English

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΘΕΩΡΙΑ

ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

  • Θεματική πρόταση
  • Λεπτομέρειες – σχόλια
  • Πρόταση – Κατακλείδα

ΔΟΜΗ ΕΚΘΕΣΗΣ

  • Πρόλογος
  • Κυρίως θέμα

Ορισμός κύριας έννοιας

Διάκριση κύριας έννοιας από άλλες παραπλήσιες

Ιστορική αναδρομή

Παραδοχή δεδομένου

Αξία κύριας έννοιας

Αίτια

Συνέπειες

Προτάσεις – τρόποι αντιμετώπισης

Επίλογος

 

Σημείωση : Το σχεδιάγραμμα αυτό προσαρμόζεται ανάλογα με το θέμα, που αναλύουμε. Ιδιαίτερη προσοχή δίνουμε στον πρόλογο και τον επίλογο : ο πρώτος πρέπει να είναι σύντομος, κατατοπιστικός και περιεκτικός, ενώ ο δεύτερος πάντοτε αισιόδοξος και να διατυπώνεται με τη μορφή συμπεράσματος όσων γράφτηκαν παραπάνω.

 

                      ΧΩΡΟΙ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

  • Άτομο
  • Οικογένεια
  • Σχολείο
  • ΜΜΕ
  • Κοινωνία
  • Πολιτεία
  • Πνευματικοί ηγέτες
  • Παγκόσμια κοινότητα

 

ΑΡΚΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ /ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ

  • Είναι γενικά παραδεκτό, αποδεκτό …
  • Αποτελεί κοινή διαπίστωση το γεγονός ότι …
  • Αναμφίβολα …
  • Αναντίρρητα …
  • Αναμφισβήτητα …
  • Κοινός τόπος είναι …
  • Επιπλέον …
  • Επίσης …
  • Επιπροσθέτως …
  • Από τη μια πλευρά … / από την άλλη πλευρά …
  • Αρχικά …
  • Καταρχήν …
  • Συνοψίζοντας …
  • Ανακεφαλαιώνοντας …
  • Απότοκος όλων των παραπάνω …
  • Ως γενικό συμπέρασμα …

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Τρόποι έναρξης μίας πρότασης:
«Είναι γνωστό ότι…»
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι..»
«Είναι κοινά παραδεκτό ότι..»
«Είναι γεγονός ότι…»
«Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη ότι….»
«Κατά κοινή ομολογία,…»
«Υποστηρίζεται συχνά ότι…»
«Λέγεται συχνά ότι…»
Συνδετικές λέξεις – φράσεις
«Ειδικότερα,…»
«Πράγματι,…»
«Πιο συγκεκριμένα,…»
«Αναλυτικότερα,…»
«Γι΄ αυτό, λοιπόν,…»
«Με άλλα λόγια,…»
«Φυσικά,…»
«Βέβαια,…»
«Είναι γεγονός ότι…»
«Οπωσδήποτε,…»
«Στην περίπτωση αυτή…»
«Είναι αλήθεια ότι…»
«Είναι φανερό ότι…»
«Κατά συνέπεια, είναι ανάγκη να…»
«Αξίζει να τονιστεί ότι….»
«Είναι απαραίτητο να επισημανθεί ότι…»
«Είναι χρήσιμο να τονιστεί επίσης ότι…»
«Ελάχιστοι θα μπορούσαν να αρνηθούν ότι…»
Τρόποι έναρξης επιλόγου:
«Συνοψίζοντας, μπορούμε να επισημάνουμε ότι…»
«Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό ότι…»
«Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι…»
«Εύκολα, λοιπόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι…»
«Συμπερασματικά, είναι σαφές ότι…»
1) Για πρόσθεση – συμπλήρωση – ομοιότητα:
Αφενός… αφετέρου…
Επίσης… / Επιπλέον… / Επιπροσθέτως…
Παράλληλα…
Εκτός απ’ αυτό….
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι…
Χρειάζεται, επίσης, να σημειωθεί ότι…
Αξίζει, επιπλέον, να αναφερθούμε σε/στο…
Θα αποτελούσε σοβαρή παράλειψη να μην τονίσουμε…
2) Για αντίθεση – εναντίωση:
Ωστόσο… / Εντούτοις…
Απεναντίας… / Αντίθετα…
Σε αντίθεση με…
Παρ’ όλα αυτά…
Από την άλλη πλευρά…
3) Για να εκφράσουμε συμπέρασμα ή σχέση αιτίας – αποτελέσματος:
Επομένως…
Συνεπώς….
Συμπερασματικά…
Κατά συνέπεια…
Αυτό οφείλεται σε….
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα….
Για τους παραπάνω λόγους….
Όταν θέλουμε να μιλήσουμε για αιτίες:
«…. παίζει σημαντικό ρόλο σε….»
«Τα (βαθύτερα) αίτια (του προβλήματος) πρέπει να αναζητηθούν σε…»
«Το φαινόμενο αυτό συνδέεται άμεσα με…»
«Αυτό που κυρίως ευθύνεται για…»
«Το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε πολλά και σύνθετα αίτια»
«Πρέπει (επίσης) να λάβουμε υπόψη τον/την/το // να ληφθεί υπόψη ο/η/το…»
Όταν θέλουμε να μιλήσουμε για αποτελέσματα:
«Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα…»
«Στις (θετικές ή αρνητικές) επιπτώσεις συγκαταλέγονται/περιλαμβάνονται…»
«Μεταξύ των θετικών/αρνητικών επιπτώσεων μπορεί να αναφερθεί ο/η/το…»
Για να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης:
«Το φαινόμενο/πρόβλημα αυτό θα αντιμετωπισθεί (ριζικά), αν…»
«Αποφασιστικής σημασίας κρίνεται η συμβολή του/της…»
«…. μπορεί να συμβάλλει θετικά σε….»
«Σημαντικός είναι ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει ο/η/το…»
Παραδείγματα
– Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αλόγιστη χρήση του διαδικτύου μπορεί να γίνει
επικίνδυνη.
– Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη ότι όσοι υποφέρουν από αλλεργίες δεν πρέπει
να έχουν κατοικίδια.
– Κατά συνέπεια, είναι ανάγκη να σκεφτούμε σοβαρά το ζήτημα της ρύπανσης του
περιβάλλοντος.
– Η άσχημη οικονομική κατάσταση της Ελβετίας οφείλεται στην κακή διαχείριση των
πόρων της χώρας από την κυβέρνηση.
– Στις θετικές πλευρές/Στα θετικά της παγκοσμιοποίησης συμπεριλαμβάνεται η
αύξηση των επαγγελματικών ευκαιριών στην παγκόσμια αγορά εργασίας.
– Η καλή διατροφή μπορεί να συμβάλει θετικά στην πρόληψη πολλών ασθενειών.
– Το σχολείο μπορεί να παίξει/ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη
περιβαλλοντικής συνείδησης.
– Ελάχιστοι θα μπορούσαν να αρνηθούν ότι η συμβολή του σχολείου στην ανάπτυξη
περιβαλλοντικής συνείδησης είναι καθοριστική.
– Απ’ όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η τεχνολογία έχει τόσο θετικές όσο και
αρνητικές πτυχές.

ΤΡΟΠΟΙ ΔΟΜΗΣΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ

  • Ορισμός : Η θεματική πρόταση προκαλεί ερωτήματα του τύπου “τι είναι αυτό;”, τότε η παράγραφος πρέπει να αναπτυχθεί με ορισμό και με συνεχή διευκρίνιση των εννοιών που αυτός περιέχει.
  • Διαίρεση : Η θεματική περίοδος είναι διατυπωμένη έτσι που να απαιτεί για ανάπτυξη τη διάκριση των ειδών ενός φαινομένου ή μιας ιδέας, τότε η πιο πρόσφορη μέθοδος είναι ο επιμερισμός του όλου στα μέρη που το συνθέτουν.
  • Με παραδείγματα : Στη θεματική περίοδο υπάρχουν ιδέες που μπορούν εύκολα ή πρόσφορα να κατοχυρωθούν με προσφυγή σε εικόνες της καθημερινής ζωής ή σε περιστάσεις που αποκαλύπτουν της έκταση, τις συνέπειες κ.τ.λ. ενός φαινομένου, τότε είναι καλύτερη η παράθεση παραδειγμάτων. Άλλα από αυτά μπορεί να είναι πλαστά, άλλα αληθοφανή (δεν συνιστώνται) και άλλα πραγματικά ή επεισόδια από την προσωπική μας ζωή.
  • Σύγκριση και αντίθεση : Η θεματική περίοδος μας προτρέπει να επισημάνουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα σε πρόσωπα, πράγματα και ιδέες.
  • Αιτιολόγηση : Η θεματική πρόταση διατυπώνεται με τέτοιον τρόπο, ώστε σε παρακινεί να ρωτήσεις “γιατί;”.
  • Αίτια και αποτελέσματα : Με τη θεματική περίοδο μπορεί κανείς να προϊδεάζει για την καταγραφή ή την απαρίθμηση των αιτίων ή των αποτελεσμάτων του φαινομένου, για το οποίο γίνεται λόγος. Άλλοτε υπάρχουν οι κατάλληλες μεταβατικές λέξεις (πρώτα- πρώτα…, έπειτα…, τέλος…), ενώ άλλοτε λείπουν τέτοιου είδους λέξεις, αλλά υπονοούνται εύκολα.
  • Αναλογία : Η θεματική πρόταση είναι διατυπωμένη ως παρομοίωση ή μεταφορά.
  • Συνδυασμός μεθόδων : Είναι η πιο σύνθετη και η συνηθέστερη μέθοδος ανάπτυξης παραγράφων.

Τρόποι Συνοχής και Συνδετικοί Δείκτες

Τρόπος Περιγραφή Ενδεικτικοί σύνδεσμοι / φράσεις
Χρονική Αλληλουχία – Απαρίθμηση Χρησιμοποιείται για να δείξουμε τη σειρά των γεγονότων ή να οργανώσουμε δεδομένα αρχικά, κατόπιν, ύστερα, στη συνέχεια, την ίδια στιγμή, παράλληλα, προηγουμένως, στο τέλος, τελικά, έπειτα
Αντίθεση – Εναντίωση Για σύνδεση στοιχείων αντίθετων ή ασύμβατων όμως, αντίθετα, ενώ, αλλά, παρ’ όλα αυτά, αν και, απεναντίας, από την άλλη, εντούτοις
Αιτιολόγηση Το δεύτερο μέρος δηλώνει την αιτία του πρώτου επειδή, καθώς, αφού, διότι, χάρη σε, εξαιτίας, αυτό οφείλεται, ένας ακόμη λόγος
Συμπέρασμα – Ανακεφαλαίωση Για να συνοψίσουμε ή να καταλήξουμε σε γενίκευση επομένως, άρα, λοιπόν, σε τελική ανάλυση, συνοπτικά, ανακεφαλαιώνοντας, εν συντομία, γενικά
Προσθήκη (Σύζευξη) Όταν θέλουμε να προσθέσουμε ισοδύναμες πληροφορίες ακόμα, επίσης, επιπλέον, εξάλλου, εκτός από αυτά, αφετέρου … αφενός, ούτε … ούτε, μήτε … μήτε
Σύγκριση – Αναλογία Χρησιμοποιείται για να φανεί η ομοιότητα ή η αναλογία ανάμεσα σε στοιχεία όπως … έτσι και, συγκριτικά με, με τον ίδιο τρόπο, παρόμοια, όμοια, όχι μόνο … αλλά και
Έμφαση – Τονισμός Για να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα σε μία πληροφορία προφανώς, πράγματι, κυρίως, μάλιστα, ιδιαίτερα, αναμφισβήτητα, αξίζει να σημειωθεί, πρέπει να τονιστεί, προπάντων
Σκοπός Το δεύτερο στοιχείο δηλώνει τον στόχο του πρώτου προκειμένου να, έτσι ώστε, για να, με σκοπό να, για τον σκοπό αυτό
Αποτέλεσμα Το δεύτερο στοιχείο αποτελεί τη συνέπεια του πρώτου ως εκ τούτου, γι’ αυτό, κατά συνέπεια, το αποτέλεσμα είναι, χάρη σε αυτό, λοιπόν, συνεπώς
Όρος – Προϋπόθεση Όταν κάτι ισχύει μόνο αν ικανοποιηθεί ένας όρος αν, εάν, με τον όρο να, υπό την προϋπόθεση ότι, όταν
Επεξήγηση – Παράδειγμα Για διευκρίνιση ή παράθεση παραδείγματος δηλαδή, ειδικότερα, λόγου χάρη, με άλλα λόγια, για παράδειγμα, για να ειπωθεί διαφορετικά
Τοπική Ακολουθία Για να δείξουμε τη χωρική διάταξη πραγμάτων εδώ, εκεί, δίπλα, απέναντι, στο βάθος, κοντά, μακριά, πάνω, κάτω, εμπρός, πίσω

ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

Τελεία (.) 

