Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος – Τα χαρακώματα

26/03/2022

ΕΝΟΤΗΤΑ 31: Τα αίτια, η έκρηξη και τα μέτωπα του Α' Παγκόσμιου πολέμου

Διάβασε το απόσπασμα Μυστική παπαρούνα από το έργο "Η ζωή εν τάφω" του Στρ. Μυριβήλη και το ακόλουθο αρχείο με αποσπάσματα και εικόνες από τα χαρακώματα και στη συνέχεια γίνε πολεμικός ανταποκριτής και παρουσίασε την καθημερινότητα ενός πολεμιστή στα χαρακώματα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου!

1.25 Δεκεμβρίου 1914

Άλλη μια ψυχρή μέρα ξημέρωσε στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου σήμερα. Είναι όμως Χριστούγεννα. Επιτέλους μια ανακωχή… Η Ανακωχή των Χριστουγέννων… Περιλαμβάνει μια σειρά από εκτεταμένες ανεπίσημες εκεχειρίες που έλαβαν χώρα στο Δυτικό Μέτωπο στις γιορτές των Χριστουγέννων του 1914 κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Μια εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα οι στρατιώτες των αντίπαλων χωρών, της Βρετανίας και της Γερμανίας, αντάλλασσαν γιορτινές ευχές και τραγούδια ανάμεσα στα χαρακώματά τους. Την παραμονή, καθώς και ανήμερα συγκεντρώνονταν στην ουδέτερη ζώνη, όπου αντάλλασσαν τρόφιμα και ενθύμια. Συχνά, γίνονταν και κοινές κηδείες, ενώ σε πολλές από τις συναντήσεις οι αντίπαλοι στρατιώτες τραγουδούσαν μαζί τα κάλαντα ή έπαιζαν μεταξύ τους ποδόσφαιρο. Παρ’ όλα αυτά η καθημερινότητα ήταν εντελώς διαφορετική. Τα πολυβόλα θέριζαν, οι πυροβολισμοί από τα τουφέκια δυνάμωναν ώρα με την ώρα και οι συνθήκες επιβίωσης μέσα στα χαρακώματα ήταν τραγικές. Παντού υπήρχαν ποντίκια, ο ουρανός ήταν γκρίζος και το έδαφος υγρό, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα το να παραμένουν βρεγμένοι οι στρατιώτες όλο τον καιρό που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή. Οι νεκροί δεν ήταν εφικτό να ταφούν και τα πτώματα τους κείτονταν μέσα στα χαρακώματα. Δεν υπάρχουν πολλά τρόφιμα, μιας και αν δεν είσαι προσεκτικός, τα ποντίκια σου τρώνε όλες τις προμήθειες. Η ψυχολογική κατάσταση των στρατιωτών; Το ίδιο τραγική κι αυτή. Νέοι σχεδόν όλοι γνωρίζουν αυτοπροσώπως την απελπισία, τον θάνατο και τον φόβο. Τους βασανίζουν μια σειρά από ανόητες επιπολαιότητες, πάνω από μία άβυσσο πόνων και θλίψεων. «Τι θα απογίνουμε εμείς;», «Τι θα συμβεί ύστερα;» αναρωτιούνται αμφιβάλλοντας για το μέλλον τους.

Από το Δυτικό Μέτωπο, Νίκος Αλ.

2. Πολεμικός ανταποκριτής

Καλησπέρα σας κυρίες και κύριοι! Ήμαστε εδώ στο Δυτικό Μέτωπο όπου κατά την διάρκεια της εβδομάδας πριν από τα Χριστούγεννα του 1914 Γερμανοί και Βρετανοί στρατιώτες άρχισαν να ανταλλάσσουν γιορτινές ευχές μέσα στα χαρακώματα. Οι συνθήκες εδώ είναι πάρα πολύ δύσκολες αλλά οι στρατιώτες όπως βλέπουμε δεν το βάζουν κάτω. Έγιναν βέβαια πολλές κηδείες, αλλά σε αρκετές από τις συναντήσεις τους οι αντίπαλοι στρατιώτες τραγουδούσαν μαζί τα κάλαντα. Η κατάσταση όπως βλέπουμε είναι  τραγική. Τα πολυβόλα εδώ θερίζουν. Τα συρματοπλέγματα που έχουν δημιουργήσει είναι σχεδόν αδιαπέραστα όμως οι πυροβολισμοί δυναμώνουν. Οι άνθρωποι αυτοί ζουν μαζί με τους ποντικούς, βάζουν τα φαγητά τους σε σημεία όπου οι ποντικοί δεν θα μπορέσουν να τους τα φάνε. Μένουν βρεγμένοι από τις βροχές όλον τον καιρό, ποτέ δεν στεγνώνουν! Οι νεκροί βουλιάζουν μέσα στις λακκούβες... Οι νέοι το μόνο που ξέρουν είναι ο φόβος και ο θάνατος... Βλέπουν λαούς να σκοτώνονται χωρίς ούτε οι ίδιοι να ξέρουν το γιατί… Οι στρατιώτες που βρίσκονται  στα χαρακώματα δέχονται γύρω τους οβίδες. Αυτές οι οβίδες τους καταδιώκουν και τους κρατούν θαμμένους σε ένα βρωμερό μέρος που μπορεί  να γίνει ακόμα και ο αληθινός τους τάφος…

Από το Δυτικό Μέτωπο, Δεσποινα Β.

