Σχολεία της Σμύρνης

Κεντρικό Παρθεναγωγείο Αγίας Φωτεινής Σμύρνης 

Οι αντιλήψεις της εποχής ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να μορφώνονται, αλλά και η σκλαβιά μας στους Τούρκους καθυστέρησε πολύ την απόφαση όλων των Ελλήνων να στείλουν τα κορίτσια στο σχολείο. Τον 19ο αιώνα, όμως άρχισαν να φτιάχνονται σιγά σιγά Παρθεναγωγεία σε όλη την Μικρά Ασία. Το πρώτο Παρθεναγωγείο άρχισε να λειτουργεί το 1830 στο περίβολο του Γραικικού Νοσοκομείου. Έπειτα το 1837 η σχολή αυτή στεγάστηκε στο οίκημα του Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Φωτεινής και ονομάστηκε Κεντρικό Παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής. Επιπλέων, το 1866 εγκαταστάθηκε σε δικό του διδακτήριο με σημαντική πηγή χρημάτων του Μητροπολιτικού ναού  και έγινε πλήρες γυμνάσιο. Το πρόγραμμα σπουδών περιελάμβανε  Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά, Θρησκευτικά, Αριθμητική, Γεωμετρία, Γεωγραφία, Φυσική και Γαλλικά. Η Δομή της Σχολής ήταν Δημοτικό – Γυμνάσιο, αργότερα ήταν και μια επιπλέον τάξη για μέλλουσες δασκάλες που διορίζονταν στα σχολεία των μικρασιατικών πόλεων.  Εκεί δίδαξαν σημαντικοί λόγιοι της Σμύρνης, όπως οι Παύλος Καρολίδης, Νικόλαος Καπετανάκης, Δημήτριος Γεωργακάκης, Αδαμάντιος Διαμαντόπουλος και Κωνσταντίνος Στυλιανόπουλος. Η διευθύντρια του τότε Παρθεναγωγείου ήταν η Σαπφώ Λεοντιάς.  Στις αρχές του 20ού αιώνα στο σχολείο φοιτούσαν 2.000 μαθήτριες και δίδασκαν 23 εκπαιδευτικοί. Ενώ, το 1922 με την καταστροφή της Σμύρνης σταμάτησε να λειτουργεί.

Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης 

Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης ήταν ένα μορφωτικό ίδρυμα, μάλιστα ήταν ένα από τα σημαντικότερα της εποχής. Ιδρύθηκε το 1717 από το Μητροπολίτη Σμύρνης Ανανία και έγινε το πρώτο κοινοτικό σχολείο. Το 1778, ένας ισχυρός σεισμός και μία πυρκαγιά που επακολούθησε κατέστρεψαν τη Σχολή, με δωρεές όμως ανεγέρθηκε σε νέο κτίριο της. Κάποιοι από τους πολλούς ευεργέτες της Ευαγγελικής Σχολής ήταν ο Ιωάννης Κανάς, ο Ιωάννης Μαρτζέλλας, ο Δημήτρης Κιουπετζόγλου και πολλοί άλλοι. Το 1908 πήρε το όνομά της “Ευαγγελική Σχολή”, ενώ τα πρώτα 80 χρόνια της ίδρυσής της η Σχολή πήρε διάφορα ονόματα, όπως Μεγάλον Σχολείον, Ελληνικόν Σχολείον, Ευαγγελικόν Φροντιστήριον κ.ά. Το 1910 ιδρύθηκε και το τριετούς φοίτησης Διδασκαλείο από όπου απεφοίτησαν πολλοί δάσκαλοι. Επίσης, ο πρώτος διευθυντής του σχολείου ήταν ο Ιερόθεος Δενδρινός. Ενώ, κάποιοι από τους καθηγητές της σχολής ήταν ο Θεόφιλος Καΐρης και ο ιερέας Ιωσήφ Μπρούερ. Τα βασικά μαθήματα που διδάσκονταν ήταν Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Όμηρος, ρητορική, άλγεβρα, αστρονομία, φυσική και ψυχολογία. Το 1894 ίδρυσε ανεξάρτητη εμπορική σχολή και τμήμα ξένων γλωσσών, μάλιστα οι τελειόφοιτοι της μπορούσαν να εγγράφονται στο πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις. Ακόμα, ιδιαίτερα σημαντική ήταν η βιβλιοθήκη, το μουσείο και το τυπογραφείο της σχολής. Το μουσείο περιελάμβανε 3.000 ευρήματα, και η βιβλιοθήκη είχε πάνω από 50.000 τόμους με σπανιότατα χειρόγραφα. Δυστυχώς, όμως, η λειτουργία της Σχολής σταμάτησε το 1922 με τη μικρασιατική καταστροφή.