Updated on March 29, 2025
Ραψωδία Ω : Συνάντηση Πρίαμου με Αχιλλέα
Δίχως εκείνοι να τον πάρουν είδηση, βρέθηκε μέσα
ο μέγας Πρίαμος, κοντά του στάθηκε, του άγγιξε τα γόνατα,
ασπάστηκε τα χέρια του, τα φοβερά, αντρόφονα εκείνα χέρια,
που είχαν σκοτώσει τόσους γιους του.
«Θυμήσου τον πατέρα σου, θεοτικέ Αχιλλέα,
τα ίδια χρόνια έχουμε, περνώντας τώρα το κατώφλι των έρμων
γηρατειών. ....
................................................................................................Τον ένα,
και μοναδικό, της Τροίας και των Τρώων στυλοβάτη, τον σκότωσες
εσύ, πριν λίγες μέρες, ενώ αγωνίζονταν για την πατρίδα – λέω
τον Έκτορα. Γι’ αυτόν με βλέπεις τώρα εδώ, στων Αχαιών τα πλοία,
ικέτη σου, με λύτρα αμέτρητα, να τον λυτρώσεις.
Σεβάσου, Αχιλλέα, τους θεούς, συμπόνεσε κι εμένα,
βάλε στη θέση τη δική μου τον πατέρα σου, αξίζω τη συμπάθεια·
εγώ που βάσταξα όσα δεν βάσταξε άλλος θνητός στη γη,
τώρα το χέρι μου στο στόμα του φονιά των γιων μου απλώνω.»
[...]
Οι δυο μαζί αναθυμούνται: τον Έκτορα ο ένας[=o Πρίαμος], άγριο μαχητή,
σπαραχτικά θρηνώντας, σερνάμενος στα πόδια του Αχιλλέα·
ο Αχιλλέας έκλαιγε τη μια για τον πατέρα του, την άλλη
για τον Πάτροκλο – διπλός ο στεναγμός κι ο θρήνος συνηχούσαν.
Συγκρίνετε το ομηρικό κείμενο με την αντίστοιχη σκηνή της ταινίας "Τροία":
Updated on March 11, 2025
Ραψωδία Χ : Μονομαχία Έκτορα με Αχιλλέα.
Στον Τοίχο της Κυψέλης μας είναι αναρτημένη η μετάφραση του Μαρωνίτη, στίχοι Χ 298-442 (αντιστοιχούν στους στίχους 249- 366 του σχολικού βιβλίου (μετάφραση Πολυλά), σελ. 139 κεξ.)
Ακούστε την απαγγελία του συγκεκριμένου αποσπάσματος από την ηθοποιό και σκηνοθέτιδα Ρούλα Πατεράκη. Στο βίντεο η Πατεράκη απαγγέλλει όλη τη ραψωδία Χ. Το μεταφρασμένο απόσπασμα καλύπτει τα λεπτά 30:17 έως 42:25 (Μπορείτε βέβαια να ακούσετε και παρακάτω, όπου ο ποιητής αφηγείται την κακοποίηση του σώματος του Έκτορα από τον Αχιλλέα καθώς και το θρήνο του Πριάμου, της Εκάβης και της Ανδρομάχης)
Στο παρακάτω απόσπασμα από την ταινία 'Τροία" παρουσιάζεται η μονομαχία Έκτορα και Αχιλλέα.
Παρατηρήστε πώς αξιοποιεί η κινηματογραφική ταινία το ομηρικό κείμενο .
- Σημειώστε τα σημεία του κειμένου (είτε αφήγηση είτε ευθύς λόγος) που αξιοποιεί το κινηματογραφικό σενάριο.
- Ποιες πληροφορίες/ περιγραφές/ σχόλια /λόγια του ομηρικού κειμένου παραλείπονται;
- Ποια στοιχεία της ταινίας αποκλίνουν από το ομηρικό κείμενο;
Posted on February 24, 2025
Ραψωδία Σ : Η ασπίδα του Αχιλλέα
Στη ραψωδία Σ ο Αχιλλέας αποφασίζει να γυρίσει στον πόλεμο, για να εκδικηθεί το θάνατο του φίλου του, Πάτροκλου. Η Θέτιδα, η μητέρα του Αχιλλέα, ζητά από τον θεό Ήφαιστο να κατασκευάσει νέα όπλα για το γιο της.
