η κυψέλη τού ΣΤ1 (σχ. έτος 2022-23)

Καρδίτσα, 17ος αιώνας

Ο μετασχηματισμός της Καρδίτσας σε πόλη συνεχίστηκε σταθερά τον 17ο αιώνα με κύρια χαρακτηριστικά τη μεγάλη αύξηση τού πληθυσμού και τη μετατροπή της σε έδρα ομώνυμης επαρχίας, η οποία υπαγόταν διοικητικά στη Λάρισα και αποτελούσε τμήμα τής περιφέρειας των Τρικάλων. μέσα σε 70 χρόνια (1570-1640), ο πληθυσμός της πόλης διπλασιάστηκε. Ανάμεσα στους κατοίκους συγκαταλέγονταν πλέον και αρκετοί τιμαριούχοι με σημαντική κτηματική περιουσία στα γύρω χωριά.

Το 1668 όταν την επισκέφτηκε ο γνωστός Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή η Καρδίτσα ήταν μία πόλη με εννιά μαχαλάδες και ισάριθμα τζαμιά (το μεγαλύτερο ήταν κτισμένο μέσα στην αγορά).  Ακόμη κι αν τα σπίτια της δεν ήταν 1000 όπως ισχυρίζεται ο Τσελεμπή, ήταν σίγουρος ότι έδινε την εντύπωση μιας αρκετά σημαντικής πόλης με έντονο το χριστιανικό στοιχείο και πρωτεύοντα οικονομικό ρόλο στη νοτιοδυτική Θεσσαλία.

Ο Εβλιγιά Τσελεμπή περιγράφει την Καρδίτσα ως εξής: Είναι χτισμένη σ' ένα ίσωμα. Έχει εννιά ιερά και εννιά μαχαλάδες. Υπάρχουν οκτώ μικρά συνοικιακά τεμένη, ένα σχολείο για παιδιά, ένας τεκές, τρία χάνια για τους πραματευτάδες, ένα μικρό λουτρό, εκατό μαγαζιά και χίλια κεραμοσκέπαστα, με αμπέλια και κήπους. Οι κάτοικοι είναι Ρωμιοί και μιλάνε μια γλώσσα περίπου ίδια με τα ρωμαίικα. Οι ραγιάδες και οι μπεραχιάδες είναι οι περισσότεροι άπιστοι. Στο κεφάλι φοράνε φράγκικα καπέλα από άσπρο κεστέ. Οι αραμπάδες, που έχουνε σε τούτον τον κάμπο, μοιάζουνε με τους αραμπάδες που 'χουν τα χωριά της Ανατολής που κουβαλάνε φορτία.

[από πληροφορίες που έφερε η μαθήτρια Βασιλική Λέκκα]

Καρδίτσα, 15ος αιώνας

Οι πρώτες ασφαλείς πληροφορίες για την ύπαρξη της Καρδίτσας ανάγονται στον 15ο αιώνα και προέρχονται από οθωμανικές διοικητικές πηγές. Το όνομα «Καρδίτσα» θεωρείται κατά μία εκδοχή παραφθορά του σλαβικού «Gradista», το οποίο σημαίνει «οριοθετημένος, οχυρωμένος τόπος», χωρίς όμως να εντοπίζεται διαχρονικά κάποια φρουριακή κατασκευή στην περιοχή. Κατά άλλη εκδοχή, η ονομασία της πόλης προέρχεται από την λέξη «καρυδιά - καρυδίτσα» που με την θεσσαλική προφορά έγινε «Καρδίτσα». Ο οικισμός φέρεται να αντικατέστησε τη γειτονική Μητρόπολη, σημαντική πόλη στα νοτιοδυτικά, η οποία καταστράφηκε κατά την περίοδο των σλαβικών επιδρομών στη Θεσσαλία (6ος - 8ος αι.). Η έλλειψη βυζαντινών πηγών δεν μας επιτρέπει ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την τύχη ή ακόμη και την ίδια την ύπαρξη της Καρδίτσας την εποχή αυτή.

Η πρώτη αναφορά για τον οικισμό γίνεται στην τουρκική-οθωμανική απογραφή των ετών 1454-1455, όπου αναφέρεται ως ένα μικρό χωρίο της Επαρχίας Φαναρίου με 160 κατοίκους. [πηγή: Wikipedia]

η “άλλη” φωνή των ποιητών

Μελοποιημένα ποιήματα:

Να σ' αγναντεύω θάλασσα (Κώστας Βάρναλης)

Μια πίκρα (Κωστής Παλαμάς)

Θέλω να χτίσω ένα σπιτάκι (Κωστής Παλαμάς)

Τελευταίο ταξίδι (Κώστας Καρυωτάκης)

Φωνή από τη θάλασσα (Κωνσταντίνος Π. Καβάφης)

“Αναγέννηση” Κρήτης

Η λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης την εποχή της Αναγέννησης:  Ο Ερωτόκριτος τού Βιτσέντζου Κορνάρου. [ηχητικό αρχείο]

Ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco). [η ταινία]

“Αναγέννηση” Ευρώπης

Η Αναγέννηση εμφανίζεται τον (14ο αι.) στη Βόρεια Ιταλία. Πάμε Φλωρεντία;!

Και η υπόλοιπη Ευρώπη;!

Η ανακάλυψη τής τυπογραφίας.

Οι μεγάλοι ζωγράφοι τής Αναγέννησης.

Ο Άγγλος θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

σονέτο 73

Πάνω μου τη στιγμή του χρόνου ξεχωρίζεις
Που λίγα ή κίτρινα τα φύλλα στα κλαδιά,
Τρέμουν στο κρύο παγωμένα, κι ατενίζεις
Γυμνά κλωνιά, τόξα εκκλησιάς δίχως πουλιά.
Σε μένα βλέπεις δειλινό μιας τέτοιας μέρας
Που πάει να σβήσει προς τη δύση τη θαμπή,
Γοργά το παίρνει την νυχτός μαύρος ο αιθέρας,
Ίδιος με θάνατο, σφραγίδα από σιωπή.
Σε μένα βλέπεις μια φωτιά που σιγοκαίει,
Στων νιάτων της τη στάχτη έχει κρυφτεί καλά,
Να σβήσει πια, σε νεκρού στρώμα σα να κλαίει,
Ό,τι την είχε θρέψει τώρα τη χαλά.
Το ξέρεις και τον έρωτα σου μεγαλώνεις,
Σε λίγο αυτόν που αγαπάς δε θ’ ανταμώνεις.

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Σονέτο 73 (από την ποιητική συλλογή “Σονέτα” σε μτφρ. Ερρίκου Σοφρά), εκδόσεις Αντίποδες

φωνές ποιητών

>Στον τοίχο μας έχουμε τοποθετήσει πορτρέτα κάποιων ποιητών και ποιήματά τους με θέμα τη #θάλασα ή/και το #ταξίδι.

Έχουν οι ποιητές φωνή; Είχαν οι ποιητές φωνή;

"Πώς το 'φεραν η μοίρα και τα χρόνια ... να μην ακούσεις έναν ποιητή;!"

Έχετε ακούσει έναν ποιητή;;

1. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος διαβάζει το ποίημα "η θάλασσα"
2. Κώστας Βάρναλης το ποίημα "Να σ' αγναντεύω θάλασσα"
3. Ο Γιάννης Ρίτσος απαντά στην ερώτηση: "τι είναι ποίηση;"
4. Ο Γιάννης Βαρβέρης διαβάζει το ποίημα: "Φιλέας Φογκ".