2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.), Χωρίς κατηγορία 0 Comment

http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf

2.2. Η ελληνοχριστιανική οικουμένη.
Ιουστινιανός.

Εξωτερική πολιτική → προσπάθεια αποκατάστασης της παλαιάς ρωμαϊκής οικουμένης.
Εσωτερική πολιτική → καινοτόμες ιδέες, στόχος η συνοχή των λαών της αυτοκρατορίας με
συνδετικούς κρίκους α) την ελληνική πολιτιστική παράδοση και β) τη χριστιανική πίστη ∙
διαμόρφωση της βυζαντινής φυσιογνωμίας του κράτους, ελληνοχριστιανική οικουμένη.

Κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού:

1. Ισχυροποίηση απόλυτης μοναρχίας → θεωρητική θεμελίωση της απόλυτης
μοναρχίας από τον Ιουστινιανό μετά την καταστολή της Στάσης του Νίκα (532 μ. Χ.)∙
ο αυτοκράτορας θεωρείται ο εκλεκτός του θεού, κυβερνά με την εμπιστοσύνη του
Θεού για το καλό των υπηκόων του.
2. Επιβολή μιας θρησκείας και ενός δόγματος → σκληρή αντιμετώπιση των αρχαίων
θρησκειών (κλείσιμο της νεοπλατωνικής σχολής των Αθηνών (529 μ.Χ.) και δήμευση
της περιουσίας της), εξόντωση των θρησκευτικών μειονοτήτων αλλά επιείκεια προς
τους Εβραίους και μόνο προς αυτούς, ιεραποστολικό έργο για τον εκχριστιανισμό
των λαών στα σύνορά της αυτοκρατορίας (στον Καύκασο, στη Νουβία, τη Σαχάρα
και τον Δούναβη) και οικοδόμηση της Αγίας Σοφίας.
3. Συστηματική κωδικοποίηση του Δικαίου → το τεράστιο νομοθετικό έργο του
Ιουστινιανού αποτελεί τη σπουδαιότερη πλευρά της εσωτερικής πολιτικής του ∙ οι
παλαιοί νόμοι ήταν στην Λατινική και κωδικοποιήθηκαν (Ιουστινιάνειος Κώδικας,
529 και 534, Πανδέκτης 533, Εισηγήσεις 533), οι νεότεροι όμως (Νεαρές, 534 και
εξής) εκδόθηκαν στην Ελληνική για να γίνονται κατανοητοί ∙ το σύνολο ονομάστηκε
Corpus juris civilis (= αστικό δίκαιο) (16ος αι.) και αποτέλεσε τη βάση για τη
νομοθεσία των νεότερων κρατών.
4. Νέο διοικητικό σύστημα προς αποτροπή του εκφεουδαρχισμού της αυτοκρατορίας
→ παραχώρηση της πολιτικής εξουσίας στους στρατιωτικούς διοικητές των
παραμεθόριων και των ευπρόσβλητων περιοχών με ειδικά διατάγματα (Νεαρές) ∙
αργότερα το μέτρο επεκτάθηκε σε ολόκληρη την αυτοκρατορία ∙ στόχος: να θιγούν
τα δικαιώματα των δυνατών, δηλ. των μεγαλοκτηματιών της εποχής, και να
περιοριστεί η ανάπτυξη των μεγάλων γαιοκτησιών ∙ αποτέλεσμα: αποτράπηκε η
διαμόρφωση φέουδων, όπως στο δυτικό μεσαιωνικό κόσμο.

 

******************************

 

V I I . Η Υ Σ Τ Ε Ρ Η Α Ρ Χ Α Ι Ο Τ Η Τ Α

( 4 ο ς - 6 ο ς α ι . μ . Χ . )

2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αιώνας μ.Χ.)
2.2. Η ελληνοχριστιανική οικουμένη:

 Στο εσωτερικό, με την πολιτική του Ιουστινιανού, η Αυτοκρατορία άρχισε να
αποκτά τη βυζαντινή της φυσιογνωμία.
 Στόχος της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού: Η ένωση των
υπηκόων με συνδετικά στοιχεία τον ελληνικό πολιτισμό και τη χριστιανική
πίστη  Ελληνοχριστιανική οικουμένη.
 Κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού:
1. Η ισχυροποίηση της απόλυτης μοναρχ ίας:

Με την καταστολή της «Στάσης του Νίκα» ενισχύθηκε η δύναμη του αυτοκράτορα
και προβλήθηκε η ιδέα ότι κυβερνά ως εκλεκτός του Θεού για το καλό των
υπηκόων του.

2. Επιβολή μιας θρησκείας και ενός δόγματος :

α. Κατάργηση της αρχαίας ειδωλολατρικής θρησκείας.
β. Κλείσιμο της νεοπλατωνικής σχολής των Αθηνών (529 μ.Χ.) και δήμευση της
περιουσίας της.
γ. Εξόντωση των θρησκευτικών μειονοτήτων, πλην των Εβραίων.
δ. Ενθάρρυνση του ιεραποστολικού έργου (Καύκασο, Νουβία, Σαχάρα, Δούναβη).
ε. Οικοδόμηση της Αγίας Σοφίας.

3. Η συστηματική κωδικοποίηση του Δικαίου :

Σπουδαίο έργο του Ιουστινιανού ήταν η κωδικοποίηση των νόμων, που
αποτέλεσαν το Corpus juris civilis (αστικό δίκαιο), το οποίο επηρέασε τη
νεότερη νομοθεσία στην Ευρώπη.
Ενώ έως τότε η νομοθεσία γραφόταν στη λατινική γλώσσα, ο Ιουστινιανός
χρησιμοποίησε την ελληνική, που ήταν κατανοητή στο λαό.
4. Θεμελίωση νέου διοικητικού συστήματος που απέτρεψε τον
εκφεουδαρχισμό της αυτοκρατορίας:
α. Παραχώρηση πολιτικής εξουσίας σε στρατιωτικούς διοικητές ευάλωτων
περιοχών σε εχθρικές επιθέσεις.
β. Προσπάθεια περιορισμού των «δυνατών», δηλαδή των μεγαλοκτηματιών, με
σειρά νόμων.

Κατερίνα Πόθου Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου Α ́ Λυκείου

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html

1.5. Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους.

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 1.5. Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους., Χωρίς κατηγορία 0 Comment

 

http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf

 

Η κατάσταση στην Ιταλία στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ.:

 συνεχής αναταραχή λόγω α) της αποδιοργάνωσης του κράτους και β) της
κατάληψης της στρατιωτικής ηγεσίας από Γερμανούς μισθοφόρους ∙
 άνοδος στο θρόνο αυτοκρατόρων χωρίς ικανότητες, με την υποστήριξη των
Γερμανών ή τη συγκατάθεση της Κων / πολης ∙
 αυτοκρατορία μόνο κατ’ όνομα, διατήρηση του τίτλου επειδή οι βάρβαροι
σέβονταν τον θεσμό του αυτοκράτορα.
Οδόακρος, ηγεμόνας των Ερούλων (γερμανικού φύλου).
 Αναγνωρίστηκε αρχηγός όλων των μισθοφόρων στην Ιταλία.
 Καθαίρεσε τον αυτοκράτορα Ρωμύλο Αυγουστύλο (476 μ.Χ.) με πρόσχημα την
κατάληψη του θρόνου χωρίς την έγκριση της Κων / πολης.
 Αναγνωρίστηκε διοικητής της Ιταλίας κατόπιν αιτήματος από τον αυτοκράτορα του
Ανατολικού τμήματος Ζήνωνα να κυβερνά στη Δύση εξ ονόματός του.

Συνέπειες:
1. Κανένας άλλος ρωμαίος αυτοκράτορας δεν κυβέρνησε στη Δύση.
2. Το 476 μ.Χ. θεωρείται το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους και η αρχή του
Μεσαίωνα.

Οι Οστρογότθοι (ανατολικός κλάδος των Γότθων):

 Εγκατεστημένοι στην περιοχή του Δνείπερου ποταμού (αρχές 4ου αι.).
 Αργότερα υπέφεραν από τις μετακινήσεις των Ούνων και υποτάχθηκαν σε αυτούς.
 Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στη σημερινή Ουγγαρία, φυλάσσοντας τα σύνορα,
λόγω της φιλογοτθικής πολιτικής του Μ. Θεοδοσίου .
 Έκαναν επιδρομές στη βόρεια Βαλκανική, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Ζήνων (τέλη
5ου αι.).
 Ο Ζήνων έστρεψε τον ηγεμόνα τους Θευδέριχο ενάντια στην Ιταλία για να
απομακρύνει τον Οδόακρο.
 Ο Θευδέριχος κατέλαβε τη Ραβέννα και την έκανε έδρα της επικράτειάς του
(Οστρογοτθικό Βασίλειο της Ιταλίας, 493 μ.Χ.).
 Ο αυτοκράτορας της Κων / πολης Ζήνων του έδωσε τον τίτλο του ρήγα (rex).

Αποτέλεσμα: Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα τέλη του 5ου αι. έμεινε μόνο το Ανατολικό
τμήμα (Βαλκανική, Μ. Ασία, Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτος) ∙ στη Δύση υπάρχουν γερμανικά
βασίλεια.

  Οι λαοί της ιταλικής χερσονήσου και ο σχηματισμός  του ρωμαϊκού κράτους (8ος – 3ος π.Χ. αι.)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ   Οι λαοί της ιταλικής χερσονήσου και ο σχηματισμός  του ρωμαϊκού κράτους (8ος - 3ος π.Χ. αι.) 0 Comment
ΠΗΓΗ: https://mentekidis.blogspot.com/2019/04/6.html
 
Βασικά σημεία
1. Οι Ετρούσκοι (σ.169-170)
(α) από πού προέρχονταν και πότε περίπου έφτασαν στην Ιταλία;
- βρέθηκαν στην Ιταλία τον 8ο π.Χ. αιώνα και κατοίκησαν το βόρειο τμήμα της ιταλικής χερσονήσου, περίπου την ίδια την εποχή που οι Έλληνες ίδρυαν αποικίες στην Κάτω Ιταλία και στη Σικελία (Β΄ αποικισμός). 
- άγνωστη η καταγωγή τους· ίσως ήρθαν από κάποιο νησί του ΒΑ Αιγαίου ή τις ακτές της ΒΔ Μικρασίας.
(β) σε ποιες δραστηριότητες διακρίθηκαν;
Μεταλλοτεχνία, πηλοπλαστική (αγάλματα, σαρκοφάγους και τεφροδόχα αγγεία) και ζωγραφική.
(γ) ποια σημαντική πόλη πιθανότατα ίδρυσαν; Ποιοι κατέλυσαν το κράτος τους;
- Κυριάρχησαν στην κεντρική πεδιάδα της Ιταλίας, το Λάτιο, και πιθανότατα ίδρυσαν τη Ρώμη.
- τέλη 6ου π.Χ. εκδιώχθηκαν από το Λάτιο και μέχρι τον 3ο π.Χ. οι Ρωμαίοι τους υπέταξαν.
Οι λαοί που κατοικούσαν την ιταλική χερσόνησο περί το 400 π.Χ. 
2. Η ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωση της (σ. 170-172)
(α) ο ιδρυτικός μύθος: 
- η ίδρυση της Ρώμης αποδίδεται σε έναν απόγονο του Τρώα ήρωα Αινεία, τον Ρωμύλο (εδώ περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτόν και τον αδελφό του, τον Ρέμο).
- η ίδρυση της Ρώμης τοποθετείται το 753 π.Χ.
(β) τεχνικά έργα:
Φαίνεται ότι οι Ετρούσκοι, αφού κατέλαβαν το Λάτιο, οργάνωσαν την περιοχή όπου αργότερα αναπτύχθηκε η Ρώμη, και προχώρησαν σε σημαντικά τεχνικά έργα:
- αποξήραναν τα έλη της περιοχής
- κατασκεύασαν κεντρικό αποχετευτικό αγωγό
- κατασκεύασαν μεγάλο ιππόδρομο, αγορά και ναό του Διός.
(γ) κοινωνική συγκρότηση (έως το 509 π.Χ.): 
- πατρίκιοι: ήταν οι Ρωμαίοι αριστοκράτες.
- πελάτες: ήταν προστατευόμενοι των πατρικίων. Σταδιακά οι δύο τάξεις συγχωνεύθηκαν.
- πληβείοι: οι νεότεροι κάτοικοι της Ρώμης· δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα. Βρέθηκαν στη Ρώμη είτε γιατί οι Ρωμαίοι τους υποχρέωσαν είτε γιατί πήγαν οικειοθελώς αναζητώντας καλύτερη τύχη.
Η πολιτική οργάνωση (σ. 172)
(α) ο ρόλος του βασιλιά: ήταν ο αρχηγός του κράτους και ηγέτης του στρατού, θρησκευτικός αρχηγός και ανώτατος δικαστής.
(β) η σύγκλητος: 
- την αποτελούσαν 100 αρχικά και στη συνέχεια 300 μέλη (αρχηγοί ρωμαϊκών γενών).
- προστάτευε τα ήθη και έθιμα της Ρώμης.
(γ) η εκκλησία του λαού: 
- τη συγκροτούσαν πατρίκιοι και πελάτες.
- αποφάσισε για ειρήνη ή πόλεμο.
- επικύρωνε ή απέρριπτε τις αποφάσεις του βασιλιά.
SPQR είναι το αρκτικόλεξο από τη λατινική φράση Senatus Populusque Romanus (Η Σύγκλητος και ο Λαός της Ρώμης), που χρησιμοποιήθηκε κατά τα χρόνια της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας ως υπογραφή της κυβέρνησης σε νομίσματα, επιγραφές σε μνημεία και δημόσια κτίρια καθώς και στα λάβαρα των ρωμαϊκών λεγεώνων.
 
3.4 Η συγκρότηση της ρωμαϊκής πολιτείας – Res publica
Βασικά σημεία
1. Πολιτειακή μεταβολή (σ. 172-3)
(α) πότε έληξε η περίοδος βασιλείας και ξεκίνησε η περίοδος της δημοκρατίας; 
- το 509 π.Χ. οι πατρίκιοι εξεγείρονται, ανατρέπουν τη βασιλεία και εκδιώκουν τους Ετρούσκους. 
- εγκαθιδρύουν νέο αριστοκρατικό πολίτευμα, το οποίο ονόμαζαν Res publica (δημοκρατία).
(β) τι συνέβη στο εσωτερικό της Ρώμης κατά τους επόμενους 2 αιώνες και ποια η πολιτική της στο εξωτερικό;
- εσωτερικό: κοινωνικοί αγώνες που οδήγησαν στην εξίσωση πατρικίων και πληβείων. 
- εξωτερικό: κατακτήσεις κυριάρχησαν στην Ιταλία και νίκησαν τους Καρχηδόνιους.
2. Κοινωνικοί αγώνες (σ. 173)
(α) δώστε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων: 
- δήμαρχος: πρόσωπο ιερό, άρχοντας με ετήσια θητεία που προστάτευε τους πληβείους από τις αυθαιρεσίες των πατρικίων. 
- veto (βλ. και σ. 182): δικαίωμα των δημάρχων να αρνηθούν έναν νόμο που έθιγε τα συμφέροντα των πληβείων.
- Δωδεκάδελτος: το εθιμικό ρωμαϊκό δίκαιο που καταγράφτηκε ύστερα από αγώνες των πληβείων, για να αποφεύγονται οι αυθαιρεσίες σε βάρος τους. 
3. Πολιτική οργάνωση (σ. 173-4)
(α) ποιοι ήταν οι άρχοντες και ποια τα καθήκοντά τους; 
- ύπατοι: δύο άρχοντες με ετήσια θητεία που είχαν όσες εξουσίες είχε στην προηγούμενη περίοδο (βασιλεία) ο βασιλιάς.
- δικτάτορας: ονομαζόταν ο ύπατος που του παραχωρούσαν σε πολύ κρίσιμες καταστάσεις όλες οι εξουσίες για 6 μήνες, με σκοπό να βγάλει τη Ρώμη από τη δύσκολη θέση.
- τιμητές: ήταν δύο και τα καθήκοντά τους ήταν:
  • να κατατάσσουν τους πολίτες με βάση την περιουσία τους (τίμηση).
  • να συντάσσουν τον κατάλογο των συγκλητικών.
  • να καταρτίζουν τον προϋπολογισμό του κράτους.
  • να επιβλέπουν την τήρηση των ηθών.

 

(β) ποια τα καθήκοντα της συγκλήτου; 
- η σύγκλητος απαρτιζόταν από 300 ισόβια μέλη. Δουλειά της ήταν να θεσπίζει νόμους (νομοθετική εξουσία) και να κυβερνά (εκτελεστική εξουσία).
- αποφάσιζε για θέματα: οικονομικά, θρησκευτικά, εξωτερικής πολιτικής.
(γ) οι εκκλησίες και τα καθήκοντά τους; 
- φρατρική: η συνέλευση των πατρικίων.
- λοχίτιδα: η συνέλευση των στρατευσίμων πατρικίων και πληβείων. Εξέλεγε υπάτους, τιμητές και πραίτορες.
- φυλετική: αρχικά των πληβείων και μετά όλων των Ρωμαίων. Ψήφιζε νόμους και εξέλεγε κατώτερους άρχοντες. 
Η σταδιακή επικράτηση των Ρωμαίων στην ιταλική χερσόνησο και στα γύρω νησιά
 
3.5 Η ρωμαϊκή εξάπλωση
Βασικά σημεία
1. Η επικράτηση των Ρωμαίων (σ. 175-6)
(α) ποιους λαούς της Ιταλίας αντιμετώπισαν οι Ρωμαίοι:
τον 5ο αι. ⟶ κεντρική Ιταλία: υποτάσσουν τους Λατίνους, Σαβίνους, Ετρούσκους.
τον 4ο αι. ⟶ αντιμετώπισαν τους Γαλάτες και νίκησαν τους Σαμνίτες.
τον 3ο αι. ⟶ υπέταξαν οριστικά τους Ετρούσκους και επιβλήθηκαν σε όλη την ιταλική χερσόνησο.
(β) ποιοι λόγοι συνέβαλαν στην επικράτηση των Ρωμαίων;
  • πειθαρχία, επιμονή, προγονικές αρετές (αφοσίωση στην πατρίδα, υπακοή στους νόμους, σεβασμός στους ανωτέρους). 
  • στον στρατό υπηρετούσαν όσοι είχαν περιουσία: έτσι υπερασπίζονταν με θάρρος την πατρίδα τους, για να προστατέψουν τα υπάρχοντά τους.
  • οργάνωναν τους κατακτημένους λαούς (τους ονόμαζαν συμμάχους), εμπόδιζαν τις συνεννοήσεις μεταξύ τους και τους παραχωρούσαν προνόμια, διαφορετικά στον κάθε λαό.
  • κατασκεύασαν οδικό δίκτυο που επέτρεπε στις λεγεώνες να επεμβαίνουν γρήγορα όπου υπήρχε ανάγκη. 
  • ίδρυαν αποικίες στις κατακτημένες περιοχές και έστελναν αποίκους. Έτσι, πέτυχαν τον εκρωμαϊσμό των κατακτημένων περιοχών.

