Τρίτη Ηλικία – Γηρατειά

Τρίτη ηλικία – γηρατειά

Τρίτη ηλικία είναι η ηλικιακή ύστερη, ώριμη βιολογικά, περίοδος του ανθρώπου, κατά την οποία οι δυνάμεις του εξασθενούν και η ιδέα του επικείμενου θανάτου δημιουργεί μια δυσάρεστη ψυχολογική κατάσταση σ’ αυτόν, όσο ψυχικό σθένος και αν διαθέτει. Η απώλεια της βιολογικής ικμάδας και της εξωτερικής ομορφιάς συνήθως χαρακτηρίζει τα άτομα αυτής της ηλικίας.

Τα άτομα αυτής της ηλικίας αντιμετωπίζονταν από τα αρχαία χρόνια με ιδιαίτερο σεβασμό. Θεωρούνταν, λόγω της αποκρυσταλλωμένης τους γνώσης, πρόσωπα άξια προσοχής και σεβασμού, απολάμβαναν υψηλές κοινωνικές θέσεις (γερουσία) και η άποψή τους είχε ξεχωριστό κύρος στη λήψη αποφάσεων.

Σήμερα η θέση τους αποτελεί ξεχωριστό θέμα συζήτησης…

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Α. ΘΕΤΙΚΑ

• Διαθέτουν πείρα ζωής και αυτοσυγκράτηση, την οποία πρόθυμα μεταβιβάζουν στους νέους.
• Είναι δημιουργοί της παράδοσης την οποία θα εμπιστευθούν στις επόμενες γενιές.
• Διαθέτουν αίσθηση του μέτρου, νηφαλιότητα και την ψυχική ηρεμία που απαιτείται έτσι ώστε να μην υπερτιμούν τα υλικά αγαθά υποτιμώντας τα πνευματικά.
• Λειτουργούν περισσότερο με τη λογική παρά με το συναίσθημα, περιορίζοντας τα ιδιοτελή κίνητρα.
• Αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με το ρεαλισμό που απαιτείται, αποφεύγοντας τις ακραίες καταστάσεις.
• Διαδραματίζουν ρόλο καθοδηγητή απέναντι στους νεότερους σε ηλικία, ώστε να αποφεύγονται τα λάθη και οι υπερβολές.

Στηρίζουν οικονομικά την οικογένεια, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών, βοηθούν στο οικογενειακό νοικοκυριό διευκολύνοντας την καθημερινότητα των νεότερων μελών.

• Προσφέρουν απλόχερα τη συντροφιά τους και την αγάπη τους κυρίως στα παιδιά(παραμύθια, ιστορίες, τραγούδια, έθιμα).

Β. ΑΡΝΗΤΙΚΑ

• Χαρακτηρίζονται από συντηρητικότητα και επιφυλακτικότητα με αποτέλεσμα να μη δέχονται εύκολα νέες καταστάσεις.
• Είναι προσκολλημένοι συχνά σε παρωχημένες αντιλήψεις τις οποίες και διαιωνίζουν.
• Συχνά εκφράζονται επιτιμητικά απέναντι στους νέους, κατηγορώντας τους για ανευθυνότητα, επιπολαιότητα και απρεπή συμπεριφορά.
• Μυθοποιούν το παρελθόν, εξωραΐζουν οτιδήποτε σχετίζεται μ’ αυτό λειτουργώντας μεροληπτικά απέναντι σε κάθε καινοτομία.
• Είναι δύσπιστοι και καχύποπτοι μπροστά στο παρόν και πολύ περισσότερο στο μέλλον.
• Πιστεύουν πως εξαιτίας της πείρας που διαθέτουν δεν κάνουν ποτέ λάθος, κάτι που κατά τη γνώμη τους συμβαίνει εύκολα στους νέους.
• Είναι εγωκεντρικοί, δύστροποι και απαισιόδοξοι.
• Παραιτούνται εύκολα, έχουν περιορισμένη ενεργητικότητα, καταλήγουν νωχελικοί.
• Κουράζονται εύκολα ,δεν έχουν διάθεση για αστεία και πειράγματα.
• Θυματοποιούνται συχνά χωρίς λόγο

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

• Βιολογικός τομέας: περιορισμός βιολογικών δυνατοτήτων, μείωση αισθήσεων, εξασθένηση μνήμης, κινητικά προβλήματα, επιδεινώσεις διαφόρων παθήσεων, κ.ά.
• Κοινωνικο - ψυχολογικός τομέας: αίσθηση κοινωνικού αποκλεισμού λόγω συνταξιοδότησης, συνειδητοποίηση «ένταξης» στον μη παραγωγικό πληθυσμό. Παράλληλη αίσθηση παραγκωνισμού από την κοινωνία αφού συχνά στοχοποιούνται τόσο από τους ισχυρότερους όσο και από τους νεότερους.

Η σύγχρονη πια πυρηνική δομή της οικογένειας διατάραξε τις οικογενειακές σχέσεις και ο εγκλεισμός τους σε ιδρύματα τους στέρησε τη βίωση προσωπικής ζωής και προκάλεσε έντονα συναισθήματα απομόνωσης, μοναξιάς και μειωμένης αυτοεκτίμησης.

Άλλοτε πάλι η ανάθεση ευθυνών όπως το μεγάλωμα των παιδιών ή οι οικιακές δουλειές, τους δημιούργησε την αίσθηση του υπηρετικού προσωπικού, οδηγώντας τους σε μειωμένη αυτοεκτίμηση.

• Οικονομικός τομέας: Η σύνταξη των περισσότερων ηλικιωμένων είναι χαμηλή καθιστώντας τους οικονομικά εξαρτημένους και χωρίς αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Πλήττονται από τη φτώχεια, γίνονται συχνά θύματα εκμετάλλευσης και τα ζητήματά τους συνήθως αγνοούνται από τους αρμόδιους φορείς αλλά και από τα Μ.Μ.Ε.
• Ιδεολογικός τομέας: οι διαρκείς αλλαγές και ανακατατάξεις τους δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα, επηρεάζοντας τον ψυχισμό τους.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΞΙΩΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

• Εμφάνιση ψυχικών διαταραχών.
• Επίταση υπαρξιακού άγχους.
• Αδρανοποίηση/αχρήστευση ενός αξιόλογου παραγωγικού δυναμικού της χώρας.
• Έξαρση κρουσμάτων κακομεταχείρισης, εκμετάλλευσης και εγκληματικότητας σε βάρος τους.
• Αποκοπή από το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.
• Όξυνση κοινωνικού ρατσισμού.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ

• Παροχή κοινωνικής προστασίας, ασφάλειας και περίθαλψης από την πολιτεία.
• Δυνατότητα μειωμένης ωραριακά απασχόλησης προκειμένου να μην αισθάνονται άχρηστοι(τηλεργασία, πρόγραμμα ελεύθερης απασχόλησης ηλικιωμένων).
• Ενθάρρυνση για συμμετοχή σε αθλητικές ή πολιτιστικές δραστηριότητες.
• Εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων για εξοικείωση με τη σύγχρονη τεχνολογία η οποία θα τους δώσει τη δυνατότητα παρακολούθησης των σύγχρονων ρυθμών ζωής, θα διευρύνει τα ενδιαφέροντά τους και θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν νέα κίνητρα ζωής.
• Διοργάνωση εκδηλώσεων σε ιδρύματα για ηλικιωμένους με στόχο τη δημιουργική εκμετάλλευση του ελεύθερου χρόνου τους, την ψυχαγωγία αλλά και τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους.
• Συνειδητοποίηση από την οικογένεια πως αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι άχρηστοι ούτε παρείσακτοι.
• Συμμετοχή των ηλικιωμένων στην κοινωνική ζωή, μείωση του κοινωνικού τους αποκλεισμού.
• Επίδειξη ευγένειας και σεβασμού από την πλευρά των νέων ως ελάχιστη αναγνώριση της προσφοράς αυτών των ανθρώπων.
• Προβολή από τα Μ.Μ.Ε των ιδιαιτεροτήτων αυτής της ηλικίας αλλά και των προβλημάτων που οι άνθρωποι αυτοί αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους.

ENΔEIKTIKA ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

 Ρήματα: εκτιμώ, φροντίζω, περιποιούμαι, περιθάλπω, περιφρονώ, λοιδορώ (:κοροϊδεύω), σέβομαι, υβρίζω, χλευάζω.

 Ουσιαστικά: γήρανση, γηραιός, γηρατειά, ηλικιωμένος, πρεσβύτης.