Εξάρτηση και εθισμός στο κινητό

Το κινητό άλλαξε σχήμα, χώρεσε στις τσέπες και στις καρδιές μας, ακολούθησε τις τάσεις της μόδας. Φθηνή ή ακριβή, αυτή η ολοένα και μικρότερη σε όγκο και σχήμα συσκευή έχει εισβάλει στην καθημερινότητά μας. Σχεδόν έχει αλλάξει χρήση… Είναι το ρολόι μας, το ξυπνητήρι μας, ο υπολογιστής μας, ο κατάσκοπός μας.  Μας οδηγεί με ασφάλεια στον προορισμό μας. Όμως η υπερβολική  χρήση του κινητού τηλεφώνου μας… «αρρωσταίνει».Τα κινητά τηλέφωνα όπως και κάθε σύγχρονη εφαρμογή αποτελούν ένα μεγάλο βοηθητικό εργαλείο για τον άνθρωπο. Μπορεί να καλέσεις για βοήθεια στη μέση του πουθενά, να επικοινωνήσεις με το παιδί σου για να δεις ότι είναι καλά ή αν χρειάζεται κάτι, να δούμε τα μέηλ μας κλπ. Όπως όμως με όλες τις σύγχρονες εφαρμογές έχει να κάνει με τον τρόπο που εμείς το χρησιμοποιούμε. Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν απέραντη μοναξιά, είναι στο νοσοκομείο και χρησιμοποιούν το κινητό για παρέα  ή ως αγχολυτικό. Υπάρχουν όμως  και άνθρωποι που έχουν οικογένειες, συντρόφους, παιδιά και αντί να είναι μαζί τους είναι με το κινητό τους, μπροστά σε μια οθόνη. Τότε μιλάμε για κατάχρηση, εξάρτηση και  αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων.

Ο εθισμός στο κινητό τηλέφωνο και το διαδίκτυο μπορεί να εκδηλωθεί  στους εφήβους μέσω μιας σειράς σωματικών, συμπεριφορικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων , τα οποία ειναι:

1. Προβληματισμός: Συνεχής σκέψη για τη χρήση του κινητού τηλεφώνου ή την παρουσία στο διαδίκτυο.
2. Υπερβολική χρήση: Περνάτε όλο και περισσότερο χρόνο στο τηλέφωνο ή στο διαδίκτυο, συχνά εις βάρος  κοινωνικών ή οικογενειακών υποχρεώσεων
3. Απώλεια του ελέγχου: Επαναλαμβανόμενη προσπάθεια να μειωθεί η χρήση του κινητού τηλεφώνου ή του διαδικτύου χωρίς επιτυχία
4. Παραμέληση ευθυνών: Μείωση της σχολικής επίδοσης, απώλεια εργασιών ή παραμέληση των οικιακών εργασιών λόγω υπερβολικής χρήσης τηλεφώνου ή διαδικτύου
5. Συμπτώματα απόσυρσης: Ευερεθιστότητα, ανησυχία, άγχος ή κατάθλιψη όταν δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο τηλέφωνο ή στο διαδίκτυο
6. Αποδράσεις: Χρήση του τηλεφώνου ή του διαδικτύου για να ξεφύγουν από τα προβλήματα της πραγματικής ζωής, το άγχος ή τα αρνητικά συναισθήματα
7. Διαταραγμένα πρότυπα ύπνου: Παραμονή μέχρι αργά ή ξύπνημα στη μέση της νύχτας για να χρησιμοποιήσουν το τηλέφωνο ή να μπουν στο διαδίκτυο, που οδηγεί σε διαταραχές του ύπνου και κόπωση
8. Μειωμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις πρόσωπο με πρόσωπο: Προτίμηση των διαδικτυακών αλληλεπιδράσεων έναντι της προσωπικής συναναστροφής, με αποτέλεσμα τη μείωση των σχέσεων στον πραγματικό κόσμο
9. Μυστικότητα: Να είναι μυστικοπαθείς ή αμυντικοί σχετικά με τη χρήση του τηλεφώνου ή του διαδικτύου και να αποκρύπτουν την έκταση των διαδικτυακών δραστηριοτήτων τους
10. Παραμέληση της σωματικής υγείας: Μειωμένη σωματική δραστηριότητα, κακή διατροφή και παραμέληση της προσωπικής υγιεινής λόγω του υπερβολικού χρόνου χρήσης της οθόνης
11. Μείωση των χόμπι: Απώλεια ενδιαφέροντος για χόμπι ή δραστηριότητες που συνήθιζαν να απολαμβάνουν
12. Μειωμένες ακαδημαϊκές επιδόσεις: Αισθητή πτώση των σχολικών βαθμών και των ακαδημαϊκών κινήτρων
13. Αποτυχημένες προσπάθειες να μειώσουν τη χρήση: Επαναλαμβανόμενες προσπάθειες μείωσης της χρήσης των κινητών τηλεφώνων ή του διαδικτύου χωρίς επιτυχία
14. Εναλλαγές της διάθεσης: Εμπειρία εναλλαγών της διάθεσης, άγχους ή κατάθλιψης που σχετίζονται με διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις ή περιεχόμενο
15. Φόρτιση μεταξύ των σχέσεων: Σύγκρουση με μέλη της οικογένειας ή φίλους λόγω υπερβολικής χρήσης του τηλεφώνου ή του διαδικτύου
16. Ψηφιακή απομόνωση: Απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους προς όφελος των διαδικτυακών συνδέσεων.                                       