 

 

 

 

Ρωμαϊκές αποικίες στα μέσα του 2ου μ.Χ. αιώνα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΣΤ //// ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΔΕΑ //// ΦIΛΙΠΠΟΣ /// ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ /// ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΦΙΛΙΠΠΟΣ-ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ-ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, Χωρίς κατηγορία 0 Comment

Η πανελλήνια ιδέα:
 Κρίση πόλης-κράτους  οραματισμός πανελλήνιου συνασπισμού από
πνευματικούς ανθρώπους.
 Πανελλήνια ιδέα: νέα πολιτική έκφραση που διατυπώθηκε στα τέλη 5ου
αιώνα π.Χ. από το σοφιστή Γοργία στην Ολυμπία.
 Κύριος εκφραστής της ιδέας ο Ισοκράτης.

 Ο Ισοκράτης:
1. Τόνισε την ανάγκη συνασπισμού ενάντια στους Πέρσες με την Αθήνα σε
ηγετικό ρόλο («Πανηγυρικός» λόγος, 480 π.Χ.).
2. Αδυναμία Αθήνας να εμπνεύσει εμπιστοσύνη - ένωση Ελλήνων από έναν
ισχυρό μονάρχη (π.χ. Ευαγόρα, Ιάσονα, Διονύσιο Α ́ ή Φίλιππο Β ́) εναντίον των
Περσών.

 

 

 Αντίθετος στην άποψη αυτή και πιστός στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Αθήνας
ο Δημοσθένης.

 Ο Φίλιππος Β ́ και η ένωση των Ελλήνων :
 Ο Φίλιππος Β ́ (βασιλιάς των Μακεδόνων): Πολιτικοί στόχοι
του:
1. Η ισχυροποίηση της Μακεδονίας.
2. Η επέκταση της εξουσίας του.

 Ενέργειες του Φιλίππου για την ισχυροποίηση της Μακεδονίας :
1. Αντιμετώπιση των Ιλλυριών και των Παιόνων στα βόρεια σύνορα.
2. Οργάνωση ισχυρού στρατού με κύριο στρατιωτικό σώμα τη μακεδονική
φάλαγγα (πεζέταιροι, σάρισα).
3. Δημιουργία ισχυρής οικονομίας - αξιοποίηση των κοιτασμάτων χρυσού του
Παγγαίου Όρους - κοπή νομισμάτων (χρυσοί στατήρες).
4. Επεκτατική εξωτερική πολιτική.

 Ενέργειες του Φιλίππου για την επέκταση της εξουσίας του :
Αίτια: α. Εξασφάλιση νέων εκτάσεων γης στους στρατιώτες του.
β. Ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του εναντίον των Περσών.

1. Χαλκιδική, εδάφη ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έως δυτικές ακτές
Εύξεινου Πόντου.
2. Θεσσαλία, νότια Ελλάδα, νίκη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) εναντίον
Θηβαίων και Αθηναίων.
3. Ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του - συνέδριο της Κορίνθου 337
π.Χ. - συμμετοχή όλων των πόλεων εκτός Σπάρτης.

 Οι αποφάσεις του Συνεδρίου:
1. Απαγορεύτηκαν οι συγκρούσεις μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η βίαιη
μεταβολή των καθεστώτων τους.
2. Προστατεύτηκε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και καταδικάστηκε η πειρατεία.
3. Ιδρύθηκε πανελλήνια συμμαχία, αμυντική και επιθετική, με ισόβιο αρχηγό το
Φίλιππο Β ́.

Μετά τον θάνατό του ανέλαβε ο γιος του Αλέξανδρος.
 Το οικουμενικό κράτος του Μ. Αλεξάνδρου:
 Σε διάστημα έντεκα χρόνων (334-325 π.Χ.) ο Μ. Αλέξανδρος κατάκτησε την
Ανατολή φτάνοντας μέχρι τον Ινδό ποταμό.
 Οι εκστρατείες του έγιναν σε τρεις φάσεις. Κατά τη διάρκεια της πρώτης
φάσης (334-331 π.Χ.) ο στρατός του Αλεξάνδρου κυριάρχησε στη Μ. Ασία και
απελευθέρωσε τις ελληνικές πόλεις. Νίκησε δύο φορές τον περσικό στρατό στο
Γρανικό ποταμό (334 π.Χ.) και στην Ισσό της Κιλικίας (333 π.Χ.).
Ακολούθως κατέλαβε τη Φοινίκη και την Παλαιστίνη. Τέλος κατέκτησε την
Αίγυπτο. Στο Δέλτα του Νείλου ίδρυσε την Αλεξάνδρεια (331 π.Χ.), η οποία
επρόκειτο να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορικό και πνευματικό κέντρο της
Μεσογείου.
 Στη δεύτερη φάση (331-327 π.Χ.) προχώρησε στη Μεσοποταμία
έπειτα από τη νίκη στα Γαυγάμηλα (331 π.Χ.). Κατέκτησε τις ανατολικές επαρχίες
της περσικής αυτοκρατορίας.
 Στην τρίτη φάση (327-325 π.Χ) επιχείρησε την εκστρατεία στην ινδική
χερσόνησο. Έφθασε μέχρι τον Ύφαση ποταμό. Δεν προχώρησε προς το Γάγγη
λόγω της αντίδρασης του μακεδονικού στρατού. Ο Αλέξανδρος πέθανε το 323 π.Χ.
στη Βαβυλώνα.

 

 Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου:
 Στο στρατιωτικό τομέα:
1. Διορατικός στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψη λόγω της εφαρμογής κατάλληλου
σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του αντιπάλου.
 Στον πολιτικό τομέα:
1. Ανάμειξη ελληνικού με ασιατικό κόσμο.
2. Διατήρηση των συνηθειών, των παραδόσεων και του διαφορετικού τρόπου
άσκησης της εξουσίας.
3. Διατήρηση του θεσμού των σατραπειών - ανάθεση της διοίκησης σε Έλληνες ή
Πέρσες ηγεμόνες  δημιουργία νέας διοικητικής παράδοσης.
 Στον οικονομικό τομέα:
1. Προώθηση συστήματος νομισματικής οικονομίας.
2. Από την σατραπεία (φορολογική μονάδα) στη φορολογική περιφέρεια
(περισσότερες από μια σατραπείες).
3. Μεταβολή θησαυρών σε χρυσό νόμισμα.
 Στον πολιτιστικό τομέα:
1. Διάδοση ελληνικής γλώσσας και ελληνικού πολιτισμού.
2. Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων των λαών της Ανατολής.
3. Ίδρυση νέων πόλεων.
4. Εξερευνήσεις περιοχών (ένοπλη εξερεύνηση).
 Ο πολιτισμός:
 Η πολιτιστική ανάπτυξη των κλασικών χρόνων
διαφαίνεται και από την καθημερινή ζωή:
1. Η αντίληψη για την εργασία (περιφρονητική αντιμετώπιση της χειρωνακτικής
εργασίας, ενασχόληση με τα κοινά).
2. Ο τρόπος διασκέδασης (ιδιωτικά συμπόσια, δημόσιες εορτές και πανηγύρια,
θεατρικές παραστάσεις).
3. Ο κοινωνικός χαρακτήρας των τελετών που πλαισίωναν τη γέννηση, το γάμο, το
θάνατο.

 Η Αθήνα (5ος αιώνας π.Χ.):
1. Η δράση του Περικλή.
2. Οικοδόμηση σπουδαίων έργων στην Ακρόπολη.
3. Τέλεση λαμπρών πανηγύρεων, πνευματικών εκδηλώσεων και θεατρικών
παραστάσεων.

 Τα γράμματα και οι τέχνες τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.:
 Η φιλοσοφική σκέψη:
 Ανθρωποκεντρισμός (= κέντρο του ενδιαφέροντος ο άνθρωπος).
 Ορθολογισμός (= λογική).
 Σοφιστές και Σωκράτης.
 Πλάτων και Αριστοτέλης.

 Η ιστοριογραφία:
 Ηρόδοτος.
 Θουκυδίδης (επιστημονική ιστορική συγγραφή).
 Ξενοφών.

 Η ποιητική τέχνη:
 Τραγωδία (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης).
 Κωμωδία (Αριστοφάνης). Σατυρικό δράμα.

 Ο ρητορικός λόγος:
 Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης.

 Η επιστημονική σκέψη:
 Αστρονομία, μαθηματικά (Μέτων από την Αθήνα).
 Χωροταξική οργάνωση των πόλεων (Ιππόδαμος από τη Μίλητο).
 Ιατρική (Ιπποκράτης από την Κω).

 Η τέχνη:
 Αρχιτεκτονική (Ικτίνος, Καλλικράτης, Μνησικλής).
 Πλαστική (Φειδίας, Μύρων, Πολύκλειτος, Αλκαμένης, Αγοράκριτος, Πραξιτέλης,
Σκόπας, Λύσιππος).
 Ζωγραφική (Πολύγνωτος, Μίκων, Ζεύξις, Πάμφυλλος, Απελλής, Πρωτογένης).

