Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 3. Παράγραφος 52

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν καὶ εἶπεν· «Ἐγὼ δ΄͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες͵ ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα͵ μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν ὃν ἂν βούληται͵ ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ͵ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι.

Μετάφραση

Μόλις άκουσε αυτά, ο Θηραμένης αναπήδησε στον βωμό της Εστίας και είπε: «Εγώ, είπε, άνδρες Αθηναίοι, σας ικετεύω σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει, να μην έχει ο Κριτίας το δικαίωμα να διαγράφει ούτε εμένα ούτε όποιον θέλει από εσάς, αλλά σύμφωνα με το νόμο, τον οποίο αυτοί οι ίδιοι συνέγραψαν για όσους περιλαμβάνονται στον κατάλογο, με αυτόν και εσείς να εγώ να δικαζόμαστε.

ἐστία: στο βουλευτήριο υπήρχε εστία στην οποία ορκίζονταν οι βουλευτές. Για τους αρχαίους Έλληνες η εστία αυτή ήταν χώρος ιερός. Είναι γνωστό από την ιστορία ότι οι αρχαίοι Έλληνες σέβονταν τους ικέτες που κατέφευγαν σε κάποιο βωμό ή ιερό. Η παραβίαση του ασύλου θεωρούνταν μεγάλη ασέβεια που μόλυνε ολόκληρη την κοινότητα. Η τήρηση των θεσμών της ευσέβειας ήταν «πολιτικό καθήκον». Οι σχέσεις της θρησκευτικής και πολιτικής ζωής φαίνονται αν παρατηρήσει κανείς ένα σχέδιο της αγοράς της αρχαίας Αθήνας. Τα δημόσια κτίρια της αθηναϊκής δημοκρατίας είναι διάσπαρτα στο χώρο της αγοράς, ανάμεσα στα ιερά και στους βωμούς των θεών.

Ἱκετεύω: όταν ο Θηραμένης κατάλαβε τις προθέσεις του Κριτία, απευθύνθηκε στους βουλευτές χρησιμοποιώντας αυτό το ισχυρό ρήμα. Επικαλείται τη νομιμότητα, που σημαίνει ότι ο Κριτίας δεν μπορεί να αυθαιρετεί και να κάνει ό,τι θέλει. Ζητεί να κριθεί σύμφωνα με το νόμο.

ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἀνεπήδησεν: ρήμα / ὁ Θηραμένης: υποκείμενο / ἐπὶ τὴν ἑστίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κίνησης σε τόπο / ἀκούσας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ταῦτα: σύστοιχο αντικείμενο

καὶ εἶπεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

εἶπεν: ρήμα / ὁ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο.

Ἐγὼ δ΄͵ ὦ ἄνδρες͵ ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα͵ μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν͵ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι: κύρια πρόταση κρίσεως.

ἱκετεύω: ρήμα / ἐγὼ: υποκείμενο / ὑμᾶς: ενν. αντικείμενο/ τὰ ἐννομώτατα: σύστοιχο αντικείμενο / πάντων: γενική διαιρετική / μὴ εἶναι: τελικό απαρέμφατο, επεξήγηση στο σύστοιχο αντικείμενο / ἐξαλείφειν ἀλλά εἶναι: τελικά απαρέμφατα, υποκείμενα στην απρόσωπη έκφραση / αὐτον (= Κριτίαν): ενν. υποκείμενο στο ἐξαλείφειν / μήτε ἐμὲ μήτε αὐτον: αντικείμενο στο ἐξαλείφειν/ ὑμῶν: γενική διαιρετική στο αὐτόν / τὴν κρίσιν: υποκείμενο στο εἶναι / καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ: δοτικές προσωπικές ηθικές / ἐπὶ Κριτίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εξάρτησης/ κατὰ τοῦτον (τὸν νόμον): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συμφωνίας.

ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση

ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.

ὃν ἂν βούληται (ὑμῶν): δευτερεύουσα αναφ. ονοματική πρόταση επιθυμίας, προσ­διοριστική στο ενν. αὐτον.

ἂν βούληται: ρήμα / οὗτος: ενν. υποκείμενο / ἐξαλείφειν: τελικό απαρέμφατο, ενν. αντικείμενο με υποκείμενο οὗτος: ενν., (ταυτοπροσωπία) ὃν: αντικείμενο στο ἐξαλείφειν / ὑμῶν: γενική διαιρετική.

ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στον εμπρόθετο επιρρηματικό προσδιορισμό κατά τοῦτον, που ανακεφαλαιώνει την πρόταση.

ἔγραψαν: ρήμα / οὗτοι: υποκείμενο / νόμον: αντικείμενο / ὅνπερ: επιθετικός προσδιορισμός/ περὶ τῶν (ὂντων): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της ανα­φοράς/ ἐν τῷ καταλόγῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο.