Τίτλος -σεναρίου: «Πραγματικότητα ή Ψέμα;»
Δημιουργός: Βασιλεία Σαμιώτη
Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα- Β΄ Λυκείου
Θεματική Ενότητα: «ΜΜΕ»
Χρονική διάρκεια: 2 διδακτικές ώρες των 45΄. Το σενάριο προτείνεται να υλοποιηθεί σε δύο συνεχόμενες διδακτικές ώρες.
Χρησιμοποιούμενα μέσα, εργαλεία : Διαδίκτυο επιλεγμένες ιστοσελίδες-φωτογραφίες, φύλλα εργασίας, άρθρα με fake news, Η/Υ, e-me / τοίχος ανάρτηση ομαδικής εργασίας, video, ψηφιακό σχολείο.
Χώρος: αίθουσα Νεοελληνικής Γλώσσας (που διαθέτει υπολογιστές ή tablet) ή το εργαστήριο Η/Υ του σχολείου.
Διδακτικοί Στόχοι
Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα
Α) Γνώσεις, στάσεις, αξίες
Οι μαθητές αναμένεται:
- Να κατανοήσουν τι είναι οι ψευδείς ειδήσεις και πώς διαφέρουν από την αληθινή δημοσιογραφία.
- Να γνωρίσουν διάφορες μεθόδους και σκοπιμότητες πίσω από τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας.
- Να συνειδητοποιήσουν πως το περιεχόμενο των ψηφιακών μέσων εξαρτάται από τις προθέσεις του δημιουργού τους.
- Να αναπτύξουν την κριτική ικανότητα να αναγνωρίζουν πιθανές ενδείξεις παραπληροφόρησης από το περιεχόμενο των ψηφιακών μέσων.
- Να μάθουν να εκτιμούν την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των πηγών πληροφόρησης και να υιοθετούν κριτική στάση.
- Να κατανοήσουν τη σημασία της κοινωνικής ευθύνης και της ηθικής στην προβολή ειδήσεων.
Β) Δεξιότητες Επικοινωνίας και Συνεργασίας
- Οι μαθητές ενισχύουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες μέσω της συζήτησης και της παρουσίασης των ευρημάτων τους, δουλεύοντας σε ομάδες για την έρευνα και την ανάλυση των ψευδών ειδήσεων, αλλά και για τη δημιουργία αφίσας.
Γ) Ψηφιακές Δεξιότητες και Αξιολόγηση
Οι μαθητές αναμένεται:
- Να αναπτύξουν δεξιότητες πιο ασφαλούς και υπεύθυνης χρήσης του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων.
- Να εξασκηθούν στις τεχνολογικές τους δεξιότητες χρησιμοποιώντας το ψηφιακό περιβάλλον Canva για τη δημιουργία αφίσας.
- Να μάθουν πώς να προσαρμόζουν και να επεξεργάζονται τα σχεδιαστικά εργαλεία της πλατφόρμας, για να πετύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
- Να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα των σχεδίων τους και να προτείνουν βελτιώσεις.
Ενδεικτική πορεία μαθήματος:
Δομή του μαθήματος: α) Αφόρμηση
β) 1η Μικροδραστηριότητα (Φ.Ε. 1)
γ) 2η Μικροδραστηριότητα
1η ΦΑΣΗ- Προπαρασκευαστική δραστηριότητα (Φ.Ε. 2)
2η ΦΑΣΗ- Υλοποίηση
δ) Αξιολόγηση (Φ.Ε. 3)
ε) Προέκταση
1η Μικροδραστηριότητα
α) Αφόρμηση
Προβολή εικόνας μέσω του προτζέκτορα στον ψηφιακό πίνακα.
Ο καθηγητής καλωσορίζει τους μαθητές στο εργαστήριο και τους ανακοινώνει ότι στην παρούσα διδακτική ώρα θα ασχοληθούν με το θέμα των ψευδών ειδήσεων. Για να πραγματοποιηθεί η εισαγωγή στο θέμα προβάλει στην ολομέλεια της τάξης το παρακάτω:
Αυτή είναι μια φωτογραφία που τράβηξε η Δανάη και ανέβασε στο λογαριασμό της στο Instagram . Μπορείς να βρεις ποια από τις δύο εκδοχές, ήταν αυτή που δημοσίευσε; Τι αλλαγές έχει κάνει; Γιατί;
Για να πραγματοποιηθεί η εισαγωγή στο θέμα εφαρμόζεται η τεχνική του καταιγισμού ιδεών. Οι μαθητές προβαίνουν σε ελεύθερη έκφραση ιδεών, ενώ ενθαρρύνονται από τον εκπαιδευτικό, με στόχο τη διερεύνηση του θέματος.(5 λεπτά)
Οι μαθητές χωρίζονται τώρα σε ομάδες με τη βοήθεια του καθηγητή.