 

ΠΗΓΗ : https://drive.google.com/file/d/1OaRLGxe3AAmG6-7KH7xQfQaeJq8_tC1O/view/ Kατερίνα Πόθου

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html?m=1

I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι Χ Ρ Ο Ν Ο Ι 2. Ο ελληνιστικός πολιτισμός Πρόσθετα παραθέματα / πηγές

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ 0 Comment

 

I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι Χ Ρ Ο Ν Ο Ι
2. Ο ελληνιστικός πολιτισμός
Πρόσθετα παραθέματα / πηγές

 2.1. Τα ελληνιστικά πνευματικά κέντρα:
Παράθεμα 1
Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
«Το σχέδιο λοιπόν που ακολούθησαν οι Πτολεμαίοι και έθεσαν σε εφαρμογή οι
βιβλιοθηκάριοί τους δεν ήταν απλώς η συλλογή των βιβλίων απ’ όλο τον κόσμο αλλά
και η μετάφρασή τους στα ελληνικά. Φυσικά μπορούσε να πρόκειται για διασκευές
και περιλήψεις στα ελληνικά...
Χάρη στα όπλα των Μακεδόνων, οι Έλληνες είχαν γίνει, μέσα σε λίγα χρόνια, η
κυρίαρχη κάστα σ’ ολόκληρο το γνωστό κόσμο: από τη Σικελία ως τη Βόρειο
Αφρική, από τη Βαλτική χερσόνησο ως τη Μικρά Ασία, από το Ιράν ως την Ινδία και
το Αφγανιστάν, όπου σταμάτησε ο Αλέξανδρος. Οι Έλληνες δεν μάθανε τις γλώσσες
των καινούργιων υπηκόων τους αλλά αντιλήφθηκαν ότι για να τους εξουσιάσουν
έπρεπε να τους καταλάβουν, και για να τους καταλάβουν έπρεπε να συλλέξουν και να
μεταφράσουν τα βιβλία τους. Έτσι γεννήθηκαν βασιλικές βιβλιοθήκες σε όλες τις
ελληνιστικές πρωτεύουσες: όχι μόνο ως στοιχεία γοήτρου αλλά και ως όργανα
κυριαρχίας. Και μέσα στο πλαίσιο αυτού του συστηματικού έργου μετάφρασης και
συλλογής, εξέχουσα θέση κατέλαβαν τα ιερά βιβλία των υπόδουλων λαών, αφού η
θρησκεία ήταν, για όποιον ήθελε να τους κυβερνήσει, σαν την πύλη της ψυχής τους».
Luciano Canfora, Η χαμένη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας,
μτφρ. Φοίβος Αρβανίτης, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1989, σ. 39-40.

Ερώτηση:
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παράθεμα 1, να αναφερθείτε στη
σημασία της ίδρυσης της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Παράθεμα 2
Η πόλη της Περγάμου
«Η επιτυχία της Περγάμου οφείλεται στο ότι η πόλη έγινε εστία πληθώρας
δραστηριοτήτων, με την επιμονή των Ατταλιδών. Η ανάπτυξη της πόλης δεν
οφείλεται τόσο στο εμπόριο, αφού βρίσκεται πολύ μακριά από τους μεγάλους
δρόμους προς τη Βόρεια Ασία. Περιβάλλεται όμως από πλούσια εδάφη (καλλιέργειες
σταριού, ελαιώνες και αμπέλια) και η καλλιέργεια γίνεται πλέον επιστημονικά, με
επιλογή ειδών. Έχει καθιερωθεί, εξάλλου, και μια ξεχωριστή βιοτεχνική παραγωγή:
αρώματα, πολυτελή υφάσματα και περγαμηνές (που πήραν την ονομασία τους από το
όνομα της πόλης). Επιπλέον η πόλη της Περγάμου είναι η πρωτεύουσα ενός κράτους
που, αν και δεν διαθέτει την έκταση των μεγάλων ελληνικών βασιλείων, είναι
οπωσδήποτε ένα από τα πλουσιότερα και τα πιο καλά διοικούμενα».

Pierre Leveque, Ο ελληνιστικός κόσμος, μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη,
εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 1999, σ. 78.

 

Ερώτηση:
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παράθεμα 2, να αναφερθείτε στους
λόγους που καθιστούσαν την Πέργαμο ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του
ελληνιστικού κόσμου.

 2.4. Τα γράμματα:
Παράθεμα 1
«Τα άτομα ένιωσαν ανίσχυρα μπροστά στα κοσμοϊστορικά γεγονότα που
διαδραματίστηκαν γύρω τους από τη διάβαση του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία ως την
τελευταία φάση της τιτανομαχίας για τη διαδοχή του και στη συνέχεια μπροστά στη
θέληση των μοναρχών που σαν επίγειοι θεοί ρύθμιζαν τις τύχες των ανθρώπων. Αυτή
η συνείδηση της απόλυτης αδυναμίας του κοινού ανθρώπου οδήγησε στην παραίτηση
και στη μοιρολατρία. Οι Στωικοί και οι Επικούρειοι υιοθέτησαν αυτές τις τάσεις, τις
αιτιολόγησαν φιλοσοφικά και τις ενέταξαν στην ηθική τους. Οι Στωικοί σύστησαν
την αποχή από την πολιτική δραστηριότητα με το αιτιολογικό ότι θα μπορούσε να
μην εναρμονίζεται με τη θεία βούληση και επομένως να επιβραδύνει την
πραγμάτωση των υπερκόσμιων σχεδίων. Θεωρούσαν λοιπόν τους ισχυρούς ως
όργανα της θείας Πρόνοιας και δίδασκαν ότι τα συμβαίνοντα είναι μοιραία και
σύστησαν να αντιμετωπίζονται με απάθεια. Και οι Επικούρειοι πέρα από την
αταραξία συνιστούσαν αποχή από την πολιτική ζωή, εκτός των περιπτώσεων που
επιβαλλόταν από λόγους ατομικής ασφάλειας».

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Δ ́, σ. 485.

Παράθεμα 2
«Οι Στωικοί παραδέχονταν την ανάγκη της θρησκείας ως βάση της ηθικής.
Έβλεπαν με ανοχή την λαϊκή πίστη, ακόμα και τους δαίμονες και τις μαντείες και
βρήκαν αλληγορικές ερμηνείες για να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ δεισιδαιμονίας
και φιλοσοφίας. Δέχονταν την αστρολογία των Χαλδαίων ως ουσιαστικά ορθή και
πίστευαν ότι οι γήινες υποθέσεις βρίσκονταν σε κάποια μυστική και συνεχή
ανταπόκριση με τις κινήσεις των άστρων».

Will Durant, Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού, τ. Β ́, σ. 665.

Παράθεμα 3
«Ο Επίκουρος διδάσκει ότι η φρόνηση μάς ελευθερώνει από τα δεσμά των παθών,
από τον φόβο των θεών και από τον φόβο του θανάτου. Μας διδάσκει να υπομένουμε
τις ατυχίες και να αντλούμε βαθιά και διαρκή ευχαρίστηση από τα απλά αγαθά της
ζωής... Ο φρόνιμος άνθρωπος δεν έχει φιλοδοξίες και πόθο για φήμη... Αποφεύγει
τον πυρετώδη ανταγωνισμό της πόλης και τη δίνη της πολιτικής διαμάχης και
αναζητά τη γαλήνη της εξοχής... Η φυσική ηδονή τον ανταμείβει με το μέγιστο
αγαθό: την ειρήνη».

Will Durant, Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού, τ. Β ́, σ. 660-661.

Παράθεμα 4
«Και τα δύο αυτά φιλοσοφικά ρεύματα που αναπτύχθηκαν την περίοδο της
θρησκευτικής και πολιτικής παρακμής ήλθαν από την Ασία: ο Στωικισμός πήρε από
το Σημιτικό Πανθεϊσμό τη μοιρολατρία και την υποταγή, ενώ το Επικούρειο δόγμα
επηρεάστηκε από τους ευδαιμονιστές Έλληνες της ασιατικής ακτής».

Will Durant, Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού, τ. Β ́, σ. 657.

Κατερίνα Πόθου Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου Α ́ Λυκείου

3

Ερωτήσεις:
Αφού μελετήσετε προσεκτικά τα παραπάνω κείμενα:
α. Να καταδείξετε τις βασικές ιδέες που διέπουν τα 2 φιλοσοφικά συστήματα.
β. Να συσχετίσετε την εμφάνισή τους με το γενικότερο πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο
της εποχής και να την ερμηνεύσετε.

 

ΠΗΓΗ:KATEΡΙΝΑ ΠΟΘΟΥ

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html

 

I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι Χ Ρ Ο Ν Ο Ι 2. Ο ελληνιστικός πολιτισμός

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι Χ Ρ Ο Ν Ο Ι 2. Ο ελληνιστικός πολιτισμός 0 Comment

I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι   Χ Ρ Ο Ν Ο Ι
2. Ο ελληνιστικός πολιτισμός

 

2.1. Τα ελληνιστικά πνευματικά κέντρα:
 Οι πόλεις που ιδρύθηκαν εξελίχθηκαν σε αστικά, οικονομικά και
πολιτιστικά κέντρα.
 Διέθεταν πολεοδομικό σύστημα, τείχη, ανάκτορα, αγορές, γυμνάσια,
παλαίστρες, στάδια, θέατρα, βιβλιοθήκες, ιερούς χώρους και αρχιτεκτονικά μνημεία
(ναούς, στοές, μεγάλους βωμούς).
 Η Αλεξάνδρεια:
 Ίδρυση: Αλέξανδρος (331 π.Χ.).
 Κάτοικοι: Έλληνες, Αιγύπτιοι, Εβραίοι.
 Ανάπτυξη: μεγάλο λιμάνι με το νησάκι Φάρο στην είσοδό του. Πάνω στο
νησάκι κατασκευάστηκε ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου: πύργος με
φανό στην κορυφή.
 Οικοδομήματα:
1. Μουσείο: οικοδομικό συγκρότημα αφιερωμένο στις Μούσες, που
περιελάμβανε βοτανικό, ζωολογικό κήπο και χώρους για αστρονομικές μελέτες.
2. Βιβλιοθήκη: γραμματικοί, μεγάλος αριθμός χειρογράφων (500.000
χειρόγραφα).