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η περιστασιακή χρήση κινητών τηλεφώνων ή του διαδικτύου είναι φυσιολογική και ότι δεν είναι όλες οι χρήσεις τηλεφώνου ή διαδικτύου ενδεικτικές του εθισμού

Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά από τον εθισμό τους;

Το να βοηθήσετε τους εφήβους να ξεπεράσουν τον εθισμό στο κινητό τηλέφωνο απαιτεί μια προσεκτική και υποστηρικτική προσέγγιση. Αναφέρονται κάποια βήματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τους εφήβους τους:

• Ανοιχτή επικοινωνία: Ξεκινήστε κάνοντας μια ανοιχτή και μη επικριτική συζήτηση με το παιδί  σας σχετικά με τη χρήση του κινητού τηλεφώνου. 
• Θέστε σαφή όρια: Θέστε σαφείς και συνεπείς κανόνες για τη χρήση των κινητών τηλεφώνων, όπως  όρια στον χρόνο χρήσης της οθόνης. Φροντίστε να εμπλέξετε τον έφηβο στη διαδικασία θέσπισης κανόνων για να κερδίσετε τη συνεργασία του
• Να είστε πρότυπο: Επιδείξτε υπεύθυνη χρήση των κινητών τηλεφώνων δίνοντας το θετικό παράδειγμα. Αποφύγετε τον υπερβολικό χρόνο στην οθόνη.
• Ενημερώστε για τους κινδύνους: Συζητήστε τις πιθανές συνέπειες του εθισμού στα κινητά τηλέφωνα.
• Παρακολουθήστε τη χρήση: Χρησιμοποιήστε εφαρμογές για να παρακολουθείτε και να διαχειρίζεστε τη χρήση του κινητού τηλεφώνου από τον έφηβο σας. 
• Ενθαρρύνετε τις δραστηριότητες εκτός σύνδεσης: Ενθαρρύνετε το παιδί σας να ασχολείται με διάφορες δραστηριότητες εκτός σύνδεσης, όπως αθλήματα, χόμπι, διάβασμα και να περνάει χρόνο με φίλους. Βοηθήστε τον να βρει δραστηριότητες που του αρέσουν έξω από τον ψηφιακό κόσμο.
• Προωθήστε την κοινωνική συναναστροφή από κοντά: Ενθαρρύνετε τις προσωπικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τους φίλους και την οικογένεια. 
• Δημιουργήστε μια κρεβατοκάμαρα χωρίς τεχνολογία: Ορίστε την κρεβατοκάμαρα ως ζώνη χωρίς τεχνολογία για να βελτιώσετε την ποιότητα του ύπνου και να αποθαρρύνετε τη χρήση smartphone αργά το βράδυ.
• Προσφέρετε συναισθηματική υποστήριξη: Δείξτε ενσυναίσθηση και κατανόηση. Προσφέρετε συναισθηματική υποστήριξη και αφήστε το παιδί να γνωρίζει ότι είστε εκεί για να τον βοηθήσετε σε δύσκολες στιγμές.
• Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια: Εάν ο εθισμός στα smartphones επηρεάζει σοβαρά τη ζωή του παιδιού  σας και δεν είναι σε θέση να το περιορίσει παρά τις προσπάθειές σας, σκεφτείτε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια από έναν ψυχολόγο ή σύμβουλο με εμπειρία στον ψηφιακό εθισμό.

Ο εθισμός των εφήβων στα κινητά τηλέφωνα αποτελεί αυξανόμενη ανησυχία στον σημερινό ψηφιακό κόσμο. Ως γονείς, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα σημάδια και τις συνέπειες του υπερβολικού χρόνου χρήσης της οθόνης και να λάβετε προληπτικά μέτρα για να βοηθήσετε τον έφηβό σας να επιτύχει μια υγιή ισορροπία μεταξύ της διαδικτυακής και της μη διαδικτυακής ζωής του. Προάγοντας την ανοιχτή επικοινωνία και θέτοντας όρια, μπορείτε να υποστηρίξετε το παιδί σας στην ανάπτυξη μιας θετικής και υπεύθυνης σχέσης με την τεχνολογία.