Ο καθηγητής τους μοιράζει το φύλλο εργασίας 1 και τους παροτρύνει να εργαστούν συνεργατικά ώστε να παραγάγουν τα συμπεράσματά τους.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Ερωτήσεις για όλες τις ομάδες:
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΜΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΟΣ
Με βάση τα παραπάνω εργαστείτε σε ομάδες και αξιολογείστε τα παρακάτω άρθρα:
(10 λεπτά)
- Ομάδα 1
- Ομάδα 2
https://kwloxaneio.gr/tora-molis-anakinothike-dystychos-epese-aeroplano-stin-ellada/
- Ομάδα 3
https://archive.ph/2021.10.18-161410/https:/frontizw.gr/1732-2/
- Ομάδα 4
https://www.notospress.gr/peloponnisos/gallery/62847/kompra-ekove-voltes-sti-patra-photos
- Ομάδα 5
Η κάθε ομάδα ορίζει τον εκπρόσωπό της, που θα παρουσιάσει στην ολομέλεια τις απαντήσεις της ομάδας του. (5 λεπτά)
2η Μικροδραστηριότητα
Οι μαθητές χωρίζονται τώρα σε διαφορετικές ομάδες και ο εκπαιδευτικός δίνει το φύλλο εργασίας 2.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
Το σχολείο μας αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης: για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων στην κοινότητά μας. Να δημιουργήσετε μια αφίσα στο ψηφιακό συνεργατικό περιβάλλον Canva για την ενημέρωση άλλων, σχετικά με την παραποίηση των γεγονότων από τα ΜΜΕ.
Η δραστηριότητα είναι ομαδοσυνεργατική. (5 ομάδες των 3 ατόμων)
1η ΦΑΣΗ
Προπαρασκευαστική δραστηριότητα
Μεταβείτε στο περιβάλλον canva https://www.canva.com/
Όλες οι ομάδες να παρακολουθήσετε το βοηθητικό βίντεο για τη δημιουργία αφίσας σε περιβάλλον canvas στον παρακάτω σύνδεσμο που είναι αναρτημένος και στην e-me, στον τοίχο της κυψέλης του μαθήματος Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Λυκείου:
https://www.youtube.com/watch?v=uk8cIY5Cr4I&t=779s
Επίσης μπορείτε για την εργασία σας να λάβετε υπόψη και το παρακάτω βίντεο:
https://www.youtube.com/watch?v=-IAuu163mZ8 Ψευδείς ειδήσεις: Γιατί διαδίδονται τόσο γρήγορα;
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
Η δημιουργία αφίσας είναι μια διαδικασία που απαιτεί τη συνδρομή διαφορετικών ρόλων μέσα σε μια ομάδα για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Κάθε ρόλος φέρει συγκεκριμένες ευθύνες και συνεισφορές, επιτρέποντας μια συνεργατική και αποτελεσματική εργασία. Επιλέξτε έναν από τους παρακάτω ρόλους:
- Σχεδιαστές Γραφικών- Ευθύνες: σχεδιασμός διάταξης, επιλογή χρωμάτων και γραμματοσειρών, δημιουργία γραφικών και εικονογραφήσεων, επεξεργασία εικόνων.
- Κειμενογράφοι- Ευθύνες: γραφή κύριου κειμένου, διασφάλιση σαφήνειας και συνοχής του μηνύματος, έλεγχος ορθογραφίας και γραμματικής.
3 Ερευνητές-Ευθύνες: έρευνα θεματολογίας, εύρεση αξιόπιστων πηγών και παροχή σχετικών πληροφοριών στην ομάδα.
2η ΦΑΣΗ- Υλοποίηση (40 λεπτά)
Ο καθηγητής είναι υπεύθυνος για το συντονισμό και τη διεξαγωγή της διαδικασίας και βοηθάει κάθε μέλος της ομάδας να φέρει τις δικές του μοναδικές δεξιότητες και γνώσεις, συνεισφέροντας στην επιτυχία του τελικού προϊόντος.
Οι μαθητές συνεργάζονται και εκπονούν την εργασία τους σε πνεύμα ομαδικότητας και αλληλοσεβασμού. Ερευνούν, αυτενεργούν και δημιουργούν. Ασκούνται στην εργασία μέσα στο πλαίσιο της ομάδας, λαμβάνοντας τον ρόλο που τους ταιριάζει και ενισχύουν ο ένας τον άλλον κατά την ώρα της εργασίας τους.
Έπειτα η κάθε ομάδα παρουσιάζει την δική της αφίσα μέσα σε 4 περίπου λεπτά.
Ο καθηγητής εμψυχώνει και υποστηρίζει τους εκπροσώπους των ομάδων.
Ο υπόλοιπος χρόνος της διδακτικής ώρας θα δοθεί στην αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση των εργασιών των μαθητών. Ο καθηγητής δίνει το φύλλο εργασίας 3. Επεμβαίνει όπου χρειάζεται, ώστε να αποσαφηνιστούν τα σημεία που κρίνει απαραίτητα.
3η ΦΑΣΗ- Αξιολόγηση (20 λεπτά)
Αφότου ολοκληρωθεί η διαδικασία ο εκπαιδευτικός ξεκινά συζήτηση στην ολομέλεια και δίνει τον λόγο στον κάθε μαθητή ξεχωριστά, με στόχο να ακουστούν οι παρατηρήσεις των μαθητών για τις εργασίες των συμμαθητών τους αλλά και για τις δικές τους και να εξαχθούν στο τέλος τα γενικά συμπεράσματα που αφορούν τόσο στις όψεις τους θέματος, όσο και στον τρόπο εργασίας τους.
Φύλλο εργασίας 3
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΙΣΑΣ
Καλείστε τώρα ατομικά να αξιολογήσετε τις αφίσες που δημιουργήσατε, απαντώντας στα παρακάτω ερωτήματα:
- Ποια αφίσα σας άρεσε πιο πολύ;
- Με ποιο κριτήριο κάνατε αυτή την επιλογή;
- Ποια αφίσα έχει πιο ξεκάθαρο και σαφές μήνυμα;
- Ποιο είναι αυτό;
- Σε ποια αφίσα σας άρεσε περισσότερο η μορφή της γραμματοσειράς, οι εικόνες, τα χρώματα κ.α;
- Σε ποια αφίσα πιστεύετε ότι τα επιχειρήματα ή οι απόψεις που παρουσιάζονται είναι πιο ορθά διατυπωμένα;
- Σε ποια αφίσα σας άρεσε περισσότερο το λεξιλόγιο και το συντακτικό που χρησιμοποιήθηκε;
- Σε ποια αφίσα υπάρχουν σημεία που σας φαίνονται δυσνόητα;
- Είστε σε θέση να διατυπώσετε προτάσεις για την καλύτερη παρουσίασή της;
Φύλλο αξιολόγησης εκπαιδευτικής διαδικασίας
Απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα σημειώνοντας το κουτάκι που ταιριάζει περισσότερο με την εκτίμησή σας σχετικά με το σημερινό μάθημα:
| Ερωτήσεις | Καθόλου | Λίγο | Αρκετά | Πολύ | |
| 1 |
Μου άρεσε που δουλέψαμε σε ομάδες
|
||||
| 2 | Το μάθημα ήταν ενδιαφέρον
|
||||
| 3 | Μου άρεσε που χρησιμοποιήσαμε υπολογιστές και το διαδίκτυο | ||||
| 4 |
Έχω αντιληφθεί σε ικανοποιητικό βαθμό τα προβλήματα που προκύπτουν από την προβολή μιας είδησης
|
||||
| 5 | Θα ήθελα να εργάζομαι ομαδικά και στα άλλα μαθήματα | ||||
| 6 | Πιστεύω ότι τα λογισμικά και το διαδίκτυο που χρησιμοποιήσαμε με βοήθησαν να κατανοήσω καλύτερα το μάθημα | ||||
| 7 | Υπάρχει κάτι που θα άλλαζα στον τρόπο εργασίας σας;
|
ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ
Οι αφίσες των μαθητών μπορούν να αναρτηθούν στη σχολική εφημερίδα του σχολείου, όπου θα υπάρχει δυνατότητα να σχολιαστούν έπειτα και από άλλους μαθητές άλλων τάξεων. Μελλοντικά αυτές οι αφίσες θα μπορούν να αξιοποιηθούν σε πραγματικά πλαίσια, όπως η σχολική εκδήλωση ή κοινωνικές εκστρατείες, για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.