 

 Η Αντιόχεια:
 Ίδρυση: Σέλευκος (300 π.Χ.).
 Διαίρεση: τέσσερις συνοικισμούς (Τετράπολις). Καθένας τους
περιβαλλόταν με τείχος, όπως και όλη η πόλη.
 Εξωραϊσμός: λαμπρά οικοδομήματα + αγάλματα.
 Κάτοικοι: Μακεδόνες, Αθηναίοι, Κρήτες, Κύπριοι + ασιατικά έθνη =
πολυπολιτισμικό κέντρο.

 

 Η Πέργαμος:
 Η πρωτεύουσα του κράτους των Ατταλιδών στη Μικρά Ασία.
 Οικοδόμηση: οχυρωμένη ακρόπολη σε τρία κλιμακωτά επίπεδα.
 Βιβλιοθήκη: 200.000 χειρόγραφα.
 Η έλλειψη παπύρου (= φυτού από την επεξεργασία του οποίου παραγόταν χαρτί)
οδήγησε στην ανακάλυψη και χρησιμοποίηση της περγαμηνής (= δέρμα από
έμβρυο κατσίκας).
 Μουσείο: λειτουργία ίδια με τα σημερινά μουσεία.
 Βωμός του Διός: έργο μεγάλων διαστάσεων - ανάμνηση απόκρουσης
Γαλατών.

2.2. Η γλώσσα:
 Η οικουμενικότητα του ελληνιστικού πολιτισμού διαφαίνεται από τη
χρήση της ελληνικής γλώσσας μεταξύ των Ελλήνων και των εξελληνισμένων
γηγενών.
 Κοινή Ελληνική ή απλώς Κοινή γλώσσα (οφείλεται στη συγχώνευση των
ελληνικών διαλέκτων, βάση η αττική διάλεκτος).
 Χρήση της κοινής ελληνικής ή κοινής γλώσσας:

1. Από το λαό για την καθημερινή επικοινωνία.
2. Από συγγραφείς της εποχής.
 Αποτέλεσε όργανο διάδοσης του χριστιανισμού (η Βίβλος).

2.3. Η θρησκεία:
 Ανάμειξη των Ελλήνων με τους λαούς της Ανατολής  αλληλεπίδραση και στο
θρησκευτικό τομέα.
 Διαμορφώνονται νέες θρησκευτικές πεποιθήσεις και λατρείες. Οι λόγοι:
1. Κοινωνικοί και πολιτικοί (υιοθέτηση τοπικών δοξασιών και λατρειών).
2. Θρησκευτικοί (αναζήτηση έντονων συγκινήσεων μέσω της θρησκείας και
καλλιέργεια ελπίδας για καλύτερη μεταθανάτια «ζωή»).
 Συνυπάρχουν με παραδοσιακές λατρείες:
1. Λατρείες με μυστηριακό χαρακτήρα (Ελευσίνια μυστήρια, Διονυσιακές τελετές,
μυστήριας της Ίσιδας, της Κυβέλης κ.ά.).
2. Νέες λατρείες, όπως του Σάραπη.
 Η συνένωση θρησκευτικών δοξασιών και η διαμόρφωση νέων λατρειών είναι
γνωστή ως «θρησκευτικός συγκρητισμός».

2.4. Τα γράμματα:
 Μαζική παραγωγή βιβλίων. Αίτια:
1. Η ευρεία χρήση γραφικής ύλης (πάπυρος, περγαμηνή).
2. Η δημιουργία πνευματικών κέντρων (βιβλιοθήκες Αλεξάνδρειας και
Περγάμου).
 Οι περισσότεροι συγγραφείς ήταν μιμητές των κλασικών έργων, πολλοί
συγκέντρωναν έργα παλαιοτέρων, ενώ στις βιβλιοθήκες οι γραμματικοί
αντέγραφαν και σχολίαζαν τα κείμενα των κλασικών.

 

α. Ποίηση:
 Στερείται πρωτοτυπίας και έμπνευσης.
 Πολλοί ποιητές κολάκευαν τους ισχυρούς (Καλλίμαχος) και άλλοι ήταν μιμητές
παλαιών ποιητικών ειδών (Απολλώνιος ο Ρόδιος με τα «Αργοναυτικά»).
 Καινούριο ποιητικό είδος ήταν η βουκολική ποίηση με τον Θεόκριτο
(«Ειδύλλια»), οι «Μίμοι» με τον Ηρώνδα, το επίγραμμα και η Νέα
Κωμωδία με τον Μένανδρο, που σατίριζε καθημερινούς ανθρώπινους
χαρακτήρες.

β. Ιστοριογραφία: Σπουδαίος εκπρόσωπος ο Πολύβιος ο
Μεγαλοπολίτης, ο οποίος έγραψε την ιστορία της εποχής του και προσπάθησε να
εξηγήσει τους λόγους επικράτησης των Ρωμαίων.

γ. Φιλοσοφία:
 Αθήνα: πόλος έλξης για την απόκτηση φιλοσοφικής παιδείας.
 4ος αιώνας π.Χ.: Τέσσερις σημαντικές και ανταγωνιστικές σχολές:
1. Η Ακαδημία του Πλάτωνα (387 π.Χ.).
2. Το Λύκειο του Αριστοτέλη (335 π.Χ.).
3. Η Στοά του Ζήνωνος (306 π.Χ.).
4. Ο Κήπος του Επίκουρου (301 π.Χ.).

 Ο φιλόσοφος Ζήνων:
 Το πρόβλημα της αξίας της ζωής.

 Έδρα της φιλοσοφικής του σχολής η Ποικίλη Στοά.
 Ιδρυτής της στωικής φιλοσοφίας.
 Η ανθρώπινη ζωή έχει μικρή αξία, γι’ αυτό ο άνθρωπος πρέπει να είναι
αυτάρκης και εγκρατής. Η ευτυχία του δεν εξαρτάται από τα επίγεια.

 Ο φιλόσοφος Επίκουρος :
 Έδρα της φιλοσοφικής του σχολής ο Κήπος.
 Η γνώση της φύσης οδηγεί τον άνθρωπο στην ψυχική ηρεμία. Μόνο με
την πνευματική απόλαυση ο άνθρωπος μπορεί να οδηγηθεί στην ευτυχία.

2.5. Οι επιστήμες:
 Γεωγραφία:
 Οι γεωγραφικές γνώσεις διευρύνθηκαν.
 Ο Νέαρχος περιέγραψε τον παράπλου των ακτών του Ινδικού ωκεανού.
 Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης έφτασε στο βορειότερο άκρο της Αγγλίας.
 Ο Ερατοσθένης σχεδίασε τον πρώτο παγκόσμιο χάρτη.

 Αστρονομία:
 Βαθύτερη μελέτη των γνώσεων για τα αστέρια.
 Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος διατύπωσε τη θεωρία για τη σφαιρικότητα της Γης
και τη διπλή κίνησή της γύρω από τον Ήλιο.

 Μαθηματικά:
 Σημαντικό κέντρο ανάπτυξης η Αλεξάνδρεια.
 Σπουδαιότερος εκπρόσωπος ο Ευκλείδης. Το έργο του «Στοιχεία» είναι το
πιο πολυδιαβασμένο μετά την Αγία Γραφή.

 

 Φυσικές επιστήμες:
 Ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος: ασχολήθηκε με το ειδικό βάρος των
σωμάτων, τους μοχλούς και τα κάτοπτρα.

 Φυσιογνωστικές επιστήμες:
 Κέντρο η Αλεξάνδρεια.
 Ζωολογικός και βοτανικός κήπος.

 

 Βιολογία:
 Εξελίχθηκε με τον Ηρόφιλο: έρευνες για το νευρικό σύστημα και την
κυκλοφορία του αίματος.

 Ιατρική:
 Ιπποκράτης 5ος αιώνας π.Χ.
 Γαληνός 2ος αιώνας π.Χ.: συστηματοποίηση των ιατρικών γνώσεων.

2.6. Οι τέχνες:
Η πρωτοτυπία και η παραγωγικότητα των καλλιτεχνών συνεχίστηκε.
 Στόχος:
1. Θαυμασμός και κατάπληξη.
2. Προβολή ανθρωπίνων συναισθημάτων.
 Καλλιτεχνικά κέντρα:
Στην κυρίως Ελλάδα, η Ρόδος, η Πέργαμος.

 

 

α. Η αρχιτεκτονική:
 Στόχος της ήταν να εξυπηρετήσει τις ανάγκες και την πολιτική των ηγεμόνων.
 Για το λόγο αυτό χτίζονταν ανάκτορα, αγορές, γυμνάσια και στοές, με
μεγάλη έκταση και πληθωρική διακόσμηση.
 Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον για τις ογκώδεις και πολυτελείς κατοικίες.

β. Η πλαστική:
 Οι καλλιτέχνες εξωτερίκευσαν τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων της
εποχής τους, σε αντίθεση με την κλασική εποχή (ηρεμία και εξιδανικευμένη απόδοση
των αισθημάτων).
 Η αγωνία, ο πόνος και το πάθος απεικονίζονταν στις γλυπτές μορφές.
 Το σύμπλεγμα του Λαοκόωντα, ο «θνήσκων» Γαλάτης, η Νίκη της Σαμοθράκης
και το σύμπλεγμα της Αφροδίτης και του Πάνα είναι χαρακτηριστικά δείγματα της
τάσης αυτής.