Δείτε εδώ βίντεο της εκπαιδευτικής τηλεόρασης, όπου παρουσιάζεται η ασπίδα που κατασκεύασε ο Ήφαιστος για τον Αχιλλέα . Δείτε κι ένα ακόμα ενδιαφέρον βίντεο με το ίδιο θέμα εδώ .
Ακούστε εδώ (επιλέξτε τη Σ ραψωδία) την απαγγελία του αποσπάσματος του Ομήρου (σε μετάφραση Μαρωνίτη), όπου περιγράφεται από τον Όμηρο η ασπίδα του Αχιλλέα. ( από το λεπτό 41:51 )
Διαβάστε την περιγραφή της ασπίδας στις σελίδες 122-127 του σχολικού βιβλίου (στίχοι 478 - 616 της ραψωδίας Σ, σε μετάφραση Πολυλά )
Updated on February 12, 2025
Ραψωδία Ζ : Έκτορας και Ανδρομάχη
Ραψωδία Ζ
Tischbein, Johann Heinrich (1751-1829)
Ακούστε όλο το απόσπασμα του βιβλίου (Ζ 369-502 σσ. 71 –76 ) σε μετάφραση Δ. Μαρωνίτη εδώ (λεπτά 30:24 έως 43:20). [ Προσοχή! να επιλέξετε το βίντεο με την απαγγελία της Ζ΄ ραψωδίας]
[...]άφησε πίσω του το αρχοντικό ο Έκτορας,
[...] ώσπου διαβαίνοντας την τειχισμένη πόλη, στις πύλες 430
έφτασε που λέγονται Σκαιές[...]
Κι εκεί την είδε να τρέχει προς το μέρος του,
πολύδωρη η Ανδρομάχη, [...]
Εκεί τον συναπάντησε στο πλάι η παραμάνα με το αθώο
παιδί στην αγκαλιά, νήπιο ακόμη, τον ακριβό τους Εκτορίδη, [400]
σαν άστρο λάμποντας. 440
Ο Έκτορας τον έλεγε Σκαμάνδριο, οι άλλοι όμως
Αστυάνακτα, γιατί ο πατέρας του ήταν εκείνος που κρατούσε
της Τροίας το κάστρο.
Βλέποντας ο πατέρας το παιδί, αμίλητος του χαμογέλασε,
οπότε η Ανδρομάχη βουρκωμένη πλησιάζει, δένει το χέρι της 445
στο χέρι του, κι είπε μιλώντας [...]
[...]
Ζωγραφιά της Ελευθερίας Χατζηλάμπρου.
Μελανόμορφος κρατήρας, πιθανώς από εργαστήριο αποικίας στην Καλαβρία της Ιταλίας .
(Περιγραφή της παράστασης εδώ )
Πίνακες εμπνευσμένοι από τη σκηνή της συνάντησης Έκτορα και Ανδρομάχης :
Δείτε ένα δίλεπτο απόσπασμα από την ταινία "Τροία" στο οποίο παρουσιάζεται η συνάντηση Έκτορα και Ανδρομάχης.
Και μια σύγχρονη εικόνα που θα αναλύσουμε στο μάθημα :
Updated on December 19, 2024
Ραψωδία Γ΄ – Τειχοσκοπία, Μονομαχία Πάρη Μενελάου
Η Ελένη και ο Πρίαμος πάνω στα τρωικά τείχη.
Το πεδίο της μάχης ψηλά από τα τείχη της Τροίας, λίγο πριν από τη μονομαχία Μενελάου Πάρη
απόσπασμα από την ταινία "Τροία" του Petersen (2004)
Εικονογραφημένα αποσπάσματα του Ομηρικού κειμένου, Ραψωδία Γ΄ (βλ. σελ. 49-52 σχολικού βιβλίου)
Τειχοσκοπία, Μονομαχία Πάρη-Μενέλαου
Updated on February 12, 2025
Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου – ζωγραφιές
Να ζωγραφίσετε τις παρακάτω σκηνές :
κι ο Δίας τράβηξε στο παλάτι. Όλοι οι θεοί από τη θέση τους 550 [ 534]
σηκώθηκαν μπροστά στον κύριό τους· κανείς δεν τόλμησε
να μείνει καθιστός, οι πάντες όρθιοι, μόλις τον είδαν να προσέρχεται.
