Η φροντίδα αυτών που φροντίζουν τους άλλους

Για να μπορούμε να φροντίζουμε αποτελεσματικά τους ανθρώπους που αγαπάμε είναι απαραίτητη προϋπόθεση να μην ξεχνάμε να φροντίζουμε πρώτα τον εαυτό μας. Ο Εθνικός Σύλλογος Σχολικών Ψυχολόγων των Η.Π.Α (National Association of School Psychologists-NASP) αναφέρεται στην ανάγκη φροντίδας της υγείας των φροντιστών, είτε αυτοί είναι γονείς είτε εκπαιδευτικοί είτε ασκούν κάποιο παρεμφερές έργο.

Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και άλλοι φροντιστές διαδραματίζουν ένα κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη των παιδιών να διαχειριστούν τις κρίσεις, και συχνά το κάνουν αυτό αγνοώντας τις δικές τους ανάγκες κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Ωστόσο, οι φροντιστές πρέπει να φροντίζουν πρώτα από όλους τον ίδιο τους τον εαυτό για να μπορούν να παραμένουν διαθέσιμοι και να προσφέρουν τη φροντίδα τους στα παιδιά που έχουν υπό την ευθύνη τους.

  1. Ένα φυσικό ένστικτο για γονείς και άλλους ενήλικους φροντιστές είναι να βάλουν στην άκρη τις προσωπικές τους ανάγκες για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια και την ευζωία των παιδιών που φροντίζουν. Όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό οι ίδιοι να παρακολουθούν τις δικές τους αντιδράσεις κι να φροντίζουν τις ανάγκες τους καθώς η αποτυχία σε αυτόν τον τομέα μπορεί να οδηγεί σε στρες και εξουθένωση (burnout). Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε καταστάσεις κρίσης που τα συνήθη υποστηρικτικά δίκτυα και οι ρουτίνες έχουν αποδιοργανωθεί και η αποκατάσταση της κανονικότητας παίρνει περισσότερο καιρό.
  2. Η εξουθένωση επηρεάζει την ικανότητα του ανθρώπου να παρέχει υποστήριξη στην κρίση να διενεργεί παρεμβάσεις. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από μια ξαφνική κρίση όπως μια φυσική καταστροφή ή μια επίθεση ή κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης περιόδου άγχους.
  3. Εκτός από την εξουθένωση οι φροντιστές είναι επίσης ευάλωτοι στο να αναπτύξουν δευτερογενές ψυχικό τραύμα ή στρες, που συμβαίνει σαν αποτέλεσμα της έκθεσής μας σε πληροφορίες που αφορούν τραυματικές εμπειρίες άλλων ανθρώπων, ή κατά τη διάρκεια της παροχής υποστήριξης σε ανθρώπους που έχουν πληγεί άμεσα από μια τραγωδία.
  4. Ενώ ο κάθε φροντιστής μπορεί να δείχνει σημάδια και συμπτώματα στρες και δευτερογενούς ψυχικού τραύματος, οι φροντιστές που έχουν τις δικές τους ιστορίες απώλειας και πένθους, προηγούμενου ψυχολογικού τραύματος, ψυχικής ασθένειας, κατάχρησης ουσιών, έλλειψη κοινωνικών και οικογενειακών πηγών υποστήριξης, θα είναι πιο ευάλωτοι σε τέτοια θέματα.
  5. Κάποιες αντιδράσεις αποτελούν συνηθισμένες εμπειρίες που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι μετά από μία κρίση. Ωστόσο, άλλες μπορεί να χρήζουν επαγγελματικής βοήθειας ή παρακολούθησης. Αυτές συμπεριλαμβάνουν:
  • Γνωστικές αντιδράσεις όπως αδυναμία να σταματήσεις να σκέφτεσαι για την κρίση, απώλεια αντικειμενικότητας, αδυναμία λήψης αποφάσεων, αδυναμία λεκτικής προφορικής ή γραπτής έκφρασης
  • Σωματικές αντιδράσεις όπως χρόνια κόπωση και εξάντληση, γαστρο-οισοφαγικά προβλήματα, πονοκέφαλοι και άλλοι πόνοι, απώλεια όρεξης ή δυσκολίες με τον ύπνο
  • Συναισθηματικές αντιδράσεις όπως υπερβολική ανησυχία ή άγχος, μούδιασμα, ευερεθιστότητα, θυμός ή οργή, αγχωτικές σκέψεις ή όνειρα, και/ή αυτοκτονικός ιδεασμός και/ή κατάθλιψη
  • Συμπεριφορικές/ Κοινωνικές αντιδράσεις όπως κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών, απόσυρση από την επικοινωνία με αγαπημένους ανθρώπους, αδυναμία να ολοκλήρωσης ή επιστροφής σε εργασιακές υποχρεώσεις

6. Όλοι οι φροντιστές χρειάζεται να σκεφτούν τις ακόλουθες προτάσεις για να αποφύγουν την εξουθένωση

  • Σωματική αυτο-φροντίδα: Διατηρήστε υγιεινές συνήθειες διατροφής και πίνετε πολύ νερό. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ουσιών. Κοιμηθείτε όσο χρειάζεστε.
  • Συναισθηματική αυτο-φροντίδα: Να γνωρίζετε ποια είναι τα όριά σας. Αναγνωρίστε ότι οι αντιδράσεις σας είναι φυσιολογικές και συμβαίνουν συχνά στους φροντιστές, ακόμα και σε εξειδικευμένους καλά εκπαιδευμένους επαγγελματίες στη διαχείριση κρίσεων.
  • Κοινωνική αυτο-φροντίδα και σύνδεση: Διατηρήστε κανονικές καθημερινές συνήθειες, δημιουργώντας μια ρουτίνα. Ελάτε σε παφή με έμπιστους φίλους ή μέλη της οικογένειάς σας. Συνδεθείτε με θεσμικά δίκτυα όπως οι σχολικές και θρησκευτικές κοινότητες που ανήκετε. Επεξεργαστείτε ή απαριθμήστε τα γεγονότα της ημέρας στο τέλος της ημέρας, μαζί με άλλους φροντιστές ή συναδέλφους.
  • Επαρκείς υποστηρικτικές πηγές: Αναγνωρίστε το γεγονός ότι μπορεί να χρειάζεστείτε επιπλέον βοήθεια. Ζητήστε τη συνδρομή υπηρεσιών υποστήριξης που διατίθενται από την πολιτεία.
  • Υπερασπιστείτε το δικαίωμά σας να ξεκουράζεστε θέτοντας όρια στον αριθμό των υπηρεσιών που μπορείτε να προσφέρετε. Διεκδικήστε από τους ανθρώπους που σας πλαισιώνουν να διατηρούν μια υποστηρικτική ατμόσφαιρα συνεργασίας που να επιτρέπει την αυτο-φροντίδα.

Μετάφραση/προσαρμογή από: https://www.nasponline.org/resources-and-publications/resources-and-podcasts/school-climate-safety-and-crisis/mental-health-resources/care-for-caregivers-tips-for-families-and-educators

Meet the Beans: Εκπαίδευση από το σπίτι την εποχή του κορονοϊού

Η εκπαίδευση από το σπίτι στην Ελλάδα είναι μια πρόκληση καθώς αυτήν την περίοδο μαζικά εκπαιδευτικοί και μαθητές προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα καινούριο δεδομένο σε ένα χώρο που υπήρχε μηδαμινή πρότερη εμπειρία. Τεχνικές δυσκολίες και ζητήματα χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής αποτελούν εμπόδια σε αυτήν τη διαδικασία, ωστόσο η προσπάθεια είναι συνεχής και απαιτεί δέσμευση και επιμονή από όλους μας.

Αν σας φαίνεται πρόκληση η καραντίνα και η εκπαίδευση των παιδιών από το σπίτι την εποχή του κορονοϊού, αξίζει να γνωρίσετε τους Beans.
Η οικογένεια Beans, είναι μια Αυστραλιανή οικογένεια που ανέκαθεν πραγματοποιούσαν την εκπαίδευση των παιδιών τους από το σπίτι (homeschooling). Το homeschooling ή home education αποτελεί μια νόμιμη επιλογή εκπαίδευσης (παράλληλα με την ιδιωτική και τη δημόσια εκπαίδευση) σε κάποιες περιοχές του κόσμου, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Βόρεια Αμερική και η Αυστραλία. (Δείτε ένα χάρτη της wikipedia που περιγράφει σε ποια μέρη του κόσμου η εκπαίδευση από το σπίτι είναι παράνομη, νόμιμη ή υπό περιορισμούς αποδεκτή: https://en.wikipedia.org/wiki/Homeschooling_international_status_and_statistics#/media/File:Legality_of_Homeschooling_2019_Sept.svg). Περιλαμβάνει διδασκαλία είτε από τους γονείς είτε από κάποιον εκπαιδευτή και γίνεται τόσο στο χώρο του σπιτιού είτε εξωτερικά, με επισκέψεις σε μουσεία, βιβλιοθήκες και χώρους επιστήμης και τεχνολογίας. Λόγω της παραμονής στο σπίτι βέβαια, η εκπαίδευση των παιδιών από το σπίτι την εποχή του κορονοϊού, έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Ξαναγυρνώντας στους Beans, η Cloe και ο Evan είναι ένα νεαρό ζευγάρι που απέκτησε έξι παιδιά μέσα σε τρία χρόνια. Διατηρούν κανάλι στο youtube και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου περιγράφουν πως οι απλές καθημερινές δραστηριότητες γίνονται πρόκληση όταν έχεις έξι μικρά παιδιά, κάτω των έξι ετών. Όπως για παράδειγμα το να ψωνίζεις από το μανάβη για έξι, μιας και η οικογένεια δεν τρώει κρέας. Είναι vegans.

