Τελεστικός λόγος (προφορικός και γραπτός)
Στον προφορικό λόγο, καθώς εκφωνούμε ορισμένες λέξεις (κυρίως ρήματα) ή φράσεις, πραγματοποιούμε ταυτόχρονα και μία πράξη, π.χ. με τη φράση «Ορκίζομαι να πω την αλήθεια», δίνουμε όρκο στο δικαστήριο. «Σου υπόσχομαι ότι θα έρθω στη γιορτή σου». Η πράξη αυτή, που συντελείται μέσω του λόγου, ονομάζεται λεκτική πράξη. Σε ορισμένες περιπτώσεις,
για να εκτελεστεί μια λεκτική πράξη, πρέπει το πρόσωπο που την εκτελεί να είναι αρμόδιο / εξουσιοδοτημένο να την εκτελέσει, π.χ. η δήλωση του διευθυντή του σχολείου «Αποβάλλεσαι για δύο μέρες» επιτελεί πράξη (αποβολή του μαθητή). Αν τη φράση αυτή την πει ο επιστάτης του σχολείου ή άλλο πρόσωπο, που δεν έχει αυτή την αρμοδιότητα, τότε δεν μπορεί να γίνει πράξη η αποβολή.
Ανάλογο φαινόμενο παρουσιάζεται και στον γραπτό λόγο. Ορισμένα κείμενα δεν μας γνωστοποιούν απλώς ένα γεγονός, αλλά έχουν και μια πρόσθετη λειτουργία, π.χ. ένα πιστοποιητικό σπουδών, μια βεβαίωση, μια δήλωση, ένα συμβόλαιο, πέρα από τις πληροφορίες που μας δίνουν, πιστοποιούν, βεβαιώνουν, δηλώνουν κάτι, δηλαδή εκτελούν μια «πράξη». Ο λόγος, προφορικός ή γραπτός, μέσω του οποίου συντελείται μια «πράξη», ονομάζεται τελεστικός λόγος.