Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ΄ Γυμνασίου

Η ΣΤΑΧΟΜΑΖΩΧΤΡΑ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

   Στο διήγημα αυτό παρουσιάζονται πρόσωπα της καθημερινότητας, απλοί άνθρωποι χωρίς τίποτα ηρωικό πάνω τους. Η θεία Αχτίτσα ( Σταχομαζώχτρα ), η Πατρώνα, ο Γέρος, ο Παπαδημήτρης , ο κυρ-Μαργαρίτης και ο Συριανός έμπορος, αποτελούν τους πρωταγωνιστές του κειμένου. Ο τόπος που διαδραματίζονται τα γεγονότα είναι μία περιοχή στη Εύβοια. Ο Παπαδιαμάντης προσπαθεί σ’ αυτό το διήγημα να περιγράψει τη  θέση πού κατείχε η γυναίκα εκείνη την εποχή στην κοινωνία καθώς επίσης και τις δυσκολίες που τυχόν να αντιμετώπιζε. Θέλει να μας δείξει πόσο δύσκολη ήταν η ζωή μιας γυναίκας τότε. Επίσης καταγγέλλεται η εκμετάλλευση των απλών ανθρώπων από τους επιτήδειους, παρουσιάζοντας τον κυρ Μαργαρίτη να προσπαθεί να κλέψει μέρος από το ποσό που είχε στείλει στη Σταχομαζώχτρα ο γιος της. Τα έθιμα του διηγήματος είναι ότι στις 23 Δεκεμβρίου τα σχολεία κλείνουν και την παραμονή των Χριστουγέννων πηγαίνουν όλοι στην εκκλησία. Εκείνη την εποχή πολλές γυναίκες όπως η θεία Αχτίτσα, αναγκάζονταν να κάνουν διάφορες δουλειές, όπως το μάζεμα του σταχιού προκειμένου να ζήσουν. Για αυτό τον λόγο την θαυμάζω, γιατί ποτέ δεν σταμάτησε να προσπαθεί και ο άνθρωπος πρέπει να συνεχίζει να αγωνίζεται γιατί δεν ξέρει τι τον περιμένει στο μέλλον.

”Η ΣΤΑΧΟΜΑΖΩΧΤΡΑ”

΄΄Η ΣΤΑΧΟΜΑΖΩΧΤΡΑ΄΄

Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια περιοχή στην Εύβοια τα Χριστούγεννα του 1878. Τα βασικά πρόσωπα του διηγήματος είναι η θεία Αχτίτσα(Σταχομαζώχτρα), τα εγγόνια της Γέρος(Μιχαλιός) και Πατρώνα(Αργυρώ), ο ιερέας παπα Δημήτρης, ο έμπορος κυρ-Μαργαρίτης, ο Συριανός έμπορος και η γειτόνισσα Ζερμπινιώ. Η θεία Αχτίτσα ήταν μία γυναίκα η οποία είχε χάσει τον άντρα της και τους δύο της γιους, ενώ ο τρίτος ήταν κάπου στην Αμερική. Η κόρη της πέθανε στην γέννα του 2^ου παιδιού, ενώ ο γαμπρός της και πατέρας των παιδιών ζει, αλλά δεν είναι νοικοκύρης. Έτσι, η θεία Αχτίτσα πρέπει να σηκώσει μοναχή της το βάρος της επιβίωσης με κάθε τρόπο. Ζούσε πολύ φτωχικά με τα δυο ορφανά εγγονάκια της και είχε ως κύριο εισόδημα το σταχομάζωμα γι’ αυτό και ονομάστηκε Σταχομαζώχτρα. Τα έθιμα της περιοχής δεν διαφέρουν πολύ από τα σημερινά, αλλά ο Γέρος και η Πατρώνα αγωνίζονταν τόσο πολύ για να βρουν λίγο φαγητό μέσα στο σπίτι που δεν τους ενδιέφερε η παιγνιώδης διάθεση, κάτι που κάθε παιδί στην ηλικία τους θα επιθυμούσε. Διαβάζοντας αυτό το διήγημα ένιωσα θαυμασμό γι’ αυτή την γυναίκα που παρά τις πίκρες και τις δυστυχίες της, αγωνιζόταν να ζήσει τα εγγόνια της. Επιπλέον, συνειδητοποίησα ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να απελπίζεται ποτέ και να συνεχίζει να αγωνίζεται για κάτι καλύτερο, αφού δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει ο Θεός.

Μία περίοδος που πιστεύω ότι αποδίδει το μήνυμα του διηγήματος είναι:

Κατ᾿ ἔτος, οἱ χωρικοὶ τῆς Εὐβοίας καὶ τὰ χωριατόπουλα ἔρριπτον κατὰ πρόσωπον αὐτῶν τὸ σκῶμμα: «Νά! οἱ φ᾿στάνες! μᾶς ᾖρθαν πάλιν οἱ φ᾿στάνες!» Ἀλλ᾿ αὕτη ἔκυπτεν ὑπομονητική, σιωπηλή, συνέλεγε τὰ ψιχία ἐκεῖνα τῆς πλούσιας συγκομιδῆς τοῦ τόπου, ἀπήρτιζε τρεῖς ἢ τεσσάρας σάκκους, ὁλόκληρον ἐνιαυσίαν ἐσοδείαν δι᾿ ἐαυτὴν καὶ διὰ τὰ δυὸ ὀρφανά. 

Το Χριστόψωμο

Το χριστόψωμο

Το χριστόψωμο είναι ένα διήγημα στο οποίο φαίνεται η εικόνα της κακιάς πεθεράς και της άτεκνης νύφης, ο τόπος που διαδραματίζονται τα γεγονότα είναι το νησί της Σκιάθου.

Η πεθερά υπεραγαπάει το μονάκριβο γιο της και απεχθάνεται την κοπέλα που τον έχει παντρευτεί και δεν έχει τεκνοποιήσει. Θέλει να φαρμακώσει τη νύφη που δεν κάνει παιδιά μ' ένα χριστόψωμο, που όμως το τρώει κατά λάθος ο γιος της.

Το κοινωνικό πρόβλημα που αποτυπώνει είναι ο ρόλος και η θέση της γυναίκας στην κλειστή κοινωνία του νησιού.

Το έθιμο της περιοχής για τη συγκεκριμένη εορταστική περίοδο είναι η παρασκευή Χριστόψωμου για τη Μεγάλη Θρησκευτική γιορτή των ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ. Δηλαδή ψωμί με σταυρό στο κέντρο και πλούσιο στολισμό από διάφορα κεντήματα.

Ενώ τα Χριστούγεννα είναι η πιο μαγική γιορτή του χρόνου για μικρούς και μεγάλους. Μας πλημμυρίζει την καρδιά μας με όμορφα συναισθήματα -αγάπης, χαράς….Στο διήγημα  διαδραματίζονται τα ακριβώς αντίθετα και φαίνεται καθαρά οτι ” όποιος σκάβει το λάκκο για άλλον, πέφτει ο ίδιος μέσα”.

Τα Χριστουγεννα του Τεμπελη

1. "Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη " είναι ένα απο τα πολυάριθμα διήγηματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη . Ο πρωταγωνιστης του διηγηματος είναι ο μαστρο-Παύλος αλλά επίσης συμμετέχουν και άλλοι ήρωες όπως η γριά-Βασίλω , η κυρά-Κώσταινα , η κυρά Στρατίνα ,η Ασιμινα και ο τρίχρονος γιος του.Τα γεγονότα αυτά διαδραματίζονται σε ένα χωριό και κυρίως στο καφενείο του Πατσοπούλου , στο σπίτι της Κοκκώνας και το καπηλειό . Το κοινωνικό πρόβλημα που παρουσιάζεται σε αυτό το διήγημα είναι η φτώχεια εξαιτλιας της τεμπελιάς του πρωταγωνιστή να μην εργαστεί . Ο μαστρο-Παύλος δεν εργάζεται ώστε να μπορεί να συντηρήσει την οικογένειά του και να της παρέχει τα απαραίτητα αγαθά αντιθέτως καθεται ολημερλις και ολονυχτίς στο καπηλειο. Ενα εθιμο της περιοχης που παρουσιάζεται ειναι η ψητη γαλοπούλα στο τραπέζι των Χριστουγλεννων. Νιώθω λύπη για την οικογένεια του πρωταγωνιστή αλλά και αγανλακτηση με την σταση του μαστρο-Παύλου καθως παρολο που βλεπει την κατασταση του και της οικογενειας του εξακολουθει να μην εργαζεται.

Φραση που μου άρεσε απο το διήγημα:

Πως να έχει πεντάρα; Καλά και τα λεπτά, καλή η δουλειά, καλό και το κρασί, καλή κι η κουβέντα,
όλα καλά. Καλλίτερον απ' όλα η ραστώνη, το ντόλστσε φαρ νιένττε των αδελφών Ιταλών

«Η αφοσίωση της Μορφούλας»

Το διήγημα αναφέρεται σε ένα νησιωτικό χωριό που κυριαρχούσε η φτώχεια σε όλους τους κατοίκους . Επικεντώνεται στην γριά Λασκαρού η οποία ζούσε με την γάτα της την Μορφούλα σε ένα μισογκρεμισμένο σπίτι χωρίς τα βασικά αγαθά. Ζούσε μέσα στη φτώχεια με αποτέλεσμα η Μορφούλα να φέρνει τροφή στο σπίτι ώστε να συντηρεί την Λασκαρού και αυτήν. Η Μορφούλα πάντα πιστή στην Λασκαρού πήγαινε στο λιμάνι για ψάρια, νομίζοντας όλοι οι γείτονες ότι τα κλέβει, αλλά μετά από παρακολούθηση της γάτας κατάλαβαν ότι τα ‘ψαρεύει’ μόνη της. Παρόλο που η Λασκαρού ήταν μαλωμένη και απομακρυσμένη με τους άλλους γείτονες, την βοηθούσαν στο θέμα της επιβίωσης , δίνοντας κρυφά φαγητό στην γάτα της  ώστε να το πάει στην γριά Λασκαρού.  Παρόλη την βοήθεια των άλλων γυναικών του χωριού προς την Λασκαρού αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αρκετή για να την κρατήσει στην ζωή. Η πείνα τελικά νίκησε την Λασκαρού. Το κοινωνικό πρόβλημα είναι η φτώχεια και το έθιμο, το ότι παρόλο που υπήρχε φτώχεια η γριά Λασκαρού τηρεί το έθιμο της Σαρακοστής , δηλαδή 40 μέρες νηστεία πριν τα Χριστούγεννα. Μεγαλύτερη εντύπωση μου έκανε η αφοσίωση της γάτας για την Λασκαρού και το αντίστροφο και τα  συναισθήματα μου ήταν περισσότερο λύπη για τον θάνατο της Λασκαρού.

ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ ΑΠΌ ΤΟ ΔΙΉΓΗΜΑ

Μορφούλα χαρακτηρίζεται ως ‘αδερφή ψυχή’ της γριάς Λασκαρού , η καλοσύνη των ανθρώπων και η συμπόνια της γριάς Λασκαρου προς την Μορφούλα.

Το χριστοψωμο

<<Το χριστόψωμο>> είναι  ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη .Ο τόπος που διαδραματίζονται τα τραγικά γεγονότα  είναι ένα μικρό νησί ,πιθανότατα η Σκιάθος και πρωταγωνιστές είναι η Διαλεχτή, η πεθερά της η Καντάκαινα και ο σύζυγος της Διαλεχτής, ο Καπετάν Καντάκης. Το κοινωνικό πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι η δυσμενής θέση των γυναικών που ήταν άτεκνες στην ελληνική κοινωνία του 19ου αιώνα. Στο διήγημα παρουσιάζονται κάποια έθιμα της Χριστουγεννιάτικης περιόδου΄ η Χριστουγεννιάτικη λειτουργία γινόταν τα μεσάνυχτα της παραμονής προς ανήμερα της  εορτής και οι νοικοκυρές συνήθιζαν να φτιάχνουν ένα Χριστόψωμο, το οποίο  το προσέφεραν ως δώρο τις ημέρες εκείνες. Το Χριστόψωμο θεωρούνταν το σύμβολο της ευεργετικής δύναμης που ενσαρκώνεται στο νεογέννητο Χριστό. Προσωπικά μου προκαλούν βαθιά θλίψη οι αντιλήψεις που κυριαρχούσαν στην ελληνική κοινωνία στα τέλη του 19ου αιώνα και πιο συγκεκριμένα αυτές που είχαν να κάνουν με το πώς αντιμετωπίζονταν οι γυναίκες που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν. Οι γυναίκες αυτές στιγματίζονταν, γίνονταν αντικείμενα χλευασμού και κακομεταχείρισης. Η γριά Καντάκαινα, δέσμια των αντιλήψεων της εποχής και της κοινωνίας της, φτάνει μέσω ενός άσχημου παιχνιδιού της τύχης να διαπράξει το υπέρτατο έγκλημα της παιδοκτονίας, μόνο και μόνο επειδή η νύφη της δεν μπορούσε να κάνει παιδί.

Το απόσπασμα του διηγήματος που μου έκανε  ιδιαίτερη εντύπωση είναι το εξής:

"Μόνη η γραία Καντάκαινα ήξευρε το αίτιον του θανάτου. Σημειωτέον, ότι η γραία, συναισθανθείσα και αυτή το έγκλημά της, δεν εμέμφθη την νύμφην της. Αλλά τουναντίον την υπερήσπισε κατά της κακολογίας άλλων. Εάν έζησε και άλλα κατόπιν Χριστούγεννα, η άστοργος πενθερά και ακουσία  παιδοκτόνος, δε θα ήτο πολύ ευτυχής εις το γήρας της".

Στο Χριστό στο Κάστρο

Το «Στο Χριστό στο Κάστρο» είναι ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο βασικός πρωταγωνιστής αυτού του διηγήματος είναι ο Παπάς-Φραγκούλης ,ωστόσο σημαντικό ρόλο παίζει η οικογένεια του( η παπαδιά, οι δύο κόρες του και ο δωδεκάχρονος γιος του) καθώς και ο Γιάννης με τον Αργύρη . Ο τόπος που διαδραματίζονται τα γεγονότα είναι σε ένα νησί και συγκεκριμένα στην αρχή στο σπίτι του ιερέα καθώς και στο κάστρο. Το πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι η εξαφάνιση δύων παιδιών του Γιάννη και του Αργύρη. Η οικογένεια προσπαθεί να βρει λύσεις  οι οποίες όμως δεν είναι εφικτές λόγω της κακοκαιρίας .Ο παπά-Φραγκούλης πρότεινε να λειτουργήσουν το Χριστό στο Κάστρο ώστε να πραγματοποιήσει το τάμα που είχε κάνει για τον γιό του και να βοηθήσουν τον Γιάννη και τον Αργύρη που είχαν αποκλειστεί .Στην ανάβαση η φασαρία που προκαλούσαν έγινε αντιληπτή από τον Γιάννη και τον Αργύρη και με αυτό τον τρόπο συναντήθηκαν .Τελικά γιόρτασαν τα Χριστούγεννα πλουσιοπάροχα και την επόμενη μέρα επέστρεψαν στο νησί .Το έθιμο που αναδεικνύεται στο διήγημα είναι ότι οι άνθρωποι κάθε χρόνο πηγαίνουν στην εκκλησία τα Χριστούγεννα .Καθώς διάβαζα το διήγημα ένιωθα  αγωνία για τα δυο παιδιά αλλά στο τέλος ένιωσα μια γαλήνη που τα κατάφεραν και γιόρτασαν τα Χριστούγεννα.

                         

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΤΕΜΠΕΛΗ

<< Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη >> είναι ένα διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη . Ο βασικός ήρωας σε αυτό το μυθιστόρημα είναι ο μαστρο-Παύλος αλλά επίσης συμμετέχουν και άλλοι σημαντικοί ήρωες όπως η γριά-Βασίλω , η κυρά-Κώσταινα , η κυρά Στρατίνα , ο τρίχρονος γιος του και η Ασημίνα .Τα γεγονότα αυτά διαδραματίζονται σε ένα χωριό και κυρίως στο καφενείο του Πατσοπούλου , στο σπίτι της Κοκκώνας και το καπηλειό . Το κοινωνικό πρόβλημα που παρουσιάζεται σε αυτό το διήγημα είναι η φτώχεια λόγω της τεμπελιάς του πρωταγωνιστή να μην εργαστεί . Ο μαστρο-Παύλος δεν εργάζεται ώστε να μπορεί να προσφέρει στην οικογένειά του τα απαραίτητα αγαθά ώστε να εξασφαλίσει τις ανάγκες τους αλλά και δεν έχει χρήματα ώστε να μπορεί να προσφέρει κάτι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι .Νιώθω λύπη για την οικογένεια του πρωταγωνιστή αλλά και θυμό διότι δεν πάει να δουλέψει επειδή τεμπελιάζει και πηγαίνει στο καφενείο και πίνει με έξοδα των άλλων .

Μικρό απόσπασμα - γνωμικό ( από το διήγημα )

Ο μαστρο-Παύλος αφέθη εις τας φαντασίας του. Σάββατον σήμερον, μεθαύριον παραμονή, την άλλην Χριστούγεννα. Να είχε τουλάχιστον λεπτά δια να αγοράση ένα γαλόπουλο, να κάμη και αυτός Χριστούγεννα στο σπίτι του, καθώς όλοι !