Έτσι της μίλησε [της Ήρας ο Ήφαιστός],κι η Ήρα χαμογέλασε η λευκώλενη, 615 [ 596]
χαμογελώντας δέχτηκε την κούπα από το χέρι του παιδιού της.
Εκείνος τότε και στους άλλους, αρχίζοντας από δεξιά,
νέκταρ γλυκόπιοτο κερνούσε, που το τραβούσε απ’ τον κρατήρα. (-->κρατήρας)
Οπότε ξέσπασε γέλιο ασυγκράτητο σ’ όλους τους αθανάτους,
τον Ήφαιστο κοιτώντας να σέρνει μέσα στο παλάτι
το κουτσό ποδάρι του.
Όλη τη μέρα οι θεοί, ώσπου να δύσει ο ήλιος, έτρωγαν κι έπιναν 
ευφραίνοντας το μέσα τους με ίσο όλοι μερτικό.
Και δεν τους έλειψε μήτε η περίκαλλη κιθάρα (κιθάρα --> δείτε εδώ, ακούστε εδώ κι εδώ )
στου Απόλλωνα τα χέρια, μήτε κι οι Μούσες τραγουδώντας
με την ωραία φωνή τους, η μια μετά την άλλη.
Όταν ωστόσο έδυσε λαμπρό το φως του ήλιου,
καθένας τράβηξε στο δώμα του να γείρει, όπου για τον καθένα
ο χωλός, τεχνίτης ξακουστός ο Ήφαιστος, με τέχνη
απαραγνώριστη τα είχε χτίσει.
Κι ο ολύμπιος, ο κεραύνιος Δίας στην κλίνη του τραβούσε,
εκεί όπου πάντα έπεφτε να κοιμηθεί, όταν ύπνος γλυκός τον έπιανε·
εκεί και τώρα ανέβηκε να γείρει, στο πλάι της Ήρας, της χρυσόθρονης.
ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΘΕΩΝ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
Μπορείτε να αναγνωρίσετε ποιος είναι ο κάθε θεός/ θεά στις παρακάτω εικόνες;
Ζωγραφιά του Σακόγλου Βασίλη.
Updated on December 12, 2024
Η Θέτιδα ικετεύει τον Δία, Α 510-526( μτφ. Μαρωνίτη)
Αλλά κι η Θέτις δεν λησμόνησε τη θέληση του γιου της: 510 [ 496]
με την αυγή αναδύθηκε από το κύμα της θαλάσσης, ανέβηκε
στον μέγα ουρανό, ψηλά στον Όλυμπο, και βρήκε εκεί
τον πανεπόπτη γιο του Κρόνου, χώρια να κάθεται απ’ τους άλλους,
στην πιο ψηλή ράχη του Ολύμπου με τις πολλές κορφές.
Μπροστά του λύγισε, με το ζερβό της χέρι πιάνοντας το γόνα,
με το δεξί της άγγιξε το γένι του, έτσι παρακαλώντας
προσφωνούσε τον άνακτα Κρονίδη:
« Δία πατέρα, αν κάποτε, μπροστά στους αθανάτους,
σ’ ωφέλησα με λόγο ή έργο, τέλεσε αυτό το θέλημά μου:
τον γιο μου τίμησε, που η μοίρα του έγραψε λίγο να ζήσει,
πιο λίγο απ’ όλους. Και να που την τιμή του ατίμησε
ο πρώτος του στρατού, ο Αγαμέμνων· άρπαξε ο ίδιος
και κατακρατεί το γέρας το δικό του.
Όμως εσύ βαθύγνωμε, ολύμπιε Δία, τον γιο μου τίμησε,
στους Τρώες δίνοντας τη νίκη, ωσότου οι Αχαιοί
τιμώντας ξεπληρώσουν με την πρέπουσα τιμή το αγόρι μου. »
« Μα την αλήθεια, γυρεύεις να με μπλέξεις άσχημα, που θες ν’ αρχίσω
με την Ήρα τους καβγάδες, όταν με προκαλέσει πάλι 535 [ 519]
με τα πειραχτικά της λόγια.
Έτσι κι αλλιώς, μπροστά στους άλλους αθανάτους, συνήθως
μ’ ονειδίζει, λέγοντας πως τους Τρώες μόνο στη μάχη αυτή συντρέχω.
Όμως γύρισε πίσω τώρα, προτού σε πάρει η Ήρα
είδηση - δικό μου μέλημα το πώς αυτά θα εκτελεστούν.
Πάντως, για να πειστείς, με το κεφάλι μου θα κατανεύσω· [ κατανεύω=κινώ το κεφάλι προς τα κάτω για να δηλώσω τη συγκατάθεσή μου,]
είναι αυτή η μέγιστή μου απόδειξη στους αθανάτους ·
σημάδι αδιάψευστο, αναπότρεπτο, τετελεσμένο, Ο Δίας εισακούει την ικεσία της Θέτιδας
όταν με το κεφάλι κατανεύω.» 
Είπε και με τα σκοτεινά του φρύδια κατένευσε ο Κρονίδης,
οπότε η θεία χαίτη αναταράχτηκε στο αθάνατο κεφάλι
του ύπατου θεού, και από τις ρίζες σείστηκε ο μέγας Όλυμπος.
Αναπαράσταση του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία στην Ολυμπία.
Updated on December 16, 2024
Αχιλλέας και Θέτιδα (Α 350-431)
Ζωγραφιά της Ελευθερίας Χατζηλάμπρου.
στ. 308 κ.εξ
....
Είπε με δάκρυα και η σεπτή τον άκουσε μητέρα
στα βάθη όπ' έμενε σιμά στον γέροντα γονέα
και σαν ομίχλη ανέβηκε μέσ' από τ' άσπρο κύμα.
Στο πλάγι αυτού που έκλαιεν εκάθισεν η θεία,
τον χάιδεψε, κατ' όνομα τον έκραξε και του 'πε:
.....
Σύγκριση ομηρικού κειμένου και κινηματογραφικής απόδοσης
Δείτε το παρακάτω απόσπασμα από την ταινία "Τροία" του Petersen (2004) και συζητείστε με βάση τα παρακάτω ερωτήματα:
Ποια πλευρά της Θέτιδας αναδεικνύεται στην ταινία, η θεϊκή ή η ανθρώπινη; Πώς παρουσιάζεται ο Αχιλλέας; Ποια είναι η κυρίαρχη αρχαιοελληνική αξία που αναδεικνύεται σ΄ αυτό το απόσπασμα;
Ποια στοιχεία της σκηνής της Α΄ ραψωδίας (συνάντηση Αχιλλέα- Θέτιδας) μεταφέρονται στην κινηματογραφική μεταφορά της συνάντησης Αχιλλέα- Θέτιδας;
Updated on November 22, 2024
Επιφάνεια Αθηνάς
Ιλιάδα, Α 198-205 (Μετάφραση : Δ. Ν. Μαρωνίτης)
Κι όπως μ’ αυτά πάλευε ο νους του κι η καρδιά του,
έχοντας κιόλας ανασύρει απ’ το θηκάρι το μεγάλο ξίφος, η Αθηνά
προβάλλει εξ ουρανού, αποσταλμένη της λευκώλενης θεάς, της Ήρας,
που αγαπούσε ίσα και τους δυο, δείχνοντας τη διπλή φροντίδα της.
Στάθηκε πίσω του, απ’ το ξανθό μαλλί τον Αχιλλέα τράβηξε,
μόνο σ’ εκείνον φανερή, αόρατη στους άλλους.
Ο Αχιλλέας κατάπληκτος, στράφηκε πίσω του, κι αμέσως αναγνώρισε
την Αθηνά Παλλάδα - τον πήρε η λάμψη των ματιών της φοβερή.
Πίνακες, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά κτλ που απεικονίζουν την παραπάνω σκηνή --> εδώ
(οι εικόνες βρίσκονται στο πλαίσιο αριστερά, κάτω από τον πλαγιότιτλο "Επέμβαση της Αθηνάς την κρίσιμη στιγμή")