ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ

ΕΝΤΜΟΥΝΤ ΧΙΛΑΡΙ

Ο σερ Έντμουντ Πέρσιβαλ Χίλαρι (Sir Edmund Percival Hillary, 20 Ιουλίου 1919 – 11 Ιανουαρίου 2008) ήταν Νεοζηλανδός ορειβάτης και εξερευνητής, ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στην κορυφή του όρους Έβερεστ, μαζί με τον Σέρπα οδηγό του Τένσινγκ Νοργκέι, το 1953. Είχε τιμηθεί με τους τίτλους του Ιππότη της Περικνημίδας, του μέλους του Τάγματος της Νέας Ζηλανδίας και Ιππότη-Διοικητή του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στο Ώκλαντ στις 20 Ιουλίου του 1919 και ήταν επαγγελματίας μελισσοκόμος. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο υπηρέτησε στο Νότιο Ειρηνικό ωκεανό. Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε τρία παιδιά.

Στην κορυφή του κόσμου
Το 1953 συμμετείχε στην αγγλική αποστολή που κατέκτησε το Έβερεστ, την ψηλότερη κορυφή του κόσμου στα Ιμαλάια. Στις 29 Μαΐου ο Χίλαρι και ο Σέρπα Τένσινγκ πάτησαν στην κορυφή. Ο Χίλαρι ήταν 33 ετών όταν ανέβηκε στο Έβερεστ μαζί με τον οδηγό του από το Νεπάλ και περιέγραψε το κατόρθωμά του λέγοντας ότι «είναι σαν να φθάνεις στο φεγγάρι χωρίς τη βοήθεια της τεχνολογίας». To 1986 δέχτηκε το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν ο πρώτος που ανέβηκε στο Έβερεστ, πολλά χρόνια έπειτα από το θάνατο του Νεπαλέζου οδηγού του.

Ταξίδια στην Ανταρκτική

Ο σερ Έντμουντ Χίλαρι το 1957, στην Ανταρκτική.
Κατά τη διάρκεια του διεθνούς γεωφυσικού έτους (1957-1958) ο Χίλαρι ήταν ένας από τους αρχηγούς της αποστολής που, για πρώτη φορά στην ιστορία, διέσχισε από την ξηρά την Ανταρκτική ήπειρο, από την μια άκρη ως την άλλη. Ο Χίλαρι έφτασε στο Νότιο Πόλο στις 4 Ιανουαρίου του 1958, ο πρώτος που έφτασε εκεί από την ξηρά, μετά τους Σκοτ και Ρόαλντ Αμούνδσεν.

Τον Ιανουάριο του 2007 ταξίδεψε στη Βάση Σκοτ στην Ανταρκτική και απέτισε φόρο τιμής στο μεγάλο εξερευνητή του Πόλου. Στο ταξίδι του τον συνόδευσε και αντιπροσωπεία με επικεφαλής την Πρωθυπουργό Έλεν Κλαρκ.[24][25][26]

Τελευταία χρόνια
Στις 22 Απριλίου 2007 ενώ βρισκόταν σε ταξίδι στο Κατμαντού υπέστη πτώση και νοσηλεύτηκε έπειτα από την επιστροφή του, στη Νέα Ζηλανδία.[27]

Πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 2008, 09:35 ώρα Νέας Ζηλανδίας, σε νοσοκομείο του Ώκλαντ έπειτα από καρδιακό επεισόδιο[28]. Είχε γίνει γνωστό ότι υπέφερε από πνευμονία.

Φιλανθρωπική δράση
Ανέπτυξε έντονη φιλανθρωπική δράση και βοήθησε πολύ τους φτωχούς Νεπαλέζους. Ειδικότερα ίδρυσε το Ταμείο των Ιμαλαΐων, το οποίο συγκέντρωνε ετησίως περίπου 250.000 δολάρια[29]. Με πόρους από το Ταμείο κατασκευάστηκαν σχολεία, νοσοκομεία, γέφυρες, ακόμη και αεροδρόμιο.

ΧΑΟΥΑΡΝΤ ΚΑΡΤΕΡ

Ο Χάουαρντ Κάρτερ (Howard Carter, 9 Μαΐου 1874 – 2 Μαρτίου 1939) ήταν Βρετανός αρχαιολόγος και αιγυπτιολόγος, ο οποίος έγινε διάσημος για την ανακάλυψη του άθικτου τάφου του Φαραώ Τουταγχαμών, τον Νοέμβριο του 1922.

Ο Χ. Κάρτερ γεννήθηκε στο Κένσινγκτον του Λονδίνου και το νεότερο από τα δέκα τέκνα του ζωγράφου Σάμιουελ Τζων Κάρτερ και της Μάρθα Τζόυς Κάρτερ, το γένος Σαντς (Sands). Ο πατέρας του εκπαίδευσε και ανέπτυξε τα καλλιτεχνικά ταλέντα του μικρού Χάουαρντ.

Ο Χάουαρντ πέρασε μεγάλο μέρος της παιδικής ηλικίας του με συγγενείς στην κωμόπολη Σουάφαμ (Swaffham) του Νόρφολκ, τόπο γεννήσεως αμφότερων των γονέων του.[13][14] Εκεί κοντά βρισκόταν η έπαυλη της οικογένειας Άμερστ, το Ντίντλινγκτον Χωλ, που περιείχε μια μεγάλη συλλογή αιγυπτιακών αρχαιοτήτων, γεγονός που κίνησε το ενδιαφέρον του μικρού Κάρτερ για το θέμα. Το 1891 η Εταιρεία Εξερεύνησης Αιγύπτου (EEF), με την παρότρυνση της βαρόνης Μαίρης Σέσιλ, τον έστειλε να βοηθήσει έναν φίλο των Άμερστ, τον Πέρσυ Νιούμπερυ, στην ανασκαφή και την καταγραφή τάφων του Μέσου Βασιλείου στο Μπενί Χασάν της Αιγύπτου.

Παρά το ότι ήταν μόλις 17 ετών, ο Κάρτερ καινοτόμησε στη βελτίωση των μεθόδων της αντιγραφής της διακοσμήσεως των τάφων. Το 1892 εργάσθηκε ως μαθητευόμενος του Φλίντερς Πέτρι επί μία ανασκαφική περίοδο στην Αμάρνα, την πρωτεύουσα του φαραώ Ακενατών. Μετά, από το 1894 έως το 1899, εργάσθηκε με τον Ανρί Εντουάρ Ναβίλ στο Ντέιρ ελ-Μπαχάρι, όπου κατέγραψε τα ανάγλυφα στον ναό της Χατσεψούτ.

Το 1899 ο Κάρτερ διορίσθηκε Αρχιεπιθεωρητής της Υπηρεσίας Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων (EAS). Επόπτευσε μερικές ανασκαφές στις Θήβες (Λούξορ). Το 1904 μετατέθηκε στο Εποπτείο της Κάτω Αιγύπτου. Επαινέθηκε για τις βελτιώσεις του στις τεχνικές προστασίας και στην προσβασιμότητα στις υπάρχουσες θέσεις ανασκαφών[15], καθώς και για την ανάπτυξη ενός συστήματος καννάβου για την αναζήτηση τάφων. Επιπλέον, η EAS τον χρηματοδότησε για να διευθύνει τα δικά του σχέδια ανασκαφών.

Ο Κάρτερ παραιτήθηκε από την Υπηρεσία Αρχαιοτήτων το 1905, μετά από μία διερεύνηση στη λεγόμενη «Υπόθεση της Σακκάρα», μία αντιπαράθεση μεταξύ φρουρών αρχαιολογικών χώρων και μιας ομάδας Γάλλων τουριστών. Ο Κάρτερ είχε ταχθεί με το μέρος των Αιγύπτιων φρουρών.[16]

Ο τάφος του Τουταγχαμών

Ο τάφος του Τουταγχαμών (KV62)
Το 1907, μετά από μια δύσκολη τριετία για τον Κάρτερ, ο Λόρδος Κάρναρβον τον προσέλαβε για να διευθύνει ανασκαφές στους τάφους ευγενών στο Ντέιρ ελ-Μπαχάρι, κοντά στις Θήβες.[17] Ο Γκαστόν Μασπερό είχε συστήσει τον Κάρτερ στον Κάρναρβον, έχοντας υπόψη τις σύγχρονες αρχαιολογικές του μεθόδους και συστήματα καταγραφής.[18][19]

Ο KV62 στην Κοιλάδα των Βασιλέων
Το 1914 ο Λόρδος Κάρναρβον έλαβε την άδεια να ανασκάψει στην Κοιλάδα των Βασιλέων[20] και ο Κάρτερ διεύθυνε τις εργασίες. Ωστόσο, οι ανασκαφές διακόπηκαν σύντομα από την έναρξη του Α΄Παγκόσμιου Πολέμου και ο Κάρτερ πέρασε τα χρόνια του πολέμου ως διπλωματικός μεταφορέας και μεταφραστής. Επέστρεψε με ενθουσιασμό στο ανασκαφικό έργο του προς τα τέλη[20] του 1917.

Το 1922 ο Λόρδος Κάρναρβον είχε απογοητευθεί πλέον με την έλλειψη ευρημάτων και πληροφόρησε τον Κάρτερ ότι είχε μία ακόμη ανασκαφική περίοδο με χρηματοδότηση για να βρει κάτι σημαντικό στην Κοιλάδα των Βασιλέων.[21]

Ο Κάρτερ τότε ερεύνησε μία γραμμή από καλύβες που είχε εγκαταλείψει μερικές περιόδους νωρίτερα. Οι ανασκαφείς καθάρισαν τις καλύβες και τα συντρίμματα βράχων από κάτω τους. Στις 4 Νοεμβρίου 1922 το παιδί που είχαν για να τους φέρνει νερό σκόνταψε τυχαία σε μια πέτρα που αποδείχθηκε το πρώτο σκαλοπάτι μιας σκάλας σκαλισμένης πάνω στον βράχο.[22] Ανέσκαψαν τότε μερικώς τα σκαλοπάτια, μέχρι που αποκαλύφθηκε το επάνω μέρος μιας θύρας καλυμμένης με σοβά λάσπης και φέρουσας βασιλικές δέλτους (οβάλ με ιερογλυφικά). Ο Κάρτερ είπε και ξανακάλυψαν τη σκάλα, και έστειλε ένα τηλεγράφημα στον Κάρναρβον, ο οποίος έφθασε δυόμισυ εβδομάδες αργότερα, στις 23 Νοεμβρίου.

Στις 26 Νοεμβρίου ο Κάρτερ έσκαψε ένα «μικροσκοπικό άνοιγμα στην επάνω αριστερή γωνία» της θύρας, ενώπιον του Κάρναρβον, της κόρης του και άλλων, με μία σμίλη που του είχε δωρίσει η γιαγιά του για τα δέκατα έβδομα γενέθλιά του. Μπορέσε να δει με το φως ενός κεριού πολλούς χρυσούς και εβένινους θησαυρούς άθικτους. Δεν γνώριζε ακόμα αν ήταν καν «τάφος ή απλώς ένα παλαιό θησαυροφυλάκιο», αλλά μπόρεσε να διακρίνει μια πολλά υποσχόμενη σφραγισμένη θύρα ανάμεσα σε δύο αγάλματα-φρουρούς. Ο Κάρναρβον τον ρώτησε: «Μπορείς να δεις τίποτα;» και ο Κάρτερ απάντησε με λέξεις που έμειναν ιστορικές: «Ναι, θαυμαστά πράγματα!»[23] Στην πραγματικότητα ο Κάρτερ είχε ανακαλύψει τον τάφο του φαραώ Τουταγχαμών, που αναφέρεται από τους αιγυπτιολόγους ως KV62.