γ. Η ζωγραφική:
 Αναπτύχθηκε κυρίως η τεχνική του ψηφιδωτού.
 Χαρακτηριστικά δείγματα βρίσκονται σε οικίες της Πέλλας, της Δήλου και της
Ρόδου.

δ. Η μικροτεχνία:
 Οι νέοι ηγεμόνες προτιμούσαν τα πολύτιμα μέταλλα.
 Κατασκευάζονταν αργυρά και χρυσά αγγεία, κοσμήματα και χρυσά
στεφάνια.

ε. Η ζωγραφική:
 Προς το τέλος της εποχής αυτής διαδόθηκε η τέχνη της «φυσητής»
υαλουργίας.

 

ΠΗΓΗ:Kατερίνα Πόθου

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html

 

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html

I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι    Χ Ρ Ο Ν Ο Ι

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ 0 Comment

I I I . Ε Λ Λ Η Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι    Χ Ρ Ο Ν Ο Ι

1. Ο ελληνιστικός κόσμος

1.2. Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου
α) Οικονομικά:
 Ενιαίο οικονομικό σύστημα.
 Κοινό νομισματικό σύστημα, κοινή δημοσιονομική πολιτική, κοινός τρόπος
συναλλαγών μεταξύ ελληνικών πόλεων-κρατών και περσικής αυτοκρατορίας.
 Οι βασιλείς: κάτοχοι όλης της γης και της παραγωγής.
 Ακμή του εμπορίου.
 Χρήση ελληνικών νομισμάτων, απόσυρση περσικών.
 Δημιουργία τραπεζών, χρησιμοποίηση επιταγών.

β) Κοινωνικά:
 Η προνομιούχος τάξη: Έλληνες και λίγοι ελληνίζοντες γηγενείς.
 Ενασχολήσεις: εμπόριο, τραπεζικές επιχειρήσεις, βασιλικοί υπάλληλοι.
 Γηγενείς: εργάτες και μικροκαλλιεργητές.
 Αίτια ανάπτυξης της δουλείας: η ανεπάρκεια της εργασίας των ελεύθερων
πολιτών και της εξαρτημένης εργασίας δουλοπαροικιακού χαρακτήρα.

 

γ) Πολιτικά:
 Απόλυτη μοναρχία (ηγεμόνας και ολιγομελές επιτελείο). Οι πολίτες δεν είχαν
κανέναν πολιτικό ρόλο.
 Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Πέργαμος κ.ά.: διοικητικά, οικονομικά και
πολιτιστικά κέντρα του ελληνιστικού κόσμου.
 Στον ελλαδικό χώρο πολλές πόλεις-κράτη διατήρησαν την αυτονομία τους
(Αθήνα, Σπάρτη, Ρόδος κ.ά.), ενώ ευρύτερες περιοχές οργανώθηκαν σε ομοσπονδίες
(Αιτωλία, Αχαΐα).
 Τα βασίλεια της Ανατολής:
 Η βασιλεία έγινε προσωπική, δηλαδή οι βασιλείς της Ανατολής κυβέρνησαν ως
απόλυτοι κυρίαρχοι σε υπηκόους διαφορετικών εθνοτήτων, οι οποίοι τους απέδιδαν
θεϊκές τιμές.

α. Βασίλειο της Αιγύπτου:
 Ιδρυτής του βασιλείου ήταν ο Πτολεμαίος, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου.
Στην κυριαρχία του ανήκαν, εκτός από την Αίγυπτο, η Κυρηναϊκή (Λιβύη), η Κύπρος
και κατά διαστήματα η νότια περιοχή της Συρίας. Οι υπήκοοι του βασιλείου ήταν
Αιγύπτιοι, Έλληνες, Εβραίοι, Πέρσες και Σύριοι.
 Υπήρχε διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και «βαρβάρους», αλλά οι Πτολεμαίοι
έδειξαν ανοχή στις παραδόσεις και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των υπηκόων τους.
 Η ανάπτυξη της Αιγύπτου οφειλόταν στο καλά οργανωμένο και ελεγχόμενο από
τους Πτολεμαίους εμπόριο. Η Αλεξάνδρεια εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο εμπορικό
λιμάνι της Μεσογείου.
 Οι Πτολεμαίοι κυβέρνησαν συγκεντρωτικά με ένα επιτελείο που αποτελούνταν
από Έλληνες. Στην υπόλοιπη κρατική μηχανή αξιοποιούνταν και γηγενείς.

 Το κράτος άκμασε κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. Στη συνέχεια, εξαιτίας των
εσωτερικών εξεγέρσεων και των πολέμων με τους Σελευκίδες, παράκμασε. Τέλος, το
31 π.Χ. υποτάχθηκε στους Ρωμαίους.

 

β. Βασίλειο της Συρίας:
 Ιδρύθηκε από το Σέλευκο, στρατηγό του Μ. Αλεξάνδρου. Περιλάμβανε το
μεγαλύτερο μέρος των κτήσεων του Μακεδόνα βασιλιά. Εξαπλωνόταν από τον Ινδό
μέχρι τη Μεσόγειο και από τον Καύκασο και την Κασπία θάλασσα μέχρι τον
Περσικό κόλπο και την Αραβία. Γρήγορα τα εδάφη στις ανατολικές περιοχές και η
Μικρά Ασία χάθηκαν.
 Διέθετε ισχυρό στρατό.
 Ο εδαφικός του πυρήνας ήταν η περιοχή της Συρίας. Πρωτεύουσα αρχικά του
βασιλείου ήταν η Σελεύκεια στον Τίγρη ποταμό και αργότερα έγινε η Αντιόχεια
στον Ορόντη ποταμό.
 Τον 3ο αιώνα π.Χ. το βασίλειο των Σελευκιδών ήταν η μεγαλύτερη δύναμη με
πλούσια οικονομία βασισμένη στη γεωργία και στο εμπόριο, αφού από εκεί
περνούσαν οι εμπορικοί δρόμοι των καραβανιών που ένωναν τις αγορές της
Ανατολής με τη Μεσόγειο.
 Στη διοίκηση οι Σελευκίδες διατήρησαν τη διαίρεση της περσικής
αυτοκρατορίας σε σατραπείες. Διοικητές ήταν Έλληνες αλλά και γηγενείς.
 Οι συγκρούσεις με τους Πτολεμαίους και τους Ρωμαίους συνέτειναν στην
παρακμή του κατά το 2ο αιώνα π.Χ.
 Τα βασίλεια του ελλαδικού χώρου:
 Διατήρηση του θεσμού της βασιλείας στη Μακεδονία και την Ήπειρο.
 Εκλογή του βασιλιά από τη συνέλευση των στρατιωτών και πλαισίωση από
συμβούλιο ευγενών. Η βασιλεία, έτσι, είχε εθνικό χαρακτήρα.

 

 

α. Βασίλειο της Μακεδονίας:
 Περιορισμένη έκταση: Μακεδονία, Θεσσαλία, περιοχές Νότιας Ελλάδας.
 Ο βασιλιάς: κάτοχος της γης, των δασικών εκτάσεων και των ορυχείων.
 Παραχώρηση γης στους ευγενείς.
 Καλλιέργεια της γης του βασιλιά και των ευγενών από ελεύθερους μισθωτούς
και δούλους.
 Μικροί και μεσαίοι καλλιεργητές: κάτοχοι εκτάσεων γης, μέλη του μακεδονικού
στρατού.
 Σπουδαιότερος ηγεμόνας: ο Δημήτριος Πολιορκητής, ο οποίος διώχτηκε
από τον Πύρρο.
 Η επιδρομή των Γαλατών (280 π.Χ.) επέφερε πολλές καταστροφές. Ο
Αντίγονος Γονατάς νίκησε τους Γαλάτες, ανέλαβε το μακεδονικό θρόνο και η
δυναστεία του (Αντιγονίδες) βασίλεψε μέχρι την πτώση του κράτους στους Ρωμαίους
(168 π.Χ.).

 

 

β. Βασίλειο της Ηπείρου:
 Κατοικήθηκε από δωρικά φύλα, που δεν είχαν εξελιχθεί πολιτιστικά.
 Το ισχυρότερο φύλο: οι Μολοσσοί.
 Σύστημα διακυβέρνησης: η μετριοπαθής βασιλεία (= δεν ήταν απόλυτη
μοναρχία).
 Ανώτατος άρχοντας, αντιπρόσωπος του λαού, περιόριζε τη βασιλική εξουσία.

 Από κοινού βασιλιάς και λαός συνεδρίαζαν μια φορά το χρόνο στην
Πασσαρώνα (= πολιτικό και θρησκευτικό τους κέντρο).
 Σημαντικότερος βασιλιάς: ο Πύρρος.
 Σχέδιο του Πύρρου: κυριαρχία στη Δύση  πόλεμος με τους Ρωμαίους και τους
Καρχηδονίους.
 Αποτυχία σχεδίου.
 Τελευταίο σχέδιο: Υποταγή της Μακεδονίας και της νότιας Ελλάδας.
 Άδοξο τέλος στην προσπάθειά του να κατακτήσει τη νότια Ελλάδα (σκοτώθηκε
άδοξα στο Άργος).

 

 Οι πόλεις-κράτη:
 Η πόλη-κράτος βρίσκεται σε παρακμή και επιβιώνει με τα ακόλουθα σχήματα:
1. Αφομοίωση των περισσότερων πόλεων-κρατών από τα ελληνιστικά βασίλεια.
2. Άλλες συγκρότησαν ομοσπονδιακά κράτη (συμπολιτείες).
3. Άλλες διατήρησαν την αυτονομία τους (Αθήνα, Σπάρτη, Ρόδος, Δήλος).
α. Η Αθήνα:
 Ο Κάσσανδρος διόρισε κυβερνήτη της πόλης τον Δημήτριο Φαληρέα (317-
307 π.Χ.), τον οποίο έδιωξε, στη συνέχεια, ο Δημήτριος Πολιορκητής.
 Στο Χρεμωνίδειο πόλεμο (267-261 π.Χ.) οι Αθηναίοι νικήθηκαν από το
βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονο Γονατά, ενώ ο Χρεμωνίδης κατέφυγε στους
Πτολεμαίους.
 Το 86 π.Χ. η πόλη έπεσε στους Ρωμαίους.
β. Η Σπάρτη:
 3ος αιώνας π.Χ.: Πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο λόγω της εξωτερικής
απομόνωσης.
 Ελάττωση πληθυσμού (ελεύθεροι πολίτες 700, μόνο οι 100 διαθέτουν γη).

Αντιμετώπιση της κρίσης:
1. Διαγραφή των χρεών από εκείνους που στερούνταν ιδιοκτησίας.
2. Αναδασμός της γης.

 Άγις Δ ́: Ένταξη των περιοίκων στην τάξη των Σπαρτιατών πολιτών 
αντίδραση των πλουσίων  δολοφονία.
Κλεομένης Γ ́: Κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές  απήχηση των
μεταρρυθμίσεων σε κατώτερες τάξεις και σε άλλες πόλεις της Πελοποννήσου 
ανησυχία του Άρατου, στρατηγού της Αχαϊκής συμπολιτείας, που ζητά τη βοήθεια
των Μακεδόνων  οι Μακεδόνες νικούν στη Σελλασία (222 π.Χ.) τον Κλεομένη και
αυτό κατέφυγε στους Πτολεμαίους  εγκαταστάθηκε μακεδονική φρουρά στη
Σπάρτη.
 Νάβις: Συνέχιση έργου Κλεομένη  αντίδραση άλλων ελληνικών πόλεων 
δολοφονία Νάβι (192 π.Χ.)  η Σπάρτη μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας.
γ. Η Ρόδος:
 Γεωγραφική θέση + ναυτικό  μεγάλο εμπορικό κέντρο.
 Ισχυρή τείχιση + εξωτερική πολιτική.
 Το 305/304 π.Χ. οι Ρόδιοι απέκρουσαν τον Δημήτριο, που πολιόρκησε χωρίς
επιτυχία την πόλη τους και ονομάστηκε «Πολιορκητής».

 Δημοκρατικό πολίτευμα (τυπικά) - πλούσιοι έμποροι και τραπεζίτες στην
εξουσία (ουσιαστικά). Συχνά οι πλούσιοι αναλάμβαναν τη διατροφή των φτωχών, για
πρόληψη εξεγέρσεων.

 Οι Ρόδιοι συμμάχησαν με τη Ρώμη κατά του Αντίοχου Γ ́ και για αντάλλαγμα
πήραν τη Λυκία και μέρος της Καρίας. Όταν συμμάχησαν με τη Μακεδονία, οι
Ρωμαίοι πήραν πίσω τις περιοχές αυτές και κήρυξαν ελεύθερο το λιμάνι της Δήλου.

 Από τότε άρχισε η παρακμή για τη Ρόδο και τελικά υποδουλώθηκε στους
Ρωμαίους το 43 π.Χ.

δ. Η Δήλος:
 Ιερός χαρακτήρας του νησιού + σημαντική γεωγραφική θέση  σπουδαίο
οικονομικό κέντρο.
 Τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. πέρασε στη σφαίρα επιρροής της Μακεδονίας
και αναπτύχθηκε οικονομικά.

 

 Χαρακτηριστικά δείγματα εμπορικής δραστηριότητας:
1. Δημόσιες και ιδιωτικές τράπεζες.
2. Το λιμάνι της Δήλου σπουδαίος σταθμός του διαμετακομιστικού εμπορίου της
Ανατολικής Μεσογείου.

 167 π.Χ.: Κατάληψη του βασιλείου της Μακεδονίας από Ρωμαίους. Δήλος
= ελεύθερο λιμάνι (ανεξάρτητη πόλη-κράτος, όχι τελωνειακοί δασμοί για τα
πλοία που προσόρμιζαν στο λιμάνι της) υπό την εποπτεία των Αθηναίων. Διώχθηκαν
τότε πολλοί Δήλιοι και εγκαταστάθηκαν νέοι κάτοικοι.

 

 Η ανάπτυξη συνεχίστηκε. Ουσιαστικά, τα πάντα στο νησί κανονίζονταν από
τους ξένους (Έλληνες, Αιγύπτιους, Σύριους, Φοίνικες, Εβραίους, Ιταλούς υπό την
εποπτεία της Ρώμης).
Οι συμπολιτείες:
 Οι συμπολιτείες είναι ομοσπονδιακά κράτη.
 Αιτίες συγκρότησης:
1. Η αποδυνάμωση της πόλης-κράτους.
2. Η επέκταση της Μακεδονίας προς Νότο.

α. Η Αιτωλική συμπολιτεία:
 Μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.: Υπήρχε χαλαρός σύνδεσμος των πόλεων της
Αιτωλίας, το «Κοινό των Αιτωλών».
 Το 278 π.Χ. οι Αιτωλοί απέκρουσαν τους Γαλάτες και ανέλαβαν την
προστασία του μαντείου των Δελφών. Τότε το «Κοινό των Αιτωλών» εξελίχθηκε σε
Αιτωλική συμπολιτεία.
 Δημοκρατική οργάνωση, καθώς όλοι οι πολίτες ήταν μέλη της
συνέλευσης, που εξέλεγε τους άρχοντες, αποφάσιζε για πόλεμο ή ειρήνη και ψήφιζε
τους νόμους. Οι πόλεις της χρησιμοποιούσαν κοινό νόμισμα και τα ίδια μέτρα
και σταθμά.
 3ος αιώνας π.Χ.: Η Αιτωλική συμπολιτεία βρέθηκε σε ακμή και επεκτάθηκε
από το Μαλλιακό μέχρι τον Κορινθιακό κόλπο.
β. Η Αχαϊκή συμπολιτεία:
 3ος αιώνας π.Χ.: Ομοσπονδιακή ένωση μερικών πόλεων της Αχαΐας που
σταδιακά επεκτάθηκε σε όλη σχεδόν την Πελοπόννησο.
 Δημοκρατική και ολιγαρχική οργάνωση.

 

 Όργανα διοίκησης:
1. Η συνέλευση: οι πολίτες όλων των πόλεων πάνω από 30 ετών.
2. Οι άρχοντες:  Στρατηγός.
 Ίππαρχος.
 Ναύαρχος.
 Δέκα δημιουργοί.

3. Η βουλή ή σύγκλητος (120 μέλη): εξωτερικές υποθέσεις.
 Ο στρατηγός της Αχαϊκής συμπολιτείας Άρατος (272-213 π.Χ.) αρχικά
στράφηκε κατά των Μακεδόνων και τους απέσπασε την Κόρινθο, έπειτα
συμμάχησε μαζί τους, για να συντρίψει το βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη. Μετά
την επιτυχία του αυτή δολοφονήθηκε.
 Ο στρατηγός της Αχαϊκής συμπολιτείας Φιλοποίμην (253-183 π.Χ.), που είχε
μεγάλες στρατιωτικές ικανότητες, πέτυχε να εντάξει τη Σπάρτη στην Αχαϊκή
συμπολιτεία. Ονομάστηκε «έσχατος των Ελλήνων».
 Η Ρώμη, κατά την εποχή αυτή, εφάρμοσε την τακτική του «διαίρει και
βασίλευε», ώστε να αποδυναμώσει τους Έλληνες. Έτσι, το 146 π.Χ. η Αχαϊκή
συμπολιτεία - και μαζί της όλη η Ελλάδα - υποτάχθηκε στους Ρωμαίους.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΟΘΟΥ

ΠΗΓΗ: https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html

Ο πολιτισμός της κλασσικής περιόδου.

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.) Πρόσθετα παραθέματα / πηγές, ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ), ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ 0 Comment

Ο πολιτισμός της κλασσικής περιόδου.

Γενικά: Η πολιτιστική ανάπτυξη της κλασσικής περιόδου γίνεται αντιληπτή: α) από τα
πνευματικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματα και β) από την καθημερινή ζωή στις ελληνικές
πόλεις (μητροπολιτική Ελλάδα και αποικίες).

α) Επιτεύγματα:

 5ος και 4ος αι. π.Χ. → έργα απαράμιλλα σε πνευματική και καλλιτεχνική λαμπρότητα.
πρότυπα για τους μεταγενέστερους δημιουργούς.
 Αθήνα → τα πρωτεία στην πολιτιστική ανάπτυξη: ευημερία και ποιότητα ζωής,
πόλος έλξης για καλλιτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους, δράση Περικλή,
οικοδόμηση σπουδαίων έργων στην Ακρόπολη, τέλεση λαμπρών πανηγύρεων και
πνευματικών εκδηλώσεων (Παναθήναια, Ελευσίνια μυστήρια, θεατρικές
παραστάσεις κ.ά.).

β) Καθημερινή ζωή:

 περιφρονητική αντιμετώπιση της χειρωνακτικής εργασίας ∙
 ενασχόληση των ελεύθερων πολιτών με τα κοινά ∙
 διασκέδαση σε ιδιωτικά συμπόσια και σε δημόσιες γιορτές και πανηγύρια (π.χ.
θεατρικές παραστάσεις) ∙
 κοινωνικός ο χαρακτήρας των ειδικών τελετών που πλαισίωναν τη γέννηση, το γάμο
και τον θάνατο.