Χρησιμοποιείται για να δηλώσει:

– το τέλος περιόδου

– σύντμηση λέξεων

– συντομογραφίες

 

 

Άνω τελεία (·)

Σημειώνεται για να δηλώσει:

– το τέλος ημιπεριόδου

Η ημιπερίοδος έχει μεν νοηματική αυτοτέλεια, όχι όμως και ολοκληρωμένο νόημα. Για να ολοκληρωθεί, είναι απαραίτητο και το τμήμα του λόγου που ακολουθεί.

Διπλή τελεία (:)

Χρησιμοποιείται για:

– να εισαγάγει παράθεμα

– να εισαγάγει κατάλογο στοιχείων

– να εισαγάγει γνωμικό, παροιμία κ.τ.λ.

– να συνδέσει προτάσεις από τις οποίες η δεύτερη επεξηγεί την πρώτη ή είναι αποτέλεσμα της πρώτης

– να γίνει διάκριση μεταξύ θέματος και σχολίου σε κείμενα επιγραμματικού χαρακτήρα

 

Διπλή τελεία (:)

Χρησιμοποιείται για:

– να εισαγάγει παράθεμα

– να εισαγάγει κατάλογο στοιχείων

– να εισαγάγει γνωμικό, παροιμία κ.τ.λ.

– να συνδέσει προτάσεις από τις οποίες η δεύτερη επεξηγεί την πρώτη ή είναι αποτέλεσμα της πρώτης

– να γίνει διάκριση μεταξύ θέματος και σχολίου σε κείμενα επιγραμματικού χαρακτήρα

 

Κόμμα (,)

Είναι ίσως το συχνότερο σημείο στίξης και χρησιμοποιείται:

– σε ασύνδετο σχήμα

– στην αρχή και το τέλος παρενθετικής πρότασης

– πριν και μετά την κλητική προσφώνηση

– στην παράθεση και την επεξήγηση

– στις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις εκτός από τις ειδικές, τις ενδοιαστικές, τις πλάγιες ερωτηματικές και τις βουλητικές (όταν όμως αυτές χρησιμοποιούνται ως επεξηγήσεις, τότε το κόμμα μπορεί να σημειωθεί)

 

 

Παύλα (-) 

Χρησιμοποιείται για να δηλώσει:

– την εναλλαγή προσώπων στο διάλογο

– το διάστημα μεταξύ δυο ορίων

– την ένωση στοιχείων

– τη διάζευξη

 

 

Διπλή παύλα (- -)

Χρησιμοποιείται για:

– την οριοθέτηση παρενθετικών σχολίων

Τα σχόλια αυτά είναι επεξηγηματικά ή συμπληρωματικά και θεωρούνται αρκετά χρήσιμα ώστε να συμπεριλαμβάνονται στα γραφόμενα.

 

Παρενθέσεις ( ) και Αγκύλες ([ ] { } < >) 

Σημειώνονται για να συμπεριλάβουν:

– παραπομπές

– πηγές παραθεμάτων

– επεξηγηματικά στοιχεία

– σχόλιο που επεξηγεί ή συμπληρώνει αλλά είναι επουσιώδες

 

 

 

Θαυμαστικό (!) 

Ως σχόλιο χρησιμοποιείται γενικά για να δώσει έμφαση στο συναίσθημα. Ειδικότερα, για να δηλώσει:

– θαυμασμό

– έκπληξη

– ειρωνεία

– απορία

– αμφισβήτηση

– αποφασιστικότητα

– ανησυχία

– για να υπογραμμιστεί η εντύπωση από κάτι απίστευτο

αλλά και αμφιβολία, υπερβολή, πάθος, φόβο, πόνο, χαρά, ελπίδα, κ.ά.

Παραδείγματα:

α) θαυμασμός:

Εξαιρετική η ερμηνεία του ρόλου!

