ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΜΟΥ - 4ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ-MAXH TΩΝ ΔΕΡΒΕΒΑΚΙΩΝ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ 

Ο  Θεόδωρος Κολοκοτρώνης  ήταν ηγετική μορφή της Ελληνικής  Επανάστασης, που έδρασε στην  Πελοπόννησο και εξ αυτού του λογού είναι γνωστός και ως "Γέρος του Μωριά"

 Γεννήθηκε  στο Ραμοβούνι, Μεσσηνία, 3 Απριλίου 1770  ήταν γιος του κλεφτοκαπετάνιου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι  Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκης, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας.

 Το  1780 ήταν 10 ετών, όταν ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους, ένα γεγονός που σημάδεψε τη ζωή του. Στα  17 του έγινε οπλαρχηγός του Λεονταρίου, το 1806, κατά τη διάρκεια του μεγάλου διωγμού  των κλεφτών από τους κατακτητές, κατόρθωσε να διασωθεί και τα καταφύγει στην Ζάκυνθο. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία  και στις αρχές του 1821 αποβιβάστηκε στη Μανή για να λάβει μέρος στον επικείμενο Αγώνα.

Πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Αγώνα, όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821), στην άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822), όπου διέσωσε τον Αγώνα στην Πελοπόννησο, αφού πρυτάνευσαν η ευφυΐα και η τόλμη του στρατηγικού του νου. Οι επιτυχίες αυτές τον ανέδειξαν σε αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου. Στη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου, πολλές φορές προσπάθησε να αμβλύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στους αντιπάλους, αλλά παρόλα αυτά δεν απέφυγε τη ρήξη. Μετά από ένοπλες συγκρούσεις, ο ίδιος και ο γιος του συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν στο Ναύπλιο.

Τα τελευταία χρονιά της ζωής του, ο Κολοκοτρώνης  τα πέρασε στην Αθήνα, πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 4 Φεβρουάριου του 1843, λίγο μετά την επιστροφή  στο σπίτι του από δεξίωση στα Ανάκτορα.

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ 

Η Μάχη των Δερβενακίων, γνωστή και ως Σφαγή του Δράμαλη, ήταν μία από τις σημαντικότερες μάχες που πραγματοποιήθηκαν κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες και μεγάλη  καταστροφή των   οθωμανικών δυνάμεων υπό τον αρχιστράτηγο Μαχμούτ πασά Δράμαλη. Η μάχη αυτή δόθηκε στις 26 Ιουλίου 1822, σε δύο από τα τέσσερα μικρά ορεινά περάσματα (δερβενάκια), μεταξύ Κορίνθου και κοιλάδας Άργους, εξ ου και η ονομασία της.

Ο  Δράμαλης, φθάνοντας με 30.000 άνδρες του στην Πελοπόννησο, κατέλαβε αμαχητί τον Ακροκόρινθο. Εκεί, παρά την αντίθετη συμβουλή του Γιουσούφ Πασά, αποφάσισε να εισβάλει με όλον τον στρατό του στην αργολική πεδιάδα, υπολογίζοντας και στη βοήθεια του τουρκικού στόλου. Στις 13 Ιουλίου, κατέλαβε την πόλη του Άργους.

Οι Έλληνες ενέκριναν το σχέδιο του Κολοκοτρώνη να καταληφθούν καίριες θέσεις για να αποκλειστεί ο Δράμαλης στην Αργολίδα, να απασχοληθεί ο Δράμαλης με την πολιορκία του κάστρου του Άργους για να χάσει χρόνο, να εφαρμόσουν τακτική «καμμένης γης», καταστρέφοντας τα σπαρτά της επαρχίας ώστε να εξολοθρευθούν οι Τούρκοι από λιμό.

Μέρα με τη μέρα ο οθωμανικός στρατός άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά επισιτιστικά προβλήματα και αρρώστιες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο Δράμαλης άρχισε να σκέπτεται  την επάνοδο του  στην Κόρινθο .

Στις 26 Ιουλίου ο Δράμαλης αποφάσισε να επιστρέψει προσωρινά στην Κόρινθο και κινήθηκε προς τα Δερβενάκια.  Ο Κολοκοτρώνης έπιασε το στενό των Δερβενακίων,  όταν οι Τούρκοι μπήκαν στον στενό πέρασμα και έφτασαν στην έξοδο δεχτήκαν τα πύρα των κρυμμένων Ελλήνων .

Η μάχη κράτησε μέχρι αργά τη νύχτα και οι Τούρκοι είχαν τρομακτικές απώλειες, σε ανθρώπους, ζώα και υλικά.

Η καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη ολοκληρώθηκε στη μάχη του Αγιονορίου, στις 28 Ιουλίου 1822. Έτσι, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στάθηκε ο οργανωτής και κύριος αυτουργός αυτής της νίκης που έσωσε την Επανάσταση και εξασφάλισε την ελευθερία στη νεότερη Ελλάδα.

Η Μαντώ Μαυρογένους.

Η Μαντώ Μαυρογένους γεννήθηκε το 1796 στην Τεργέστη και πέθανε το 1848 στην Πάρο.  Ήταν Ελληνίδα αγωνίστρια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Για την συνολική της προσφορά στον αγώνα, τιμήθηκε μετά το θάνατό της, από την Ελληνική Πολιτεία με τον βαθμό της Αντιστράτηγου. Ήταν μία από τις πιο σημαντικές αγωνίστριες της επανάστασης του 1821. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Με την έναρξη της Επανάστασης, η Μαντώ έσπευσε στη Μύκονο και πρωτοστάτησε στην εξέγερση των κατοίκων του νησιού. Διέθεσε μεγάλα χρηματικά ποσά για τον εξοπλισμό και την επάνδρωση πλοίων. Η Μαντώ απηύθυνε έκκληση στις γυναίκες του Παρισιού και του διαφωτισμού στην Ευρώπη ώστε να πάρουν το μέρος των Ελλήνων.

Καταστροφή της Χίου.

Η καταστροφή της Χίου έγινε στις 30 Μαρτίου το 1822.Οι αντιμαχόμενοι ήταν οι Έλληνες επαναστάτες εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.Αρχηγός των οθωμανών Τούρκων ήταν ο Καρά Αλής.Στο νησί έφτασαν 7.000 ενισχύσεις συν οι Τούρκοι του νησιού.42.000 νεκροί Έλληνες  και 52.000 πουλήθηκαν ως σκλάβοι.Τη σφαγή της Χίου την ζωγράφισε ο Ευγένιος Ντελακρουά.

Η μάχη στο Μανιάκι

Η μάχη στο Μανιάκι έλαβε χώρα την 20η Μαΐου 1825 και είχε νικηφόρα έκβαση για τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ Πασά. Ο Παπαφλέσσας συγκέντρωσε περί τους 1.500 άνδρες και οχύρωσε το ορεινό χωριό Μανιάκι της δυτικής Μεσσηνίας. Ο Ιμπραήμ με 3.000 ιππείς και πεζούς επιτέθηκε στους άνδρες του Παπαφλέσσα, από τους οποίους οι περισσότεροι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους στη θέα του στρατού των Αιγυπτίων. Ο Παπαφλέσσας με τους άνδρες του έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας ηρωικά, γενναία και θαρραλέα. Μετά τη νίκη στο Μανιάκι, ο Ιμπραήμ κατέβαλε την Μεσσηνία και εισέβαλε στην Τριπολιτσά.

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα

Η Λασκαρίνα "Μπουμπουλίνα" Πινότση γεννήθηκε στης 11 Μαΐου του 1771 στην Κωνσταντινούπολη κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις φυλακές και πέθανε στης 22 Μαΐου το 1825 (54 ετών) στης Σπέτσες. Έδωσε μάχη (Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821) στην Πολιορκία της Μονεμβασιάς, στην Άλωση της Τριπολιτσάς και στην Κατάληψη του Παλαμηδίου. Ήταν Ελληνίδα ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Πιθανότατα, υπήρξε η πιο σπουδαία γυναίκα που έλαβε μέρος στην επανάσταση. Μετά θάνατον, έλαβε τιμητικά από την Ελληνική Πολιτεία το βαθμό της Υποναυάρχου. Πολέμησε ηρωικά το 1821.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ

Γεννήθηκε το 1793 στα Ψαρά. Έμεινε πολύ μικρός ορφανός από πατέρα και έτσι άρχισε να δουλεύει σε πλοία συγγενών του. Έγινε καπετάνιος σε ηλικία 20 ετών. Όταν  ξέσπασε η επανάσταση στη Μολδαβία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, πήρε μέρος στον πρώτο «πολεμικό στόλο» των Ψαριανών με αρχηγό Νικολή Αποστόλη.  Μετά την ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας ΤΟ 1822 ο Κανάρης ήταν ήρωας της Επανάστασης και συνέχισε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα τον αγώνα. Ήταν ένα από τα λίγα πρόσωπα στα οποία είχε εμπιστοσύνη ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της ανεξάρτητης Ελλάδος, και του ανέθεσε αξιώματα. Αργότερα  ασχολήθηκε με την πολιτική και έγινε πολλές φορές υπουργός Ναυτικών. Στις 2/9/1877 πέθανε  από ανακοπή καρδιάς, ενώ ήταν πρωθυπουργός. Αρκετά χρόνια έζησε και στην περιοχή της Κυψέλης.

Ανδρέας Βώκος

Ανδρέας Βώκος, γνωστότερος με το ψευδώνυμο Ανδρέας Μιαούλης  ήταν Έλληνας καραβοκύρης, πολιτικός και ναύαρχος που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθώς και στην μετέπειτα πολιτική ζωή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Ασχολήθηκε με τη ναυτιλία αποκτώντας σημαντική περιουσία ενώ κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 ανέλαβε την αρχηγία του ελληνικού στόλου συμμετέχοντας με επιτυχία σε πλήθος ναυμαχιών. Αρχικά ανέλαβε την αρχηγία του στόλου της Ύδρας και εν συνεχεία την αρχηγία του ελληνικού στόλου. Υπό την διοίκησή του ο ελληνικός στόλος συμμετείχε νικηφόρα στις ναυμαχίες των Πατρών, των Σπετσών, της Σάμου, του Γέροντα, της Μεθώνης και του κάβο Μπαμπά ενώ ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η συμβολή του στον εφοδιασμό της πόλεως του Μεσολογγίου κατά την πολιορκία της τελευταίας. Στη Ναυμαχία του Γέροντα ή της Μανδαλιάς ο Ανδρέας Μιαούλης διοικούσε τον ελληνικό στόλο, που συνεπικουρούνταν από πυρπολικά της Ύδρας και των Σπετσών.

Το έθιμο των Φανών στην Κοζάνη

Το χαρακτηριστικό της κοζανίτικης αποκριάς είναι οι Φανοί. Είναι φωτιές που ανάβουν στις γειτονιές της πόλης και γύρω τους στήνεται ένα γλέντι με χορό και προπαντός τραγούδι.
Οι Φανοί της Κοζάνης στηρίζονται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων της, οι οποίοι τους ετοιμάζουν και πρωτοστατούν στο γλέντι με τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια υπό τους ήχους των πνευστών και των χάλκινων.
Οι Φανοί σε όλη την πόλη, ανάβουν κατά τις 8 το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς κι αμέσως οι άνθρωποι της γειτονιάς ξεκινούν το τραγούδι και το χορό γύρω τους. Το κέφι αρχίζει να ανεβαίνει ,το κρασί ρέει άφθονο ,οι παραδοσιακές κοζανίτικες πίτες, τα γνωστά <>, κυκλοφορούν παντού και ο κύκλος γύρω απ’ το βωμό μεγαλώνει. Στην αρχή λέγονται τραγούδια της αγάπης και του έρωτα , και ορισμένα εμπνευσμένα από τα κατορθώματα κατά την Επανάσταση.
Τα πιο τολμηρά λέγονται στη συνέχεια , είναι σκωπτικά και διακωμωδούν άνδρες και γυναίκες. Υπάρχουν όμως και κάποια που είναι μόνο για μεγάλους , τα λεγόμενα <>,, όπως τα λένε στην Κοζάνη . Είναι πολύ αθυρόστομα και τραγουδιούνται αργά το βράδυ , <>. Αυτή είναι η στιγμή σε όλη τη διάρκεια των αποκριάτικων εκδηλώσεων στην Κοζάνη.
Στο τραγούδι των Φανών κυρίαρχος είναι ο ρόλος του κορυφαίου τραγουδιστή , ο οποίος τραγουδά συγκεκριμένα τραγούδια που λέγονται μόνο στο εορταστικό δωδεκαήμερο και την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς . Οι παρευρισκόμενοι σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από τη φωτιά και τον κορυφαίο τραγουδιστή και με ρυθμό επαναλαμβάνουν τα λόγια του υπό το χτύπημα των χεριών τους.
Την Κυριακή της Αποκριάς, το μεσημέρι , γίνεται η παρέλαση των αρμάτων που έχουν ετοιμάσει οι άνθρωποι των Φανών , με έντονα στοιχεία κοινωνικής και πολιτικής σάτιρας . Το έθιμο επιβάλλει ο δήμαρχος να δίνει το έναυσμα της γιορτής με το άναμμα του Φανού στην κεντρική πλατεία και στη συνέχεια , ο ίδιος , υπό τους ήχους των πνευστών και χάλκινων , θα χορέψει τον πιο γνωστό αποκριάτικο σκοπό της περιοχής.

https://YouTube.be/00WadV1-yNk

Οι Τζαμάλες

Τζαμάλες(ενικός:τζαμάλα) είναι ο ιδιότυπος συνοικιακός εορτασμός της αποκριάς που αναβιώνει κάθε χρόνο στα Γιάννενα. Στην πλατεία της κάθε συνοικίας μέσα σε έναν κύκλο από άμμο, τοποθετούνται κούτσουρα και μικροί κορμοί δέντρων και ανάβεται φωτιά που καίει μέχρι το πρωί της Καθαράς Δευτέρας. Γύρω από τις τζαμάλες, σύμφωνα με τι έθιμο, στήνεται ένα μεγάλο ολονύκτιο γλέντι με χορό, κρασί και ζεστή φασολάδα. Οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν γύρω τους, σε διπλές και τριπλές σειρές μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Οι συνοικίες έτσι συναγωνίζονται για το ποια γειτονιά θα κάνει την καλύτερη αποκριάτικη γιορτή.

Κάθε γειτονιά των Ιωαννίνων και κάθε χωριό του Νομού Ιωαννίνων έχει την δική του Τζαμάλα. Οι πιο δημοφιλής Τζαμάλες είναι της Καραβατιάς, του κάστρου, στα Λακκώματα, Πλατανάκια, η Λούτσα. Η δημοφιλέστερη από τους επισκέπτες και τους ντόπιους και η φωτιά μέσα στο κάστρο, από νωρίς το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ οι νέες και οι νέοι χορεύουν αρχικά παραδοσιακούς χορούς και αργότερα μετατρέπουν την περιοχή σε υπαίθριο κλαμπ.
Η λέξη Τζαμάλα προέρχεται από την αντίστοιχη αραβική λέξη που σημαίνει καμήλα . Γι' αυτό, ιστορικά, στα λαϊκά δρώμενα του εθίμου της Τζαμάλας, τα οποία αποτελούν επί της ουσίας, μορφές λαϊκού θεάτρου, απαντά πάντοτε η μεταμφίεση της καμήλας με μόνιμο συνοδό τον τζαμαλάρη.

Το έθιμο ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία των ζωομορφικών μεταμφιέσεων των Βαλκανίων , όπου κυριαρχούν η καμήλα και η αρκούδα και σχετίζονται με τη γονιμότητα. Εντάσσεται στα δρώμενα που, κατά την λαϊκή παράδοση, περιλαμβάνουν μαγικής υφής τελετουργικές πράξεις που παραμπέμπουν στον συμβολισμό της σποράς και της βλάστησης της γης.

Η μεταμφίεση της καμήλας, ιστορικά, είναι γνωστή σε όλη τη Ν.Α Ευρώπη ως και την Αυστρία και εντάσσεται στα δρώμενα και μασκαρέματα της Αποκριάς. Ωστόσο στον χώρο της Θράκης, το έθιμο της Τζαμάλας αρκετά νωρίς ξέφυγε από την καρναβαλική του υφή και συνδέθηκε με πανάρχαιος δοξασίες, έθιμα, δρώμενα και τελετουργικά αγροτικής μαγείας. Η μεταμφίεση της καμήλας κατά την περίοδο των Αποκριών παρέμεινε στον Πόντο, τη Δυτική Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Αυστρία και τη Σλοβενία, ενώ σε αλλαγές περιοχές, όπως στην Πετρούσα Δράμας, η μεταμφίεση απαντά στην περίοδο του Δωδεκαήμερο 7-8 Ιανουαρίου.

Ένα βίντεο από τις Τζαμάλες.