Updated on April 8, 2024
Ορισμένες χρήσιμες συμβουλές προς «ναυτιλομένους στους ωκεανούς του Διαδικτύου» (ΜΠΑΜΠΗ)
Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Το διαδίκτυο ενδεχομένως αποτελεί σήμερα την κύρια πηγή πληροφόρησης για πολλούς νέους ανθρώπους στην Ευρώπη. Όπως φορές χρησιμοποιείται απευθείας ως εργαλείο αναζήτησης και όπως φορές οι πληροφορίες ανακύπτουν σε κάποια στιγμή «κοινωνικοποίησης» ή στη διάρκεια άλλων δραστηριοτήτων. Και όπως δύο περιπτώσεις, είναι σημαντικό οι χρήστες να μπορούν να καταλαβαίνουν, να αναλύουν, να αξιολογούν και να επαληθεύουν τόσο το προφανές περιεχόμενο όσο και κάθε τυχόν κρυφό μήνυμα. Αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό, όταν συναντάμε εκφράσεις μίσους. Το σύνολο των δεξιοτήτων και των γνώσεων που χρειάζονται οι νέοι άνθρωποι, προκειμένου να μπορούν να εντοπίσουν και να επεξεργαστούν την πληροφορία, αποτελεί μια πτυχή του γραμματισμού στα ΜΜΕ ή, στο πλαίσιο συγκεκριμένα του ηλεκτρονικού κόσμου, του διαδικτυακού γραμματισμού. Εντούτοις, ο διαδικτυακός γραμματισμός εκτείνεται πέρα από το πεδίο συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών, με αποτέλεσμα να υπάρχει πληθώρα άλλων δεξιοτήτων και εργαλείων που είναι ιδιαίτερα σημαντικά όταν προετοιμάζουμε όπως νέους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα όπως ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Κάποια από αυτά αφορούν όπως πιο τεχνικές πτυχές του διαδικτύου, ενώ κάποια άλλα εστιάζουν στη δημοσίευση και το μοίρασμα περιεχομένου.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΜΙΣΟΥΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Το πρώτο βήμα στη μάχη ενάντια στη διαδικτυακή ρητορική μίσους είναι η ικανότητα να την αναγνωρίζουμε όταν τη συναντάμε. Αυτό προϋποθέτει να γνωρίζουμε τι συνιστά ρητορική μίσους και πώς να εκτιμούμε τον πιθανό όπως αντίκτυπο. Παράλληλα, μπορεί να προϋποθέτει βαθύτερη κατανόηση των «κρυφών» μηνυμάτων, καθώς και την ικανότητα να εντοπίζουμε τη μεροληψία και την προκατάληψη, όταν αυτά απλά υπαινίσσονται.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Ο όγκος των πληροφοριών που υπάρχουν στο διαδίκτυο είναι τεράστιος και οι νέοι/νέες χρειάζονται δεξιότητες που να όπως επιτρέπουν να μην αποδέχονται με την πρώτη όλα όσα συναντούν. Αυτό ισχύει κυρίως για πληροφορίες που είναι ψευδείς ή προέρχονται από ελλιπείς πηγές και που καλλιεργούν την προκατάληψη σε βάρος συγκεκριμένων ομάδων. Οι χρήστες πρέπει να μπορούν να εντοπίζουν πιθανά λάθη στην επιχειρηματολογία και να κατανοούν πόσο σημαντικό είναι να ελέγχουμε τα στοιχεία και να ακούμε και την άλλη πλευρά, τουλάχιστον σε περιπτώσεις που μπορεί κάποιος να πληγωθεί.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΟΠΩΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
- Τι λέει;
- Υπάρχουν κρυφά μηνύματα;
- Ποια είναι τα επιχειρήματα;
- Ποια είναι τα αποδεικτικά στοιχεία;
- Ποιες επιπρόσθετες πληροφορίες χρειάζομαι;
- Είναι αλήθεια;
- Υπάρχει μεροληψία ή προκατάληψη;
Χρήσιμες συμβουλές: ελέγχουμε την επιχειρηματολογία
- Αναφέρονται οι πηγές για όπως ισχυρισμούς που εμπεριέχονται ή βασίστηκαν τα επιχειρήματα στην «κοινή λογική»;
- Κατονομάζονται οι πηγές; Είναι αναγνωρισμένες ως έγκυρες πηγές για το συγκεκριμένο θέμα;
- Τα επιχειρήματα είναι ακράδαντα ή μήπως υπάρχουν και όπως πιθανές εξηγήσεις;
- Τα επιχειρήματα βασίζονται σε γεγονότα ή σε συναισθήματα, παραδοσιακές πεποιθήσεις ή σε κάποια μοναδική πιθανή εξήγηση;
- Υπάρχει περίπτωση να εξακριβωθούν τα γεγονότα ή τα επιχειρήματα που παρουσιάζονται;
- Γίνονται γενικεύσεις για άτομα ή ομάδες ατόμων;
- Μήπως κάποια γενίκευση είναι ρατσιστική ή ενέχει διάκριση;
- Είναι δυνατό να υπάρχουν και όπως οπτικές γωνίες. Θα μπορούσαν να ακυρώνουν το επιχείρημα;
- Οι ισχυρισμοί χρησιμοποιούν επιχειρήματα ad hominem, δηλαδή επιχειρήματα που επιτίθενται στην αντίθετη πλευρά με βάση το ποιοι είναι αντί για το τι λένε;
- Το ύφος όπως παρουσίασης, για παράδειγμα η χρήση εντυπωσιακών εικόνων ή πολυμέσων, αυξάνει την πειστικότητα του επιχειρήματος;
ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ
Χρήσιμες συμβουλές: ελέγχουμε το κύρος
- Ο ιστότοπος όπως έχει τον σεβασμό των άλλων ως πηγή πληροφοριών ή απόψεων; Έχουν άλλοι ιστότοποι συνδέσμους όπως αυτόν;
- Είναι ξεκάθαρη η ταυτότητα των ιδιοκτητών και των συγγραφέων στον ιστότοπο; Γιατί θα πρέπει να όπως εμπιστευτούμε;
- Τι λέει ο ιστότοπος ότι προσπαθεί να κάνει;
- Είναι πιθανό να είναι μεροληπτικός ο ιστότοπος, λόγω όπως τοποθεσίας του, όπως ταυτότητας των συγγραφέων του ή όσων λέει για την αποστολή του;
- Παρουσιάζονται πάνω από μία απόψεις σε αυτόν τον ιστότοπο;
- Πόσο συχνά ενημερώνεται, έχει πρόσφατο περιεχόμενο;
- Παρόμοιο περιεχόμενο μπορεί να βρεθεί και σε όπως (αξιοσέβαστους) ιστότοπους;
- Υπάρχει πιθανή σύγκρουση συμφερόντων, όπως κάποια σχέση με εμπορικά συμφέροντα ή κάποια πολιτική παράταξη;
- Δίδονται πηγές και αναφορές για το περιεχόμενο που δημοσιεύεται στον ιστότοπο;
- Έχει πολιτική για περιεχόμενο με μηνύματα ρατσισμού ή διακρίσεων;
Πώς αντιμετωπίζει τέτοιο περιεχόμενο, αλλά και πώς αντιδρά σε διαμαρτυρίες;
Πηγή: