ΣΤ2 ΤΑΞΗ 2020-21

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ – ΚΑΛΑΝΤΑ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΚΛΩΝΑΡΙΑ ΣΤΟ ΤΖΑΚΙ:

Στη Θεσσαλία, τα νεαρά κορίτσια και αγόρια, επιστρέφοντας στο σπίτι από την εκκλησία, τοποθετούν δίπλα στο αναμμένο τζάκι μικρά κλαδιά δέντρων, που αντιπροσωπεύουν τις προσωπικές τους επιθυμίες. Κλαδιά κέδρου για τα κορίτσια και αγριοκερασιάς για τα αγόρια.
Φροντίζουν μάλιστα τα κλαδιά αυτά να είναι λυγερά, αφού το κλαδί που θα καεί πρώτο αντιπροσωπεύει καλούς οιωνούς για τον κάτοχό του. Συγκεκριμένα, πιστεύεται ότι το άτομο, του οποίου το κλαδί κάηκε πρώτο, θα είναι και το πρώτο που θα παντρευτεί.

ΕΘΙΜΑ ΤΡΙΚΑΛΩΝ:

Πολλά από τα χριστουγεννιάτικα έθιμα στο νομό Τρικάλων έχουν χαθεί στο πέρασμα του χρόνου και μόνο λίγα από αυτά και σε ορισμένες περιοχές τα ακολουθούν πιστά οι κάτοικοι. Ένα από πιο χαρακτηριστικά έθιμα που αντέχει ακόμα είναι η λεγόμενη "γουρνοχαρά". Το κάθε σπίτι δηλαδή που σφάζει γουρούνι προσκαλεί όλους τους συγγενείς και φίλους να φάνε και να γλεντήσουν μαζί, ενώ σε ορισμένες περιοχές μόλις σφάξουν τον χοίρο, η νοικοκυρά παίρνει έναν τσίγκο, βάζει επάνω μερικά κάρβουνα, ρίχνει και λίγο θυμίαμα και περνάει μπροστά από τους άνδρες, που βρίσκονται γύρω από το σφαγμένο γουρούνι. Τους θυμιατίζει και αυτοί με το χέρι τους αερίζουν την φωτιά και λένε την ευχή: "Να το φάτε με υγεία και του χρόνου μεγαλύτερο". Έπειτα ρίχνει τα κάρβουνα με το θυμίαμα στον κομμένο λαιμό του γουρουνιού για να το θυμιατίσει κι αυτό.
Οι γυναίκες στη συνέχεια ετοιμάζουν "την λίπα", "την αλευριά", και τα λουκάνικα, ενώ οι άνδρες τρώνε την περίφημη "τηγανιά", πίνουν και γλεντάνε, όλοι μαζί, γιατί αυτό επιτάσσει πιστά αυτή η μέρα.
Ανήμερα των Χριστουγέννων, άγρια χαράματα, οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία κι έπειτα αφού τελειώσει η θεία λειτουργία, σε σπίτια και αυλές ψήνουν "την γουρνάδα", όπου το ψήσιμο συνοδεύεται από καλή παρέα, κυρίως μεταξύ συγγενών και άφθονο κρασί ή τσίπουρο με μεζέ και διάφορα γλυκά.
Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα τα παιδιά τα ψάλλουν είτε την παραμονή είτε ανήμερα. Παλαιότερα η κάθε παρέα που έλεγε τα κάλαντα χτυπούσε τις πόρτες των σπιτιών με ξύλα και μόλις η νοικοκυρά τους άνοιγε κατευθύνονταν στο τζάκι και ανακάτευαν την φωτιά με το ξύλο, λέγοντας ευχές για τη νέα χρονιά.
Χαρακτηριστικό έθιμο της Πρωτοχρονιάς είναι η βασιλόπιτα. Οι γυναίκες του σπιτιού, κάνουν ζυμάρι στο οποίο τοποθετούν νόμισμα, ένα κομμάτι κλήμα, άχυρο ή χορταράκι, μία μικρή πέτρα όπως κι ένα σπόρο καλαμποκιού.
Στο μεσημεριανό τραπέζι ο νοικοκύρης του σπιτιού θα κόψει τη βασιλόπιττα αφού πρώτα τη φέρει τρεις φόρες γύρω στο ταψί. Στη συνέχεια θα την μοιράσει σε κομμάτια με σειρά ηλικίας σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Σε όποιον πέσει το κλήμα θα έχει πολλά σταφύλια, σε όποιον πέσει η μικρή πέτρα θα είναι δυνατός στην υγεία του, ενώ αυτός που θα πετύχει το άχυρο ή το χόρτο θα αποκτήσει πολλά ζώα, αυτός που θα πετύχει το νόμισμα θα γίνει πλούσιος και τέλος αυτός που θα πετύχει τα καλαμπόκι, θα κερδίσει τη φετινή σοδειά.

ΕΘΙΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ:

Καθώς η λαογραφία και η παράδοση στην Ελλάδα του σήμερα συναντώνται μεν, αλλά σε υπολανθάνουσα μορφή, στα μεγάλα τουλάχιστον αστικά κέντρα, και η Λάρισα κινείται σε Χριστουγεννιάτικούς ρυθμούς, κρατώντας μεν τις γενικευμένες και σε πολλές περιπτώσεις ξενόφερτες παραδόσεις, αλλά χωρίς να παρουσιάζει έθιμα μίας ιδιαίτερης εθιμικής ταυτότητας της περιοχής. Ενώ σε ότι αφορά στις ευρύτερες δραστηριότητες ο Δήμος Λαρισαίων είναι αυτός που δίνει το στίγμα με σειρά χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων διασκεδαστικού και φιλανθρωπικού χαρακτήρα. Αποκορύφωμα αυτών η μεγάλη συναυλία που διοργανώνεται παραμονή της Πρωτοχρονιάς στην Κεντρική Πλατεία για την υποδοχή του νέου έτους συνοδευόμενη από καταιγισμό πυροτεχνημάτων.
Στο Δήμο Λιβαδίου, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους τραγουδώντας τα Αγιοβασιλιάτικα κάλαντα και φωνάζοντας “Σουρβάσο”. Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς ο επισκέπτης μπορεί να δει στο δρόμο τα “Μπαμπαλιούρια”. Τα “Μπαμπαλιούρια” είναι ένα Πρωτοχρονιάτικο έθιμο, που έχει τις ρίζες του στη Διονυσιακή λατρεία και αναβιώνει και στις μέρες μας. Η στολή τους αποτελείται από το “σαλβάρι”, ένα μάλλινο άσπρο παντελόνι, το οποίο στερεώνουν στη μέση με μια μάλλινη άσπρη ζώνη. Το πουκάμισο που φορούν από πάνω είναι συνήθως άσπρο με φαρδιά μανίκια σαν εκείνο των τσολιάδων. Στα πόδια φορούν άσπρες καλτσοδέτες και τσαρούχια. Στη μέση φορούν ένα χοντρό μάλλινο ύφασμα, διπλωμένο πολλές φορές, όπου επάνω δένουν τα μεγάλα και βαριά κουδούνια. Στο κεφάλι φορούν ειδική μάσκα, από προβιά ζώου, τη λεγόμενη “φουλίνα”. Η μάσκα αυτή είναι άσπρη ή μαύρη και έχει τρία ανοίγματα, δύο στα μάτια και ένα στο στόμα. Στα χέρια κρατούν ένα ξύλινο κυρτό σπαθί που συμπληρώνει τη φορεσιά του κάθε “Μπαμπαλιούρη”.
Έτοιμα πλέον τα “Μπαμπαλιούρια” περιμένουν να τελειώσει η Θεία Λειτουργία για να ξεχυθούν στους δρόμους. Μαζί τους είναι πάντα ο “αδελφογύρτης” ο οποίος κρατάει έναν κουμπαρά και μαζεύει τα χρήματα που προσφέρει ο κόσμος. Πριν ακόμη τελειώσει η Πρωτοχρονιάτικη Θεία Λειτουργία οι “Μπαμπαλιούρηδες” έχουν πάρει θέση έξω από τις τρεις ενορίες του χωριού. Βγαίνοντας ο κόσμος από την εκκλησία τους συναντά και αιφνιδιάζεται αφού περνούν το σπαθί στη μέση τους και δεν αφήνουν κανέναν να περάσει αν δεν βάλει χρήματα επάνω σ’ αυτό. Μόλις βάλουν τα χρήματα τα παίρνει ο αδελφογύρτης και τους εύχεται Καλή Χρονιά. Μετά τις εκκλησίες τα “Μπαμπαλιούρια” πηγαίνουν στην πλατεία, και με το δυνατό θόρυβο που προκαλούν τα κουδούνια τους, τραβούν την προσοχή των ντόπιων και ξένων επισκεπτών. Φεύγοντας από εκεί, περνούν από τα καφενεία και τις καφετέριες του χωριού, και έπειτα ξεχύνονται στους δρόμους μέχρι αργά το βράδυ. Αυτό το έθιμο έχει σαν σκοπό να διώξει τα κακά πνεύματα, και να είναι ήσυχη και χαρούμενη η καινούρια χρονιά.
Το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς σε όλα τα σπίτια κόβεται η κρεατόπιτα με το χρυσό φλουρί, το άχυρο και το πουρνάρι σε τόσα κομμάτια όσα είναι και τα μέλη της οικογένειας. Όποιος βρει το φλουρί θεωρείται ο τυχερός της καινούριας χρονιάς και λέγεται ότι θα ζήσει πλούσια. Όποιος βρει το άχυρο λένε ότι θα παντρευτεί γεωργό και όποιος βρει το πουρνάρι θα παντρευτεί.

ΕΘΙΜΑ ΠΗΛΙΟΥ:

Το τάισμα της βρύσης

Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση “για να κλέψουν το άκραντο νερό”. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τους τον καινούργιο χρόνο και γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, τις “ταΐζουν”, με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια. Όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα ήταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα φύλλο από βάτα και τρία χαλίκια, “κλέβουν νερό” και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΘΙΜΩΝΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΥΛΟΣ

Παράξενα έθιμα χριστουγέννων

Στην Ινδία, μόνο το 2,3% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί, αλλά λόγω του μεγάλου πληθυσμού, μιλάμε για 25 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι Χριστιανοί στην Ινδία γιορτάζουν με ανταλλαγές δώρων αλλά καθώς έλατα και πεύκα δεν υπάρχουν στολίζουν παραδοσιακά τα δέντρα της μπανανιάς και του μάνγκο. Και τα μεγάλα φύλλα, τα κλαδιά τους τα κόβουν για να στολίσουν το σπίτι τους.      Σε ορισμένες περιοχές της Ινδίας χρησιμοποιούν μικρά λυχνάρια για την διακόσμηση, τα οποία τοποθετούν στην άκρη της στέγης ή στον τοίχο. Οι εκκλησίες στολίζονται με ποϊνσέτιες και κεράκια για τη λειτουργία της Παραμονής των Χριστουγέννων.                           

Τα πιο παράξενα έθιμα Χριστουγέννων στην Ολλανδία

Ένα «αποικιοκρατικό» έθιμο έχουν τα Χριστούγεννα στην Ολλανδία. Ο Άγιος Βασίλης δεν μοιράζει μόνος του τα δώρα. Αυτός επιβλέπει και όλη τη δουλειά την κάνει ο Zwarte Piet (Μαύρος Πιτ), ο σκλάβος βοηθός του

Στα παιδιά λένε ότι αν δεν είναι φρόνιμα, ο Μαύρος Πιτ θα έρθει και θα τα πάρει μέσα στο σάκο του και θα τα πάει στην Ισπανία, εκεί όπου ο Ολλανδός Άγιος Βασίλης ζει παραδοσιακά

Κάθε χρόνο στις μέρες των Χριστουγέννων τα παιδιά στην Ολλανδία αφήνουν τα παπούτσια τους δίπλα στη φωτιά με την ελπίδα πως ο Άγιος Βασίλης (Sinterklaas στα Ολλανδικά) θα τα γεμίσει με δώρα και γλυκά τη νύχτα. Τα παιδιά αφήνουν καρότα στα παπούτσια τους για να τα βρει το λευκό άλογο Αμερίγκο που συνοδεύει τον Άγιο Βασίλη. Παλιότερα, στα άτακτα παιδιά έβαζαν πατάτες αντί για δώρα στα παπούτσια τους σαν τιμωρία, αλλά πλέον δεν θεωρείται σωστή παιδαγωγική μέθοδος και έτσι μόνο τα καρότα την πληρώνουν κάθε χρόνο.

Στην Ολλανδία ο εορτασμός των Χριστουγέννων γίνεται στις 6 Δεκεμβρίου και όλοι περιμένουν τον ερχομό του Sinterklaas και του βοηθού του, του Μαύρου Πιτ. Ο Μαύρος Πιτ έρχεται να φέρει γλυκά και ξηρούς καρπούς στα μικρά αγοράκια και κοριτσάκια που έχουν γεμίσει τα παπούτσια τους με σανό και ζάχαρη για το άλογό του