 Φιλοσοφία → επίκεντρο ο άνθρωπος και τα προβλήματά του ∙ ερμηνεία των
φαινομένων με βάση τη λογική (ορθολογισμός). Εκπρόσωποι: σοφιστές και
Σωκράτης (5ος αι.), Πλάτων και Αριστοτέλης (4ος αι) – όλοι επιδίωξαν με τις
προτάσεις τους να βελτιώσουν τον άνθρωπο και τη ζωή του.

 Ιστοριογραφία → Ηρόδοτος και Θουκυδίδης (5ος αι.), Ξενοφών (4ος αι.). Ο
Θουκυδίδης με το έργο του έθεσε τα θεμέλια της επιστήμης της ιστορίας.

 Ποιητική τέχνη → Τεράστια η προσφορά της Αθήνας της κλασικής περιόδου στη
σύγχρονη πολιτισμένη ανθρωπότητα με την τραγωδία (Αισχύλος, Σοφοκλής,
Ευριπίδης) και με την κωμωδία (Αριστοφάνης).

 Ρητορικός λόγος → Καλλιεργήθηκε κυρίως τον 4ο
αι. (Λυσίας, Ισοκράτης,
Δημοσθένης), στο πλαίσιο της άνθησης του δημοκρατικού πολιτεύματος και της
οργάνωσης της δικαιοσύνης προς το συμφέρον του πολίτη.

 Επιστήμες → Κατά την κλασσική περίοδο συστηματοποιήθηκαν οι γνώσεις για τη
φύση και τον άνθρωπο ∙ οι περισσότεροι φιλόσοφοι ήταν και ειδικοί ερευνητές σε
κάποιο τομέα της επιστήμης, π.χ. Μέτων ο Αθηναίος (μαθηματικά και αστρονομία),
Ιππόδαμος ο Μιλήσιος (πολεοδομία), Ιπποκράτης ο Κώος (ιατρική ∙ ο Ιπποκράτης
εισήγαγε τη θεμελιώδη αντίληψη ότι όλες οι ασθένειες έχουν φυσικά αίτια).

 Τέχνες → Μεγάλη η ανάπτυξη των εικαστικών τεχνών κατά την κλασσική περίοδο .
ειδική μνεία αξίζει να γίνει στην αρχιτεκτονική (Ικτίνος, Καλλικράτης, Μνησικλής),
στην πλαστική (Φειδίας και οι μαθητές του Αλκαμένης και Αγοράκριτος, Μύρων,
Πολύκλειτος (5ος αι.), Πραξιτέλης, Σκόπας και Λύσιππος (4ος αι.) και στη ζωγραφική
(Πολύγνωτος, Μίκων, Ζεύξις 5ος αι. και Πάμφυλος, Απελλής και Πρωτογένης (4ος αι)
και την αγγειογραφία.

ΠΗΓΗ: Β. Δημοπούλου, Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου. Διαγράμματα.

http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf

ΦΥΛΛΟ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ /// 1ο ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΦΥΛΛΟ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ /// 1ο ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ , 0 Comment

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ  Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ/// Α ΛΥΚΕΙΟΥ /// ‘ΕΤΟΣ 2022-2023

ΙΣΤΟΡΙΑ 

ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : ΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ

 

ΤΜΗΜΑ __________________________        ΌΝΟΜΑ__________________________________

                                                                            

  1. ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ  ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ:

Α. Μεγάλης δυσκολίας                  Β. Μέτριας δυσκολίας                     Γ.Μηδενικής δυσκολίας

 

  1. ΘΕΩΡΩ  ΟΤΙ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ...ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ:
  1. AΠΟΛΥΤΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟΣ        Β.ΛΙΓΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟΣ        Γ. ΚΑΘΟΛΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟΣ

 

  1. ΣΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΜΟΥ (ΤΕΣΤ-ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ-ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ):

Α.Πήρα άριστα       Β.Πήγα πολύ καλά        Γ.Δεν πήγα καθόλου καλά.       Δ.Πήγα μέτρια.

 

  1. ΛΑΜΒΑΝΩ ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΟΥ ΠΟΥ:

Α.Απόλυτα καταλαβαίνω           Β.Καθόλου δεν καταλαβαίνω         Γ. Κάποιες φορές καταλαβαίνω

 

  1. ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ :

Α.’Εχω πολλά    Β. Έχω πάρα πολλά    Γ. Δεν χρειάζομαι, γιατί πηγαίνω τέλεια ήδη.

 

  1. ΠΡΟΦΟΡΙΚΑ:

Α. Λέω πάντα  Β. Δεν συμμετέχω ποτέ.  Γ.Λίγες φορές  συμμετέχω

 

  1. ΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΜΟΥ: 

Α.Περιέχει λυμένες όλες τις ασκήσεις που μου έχουν ανατεθεί  Β. Περιέχει λυμένες κάποιες από τις ασκήσεις που μου έχουν ανατεθεί.

 

8. Η  ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΟΥ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΑΘΗΜΑ ΕΙΝΑΙ: 

Α.Πολύ καλή   Β. Πότε καλή πότε κακή    Γ. Συχνά κακή, γίνομαι ενοχλητικός προς όλους

 

9. ΈΝΑ ΠΑΡΑΠΟΝΟ/MIA EΠΙΘΥΜΙΑ/ΣΚΕΨΗ/ΙΔΕΑ/ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ   ΠΟΥ ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΩ EΛΕΥΘΕΡΑ:

 

______________________________________________________________________________

 

___________________________________________________________________________________

 

 

10.Ο ΒΑΘΜΟΣ ΠΟΥ ΠΙΣΤΕΥΩ ΠΩΣ ΜΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΕΙΝΑΙ________________________________

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ  ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ:

«ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ»

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, Χωρίς κατηγορία 0 Comment

ΠΗΓΗ: http://lyk-aradippou-lar.schools.ac.cy/data/uploads/a_lykeiou/istoria/alexander.pdf

«ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ»

[σ. 109-111]

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (356-323 π.Χ) είχε τη σφραγίδα της
οικουμενικότητας, και οδήγησε τον Ελληνισμό στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου.
Αναλυτικότερα, το έργο του Αλέξανδρου στους διάφορους τομείς, είχε ως εξής:

Α. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ → Ο Αλέξανδρος ήταν διορατικός
στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψη → εφάρμοζε τον κατάλληλο σχεδιασμό για
την αντιμετώπιση του αντιπάλου.

Β. ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ → Επεδίωκε την ανάμειξη του ασιατικού με
τον ελληνικό πολιτισμό κάτω από μια ισχυρή διοίκηση:
α) Ένωση κάτω από μια ισχυρή διοίκηση.
β) Γίνονται αποδεκτές οι τοπικές συνήθειες και παραδόσεις.
γ) Διατηρήθηκε ο θεσμός των σατραπειών και τη διοίκηση τους αναλάμβαναν Έλληνες ή
Πέρσες ηγεμόνες.

Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ → Προώθησε το σύστημα της νομισματικής οικονομίας:
α) Νομισματική οικονομία, ενιαίο νομισματικό σύστημα.
β) Ίδρυση φορολογικής περιφέρειας και οι θησαυροί που συγκεντρώνονταν μεταβάλλονταν
σε χρυσό νόμισμα.

Δ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ→ Η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου πήρε τη
διάσταση ένοπλης εξερεύνησης:
α) Διάδοση ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού.
β) Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων από τους λαούς της Ανατολής.
γ) Ιδρύση πόλεων που εξελίχθηκαν σε σπουδαία εμπορικά και πνευματικά κέντρα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
▪ Παρά το περιορισμένο χρονικό διάστημα της βασιλείας του, ο Μ. Αλέξανδρος έμεινε
ζωντανός στη μνήμη των λαών.
▪ Το έργο του αποτέλεσε τομή για μια διαφορετική πορεία των λαών της Ανατολής και
της Μεσογείου.
▪ Η ζωή και η δράση του έγιναν θρύλος στην παράδοση πολλών λαών.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
«Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ»
[σ. 108-109]
Ο Μέγας Αλέξανδρος ενσαρκώνοντας την πανελλήνια ιδέα του Ισοκράτη, ένωσε όλους τους
Έλληνες κάτω από το σκήπτρο του και τους οδήγησε στη Μικρά Ασία, εναντίον των Περσών.
Κύπρος: Πνυταγόρας (Σαλαμίνα)
Ανδροκλής (Αμαθούντα) διαθέτουν στόλο στην υπηρεσία
Πασικράτης (Σόλοι) του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Στόχος: εδραίωση κυριαρχίας στα παράλια της ανατολικής Μεσογείου.
Κατάληψη Τύρου: αποφασιστικής σημασίας για περαιτέρω πορεία του Μ. Αλεξάνδρου.
Πτώση Γάζας + Αιγύπτου → κατάρρευση ναυτικής δύναμης Περσών
Ο Μ. Αλέξανδρος ανταμείβει τους βασιλιάδες της Κύπρου:
• Τους άφησε να διαχειρίζονται ελεύθευρα τις υποθέσεις τους.
• Τους επέτρεψε να ζητήσουν ό,τι ήθελαν (Ο Πνυταγόρας περιλαμβάνει στο βασίλειο
του και το βασίλειο της Ταμασού)
Βασιλιάς Νικοκρέων (332-311 π.Χ.) διάδοχος Πνυταγόρα → φιλελληνική πολιτική
➔ Συνεργασία με Αλέξανδρο
(Κύπριοι ναύτες είχαν πείρα)

http://lyk-aradippou-lar.schools.ac.cy/data/uploads/a_lykeiou/istoria/alexander.pdf