«Γίνετε σαν τα παιδιά» (Παντελή Καλιότσου, )

Ένας θίασος είχε έρθει στη Μανωλίτσα, για να δώσει παράσταση δωρεάν. Όλοι οι μεγάλοι έδειξαν ενδιαφέρον κι άρχισαν να σχηματίζουν μια μεγάλη ουρά με φασαρία και σπρωξίματα. Γυναίκες και άντρες με τα μικρά τους περιμένουν ανυπόμονα μπροστά στην πόρτα. Τα παιδιά μαζεύτηκαν εκεί μαζί με τους γονείς τους.

• Τράβα στη σειρά σου! έλεγε ο ένας.

• Εγώ είμαι πριν από σένα! έλεγε ο άλλος.

• Ουρανία, μη σου φύγει το παιδί.

• Μη σπρώχνεις.

• Αχ, αχ, το πόδι μου! Ε, κύριος, πάτα και λίγο κάτω!

Δυο ψηλοί και γεροδεμένοι πατεράδες βρέθηκαν πλάι πλάι. Ήταν όμως δυο παράξενα συμπλέγματα: ο καθένας κρατούσε καβάλα στους ώμους του το μικρό του γιο, που δε θα ’ταν παραπάνω από τριών χρονών.

Για να λέμε την αλήθεια, οι δυο μικροί στην αρχή καλοπερνούσαν εκεί πάνω. Ήταν αρκετά αναπαυτικά, όπως απάνω σ’ άλογα. Καθώς μάλιστα ήταν γείτονες κοντά κοντά, είχανε πιάσει και κουβέντα, ενώ οι άλλοι από κάτω ξεροστάλιαζαν στα πόδια τους.

Σιγά σιγά η φασαρία και τα σπρωξίματα δυνάμωναν. Δεν καταλάβαιναν βέβαια τι γίνεται, αλλά λίγο τους ένοιαζε. Έτσι άρχισαν και το παιχνίδι. Ο ένας κρατούσε ένα καράβι με πανιά, ο άλλος ένα αυτοκινητάκι φορτηγό.

• Μου το ’φερε ο Άγιος Βασίλης, έλεγε ο ένας.

• Κι εμένα, απαντούσε ο άλλος.

• Μη σπρώχνεις, κύριε! φώναζε την ίδια στιγμή ο ένας πατέρας.

• Εγώ σπρώχνω ή εσύ; απαντούσε ο άλλος.

• Έχω κι εγώ ένα καραβάκι, έλεγε ο ένας γιος.

• Να το φέρεις να το βάλουμε στη θάλασσα, απαντούσε ο άλλος γιος.

Κι από κάτω σκαμπανεβάσματα και βρισιές.

Ήταν κάτι πολύ παράξενο: δυο και δυο ίσον τέσσερις, δυο να μαλώνουν, δυο να παίζουν.

• Κατεβάστε τα παιδιά, καλέ! ακούστηκε μια φωνή.

Μερικά χέρια υψώθηκαν και τα κατέβασαν. Τα τράβηξαν παράμερα σ’ ένα ήσυχο μέρος, ενώ την ίδια στιγμή φούντωσε ο καβγάς. Ο κόσμος έτρεχε πέρα δώθε. Η πλατεία αναστατώθηκε.

Κι όταν τελοσπάντων ο καυγάς πήρε τέλος, όλοι θυμήθηκαν τα παιδιά. Πού είναι αυτοί οι δύο;

Τα βρήκαν καθισμένα χάμω, να ταξιδεύουν το φορτηγό και το καραβάκι τους.

Οι δύο πατεράδες, ιδρωμένοι, στάθηκαν μπροστά στα παιδιά κατάπληχτοι. Ύστερα χαμήλωσαν το κεφάλι τους. Ξαφνικά κατάλαβαν. Ξαφνικά ντράπηκαν. Ξαφνικά όλη η πλατεία σώπασε ντροπιασμένη.

Τότε η φωνή του κ. Γουργούρη ακούστηκε:

• Αν δε γίνετε σαν τα παιδιά, μην περιμένετε προκοπή, πολεμόχαροι άνθρωποι…

Στο νόμο περί φυλετικού διαχωρισμού στις ΗΠΑ. Οι μαύροι δεν έπρεπε να βρίσκονται στα ίδια λεωφορεία, σχολεία και δημόσιες εγκαταστάσεις με τους λευκούς...

Από το 1890 οι νότιες πολιτείες θέσπισαν μια σειρά νόμων προκειμένου να διατηρηθεί η λευκή υπεροχή και να κατοχυρωθεί επισήμως ο φυλετικός διαχωρισμός.
Η νέα νομοθεσία προέκρινε τον φυλετικό διαχωρισμό σε όλες τις δημόσιες εγκαταστάσεις.
Η εφαρμογή της ξεκίνησε από τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπου οι επιγραφές «White Only» (Λευκοί μόνο) ή «Colored» (έγχρωμοι) στα τρένα και τα λεωφορεία, καθοδηγούσε τους λευκούς και μαύρους πολίτες να χρησιμοποιήσουν το αντίστοιχο μέσο. Οι διακρίσεις επεκτάθηκαν και σε άλλους τομείς.

Αφροαμερικανός πίνει νερό από τη βρύση στην οποία διακρίνεται η ταμπέλα «Colored» (Πηγή φωτογραφίας: Wikipedia)

Οι μαύροι πολίτες είχαν ξεχωριστά σχολεία, νοσοκομεία, εκκλησίες, νεκροταφεία και τουαλέτες, οι εγκαταστάσεις των οποίων ήταν συνήθως ποιοτικά κατώτερες από τις αντίστοιχες των λευκών. Στην λίστα συμπεριελαμβάνονταν ακόμη πάρκα, θέατρα και εστιατόρια. Τυχόν παράβαση ή αδυναμία επιβολής των νόμων τιμωρούνταν με πρόστιμο ή φυλάκιση.
Οι λευκοί δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια αυτοκίνητα με τους μαύρους, ούτε να σταθμεύσουν στην ίδια θέση. Μια νομοθετική πράξη στην πολιτεία της Λουιζιάνα επέκτεινε την απαγόρευση, συμπεριλαμβάνοντας στους «μαύρους» και όσους λευκούς είχαν έστω και μακρινή συγγένεια με κάποιον.

Η είσοδος για τους Αφροαμερικανούς στο εστιατόρια γίνεται από τον πρώτο όροφο όπως δείχνει η αντίστοιχη ταμπέλα (Πηγή φωτογραφίας: Wikipedia)

To 1896, η υπόθεση έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο είπε την περίφημη φράση «ξεχωριστά, αλλά ίσα» («separate but equal»).
Η φράση αυτή σήμαινε πως είναι αποδεκτό να μην επιτρέπεται ο λευκός με τον μαύρο να επιβιβαστούν στο ίδιο τρένο, αλλά θα πρέπει να επιβιβαστούν σε τρένα που έχουν τις ίδιες ανέσεις και ασφάλεια.
Δεν ήταν αυτό που ήθελαν οι υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων αλλά ήταν μια μικρή πρόοδος. Ωστόσο αρκετοί ερευνητές αμφισβήτησαν την εφαρμογή του νόμου καθώς οι μαύροι εξακολούθησαν να χρησιμοποιούν τα χειρότερα μέσα μεταφοράς και τις χειρότερες δημόσιες εγκαταστάσεις.