Οι σημειώσεις του Κάρτερ και φωτογραφίες υποδεικνύουν ότι ο ίδιος μαζί με τον Λόρδο Κάρναρβον και τη λαίδη Έβελυν Χέρμπερτ εισήλθαν στον ταφικό θάλαμο τον Νοέμβριο του 1922, πριν από το επίσημο άνοιγμά του.[24]

Το σπίτι του Κάρτερ στη Νεκρόπολη των Θηβών το 2009
Οι επόμενοι αρκετοί μήνες καταναλώθηκαν για την καταλογογράφηση των περιεχομένων του προθαλάμου, υπό τη «συχνά αγχογόνο» επίβλεψη του Πιερ Λακώ, γενικού διευθυντή του Υπουργείου (πλέον) Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου.[25] Στις 16 Φεβρουαρίου 1923 ο Κάρτερ άνοιξε τη σφραγισμένη θύρα και διαπίστωσε πως πράγματι οδηγούσε σε έναν νεκρικό θάλαμο, όπου αντίκρισε για πρώτη φορά τη σαρκοφάγο του Τουταγχαμών. Ο τάφος θεωρήθηκε ο καλύτερα διατηρημένος και ο μοναδικός ίσως άθικτος τάφος φαραώ που βρέθηκε ποτέ στην Κοιλάδα των Βασιλέων, οπότε η ανακάλυψη καλύφθηκε με ενθουσιασμό από τον παγκόσμιο τύπο, αλλά οι περισσότεροι από τους ανταποκριτές του περιορίσθηκαν στα ξενοδοχεία τους, προς μεγάλη τους απογοήτευση. Μόνο στον Χένρυ Βόλαμ Μόρτον των Times του Λονδίνου επιτράπηκε να επισκεφθεί τον τάφο και οι ζωηρές περιγραφές του βοήθησαν να εδραιωθεί η φήμη του Κάρτερ στο βρετανικό κοινό.

Τον Φεβρουάριο του 1923 μια ρήξη ανάμεσα στον Κάρτερ και στον Λόρδο Κάρναρβον, πιθανώς εξαιτίας διαφωνίας στο πώς να χειρισθούν τις εποπτεύουσες αιγυπτιακές αρχές, προκάλεσε το προσωρινό κλείσιμο της ανασκαφής. Οι εργασίες ξανάρχισαν στις αρχές Μαρτίου, αφού ο Κάρναρβον ζήτησε πρώτα συγγνώμη από τον Κάρτερ.[26] Αργότερα τον ίδιο μήνα ο Λόρδος μολύνθηκε στο ξύρισμα στο Λούξορ και πέθανε από σηψαιμία στο Κάιρο[27] στις 5 Απριλίου 1923. Η σύζυγός του Αλμίνα διατήρησε την εκχώρηση της Κοιλάδας για ανασκαφές στον σύζυγό της, κάτι που επέτρεψε στον Κάρτερ να συνεχίσει το έργο του.

Η λεπτομερής και προσεκτική καταγραφή από τον Κάρτερ των χιλιάδων αντικειμένων που βρέθηκαν μέσα στον τάφο συνεχίσθηκε μέχρι το 1932, με τα περισσότερα να μεταφέρονται στο Μουσείο Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων Καΐρου. Οι εργασίες διακόπηκαν και αρκετές άλλες φορές, τη μία επί σχεδόν ένα έτος (1924–1925), όταν σημειώθηκε διαφωνία σχετικώς με αυτό που ο Κάρτερ θεωρούσε ως υπερβολικό έλεγχο της ανασκαφής από την Υπηρεσία Αρχαιοτήτων. Οι αιγυπτιακές αρχές συμφώνησαν τελικώς ότι ο Κάρτερ έπρεπε να ολοκληρώσει την εκκαθάριση του τάφου.[28]

Παρά το γεγονός ότι πρωτοστάτησε στη μεγαλύτερη ίσως αρχαιολογική ανακάλυψη της εποχής του, ο Κάρτερ δεν τιμήθηκε ποτέ από το βρετανικό κράτος. Ωστόσο, το 1926 τιμήθηκε με το παράσημο του Τάγματος του Νείλου Γ΄ τάξεως, από τον βασιλιά Φουάντ Α΄ της Αιγύπτου.[29]

Την ίδια δεκαετία ανακηρύχθηκε επίσης επίτιμος διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο Γέιλ και έγινε επίτιμο μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Ιστορίας της Μαδρίτης.[30]

ΡΟΑΛΝΤ ΑΜΟΥΝΔΣΕΝ

Ο Ρόαλντ Ένγκελμπρεγκτ Γκράβνινγκ Άμουνδσεν (Roald Engelbregt Gravning Amundsen, 16 Ιουλίου 1872 – 18 Ιουνίου 1928) ήταν Νορβηγός εξερευνητής των πολικών περιοχών. Ηγήθηκε της Ανταρκτικής αποστολής του 1910-1912, η οποία ήταν η πρώτη που έφθασε στον Νότιο Πόλο.

Ο Άμουνδσεν γεννήθηκε σε οικογένεια Νορβηγών πλοιοκτητών και καπετάνιων στο Μπόργκε κοντά στο Σάρπσμποργκ. Ο πατέρας του ήταν ο Γενς Άμουνδσεν. Εμπνευσμένος από το εγχείρημα του Φρίντγιοφ Νάνσεν να διασχίσει τη Γροιλανδία το 1888, αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στις εξερευνήσεις.