3. "Η ζωή στα χαρακώματα"

Γεια  σας, αγαπητοί τηλεθεατές! Εδώ βρισκόμαστε στα χαρακώματα. Η ζωή που ζουν οι στρατιώτες είναι φρικτή. Νεαροί στρατιώτες σφάζονται μεταξύ τους χωρίς να ξέρουν το γιατί. Υπακούνε στις εντολές των ανωτέρων τους γιατί, αν δεν το κάνουν, θα εκτελεστούν. Περνάνε την κάθε τους μέρα στα χαρακώματα, χαντάκια τα οποία είναι γεμάτα αρουραίους, λάσπες και άθαφτα πτώματα που αποσυντίθενται ανάμεσα στους ζωντανούς στρατιώτες. Εάν δεν προσέξουν και σηκώσουν το κεφάλι τους πάνω από τα χαρακώματα, είναι πολύ πιθανόν να σκοτωθούν από ελεύθερους σκοπευτές, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για να τρομοκρατούν περισσότερο τις ήδη τρομαγμένες ψυχές των άτυχων στρατιωτών. Είναι τόσο φρικτά τα πράγματα όπου ακόμα και ένα λουλούδι, ένα σημάδι ζωής  τους δίνει αμέτρητη ευχαρίστηση. Η φρίκη υπάρχει και από τις 2 πλευρές. Μάλιστα, τα Χριστούγεννα του 1914, αφού οι Γερμανοί και οι Άγγλοι, ο κάθε ένας στο χαράκωμά του, τραγούδησαν τα κάλαντα μαζί, βγήκαν από τα χαρακώματα και γιόρτασαν τα Χριστούγεννα μαζί, ανταλλάσσοντας δώρα, παίζοντας ποδόσφαιρο και άλλα. Αλλά μετά, άρχισε πάλι η καθημερινή τους ρουτίνα. Σφαγή χιλιάδων για λίγα μέτρα γης, επιθέσεις δηλητηριωδών αερίων που τυφλώνουν, καίνε το δέρμα και προκαλούν ασφυξία, καταστροφικές βόμβες, και αμέτρητοι πυροβολισμοί. Όταν οι αξιωματικοί διατάζουν επιθέσεις, είτε θα πεθάνουν από τα πολυβόλα, ένα σχετικά καινούριο και καταστροφικό όπλο, είτε θα εκτελούνταν επιτόπου για λιποταξία. Μετά επέστρεφαν στην φρικτή ζωή των χαρακωμάτων, Αυτή είναι η ζωή ενός στρατιώτη. Ελπίζουμε να τελειώσει γρήγορα αυτή η φρίκη! Αυτά αγαπητοί τηλεθεατές. Ευχαριστούμε που και σήμερα μας επιλέξατε για την ενημέρωσή σας!

Από το Δυτικό Μέτωπο, Σταμάτης Α.

4. "Η ζωή στα χαρακώματα"

Τυλιγμένοι στις βρεγμένες χλαίνες τους, οι στρατιώτες στα χαρακώματα ξυπνάνε για ακόμα μια φορά από τους πυροβολισμούς και το άκουσμα των τουφεκιών! Το τοπίο τους δεν έχει αλλάξει, υγρή γη, αίματα παντού, ξαπλωμένοι νεκροί και τραυματίες που περιμένουν αργά και βασανιστικά τον θάνατο τους… οι συνθήκες ζωής είναι τραγικές! Το φαγητό τους είναι πολύ λίγο και, με τα ποντίκια να τους τρώνε το μισό, έχουν φτάσει σε σημείο να κρεμάνε το φαγητό τους σε σύρματα, ώστε να μην μπορούν να το φτάσουν τα ποντίκια. Μόλις έχουν πάρει λίγες δυνάμεις, παίρνουν τα βρεγμένα όπλα τους και πάνε να αντιμετωπίσουν για πολλοστή φορά τους εχθρούς τους. Όσοι μένουν πίσω στα χαρακώματα, επιδιορθώνουν τις ζημιές που έγιναν από τους χθεσινούς βομβαρδισμούς. Έτσι περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους, πολεμώντας και δουλεύοντας, σε οποιαδήποτε κατάσταση και αν βρίσκονται γιατί απλά δεν έχουν άλλη επιλογή! Όταν πια οι στρατιώτες έχουν γίνει μούσκεμα από την βροχή και έχουν εξαντληθεί τελείως, κουκουλώνονται στα αδιάβροχα τους και ξαπλώνουν, μήπως και τους πάρει κάποια στιγμή ο ύπνος, αν και οι συνεχείς βομβαρδισμοί το κάνουν αδύνατο… Μόλις ξυπνήσουν, αρχίζουν ξανά από την αρχή!

Από το Δυτικό Μέτωπο, Λυδία κ.