ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΜΟΥ - 4ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ

Καταστροφή της Χίου.

Η καταστροφή της Χίου έγινε στις 30 Μαρτίου το 1822.Οι αντιμαχόμενοι ήταν οι Έλληνες επαναστάτες εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.Αρχηγός των οθωμανών Τούρκων ήταν ο Καρά Αλής.Στο νησί έφτασαν 7.000 ενισχύσεις συν οι Τούρκοι του νησιού.42.000 νεκροί Έλληνες  και 52.000 πουλήθηκαν ως σκλάβοι.Τη σφαγή της Χίου την ζωγράφισε ο Ευγένιος Ντελακρουά.

Η μάχη στο Μανιάκι

Η μάχη στο Μανιάκι έλαβε χώρα την 20η Μαΐου 1825 και είχε νικηφόρα έκβαση για τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ Πασά. Ο Παπαφλέσσας συγκέντρωσε περί τους 1.500 άνδρες και οχύρωσε το ορεινό χωριό Μανιάκι της δυτικής Μεσσηνίας. Ο Ιμπραήμ με 3.000 ιππείς και πεζούς επιτέθηκε στους άνδρες του Παπαφλέσσα, από τους οποίους οι περισσότεροι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους στη θέα του στρατού των Αιγυπτίων. Ο Παπαφλέσσας με τους άνδρες του έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας ηρωικά, γενναία και θαρραλέα. Μετά τη νίκη στο Μανιάκι, ο Ιμπραήμ κατέβαλε την Μεσσηνία και εισέβαλε στην Τριπολιτσά.

ΠΑΠΑΦΛEΣΣΑΣ (ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ)

Ο Γρηγόριος Δικαίος γνωστός ως Παπαφλέσσας ήταν Έλληνας κληρικός , πολιτικός και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στην Πολιανή Μεσσηνίας το 1788. Μόνασε το 1816 στο μοναστήρι της Παναγιάς της Βελανιδιάς στην Καλαμάτα. Αργότερα χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης  στην Κωνσταντινούπολη και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αναγνωσταρά. Πέθανε στις 20 Μαΐου του 1825 στη μάχη στο Μανιάκι.

Παλαιών Πατρών Γερμανός – Έναρξη επανάστασης στην Ελλάδα

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός (Δημητσάνα Αρκαδίας,  25 Μαρτίου 1771,  Ναύπλιο   30 Μαΐου 1826 ) ήταν Έλληνας ιεράρχης της ορθόδοξης εκκλησίας,  μητροπολίτης, Μέλος της Φιλικής Εταιρείας   και ένας από τους πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 με διπλωματική και πολιτιστική δράση. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Γκότζιας. Τα Μάρτιο του 1806 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών και το Μάϊο του ίδιου χρόνου γύρισε στην Πελοπόννησο όπου και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και με τη σειρά του μύησε αρκετούς μητροπολίτες, κληρικούς και οπλαρχηγούς. Στις 13 Μαρτίου του 1821 ευλόγησε τη σημαία της Επανάστασης στη μονή της Αγίας Λαύρας. Την 25^η Μαρτίου την ύψωσε στην Πάτρα και όρκισε τους επαναστάτες στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου.

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα

Η Λασκαρίνα "Μπουμπουλίνα" Πινότση γεννήθηκε στης 11 Μαΐου του 1771 στην Κωνσταντινούπολη κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις φυλακές και πέθανε στης 22 Μαΐου το 1825 (54 ετών) στης Σπέτσες. Έδωσε μάχη (Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821) στην Πολιορκία της Μονεμβασιάς, στην Άλωση της Τριπολιτσάς και στην Κατάληψη του Παλαμηδίου. Ήταν Ελληνίδα ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Πιθανότατα, υπήρξε η πιο σπουδαία γυναίκα που έλαβε μέρος στην επανάσταση. Μετά θάνατον, έλαβε τιμητικά από την Ελληνική Πολιτεία το βαθμό της Υποναυάρχου. Πολέμησε ηρωικά το 1821.

ΑΛΕΥΡΟΜΟΥΤΖΟΥΡΟΜΑΤΑ–ΓΑΛΑΞΙΔΙ

Μπόλικο αλεύρι, φούμο, ό,τι άλλο παρόμοιο μπορείτε να σκεφτείτε και… πυρ! Ο «αλευροπόλεμος», τα αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι ξεκινούν το απομεσήμερο της Καθαράς Δευτέρας και είναι η κορύφωση των εορτών της Αποκριάς. Μικροί και μεγάλοι, νέοι και… μεγαλύτεροι, καλυμμένοι με τις ολόσωμες φόρμες, μάσκες, μαντήλια, καπέλα και τα σακιά με τα «πολεμοφόδια» στα χέρια κατεβαίνουν τα στενά δρομάκια του Γαλαξιδίου, πετώντας ο ένας στον άλλο  αλεύρι και χαρτοπόλεμο, μέχρι να γίνουν όλοι και όλα πολύχρωμοι! Δεν υπάρχουν γνωστοί και άγνωστοι εδώ, στα αλευρομουτζουρώματα είναι όλοι μια παρέα!

Προορισμός το λιμάνι, όπου η «μάχη» κορυφώνεται μέχρι το βράδυ, που οι κατάκοποι «πολεμιστές» μετακινούνται προς τα αυτοσχέδια γλέντια στις πλατείες και τα στενά. Η μουσική στα αλευρομουτζουρώματα βέβαια δεν σταματάει λεπτό κι εκτός από τα γνωστά καρναβαλικά, εδώ κυρίαρχο ρόλο έχουν οι κουδούνες, καραμούζες και νταούλια συνοδεύουν το κομβόι,ενώ ανάμεσα στους συμμετέχοντες, θα δείτε και ξεχαρβαλωμένα, βαμμένα αυτοκίνητα, τα «άρματα», που τους μεταφέρουν! Τα αλευρομουτζουρώματα δεν σταματούν αν δεν βαφτεί το λιμάνι, ακόμα και η θάλασσα δηλαδή, πολύχρωμο, όπως και όλοι όσοι βρίσκονται εδώ.

Υπάρχουν αναφορές από το 1801 για το έθιμο. Ο Ιρλανδός περιηγητής Έντουαρντ Ντόντουελ περιγράφει ότι οι Γαλαξιδιώτες, παρά τη σκλαβιά τους, έδειχναν μεγάλο ζήλο στην προετοιμασία του. Ο Ευθύμιος Γουργούρης στο βιβλίο του << Το Γαλαξείδι στον καιρό των καραβιών>> αναφέρει ότι τα αλευρομουτζουρώματα είναι πολύ παλιότερα << από την εποχή των καραβιών>>. Η παράδοση υποστηρίζει ότι οι Γαλαξιδιώτες θαλασσοπόροι είδαν σε πόλη της Σικελίας παρόμοιες ομαδικές λαϊκές γιορτές, ενώ κατ΄ άλλους οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στο Βυζάντιο, στους γελωτοποιούς του Ιπποδρόμου που ζωγράφιζαν τα πρόσωπά τους.

Όπως και να ‘χει, το σημερινό Γαλαξίδι συνεχίζει με μεγάλη ευχαρίστηση την παράδοση και είναι σίγουρο πως αν βρεθείτε εδώ εκείνες τις ημέρες θα διασκεδάσετε με τα αλευρομουτζουρώματα… μέχρι τελικής πτώσης!

Δεν χρειάζεται να φροντίσετε για πολεμοφόδια, καθώς το αλεύρι είναι προσφορά του δήμου, ενώ φόρμες και άλλου είδους εξαρτήματα «πανοπλίας» θα βρείτε στα μαγαζάκια της πόλης.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ

Γεννήθηκε το 1793 στα Ψαρά. Έμεινε πολύ μικρός ορφανός από πατέρα και έτσι άρχισε να δουλεύει σε πλοία συγγενών του. Έγινε καπετάνιος σε ηλικία 20 ετών. Όταν  ξέσπασε η επανάσταση στη Μολδαβία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, πήρε μέρος στον πρώτο «πολεμικό στόλο» των Ψαριανών με αρχηγό Νικολή Αποστόλη.  Μετά την ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας ΤΟ 1822 ο Κανάρης ήταν ήρωας της Επανάστασης και συνέχισε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα τον αγώνα. Ήταν ένα από τα λίγα πρόσωπα στα οποία είχε εμπιστοσύνη ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της ανεξάρτητης Ελλάδος, και του ανέθεσε αξιώματα. Αργότερα  ασχολήθηκε με την πολιτική και έγινε πολλές φορές υπουργός Ναυτικών. Στις 2/9/1877 πέθανε  από ανακοπή καρδιάς, ενώ ήταν πρωθυπουργός. Αρκετά χρόνια έζησε και στην περιοχή της Κυψέλης.

Ανδρέας Βώκος

Ανδρέας Βώκος, γνωστότερος με το ψευδώνυμο Ανδρέας Μιαούλης  ήταν Έλληνας καραβοκύρης, πολιτικός και ναύαρχος που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθώς και στην μετέπειτα πολιτική ζωή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Ασχολήθηκε με τη ναυτιλία αποκτώντας σημαντική περιουσία ενώ κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 ανέλαβε την αρχηγία του ελληνικού στόλου συμμετέχοντας με επιτυχία σε πλήθος ναυμαχιών. Αρχικά ανέλαβε την αρχηγία του στόλου της Ύδρας και εν συνεχεία την αρχηγία του ελληνικού στόλου. Υπό την διοίκησή του ο ελληνικός στόλος συμμετείχε νικηφόρα στις ναυμαχίες των Πατρών, των Σπετσών, της Σάμου, του Γέροντα, της Μεθώνης και του κάβο Μπαμπά ενώ ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η συμβολή του στον εφοδιασμό της πόλεως του Μεσολογγίου κατά την πολιορκία της τελευταίας. Στη Ναυμαχία του Γέροντα ή της Μανδαλιάς ο Ανδρέας Μιαούλης διοικούσε τον ελληνικό στόλο, που συνεπικουρούνταν από πυρπολικά της Ύδρας και των Σπετσών.

Το έθιμο των Φανών στην Κοζάνη

Το χαρακτηριστικό της κοζανίτικης αποκριάς είναι οι Φανοί. Είναι φωτιές που ανάβουν στις γειτονιές της πόλης και γύρω τους στήνεται ένα γλέντι με χορό και προπαντός τραγούδι.
Οι Φανοί της Κοζάνης στηρίζονται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων της, οι οποίοι τους ετοιμάζουν και πρωτοστατούν στο γλέντι με τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια υπό τους ήχους των πνευστών και των χάλκινων.
Οι Φανοί σε όλη την πόλη, ανάβουν κατά τις 8 το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς κι αμέσως οι άνθρωποι της γειτονιάς ξεκινούν το τραγούδι και το χορό γύρω τους. Το κέφι αρχίζει να ανεβαίνει ,το κρασί ρέει άφθονο ,οι παραδοσιακές κοζανίτικες πίτες, τα γνωστά <>, κυκλοφορούν παντού και ο κύκλος γύρω απ’ το βωμό μεγαλώνει. Στην αρχή λέγονται τραγούδια της αγάπης και του έρωτα , και ορισμένα εμπνευσμένα από τα κατορθώματα κατά την Επανάσταση.
Τα πιο τολμηρά λέγονται στη συνέχεια , είναι σκωπτικά και διακωμωδούν άνδρες και γυναίκες. Υπάρχουν όμως και κάποια που είναι μόνο για μεγάλους , τα λεγόμενα <>,, όπως τα λένε στην Κοζάνη . Είναι πολύ αθυρόστομα και τραγουδιούνται αργά το βράδυ , <>. Αυτή είναι η στιγμή σε όλη τη διάρκεια των αποκριάτικων εκδηλώσεων στην Κοζάνη.
Στο τραγούδι των Φανών κυρίαρχος είναι ο ρόλος του κορυφαίου τραγουδιστή , ο οποίος τραγουδά συγκεκριμένα τραγούδια που λέγονται μόνο στο εορταστικό δωδεκαήμερο και την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς . Οι παρευρισκόμενοι σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από τη φωτιά και τον κορυφαίο τραγουδιστή και με ρυθμό επαναλαμβάνουν τα λόγια του υπό το χτύπημα των χεριών τους.
Την Κυριακή της Αποκριάς, το μεσημέρι , γίνεται η παρέλαση των αρμάτων που έχουν ετοιμάσει οι άνθρωποι των Φανών , με έντονα στοιχεία κοινωνικής και πολιτικής σάτιρας . Το έθιμο επιβάλλει ο δήμαρχος να δίνει το έναυσμα της γιορτής με το άναμμα του Φανού στην κεντρική πλατεία και στη συνέχεια , ο ίδιος , υπό τους ήχους των πνευστών και χάλκινων , θα χορέψει τον πιο γνωστό αποκριάτικο σκοπό της περιοχής.

https://YouTube.be/00WadV1-yNk

Οι Τζαμάλες

Τζαμάλες(ενικός:τζαμάλα) είναι ο ιδιότυπος συνοικιακός εορτασμός της αποκριάς που αναβιώνει κάθε χρόνο στα Γιάννενα. Στην πλατεία της κάθε συνοικίας μέσα σε έναν κύκλο από άμμο, τοποθετούνται κούτσουρα και μικροί κορμοί δέντρων και ανάβεται φωτιά που καίει μέχρι το πρωί της Καθαράς Δευτέρας. Γύρω από τις τζαμάλες, σύμφωνα με τι έθιμο, στήνεται ένα μεγάλο ολονύκτιο γλέντι με χορό, κρασί και ζεστή φασολάδα. Οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν γύρω τους, σε διπλές και τριπλές σειρές μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Οι συνοικίες έτσι συναγωνίζονται για το ποια γειτονιά θα κάνει την καλύτερη αποκριάτικη γιορτή.

Κάθε γειτονιά των Ιωαννίνων και κάθε χωριό του Νομού Ιωαννίνων έχει την δική του Τζαμάλα. Οι πιο δημοφιλής Τζαμάλες είναι της Καραβατιάς, του κάστρου, στα Λακκώματα, Πλατανάκια, η Λούτσα. Η δημοφιλέστερη από τους επισκέπτες και τους ντόπιους και η φωτιά μέσα στο κάστρο, από νωρίς το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ οι νέες και οι νέοι χορεύουν αρχικά παραδοσιακούς χορούς και αργότερα μετατρέπουν την περιοχή σε υπαίθριο κλαμπ.
Η λέξη Τζαμάλα προέρχεται από την αντίστοιχη αραβική λέξη που σημαίνει καμήλα . Γι' αυτό, ιστορικά, στα λαϊκά δρώμενα του εθίμου της Τζαμάλας, τα οποία αποτελούν επί της ουσίας, μορφές λαϊκού θεάτρου, απαντά πάντοτε η μεταμφίεση της καμήλας με μόνιμο συνοδό τον τζαμαλάρη.

Το έθιμο ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία των ζωομορφικών μεταμφιέσεων των Βαλκανίων , όπου κυριαρχούν η καμήλα και η αρκούδα και σχετίζονται με τη γονιμότητα. Εντάσσεται στα δρώμενα που, κατά την λαϊκή παράδοση, περιλαμβάνουν μαγικής υφής τελετουργικές πράξεις που παραμπέμπουν στον συμβολισμό της σποράς και της βλάστησης της γης.

Η μεταμφίεση της καμήλας, ιστορικά, είναι γνωστή σε όλη τη Ν.Α Ευρώπη ως και την Αυστρία και εντάσσεται στα δρώμενα και μασκαρέματα της Αποκριάς. Ωστόσο στον χώρο της Θράκης, το έθιμο της Τζαμάλας αρκετά νωρίς ξέφυγε από την καρναβαλική του υφή και συνδέθηκε με πανάρχαιος δοξασίες, έθιμα, δρώμενα και τελετουργικά αγροτικής μαγείας. Η μεταμφίεση της καμήλας κατά την περίοδο των Αποκριών παρέμεινε στον Πόντο, τη Δυτική Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Αυστρία και τη Σλοβενία, ενώ σε αλλαγές περιοχές, όπως στην Πετρούσα Δράμας, η μεταμφίεση απαντά στην περίοδο του Δωδεκαήμερο 7-8 Ιανουαρίου.

Ένα βίντεο από τις Τζαμάλες.