέρα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης, ή πιθανόν την επόμενη, ο Σουλτάνος εισήλθε επίσημα στην πόλη και πήγε στην Αγία Σοφία, όπου και προσευχήθηκε. Κατόπιν ο Πορθητής εγκαταστάθηκε στα αυτοκρατορικά ανάκτορα των Βλαχερνών.

Όπως παραδίδει ο Σφραντζής, δόθηκε διαταγή για τριήμερη λεηλασία της πόλης. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ουσιαστικά η λεηλασία έπαυσε μετά την πρώτη ημέρα. Ο ιστορικός Δούκας αναφέρει πως ο σουλτάνος επιφύλαξε για τον εαυτό του τα οικοδομήματα και τα τείχη της πόλης, αφήνοντας τα υπόλοιπα αγαθά, τους αιχμαλώτους και τα λάφυρα στη διάθεση των στρατευμάτων. Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν χωρίς διάκριση. Οι εκκλησίες με επικεφαλής την Αγία Σοφία, καθώς και τα μοναστήρια με όλο τους τον πλούτο λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς.

Η Ορθόδοξη Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπαψε πια να υφίσταται και στη θέση της ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, της οποίας η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από την Αδριανούπολη στην Κωνσταντινούπολη όπου και μετονομάστηκε από τους Τούρκους Κονσταντινιγιέ. Το όνομα Ιστάνμπουλ προέκυψε αργότερα, από τη συμβίωση των δύο γλωσσών παρέμεινε όμως λαϊκό. (από τη φράση εις την πόλιν) και παρέμεινε έδρα της Αυτοκρατορίας ως την οριστική κατάλυσή της, το 1922. Αντίθετα το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης έλαμψε με την ανάδειξη σε πατριάρχη του ανθενωτικού Γεννάδιου Σχολάριου καθ΄ υπόδειξη του Μωάμεθ λαμβάνοντας από τον ίδιο και διάφορα πρόσθετα προνόμια μέχρι ακόμα και οθωμανική φρουρά.

Πρώτος που φέρεται να προσπάθησε να συνεγείρει τους Ηγεμόνες της Δύσης για ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Χριστιανούς ήταν ο τότε Μέγας Μάγιστρος του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη των Ιεροσολύμων, που έδρευε την εποχή εκείνη στη Ρόδο, ο Ζαν ντε Λαστίκ ο οποίος με γράμματά του στον Πάπα και σε όλους τους Ηγεμόνες τους εξόρκιζε να πάρουν τα όπλα και «να εκδικηθούν για το χριστιανικό αίμα που χύθηκε στην Κωνσταντινούπολη εξ αιτίας των Τούρκων αλλά και για τη σωτηρία της Ρόδου του ισχυρότατου αυτού προμαχώνα της χριστιανικής πολιτείας». Παράλληλα όμως υπήρχαν και πολλοί Έλληνες που διέτρεχαν την Ευρώπη κηρύττοντας «ιερό πόλεμο» κατά των Τούρκων, μεταξύ αυτών ήταν ο Ισίδωρος ο Πελοποννήσιος, ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος, ο Ανδρόνικος ο Θεσσαλονικεύς κ.ά., ενώ ο Ρόδιος λαϊκός στιχουργός Εμμανουήλ Γεωργιλάς απέδιδε το πνεύμα της εποχής σε ποιήματά του προτρέποντας τη Δύση να συνασπιστεί κατά των Τούρκων για την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης, επειδή:

«Η Πόλις ήτον το σπαθί, / η Πόλις το κοντάρι.

Η Πόλις ήτον το κλειδί / της Ρωμανίας όλης

Κ΄ εκλείδωνε κ΄ εσφάλιζεν / όλην την Ρωμανίαν

Κ΄ όλον το Αρχιπέλαγος / εσφικτοκλείδωνέν το».

Στις παραπάνω εκκλήσεις ο Πάπας Νικόλαος Ε΄ επέδειξε πλήρη αδιαφορία, σε αντίθεση με τους διαδόχους του στον παπικό θρόνο Κάλλιστο Γ΄ και Πίο Β΄. Επίσης ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καθώς και ο Δούκας Φίλιππος Γ΄ της Βουργουνδίας ο επιλεγόμενος Καλός μόλις ενημερώθηκαν σχετικά με την άλωση συναντήθηκαν και συσκέφθηκαν πλην όμως οι προθέσεις τους ναυάγησαν από την «ακατονόμαστη αντίσταση» και για «ελεεινές μικροφιλοτιμίες» του τότε βασιλέως της Γαλλίας Καρόλου Ζ΄.

Υπενθυμίζεται ότι την εποχή εκείνη ένα μεγάλο μέρος του ελλαδικού χώρου αποτελούσαν βασίλεια όπως της Κύπρου, Δουκάτα όπως το φράγκικο των Αθηνών και κυρίως ενετικές κτήσεις όπως το Δουκάτο του Αρχιπελάγους με έδρα τη Νάξο, η Εύβοια ή Νεγρεπόντε και Κεφαλονιά (από το 1209), η Κρήτη (από το 1212), η Κέρκυρα (από το 1215), η Ρόδος κ.ά., τα δύο δεσποτάτα Μυστρά και Ηπείρου καθώς και κάποια αρχονταρίκια.

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