Διδακτικές στρατηγικές που ευνοούν την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης

Συγγραφή
Πρόζα, ποίημα, άρθρο σε εφημερίδα, οτιδήποτε μπορεί να γράψει ένα παιδί στο οποίο θα περιγράφει τη θέση ενός άλλου και θα στοχάζεται πάνω σε αυτήν, αποτελεί μια αποτελεσματική πρακτική.

Συζητήσεις ενθάρρυνσης (courageous conversations)
Ο δάσκαλος ζητά από τους μαθητές να βρουν λύσεις για δυσάρεστες κοινωνικές καταστάσεις, όπως, για παράδειγμα, τι πρέπει να γίνει, αν ένα παιδί μείνει έξω από ένα ομαδικό παιχνίδι, ή αν κάποιος ενοχλεί ένα παιδί κ.ο.κ Με αυτόν τον τρόπο ο εκπαιδευτικός θέτει τα παιδιά αντιμέτωπα με τα προβλήματα που καλούνται να επιλύσουν όσοι συμμαθητές τους βιώνουν τον αποκλεισμό, την απόρριψη ή την περιφρόνηση των συμμαθητών τους και ουσιαστικά βάζει τους μαθητές στη θέση των παραγκωνισμένων παιδιών.

Event Empathy Action (EEA)
Μια βασική μέθοδος ενδυνάμωσης της ενσυναίσθησης είναι η ΕΕΑ. Μια ομάδα μαθητών αξιοποιεί υποθετικά σενάρια, για να προκαλέσει στην τάξη συζήτηση και προτάσεις που βασίζονται στην ενσυναισθητική ανταπόκριση από την πλευρά των μαθητών. Πρόκειται για μια πρακτική, κατά την οποία οι μαθητές μαθαίνουν πώς να ανταποκρίνονται ενσυναισθητικά στους άλλους.

Αντισταθμιστικές στρατηγικές
Eφαρμόζονται όταν οι μαθητές εκφράζουν συμπεριφορές βασισμένες στην άγνοια ή όταν η μειονότητα υφίσταται διακρίσεις ή κάθε μορφής βία ή όταν υπάρχει μια ομόφωνη άποψη στην τάξη σχετικά με την ερμηνεία ενός γεγονότος. Ο δάσκαλος καλείται τότε να παίξει το δικηγόρο του διαβόλου να απομυθοποιήσει δημοφιλείς αντιλήψεις, να δείξει και την άλλη οπτική, να εκφράσει την αντίθετη θέση.

Social discovery lesson
Μέσα από τον διάλογο και μια διαδικασία ανοιχτών ερωταπαντήσεων με συνεχή ανατροφοδότηση, χωρίς κρίσεις και χαρακτηρισμούς οι μαθητές παρακινούνται να συναισθανθούν και να αναπτύξουν τον συναισθηματικό τους κόσμο. Το παιχνίδι ρόλων και η τεχνική της ανολοκλήρωτης φράσης είναι οι χαρακτηριστικότερες αυτής της προσέγγισης. ''Αυτό που πάντα θυμάμαι είναι ...'', ''αυτό που με εκπλήσσει είναι …''. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές ξεδιπλώνουν πτυχές του ψυχικού τους κόσμου που ούτε οι ίδιοι δεν γνώριζαν καλά και γίνονται καλύτεροι κοινωνοί σκέψεων, φόβων και επιθυμιών, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζουν την ύπαρξη όλων αυτών και στους συμμαθητές τους.

Προσομοίωση
Μια καλά δομημένη και πρακτικά εφαρμόσιμη προσομοίωση - ταύτιση με ένα άλλο πρόσωπο, διαφορετικό από εμάς- πρέπει να λαμβάνει υπόψη της την ηλικία και τις ικανότητες του μαθητή, με σκοπό να κατανοήσει πως το ίδιο γεγονός μπορεί να αντιμετωπιστεί διαφορετικά και να έχει διαφορετική σημασία για τους ανθρώπους, καθώς και τους παράγοντες που οδηγούν σε αυτή την ποικιλία οπτικών. Οι μαθητές κατά την προσομοίωση προσπαθούν να μπουν στο μυαλό του εκάστοτε ανθρώπου, να υποθέσουν πώς θα σκεφτόταν, τι θα ήξερε και τι όχι, όπως και τι θα έλεγε ή θα έκανε. Σημαντικό είναι, εξάλλου, να καταλάβουν τι σημαίνει να ζεις υπό διαφορετικές συνθήκες.

Αντιστροφή ρόλων - παιχνίδι ρόλων (role playing game)
Mπορεί να εφαρμοσθεί όταν η διδασκαλία αφορά σε ένα ζήτημα που σχετίζεται με μία ομάδα που δεν είναι δημοφιλής στους μαθητές ή σε περιπτώσεις διακρίσεων, στιγματισμού, περιθωριοποίησης κ.α. Σε μια δραματοποίηση, για παράδειγμα, μπορούν μαθητές με έλλειμμα στην ανεκτικότητα και την αποδοχή του διαφορετικού να υποδυθούν πρόσωπα που θα ενσαρκώνουν αυτό που δυσκολεύονται να αποδεχθούν. Έτσι θα πάψουν να φοβούνται αυτό που απλά δεν γνωρίζουν ή με το οποίο δεν είναι εξοικειωμένοι. Συχνά σε τέτοιες δράσεις ο εκπαιδευτικός αναθέτει στον μαθητή που έχει αντικοινωνική ή ρατσιστική στάση να υποδυθεί το θύμα μιας λεκτικής ή άλλου τύπου κακοποίηση.

Ενασχόληση με ένα έργο τέχνης ή δημιουργία καλλιτεχνικού έργου
Ο Heidegger επισημαίνει πως οι καλές τέχνες λόγω της αισθητικής εμπειρίας που προκαλούν μπορούν να μας μεταφέρουν σε μια άλλη αντίληψη του κόσμου αλλά και του εαυτού μας. H θέαση ενός πίνακα ζωγραφικής, για παράδειγμα, με την κατάλληλη προεργασία και καθοδήγηση από τον διδάσκοντα μπορεί να οδηγήσει το μαθητή στη διατύπωση ερωτημάτων σχετικά με τον άνθρωπο, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Μέσα από την παρατήρηση ενός καλλιτεχνήματος οι μαθητές μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητά τους να στοχάζονται πάνω στη ζωή των άλλων και να πλάθουν τα δικά τους σενάρια για το πώς οι άνθρωποι που απεικονίζονται σε αυτά νοιώθουν.

 

Πηγή: specialeducation.gr