Μετά το Βορειοδυτικό Πέρασμα ο Άμουνδσεν έκανε σχέδια για να πάει στον Βόρειο Πόλο. Όταν όμως πληροφορήθηκε το 1909 πως αρχικά ο Φρέντερικ Κουκ και έπειτα ο Ρόμπερτ Πίρι είχαν ήδη επιτύχει το εγχείρημα αυτό άλλαξε τα σχέδιά του. Χρησιμοποιώντας το πλοίο του Φρίντγιοφ Νάνσεν Fram ('Εμπρός') άλλαξε την πλεύση του προς την Ανταρκτική το 1910.

Ο Άμουνδσεν δεν είπε σε κανέναν για την αλλαγή των σχεδίων του πέρα από τον αδερφό του Λέον και τον Θόρβαλντ Νίλσεν, πλοίαρχο του Fram. Φοβόταν πως αν ο Νάνσεν μάθαινε για την αλλαγή θα ανακαλούσε τη χρήση του Fram, ενώ πιθανώς δεν ήθελε να ξυπνήσει τις διαθέσεις του Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ, ώστε να μην έχει ανταγωνιστή στο εγχείρημά του. Το νέο μαθεύτηκε δημοσίως μόλις στις 2 Οκτωβρίου.

Οι διαδρομές στο Νότιο Πόλο του Σκοτ (πράσινη) και του Άμουνδσεν (κόκκινη), 1911-1912
Στις 14 Ιανουαρίου 1911 έφθασαν στην ανατολική άκρη του Ρος Άις Σελφ στην τοποθεσία που είναι γνωστή ως Κόλπος των Φαλαινών. Ο Άμουνδσεν έθεσε εκεί τη βάση του και την ονόμασε Φράμχεϊμ, δηλαδή 'Σπίτι του Φραμ'. Η βάση ήταν 96 χλμ. εγγύτερα του Πόλου από ότι η τοποθεσία όπου διέμενε η αντίπαλη βρετανική αποστολή του Σκοτ. Ο Σκοτ θα ακολουθούσε την διαδρομή που είχε ανακαλύψει ο Έρνεστ Σάκλετον, από τον Παγετώνα του Μπέρντμορ προς το Ανταρκτικό Οροπέδιο. Ο Άμουνδσεν έπρεπε να βρει ένα δικό του καινούριο μονοπάτι, ώστε ακολουθώντας το να ανέβει τα Υπερ-Ανταρκτικά Όρη για να φτάσει στο Πολικό Οροπέδιο.

ΖΑΚ-ΙΒ ΚΟΥΣΤΩ

Ο Ζακ-Υβ Κουστώ (Jacques-Yves Cousteau, 11 Ιουνίου 1910 – 25 Ιουνίου 1997) ήταν διάσημος Γάλλος ωκεανογράφος, εξερευνητής, συγγραφέας, φωτογράφος, κινηματογραφιστής, καθώς και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.

Κατασκεύασε μόνος του το 1936 την πρώτη μάσκα καταδύσεων που υπήρξε ποτέ, εμπνευσμένος από τα περίεργα γυαλιά που φορούσαν οι αλιείς μαργαριταριών. Με τη μάσκα αυτή ο Κουστό έκανε συνεχείς καταδύσεις και εξερευνήσεις, καθώς όμως ήθελε να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο μέσα στη θάλασσα, καταπιάστηκε με την κατασκευή στολής που θα διατηρούσε ζεστό το σώμα του, καθώς και με την κατασκευή συσκευής παροχής αέρα. Ταυτόχρονα έφτιαξε και μια αδιάβροχη θήκη για την κάμερα, ώστε να μπορεί να κινηματογραφεί όσα έβλεπε. Με τη βοήθεια του μηχανικού Εμίλ Γκανιάν το 1943 κατάφερε να κατασκευάσει την πρώτη ολοκληρωμένη στολή αυτόνομης κατάδυσης.

Ο Κουστώ έπεισε τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές της Γαλλίας να δημιουργήσουν μια υποβρύχια ερευνητική ομάδα κι έτσι το 1950 ιδρύθηκε η Γαλλική Ωκεανογραφική Υπηρεσία και 2 χρόνια αργότερα το Κέντρο Εξελιγμένων Θαλασσίων Ερευνών. Ο ίδιος υπήρξε ο πρόεδρος αυτών των ιδρυμάτων. Παράλληλα είχε ήδη ξεκινήσει τα γυρίσματα των πρώτων ντοκιμαντέρ, βραβεύτηκε γι' αυτά μάλιστα στο φεστιβάλ των Καννών.

Την ίδια χρονιά αγόρασε ένα παλιό ναρκαλιευτικό σκάφος το οποίο μετέτρεψε σε εξερευνητικό και το ονόμασε "Καλυψώ". Μ' αυτό ξεκίνησε να εξερευνά το βυθό της θάλασσας και το 1955 ξεκίνησε ένα ταξίδι 13.800 μιλίων που τον οδήγησε στα βάθη όλων των ωκεανών του πλανήτη, με σκοπό να καταγράψει με την κάμερα όλα όσα συνάντησε. Κατέγραψε όλη τη θαλάσσια ζωή, εξερεύνησε αμέτρητα ναυάγια, ενώ προσπάθησε να δώσει απαντήσεις σε πολλές ανθρώπινες απορίες.

Ο Κουστώ έγραψε αρκετά βιβλία, σημαντικότερο εκ των οποίων ήταν Ο Σιωπηλός Κόσμος (1953), όπως ο ίδιος χαρακτήριζε το βυθό της θάλασσας. Το βιβλίο πούλησε 5 εκατομμύρια αντίτυπα και μεταφράστηκε σε 22 γλώσσες. Άλλο γνωστό βιβλίο του ήταν το Κόσμος χωρίς Ήλιο (1965), αλλά και η εγκυκλοπαίδεια 21 τόμων Ο Κόσμος του Ωκεανού (γράφτηκε μεταξύ 1973 και 1978).