β) έκπληξη:

Κανένας υπεύθυνος δε σκέφτηκε ότι τέτοιες παραγωγικές δραστηριότητες θα προκαλέσουν προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον!

Όταν το θαυμαστικό βρίσκεται εντός παρενθέσεων στο εσωτερικό της πρότασης, δηλώνει έκπληξη σε σχέση με ένα από τα στοιχεία του μηνύματος.

Οι αποφάσεις λήφθηκαν δια βοής (!) στο Συνέδριο του κόμματος.

γ) ειρωνεία:

Φαίνεται πως κανένας Γερμανός πολίτης δε γνώριζε την ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης !

Σπουδαίος πολιτικός !!!

δ) απορία:

Τι παράξενη συμπεριφορά!

ε) αμφισβήτηση:

Πιστεύεις κι εσύ τέτοια πράγματα!

στ) αποφασιστικότητα:

Θέλω γράμματα! Αποκρίθηκε ο μικρός αυθόρμητα, μηχανικά, χωρίς να σκεφτεί τι έλεγε με το ίδιο πάντα αφαιρεμένο και παράξενο ύφος*.

ζ) ανησυχία:

Από την εκπομπή ρύπων όμως, κινδυνεύουν και οι υπαίθριες αρχαιότητες!

η) για να υπογραμμιστεί η εντύπωση από κάτι απίστευτο

Και όμως, ο πολίτης συχνά, εκλαμβάνει ως αληθινό το ψευδές, όταν αυτό προβάλλεται ως τέτοιο από τα ΜΜΕ!

Με την απλή συντακτική του χρήση το θαυμαστικό σημειώνεται:

– ύστερα από επιφωνήματα ή επιφωνηματικές φράσεις

– σε προστακτικές

 

Ερωτηματικό (;)

Ως σχόλιο, μπορεί να δηλώνει:

– προβληματισμό

– προτροπή

– ειρωνεία

– αμφισβήτηση της αξιοπιστίας μιας θέσης

– αμφιβολία

– διατύπωση ρητορικής ερώτησης (ερώτησης δηλαδή της οποίας η απάντηση είναι αυτονόητη)

– πρόθεση του γράφοντος να αφυπνίσει τον αναγνώστη

αλλά και για να δείξει απειλή, να προκαλέσει το ενδιαφέρον, να δώσει παραστατικότητα.

Παραδείγματα:

α) προβληματισμό:

Γιατί άραγε επιλέχτηκε μια εικόνα ως αφόρμηση και όχι ένα κείμενο;

β) προτροπή:

Δεν πρέπει οι νέοι να συμμετέχουν ενεργητικά στις κοινωνικές διαδικασίες;

γ) ειρωνεία:

Τέτοια ανασφάλεια νιώθουμε πια ως εθνικό σύνολο;

δ) αμφισβήτηση της αξιοπιστίας μιας θέσης:

Είναι παιχνίδι η ζωή;

ε) αμφιβολία:

Ο κατάλληλος(;) άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.

Όταν το ερωτηματικό βρίσκεται εντός παρενθέσεων στο εσωτερικό της πρότασης, δηλώνει αμφιβολία / αμφισβήτηση σε σχέση με ένα από τα στοιχεία του μηνύματος. στ) διατύπωση ρητορικής ερώτησης:

Δεν έχει πια αποδείξει η ζωή πώς η τεχνολογία έχει το πρόσωπο του Ιανού;

ζ) πρόθεση του γράφοντος να αφυπνίσει τον αναγνώστη:

Δεν είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι η βλάβη στο φυσικό περιβάλλον είναι παράλληλα και ηθική βλάβη;

 

Αποσιωπητικά (…) 

Ως σχόλιο ο γράφων τα χρησιμοποιεί για να δηλώσει:

– κάποιο υπονοούμενο το οποίο πρέπει να συμπεράνει ο αναγνώστης

– στιγμιαία παύση της ανάγνωσης πριν από ένα στοιχείο του μηνύματος στο οποίο πρέπει ο αναγνώστης να εστιάσει την προσοχή του

– συγκίνηση

– ντροπή

– δισταγμό

– απειλή

– προβληματισμό

Παραδείγματα:

α) κάποιο υπονοούμενο το οποίο πρέπει να συμπεράνει ο αναγνώστης:

Παρά τα όσα είχαν ανακοινωθεί, ο υπουργός δεν παραβρέθηκε στη συνάντηση των συνδικαλιστών…

β) στιγμιαία παύση της ανάγνωσης πριν από ένα στοιχείο του μηνύματος στο οποίο πρέπει ο αναγνώστης να εστιάσει την προσοχή του:

Γλώσσα είναι…ολόκληρος ο λαός σύμφωνα με τους Φλαμανδούς.