Γύρισε εκατοντάδες ντοκιμαντέρ και ταινίες που έχουν τεράστια επιστημονική αξία. Πολλά από αυτά βραβεύτηκαν (ανάμεσά τους 2 Όσκαρ και 10 Έμμυ). Τα πιο γνωστά:

Ο Σιωπηλός Κόσμος (Βραβείο Όσκαρ το 1956)
Κόσμος χωρίς Ήλιο (Βραβείο Όσκαρ το 1964)
Ναυάγια (1971)
Δελφίνια και Κήτη (1975)

ΚΑΡΟΛΟΣ ΔΑΡΒΙΝΟΣ

Ο Κάρολος Ροβέρτος Δαρβίνος (αγγλικά: Charles Robert Darwin, 12 Φεβρουαρίου 1809 – 19 Απριλίου 1882) ήταν Άγγλος φυσιοδίφης και γεωλόγος[39], ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως ο θεμελιωτής της θεωρίας της εξέλιξης, μια σύλληψη που -σύμφωνα με τα λόγια του Τζούλιαν Χάξλεϋ- υπήρξε «αδιαμφισβήτητα η πιο σημαντική ανακάλυψη στον τομέα της βιολογίας». [40] Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις σπουδαιότερες μορφές της ανθρώπινης ιστορίας. [41][42] Υπήρξε ο εισηγητής του μηχανισμού της φυσικής επιλογής, και υποστηρικτής της κοινή καταγωγής των ειδών, σύμφωνα με την οποία όλα τα είδη μοιράζονται εξελικτικά έναν κοινό πρόγονο.[43] Σε κοινή δημοσίευση με τον Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας εισήγαγε τη θεωρία της φυσικής επιλογής, στην οποία η πάλη για επιβίωση δημιουργεί τη διακλάδωση των ειδών και έχει παρόμοια αποτελέσματα με την πρακτική της τεχνητής επιλογής.[44] Ο Δαρβίνος ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη φύση, όταν σπούδαζε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, που τον οδήγησε στη μελέτη των θαλάσσιων ασπόνδυλων. Στη διάρκεια της πενταετούς εξερεύνησής του με το πλοίο HMS Beagle (Ιχνηλάτης) διαμόρφωσε θεωρίες που υποστήριζαν την ιδέα του ομοιομορφισμού του Τσαρλς Λάιελ και απέκτησε ιδιαίτερη φήμη ως γεωλόγος. Η έκδοση του ημερολογίου του για το ταξίδι τον κατέστησε επίσης δημοφιλή συγγραφέα. [45]

Οι λεπτομερείς παρατηρήσεις του στη βιολογία και τα δείγματα άγριας ζωής και απολιθωμάτων που συνέλεξε τον οδήγησαν να μελετήσει την ποικιλομορφία των ειδών και να αναπτύξει τη θεωρία του για τον μηχανισμό της φυσικής επιλογής το 1838. [46] Είχε πολύ καλή επίγνωση του γεγονότος ότι πολλοί άλλοι είχαν τιμωρηθεί αυστηρά για τέτοιες αιρετικές ιδέες, όμως, συνέχισε τις έρευνές του, μιλώντας μόνο στους πιο στενούς του φίλους αφού χρειαζόταν χρόνο για τις γεωλογικές του έρευνες ώστε να συγκεντρώσει τις αποδείξεις που χρειαζόταν. [47] Παράλληλα με τον Δαρβίνο, μια παρόμοια θεωρία περί της εξέλιξης των ειδών ανέπτυξε και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας, γεγονός που οδήγησε τελικά σε μία κοινή παρουσίαση δύο δημοσιεύσεων τους στη «Λινναία Εταιρία του Λονδίνου», την 1η Ιουλίου 1858. [48]

Ντέιβιντ Λίβινκστον

Ο Ντέιβιντ Λίβινγκστον (αγγλικά: David Livingstone, 19 Μαρτίου 1813 – 1 Μαΐου 1873) ήταν Σκωτσέζος ιεραπόστολος, ιατρός και εξερευνητής της Αφρικής. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους εξερευνητές. Θεωρείται ο πρώτος Ευρωπαίος που διέσχισε την ισημερινή Αφρική από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ινδικό, ενώ επίσης εξερεύνησε την κοιλάδα του Ζαμβέζη, ανακαλύπτοντας τους Καταρράκτες Βικτώρια. Αφιέρωσε μεγάλο τμήμα της ζωής του στην ανακάλυψη των πηγών του Νείλου. Οι ανακαλύψεις του προηγήθηκαν του Μοιράσματος της Αφρικής από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Ο Λίβινγκστον ήταν ένας από τους δημοφιλείς και εμβληματικούς Βρετανούς ήρωες της βικτωριανής εποχής. Η συνάντησή του με τον Χένρι Μόρτον Στάνλεϊ στις 10 Νοεμβρίου 1871, ύστερα από την «εξαφάνισή» του, οδήγησε στην εμφάνιση της φράσης «Ο Δρ. Λίβινγκστον, υποθέτω;», ενώ παράλληλα προσέθεσε και άλλη δόξα στο μύθο του.

Τζειμς Κουκ

Ο Τζέιμς Κουκ (James Cook, Μάρτον, Αγγλία, 7 Νοεμβρίου 1728 – κόλπος Κιλακέκουα, Χαβάη, 14 Φεβρουαρίου 1779) ήταν Άγγλος εξερευνητής, θαλασσοπόρος, χαρτογράφος και καπετάνιος του βρετανικού βασιλικού ναυτικού. Ο Κουκ έκανε τρία εξερευνητικά ταξίδια για λογαριασμό της Μεγάλης Βρετανίας και έπλευσε δύο φορές τον γύρο του κόσμου. Ήταν ο πρώτος Βρετανός καπετάνιος που έκανε τον περίπλου της γης με ένα μοναδικό σκάφος. Ήταν επίσης ο πρώτος που σταμάτησε το σκορβούτο ρυθμίζοντας τη δίαιτα του πληρώματός του με την προληπτική λήψη κίτρου και ξινολάχανου. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους θαλασσοπόρους παγκοσμίως.

Εξερευνήσεις

Πρώτο ταξίδι

Άγαλμα του πλοιάρχου Κουκ στο Λονδίνο, έξω από το "Admiral Arch.
Το βρετανικό Ναυαρχείο όρισε ως αποστολή στον Κουκ, υποπλοίαρχο τότε στον βαθμό, να ηγηθεί επιστημονικής αποστολής στη νήσο Ταϊτή του νότιου Ειρηνικού, για να εγκαθιδρύσει αστρονομικό παρατηρητήριο. Η αποστολή τους ήταν να παρατηρήσουν μια σπάνια διάβαση της Αφροδίτης μπροστά από το δίσκο του Ηλίου.[23] Το Ναυαρχείο επέλεξε τον Κουκ, εξαιτίας των αποδεδειγμένων ικανοτήτων του ως πλοηγού αλλά και για το ενδιαφέρον του στην αστρονομία. Ξεκίνησε το ταξίδι του στις 26 Αυγούστου 1768 με το πλοίο «Endeavour» και μέσω ακρωτηρίου Χορν, έφτασε στην Ταϊτή στις 13 Απριλίου 1769. Στις 3 Ιουνίου 1769, ο Κουκ είχε μετρήσει επιτυχώς τον χρόνο διέλευσης της Αφροδίτης. Με αυτόν τον τρόπο βοήθησε τους επιστήμονες να βελτιώσουν την αντίληψή τους για το μέγεθος του ηλιακού συστήματος.

Οι μυστικές εντολές ωστόσο του Κουκ περιελάμβαναν την ανακάλυψη των άγνωστων περιοχών του νότιου ημισφαιρίου, των αποκαλούμενων Terres Australes Incognita, για τις οποίες οι αρχαίοι γεωγράφοι πίστευαν πως κρατούν τον κόσμο σε ισορροπία δρώντας ως αντίβαρο της ξηράς του βόρειου ημισφαιρίου. Οποιαδήποτε τέτοια ανακάλυψη θα ήταν οικονομικά και εμπορικά σημαντική για μια αποικιοκρατική δύναμη όπως η Μεγάλη Βρετανία του 18ου αιώνα. Ανώφελα αναζήτησε σε αυτό το ταξίδι τις άγνωστες επικράτειες ο Κουκ και πείστηκε πως τέτοια μεγάλη άγνωστη ήπειρος δεν υπήρχε. Τον Οκτώβριο του 1769 έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που αποβιβάστηκε στη Νέα Ζηλανδία. Τα νησιά είχε ήδη παρατηρήσει το 1642 ο oλλανδός πλοίαρχος Άμπελ Τάσμαν, δίνοντας παράλληλα το όνομα της ολλανδικής επαρχίας Ζέελαντ (Zeelandt). Ο Κουκ τα χαρτογράφησε λεπτομερώς πρώτος ξεκαθαρίζοντας ότι δεν αποτελούσαν τμήμα κάποιας ηπείρου. Το 1770, ο Κουκ διεξήγαγε λεπτομερή επιθεώρηση της ανατολικής ακτής της Νέας Ολλανδίας και της Αυστραλίας, εκείνο δηλαδή το τμήμα της ηπείρου που οι Ολλανδοί δεν είχαν χαρτογραφήσει και στις 22 Αυγούστου 1770 διεκδίκησε τα εδάφη για λογαριασμό της Μεγάλης Βρετανίας. Το όνομα Αυστραλία χρησιμοποιήθηκε πολύ αργότερα, στις αρχές του 19ου αιώνα. Επέστρεψε στην χώρα του το 1771, ολοκληρώνοντας έναν γύρο του κόσμου και έγινε διάσημος.

Φερδινάρδος Μαγγελάνος

O Φερδινάνδος Μαγγελάνος (Fernão de Magalhães, 1480 - 27 Απριλίου 1521) ήταν Πορτογάλος θαλασσοπόρος του οποίου το όνομα στη γλώσσα της πατρίδας του προφερόταν Μαγαλιάϊς (πορτ. Fernão de Magalhães) ενώ ισπανικά Magallanes (Μαγαγιάνες) και γαλλικά Magellan (Μαζεγιάν), αντίστοιχα).

Ηγήθηκε της αποστολής εκείνης, με την οποία πραγματοποιήθηκε ο πρώτος περίπλους της Γης. Δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το ταξίδι του προς τα Δυτικά, καθώς σκοτώθηκε από ιθαγενείς στρατιώτες του φύλαρχου Λάπου Λάπου στη μάχη του Μακτάν στο νησί Μακτάν των Φιλιππίνων. Παρόλα αυτά, έγινε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που διέσχισε όλους τους μεσημβρινούς της Γης. Έγινε επίσης ο πρώτος που ηγήθηκε μιας ευρωπαϊκής αποστολής προς τα δυτικά της Ευρώπης και που διέσχισε τον Ειρηνικό ωκεανό.

Η ζωή του
Ευπατρίδης στη καταγωγή, γεννήθηκε στη Σαμπρόσα (ή Σομπορόσα) το 1480 και φονεύθηκε στο νησί Μακτάν των Φιλιππίνων το 1521. Στη νεότητά του υπήρξε ακόλουθος της Βασίλισσας Ελεονόρας, συζύγου του Βασιλέως Ιωάννου Β΄. Το 1505 ταξίδεψε στις Ινδίες, όπου πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις του αποικιοκρατικού στρατού. Πολεμώντας στην Ινδία διακρίθηκε στην άλωση της Μαλάκκα. Το 1506 βρισκόταν στη Μοζαμβίκη και το 1511 ταξίδεψε στη χερσόνησο της Μαλαισίας, όπου έζησε διάφορες περιπέτειες με τους ιθαγενείς, με τους οποίους έκανε εμπόριο μπαχαρικών. Το 1512 ο Μαγγελάνος επέστρεψε στην Πορτογαλία και πολέμησε στο Μαρόκο, όπου πληγώθηκε στο πόδι και από τότε έμεινε χωλός. Στους πλόες όμως αυτούς συνέλαβε το τολμηρό σχέδιο να ζητήσει προς δυσμάς πλεύση προς τις Μολούκες νήσους, οι οποίες εν τω μεταξύ με βούλες του Πάπα Αλεξάνδρου ΣΤ΄ παραχωρήθηκαν στο στέμμα της Καστίλης. Όταν όμως επανήλθε στη Πορτογαλία το 1512 για να καταστρώσει το σχέδιό του, βρήκε τον Βασιλέα Εμμανουήλ Α΄ να διάκειται δυσμενώς απέναντί του, στις οικονομικές απαιτήσεις του, οπότε και αναζήτησε την ισπανική υπηκοότητα. Με τη βοήθεια του Βασιλιά της Ισπανίας Καρόλου Ε΄ Κουίντου και με τη βοήθεια του κοσμογράφου Ρούι Φαλέιρο υπέγραψε συμβόλαιο (Μάρτιος 1518). Επειδή οι Ισπανοί είχαν σημαντικούς πολιτικούς και εμπορικούς λόγους να έχουν μία σύντομη επικοινωνία με την περιοχή της Μαλαισίας, ενέκριναν την πρόταση και διέθεσαν πέντε εξοπλισμένα πλοία, με τα οποία ξεκίνησε ο θαλασσοπόρος το 1519. Έτσι έγινε ο Μαγγελάνος ο δεύτερος μετά τον Κολόμβο μεγάλος θαλασσοπόρος, τον οποίο «έχασαν» οι Πορτογάλοι και αξιοποίησαν οι Ισπανοί για τις εξερευνήσεις των θαλασσών. Είναι ευεξήγητο λοιπόν γιατί, μέχρι τη στιγμή της εκκινήσεως, έπρεπε το πλήρωμα του Μαγγελάνου να αντιμετωπίσει διάφορες δολιοφθορές στα πλοία, που προκαλούσαν πράκτορες της Πορτογαλίας.

Έτσι ξεκίνησε ο Μαγγελάνος στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519 για τον περίπλου της γης από το λιμάνι Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα επιβαίνοντας της καραβέλας Σαντίσιμα Τρινιδάδ ("Παναγία Τριάς"), 140 μόλις τόννων με άλλα τέσσερα μικρότερα πλοία (Σαν Αντόνιο, Κονσεπσιόν "Σύλληψη", Βικτόρια, Σαντιάγκο "Αγ. Ιάκωβος" ) των οποίων τα πληρώματα αποτελούσαν 240 περίπου άνδρες, Πορτογάλοι, Γάλλοι και Φλαμανδοί. Στα πληρώματα αυτά συμμετείχαν και ο ιστοριογράφος της αποστολής Πορτογάλος Ντουάρτε Μπαρμπόζα και ο βερονέζος Φραντσέσκο Πιγγαφέτε.

Ο Μαγγελάνος, αφού πέρασε τα Κανάρια νησιά, το Πράσινο Ακρωτήριο και τις Βραζιλιάνικες ακτές στις 13 Δεκεμβρίου 1519, έπλευσε στον κόλπο του Ρίο ντε Τζανέιρο. Στις 10 Ιανουαρίου 1520 ανακαλύπτει τη στομαλίμνη του Ρίο ντε λα Πλάτα και στις 31 Μαΐου 1520 τον λιμένα Σαν Γιουλιάνο. Όμως προχωρώντας προς Νότο και βρίσκοντας έρημες ακτές, τα πληρώματα άρχισαν να δυσφορούν. Από 1ης Απριλίου είχαν αρχίσει να στασιάζουν. Τότε ο Μαγγελάνος αποκεφάλισε τους στασιαστές ενώ σε 40 ναύτες απέδωσε χάρη. Την ίδια εποχή ήλθε σε επαφή με τους ιθαγενείς «Τεουέλτσους», τους γιγαντόσωμους Παταγώνες. Τότε ένα από τα πλοία του, το Σαντιάγο, ναυάγησε σε νότιο εξερευνητικό πλου παρά τη «Σάντα Κρουθ» (καστιλιάνικα ισπανικά) ή «Σάντα Κρους» (αμερικάνικα ισπανικά), διασώθηκε όμως το πλήρωμα.

Στις 24 Αυγούστου 1520 ο Μαγγελάνος «άνοιξε πανιά», πλην όμως έμεινε καθηλωμένος στη Σάντα Κρους μέχρι 18 Οκτωβρίου 1520. Τρεις ημέρες μετά τον απόπλου του, στις 21 Οκτωβρίου 1520 διέκρινε την αναζητούμενη δυτική έξοδο του πορθμού που ο ίδιος ανακάλυψε και πήρε το όνομά του. Ένα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό, που τον ονόμασε Ειρηνικό, γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο «mar pacifico».

Το Μάρτιο 1521 η νηοπομπή του Μαγγελάνου έφτασε στις Μαριάνες νήσους, τις οποίες ο θαλασσοπόρος ονόμασε «νήσους των κλεφτών», επειδή οι ιθαγενείς επέδραμαν στα πλοία του και τα λήστεψαν. Λίγο μετά έφτασε η νηοπομπή στις σημερινές Φιλιππίνες νήσους, όπου σκοτώθηκε ο Μαγγελάνος στην προσπάθειά του να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών. Οι λεπτομέρειες γι' αυτό το (τελευταίο) ταξίδι δημοσιεύτηκαν περίπου 300 χρόνια αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε το ημερολόγιο πλοίου που κρατούσε ο ιστοριογράφος του εγχειρήματος. Έτσι στις 27 Απριλίου του 1521 ο Μαγγελάνος σκοτώθηκε από τους Ιθαγενείς στο νησί Μακτάν.

Ο Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο συνέχισε το ταξίδι του Μαγγελάνου και ολοκλήρωσε το γύρο της γης το Σεπτέμβριο του 1522.

Από τα 5 πλοία και τα περίπου 270 άτομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο, το Βικτόρια, με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.
Ένας άλλος θαλασσοπόρος, ο Βάσκο Νούνιες ντε Μπαλμπόα (1475-1519), έφτασε το 1513 σε ακτή του σημερινού Παναμά και, αφήνοντας πίσω τους συνταξιδιώτες του, ανάμεσά τους τον διαβόητο Πιθάρρο, προχώρησε στην ξηρά δυτικά, μέσα στη ζούγκλα, για να βρει κάποια γνωστή πόλη των Ινδιών. Όταν επέστρεψε αρκετές εβδομάδες αργότερα δήλωσε απογοητευμένος στους αναμένοντες φίλους του ότι δεν βρήκε τις Ινδίες, «μόνο θάλασσα, παντού θάλασσα!». Είχε ανακαλύψει ως Ευρωπαίος ένα νέο ωκεανό και δεν το κατάλαβε. Τα βιβλία των θαλασσοπόρων αναφέρουν αυτόν τον Μπαλμπόα ως τον πρώτο νεότερο Ευρωπαίο που «αντίκρισε» τον Ειρηνικό ωκεανό.

ΒΑΣΚΟ ΝΤΑ ΓΚΑΜΑ

Ο Βάσκο ντα Γκάμα (Vasco da Gama, 1460 ή 1469 – 24 Δεκεμβρίου 1524), 1ος κόμης του Βιντιγκουέιρα ήταν Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ο πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε στην Ινδία μέσω θαλάσσης συνδέοντας την Ευρώπη με την Ινδία, πραγματοποίησε τον περίπλου της Αφρικής.[6][7] Η ανακάλυψη από τον Βάσκο ντα Γκάμα του θαλάσσιου δρόμου για την Ινδία άνοιξε τον δρόμο στην δημιουργία της Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας στην Ασία που διατηρήθηκε πολλούς αιώνες. Ο θαλάσσιος δρόμους του Βάσκο ντα Γκάμα επέτρεψε στους Πορτογάλους να αποφύγουν τους κινδύνους που καραδοκούσαν τόσο στην Μεσόγειο όσο και στην Αραβική χερσόνησο. Το συνολικό μήκος της θαλάσσιας απόστασης που κάλυπτε το ταξίδι ήταν τεράστιο, ξεπερνούσε ακόμα και τον περίπλου της Γης γύρω από τον Ισημερινό.[8] Μετά από δεκάδες απόπειρες ναυτικών να φτάσουν στην Ινδία με αποτέλεσμα πολλά ναυάγια και αμέτρητους θανάτους ο Βάσκο ντε Γκάμα ήταν ο πρώτος που προσάραξε στην Κοχικόδε (20 Μαίου 1498). Οι εμπορικοί δρόμοι της Πορτογαλίας που μέχρι τότε ήταν περιορισμένοι στις ακτές της βόρειας και Δυτικής Αφρικής επεκτάθηκαν σημαντικά.

Τα σπουδαιότερα μπαχαρικά που ανακάλυψαν ήταν το Πιπέρι και η Κανέλα στα οποία απέκτησαν το μονοπώλιο και έγιναν για πρώτη φορά γνωστά σε ολόκληρη την Ευρώπη, το διατήρησαν πολλές δεκαετίες. Τον επόμενο αιώνα εμφανίστηκαν δειλά κάποιες άλλες χώρες που αμφισβήτησαν την Πορτογαλική εμπορική κυριαρχία όπως η Ολλανδία και η Αγγλία , ακολούθησαν η Γαλλία και η Δανία. Ο Βάσκο ντα Γκάμα ηγήθηκε σε δύο μεγάλες Πορτογαλικές Αρμάδες, η τελευταία που ήταν η μεγαλύτερη εξέπλευσε τέσσερα χρόνια μετά την επιστροφή της πρώτης. Διορίστηκε γενικός κυβερνήτης της Πορτογαλικής Ινδίας με τον τίτλο του Αντιβασιλιά (1524) και κυβερνήτης της Βιντιγκουέιρα (1519). Ο Βάσκο ντα Γκάμα παρέμεινε κορυφαία παγκόσμια φυσιογνωμία στον τομέα των ναυτικών ανακαλύψεων, αμέτρητα έπη έγραψαν για τον τιμήσουν και γιόρτασαν τα κατορθώματα του με πανηγυρικές εκδηλώσεις. Ο Πορτογάλος επικός ποιητής Λουίς δε Καμόες έγραψε το έργο "Οι Λουσιάδες" για να τιμήσει τον Βάσκο ντε Γκάμα. Το πρώτο του ταξίδι στην Ινδία θεωρείται καθοριστικό στην παγκόσμια ιστορία και η αρχή της θαλασσοκρατορίας.[9] Τον Μάρτιο του 2016 ανακαλύφθηκαν εκατοντάδες υπολλείματα του θρυλικού πλοίου του Βάσκο ντε Γκάμα "Εσμεράλντα" έξω από την ακτή του Ομάν.[10]

ΠΗΓΕΣ

Οι πηγές είναι από την Βικιπαίδεια