γ) συγκίνηση:

Μέσα στην πικρή μοναξιά της φυλακής, έφερε ξάφνου στο μυαλό του τους πολιτικούς κρατούμενους άλλων εποχών…κι ένιωσε παράξενα συντροφευμένος για λίγο.

δ) ντροπή:

Στην εποχή της κατανάλωσης, το μέτρο, κύρια φιλοσοφική αρχή των αρχαίων Ελλήνων, μας είναι πια ολωσδιόλου ξένο…τι να πει πια κανείς;

ε) δισταγμό:

Η ατομική αντίσταση…ναι, να ηρωοποιείται, αλλά όχι να ιεροποιείται.

στ) απειλή:

Λύματα, φυτοφάρμακα, σκουπίδια…ο πολιτισμός μας πολιορκείται ασφυκτικά από τα ίδια του τα απορρίμματα.

ζ) προβληματισμό:

Ο ντόπιος τουρίστας αντιμετωπίζεται από την τουριστική βιομηχανία ρατσιστικά…

 

 

Εισαγωγικά (« ») 

Ως σχόλιο, χρησιμοποιούνται δηλώνοντας:

– αποστασιοποίηση του γράφοντος από τα γραφόμενα

– μεταφορική χρήση μιας λέξης του κειμένου

– έμφαση

– αμφισβήτηση

– ειρωνεία

Παραδείγματα:

α) αποστασιοποίηση του γράφοντος από τα γραφόμενα, απαξίωση μιας έννοιας:

Περιορισμένα «κέρδη» άφησε στο λαό μας η μεταναστευτική πολιτική που ακολούθησε ως τώρα.

β) μεταφορική χρήση μιας λέξης του κειμένου:

Γερή «γροθιά» δέχτηκε ο αθλητισμός προχθές την Κυριακή από τη δράση ταραχοποιών στοιχείων στα γήπεδα.

γ) έμφαση:

Αρχίζω την κάθε μέρα μου προφέροντας τη λέξη «Ελευθερία»*.

δ) αμφισβήτηση:

Έτσι, οι ντόπιοι πληθυσμοί σ’ αυτές τις χώρες του πλανήτη, έπεσαν θύματα της απληστίας των «πολιτισμένων» λευκών.

ε) ειρωνεία :

Ο υπεύθυνος έφτασε στο χώρο με τη «συντροφιά» αστυνομικών δυνάμεων.

Περίληψη κειμένου

Στάδια :

Α. Στάδιο : ανάγνωση – κατανόηση:

1)      Διαβάζουμε πρώτα πολύ προσεκτικά το κείμενο για να αντιληφθούμε το περιεχόμενό του σε κάθε παράγραφο ή σε κάθε ενότητα κατ’ αναλογία.

  • Εύρεση αγνώστων λέξεων
  • Εντοπισμός του νοήματος του κειμένου.
  • Παρακολούθηση της σειράς των γεγονότων.
  • Στην τελευταία ανάγνωση επισημαίνουμε τα βασικά σημεία του κειμένου και κρατάμε σημειώσεις γι’ αυτά.
  • Καταγραφή λεπτομερειών : θεματική περίοδος, πλαγιότιτλοι.
  • Επιβεβαίωση της σωστής κατανόησης του κειμένου και της σωστής καταγραφής των λεπτομερειών.

Για να είναι τα στοιχεία που επιλέξαμε άρτια πρέπει σε αυτά να περιλαμβάνονται :

  • ο τόπος, ο χρόνος, τα πρόσωπα (εάν υπάρχουν)
  • η ιστορία, δηλαδή οι βασικές λειτουργίες που ενυπάρχουν σε αυτή
  • ο μύθος ή η λογική του κειμένου.

Β. Στάδιο :Δημιουργία του διαγράμματος της περίληψης

Στο στάδιο αυτό πρέπει να διαχωρίσουμε τα αναγκαία από τα περιττά και να αποφασίσουμε ποια σειρά θα ακολουθήσουμε για να γράψουμε την περίληψη, καθώς και τη λογική σειρά με την οποία θα παραθέσουμε τα στοιχεία του κειμένου.

Το σχεδιάγραμμα μας θα πρέπει να ακολουθεί τη δομή της παραγράφου, διότι έτσι θα έχει εισαγωγή, ανάπτυξη και επίλογο. Συγκεκριμένα ακολουθούμε τα εξής:

1) θεματική πρόταση : αναφέρεται το θέμα του κειμένου και η κεντρική ιδέα του

2) λεπτομέρειες – σχόλια : καταγραφή των πιο σημαντικών πλαγιότιτλων.

3) κατακλείδα : συμπέρασμα

Προσοχή :

1) Το συμπέρασμα δεν πρέπει να είναι αυθαίρετο, ή γνώμη – κρίση του γράφοντος, αλλά θα πρέπει να υπάρχει μέσα στο κείμενο που μας έχει δοθεί για περίληψη.

  • Το σχήμα αυτό το ακολουθούμε είτε η περίληψή μας αντιστοιχεί δε μία παράγραφο μόνο είτε σε περισσότερες.
  • Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν απαιτείται να διατηρηθεί η ορολογία του κειμένου, μπορούμε να μεταφέρουμε στην περίληψη αυτούσιες λέξεις ή φράσεις του κειμένου μέσα σε εισαγωγικά.
  • Στην αρχή της περίληψής μας είναι χρήσιμο να αξιοποιήσουμε το συγγραφέα του κειμένου και το βιβλίο ή την εφημερίδα από το οποίο έχει αντληθεί το κείμενο.
  • Αποφεύγουμε τις γενικεύσεις
  • Δεν αναφέρουμε στην περίληψη μας την προσωπική μας γνώμη για το θέμα ή κάποια προσωπικά σχόλια τα οποία δεν αναφέρονται στο κείμενο.
  • Γράφουμε με το δικό μας τρόπο χωρίς να μιμούμαστε τον συγγραφέα.

Γ. Στάδιο : εκτίμηση.

Ξαναδιαβάζουμε την περίληψή μας προσέχοντας την εμφάνιση του γραπτού, τη στίξη, την ορθογραφία, τη σύνταξη και τη δομή.

ΟΡΙΣΜΟΙ

  • Γλώσσα : Η ανθρώπινη ιδιότητα, ο λόγος, πραγματώνεται στις γλώσσες, που είναι συστήματα συμβολικών σημείων, συγκεκριμένες μορφές πραγμάτωσης του λόγου, μορφές ιδιαίτερες σε κάθε κοινωνία, συγχρονικά μεταβλητές και διαχρονικά μεταβαλλόμενες.
  • Ομιλία : Η ατομική πλευρά του λόγου. Η ομιλία, ως εφαρμογή του λόγου, προϋποθέτει πάντοτε συγκεκριμένο εκτελεστή, το άτομο που μιλάει.
  • Ιδιόλεκτος : Ύφος ή εξατομικευμένη ομιλία.
  • Λογοτεχνικό ή έντεχνο ύφος : (η ιδιόλεκτος του λογοτέχνη) Μια ιδιαίτερη μορφή γλώσσας που χρησιμοποιεί ο λογοτέχνης στης ειδική λειτουργία της “αισθητικής επικοινωνίας” με τους άλλους.
  • Ιδίωμα : Τοπική παραλλαγή μιας γλώσσας με μικρές αποκλίσεις από την κοινή γλώσσα στο χώρο της φωνολογίας, της μορφολογίας και του λεξιλογίου.
  • Διάλεκτος : Τοπική μορφή γλώσσας με σημαντικές φωνολογικές, μορφολογικές, λεξιλογικές και συντακτικές διαφορές από την κοινή γλώσσα.
  • Ιδιωματισμός : Στοιχείο διαλεκτικό που αποκλίνει από την κοινή μορφή μιας γλώσσας.
  • Ιδιωτισμός : Έκφραση ή σχήμα συντακτικό που συναντάται σε κάποια γλώσσα και που δεν έχει αντίστοιχο σε άλλη.