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε τι σημαίνει η εκπαίδευση από το σπίτι την εποχή του κορονοϊού, όταν έχεις έξι παιδιά. Μπορείτε να προσθέσετε ελληνικούς υπότιτλους από τις ρυθμίσεις.

 

UNICEF: Συμβουλές για γονείς κατά τη διάρκεια της εξάπλωσης του κορονοϊού

Ο κορονοϊός έχει αναστατώσει τη ζωή της οικογένειας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Τα σχολεία έκλεισαν, ασκούμε εξ αποστάσεως εργασία, τηρούμε σωματική απόσταση – είναι πολλά για τον καθένα, αλλά για τους γονείς περισσότερο. Σε συνεργασία με την ομάδα Parenting for Lifelong Health Initiative η UNICEF δίνει στους γονείς και τους φροντιστές παιδιών ένα σύνολο εύκολων tips για να βοηθήσει τη διαχείριση αυτής της προσωρινής κανονικότητας. 

Ιδέες που θα βοηθήσουν γονείς και φροντιστές να κάνουν την πιο σημαντική δουλειά του κόσμου

  1. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ
    Δεν μπορείτε να πάτε στη δουλειά, εκλείσαν τα σχολεία, ανησυχείτε για τα λεφτά.. Είναι φυσιολογικό να νιώθετε αγχωμένοι και κουρασμένοι.

Το κλείσιμο των σχολείων είναι μια ευκαιρία να χτίσουμε καλύτερες σχέσεις με τα παιδιά μας. Ο προσωπικός χρόνος που μπορούμε να περάσουμε με τον καθένα ξεχωριστά είναι διασκεδαστικός και είναι δωρεάν. Κάνει τα παιδιά να νιώθουν αξιαγάπητα και ασφαλή και τους δείχνει ότι είναι σημαντικά.

Κρατήστε λίγο χρόνο για να περάσετε με το κάθε παιδί

Μπορεί να είναι μόνο για 20 λεπτά ή και περισσότερο, εξαρτάται από εμάς. Μπορεί να καθορίσουμε μια σταθερή ώρα μέσα στη μέρα, ώστε τα παιδιά να περιμένουν το χρόνο που θα περάσουμε κάνοντας μαζί μια δραστηριότητα.

Ρωτήστε το παιδί σας τι θα ήθελε να κάνει

Το να δίνουμε στα παιδιά δυνατότητα επιλογής χτίζει την αυτοπεποίθησή τους. Αν θέλουν να κάνουν μια δραστηριότητα που δεν είναι σύμφωνη με τον κανόνα των αποστάσεων που πρέπει να τηρούμε, τότε είναι ευκαιρία να συζητήσουμε γι αυτό το ζήτημα.

Ιδέες για παιχνίδι με το βρέφος ή το νήπιο

  • Αντιγράψτε τις εκφράσεις του προσώπου τους και τους ήχους που κάνουν

  • Τραγουδήστε τραγουδάκια, φτιάξτε μουσική με κουτάλια και κατσαρόλες

  • Στιβάξτε κούπες ή τουβλάκια

  • Πείτε μια ιστορία, διαβάστε ένα βιβλίο ή μοιραστείτε εικόνες

Ιδέες για το μικρό παιδί

  • Διαβάστε ένα βιβλίο ή κοιτάξτε μαζί εικόνες

  • Πηγαίνετε μια βόλτα – έξω ή μέσα στο σπίτι

  • Χορέψτε μαζί ή τραγουδήστε τραγούδια

  • Παίξτε μαζί – Κάντε την καθαριότητα ή τη μαγειρική ένα παιχνίδι

  • Βοηθήστε με τις εργασίες του σχολείου

Ιδέες για τον έφηβο

  • Συζητήστε για κάτι που του/της αρέσει: αθλητικά, μουσική, διασημότητες, φίλοι

  • Πηγαίνετε μια βόλτα – έξω ή μέσα στο σπίτι

  • Ασκηθείτε μαζί ακούγοντας την αγαπημένη τους μουσική

Κλείστε την τηλεόραση και το τηλέφωνο. Ακούστε τα παιδιά, κοιτάξτε τα. Δώστε τους την πλήρη προσοχή σας. Διασκεδάστε!

  1. ΔΙΑΤΗΡΗΣΤΕ ΘΕΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ
    Είναι δύσκολο να διατηρεί κανείς μια θετική στάση όταν τα παιδιά μας μας τρελαίνουν. Συχνά καταλήγουμε να φωνάζουμε “Σταμάτα να το κάνεις αυτό!”.  Τα παιδιά είναι πολύ πιο πιθανό να κάνουν αυτό που τους ζητάμε αν τους δώσουμε θετικές οδηγίες και τα επαινέσουμε για όσα πράγματα κάνουν σωστά.

Δηλώστε ρητά τη συμπεριφορά που θέλετε να δείτε

Χρησιμοποιήστε θετικές εκφράσεις όταν λέτε στα παιδιά σας τι να κάνουν: Αντί για "Μην ανακατεύεις" η θετική οδηγία είναι: “Σε παρακαλώ συμμάζεψε τα ρούχα σου”.

Ο τρόπος έκφρασης είναι πολύ σημαντικός

Το να φωνάζουμε στα παιδιά απλά κάνει και εμάς και τα παιδιά μας πιο αγχωμένα και πιο θυμωμένα.

Επαινέστε τα παιδιά σας όταν συμπεριφέρονται καλά

Προσπαθήστε να επαινέσετε τα παιδιά σας για κάτι που έκαναν καλά. Μπορεί να μην το δείξουν αλλά θα τα δείτε να επαναλαμβάνουν ό,τι καλό έκαναν κι επαινέθηκαν γι αυτό. Επίσης με αυτόν τον τρόπο θα τους δείξετε ότι προσέξατε τη συμπεριφορά τους και θα τους επιβεβαιώσετε ότι νοιάζεστε.

Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες

Μπορεί όντως το παιδί σας να κάνει αυτό που του ζητάτε; Είναι πολύ δύσκολο για ένα παιδί να παραμείνει ήσυχο όταν βρίσκεται στο σπίτι ολόκληρη τη μέρα. Είναι όμως πιο ρεαλιστικός στόχος  να μπορέσει να παραμείνει ήσυχο για 15 λεπτά, ενώ εσείς μιλάτε στο τηλέφωνο.

Βοηθήστε τον έφηβο να παραμείνει δικτυωμένος

Ιδιαίτερα οι έφηβοι έχουν ανάγκη να μπορούν να επικοινωνούν με τους φίλους τους. Βοηθήστε το έφηβο παιδί σας να συνδεθεί μέσω κοινωνικών δικτύων ή άλλους ασφαλείς τρόπους που να σέβονται τον κανόνα της κοινωνικής απόστασης.

  1. ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΤΕ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΙ
    Η απότομη αλλαγή της καθημερινότητας μας είναι δύσκολη για τα παιδιά, τους εφήβους και για εμάς τους ίδιους. Η δημιουργία μιας καινούριας ρουτίνες είναι ιδιαίτερα βοηθητική.

Δημιουργήστε μια ευέλικτη αλλά σταθερή καθημερινή ρουτίνα

  • Δημιουργήστε ένα πρόγραμμα για σας και το παιδί σας, που να περιέχει τόσο χρόνο για δομημένες δραστηριότητες όσο και ελεύθερο χρόνο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αισθάνονται πιο ασφαλή και να έχουν καλύτερη συμπεριφορά.

  • Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να βοηθήσουν στο σχεδιασμό της καθημερινής ρουτίνας – όπως όταν φτιάχνουν ένα σχολικό πρόγραμμα. Τα παιδιά θα ακολουθήσουν ευκολότερα ένα πρόγραμμα αν συμβάλουν στη δημιουργία του.

  • Συμπεριλάβετε την άσκηση σε καθημερινή βάση – αυτό βοηθά και στο στρες αλλά και στην εκτόνωση των παιδιών που είναι ιδιαίτερα ενεργητικά.

Μάθετε στο παιδί σας να τηρεί ασφαλείς αποστάσεις

  • Αν επιτρέπεται από τους κανονισμούς κυκλοφορίας, βγείτε έξω με το παιδί σας

  • Μπορείτε επίσης να γράψετε γράμματα και να ζωγραφίσετε ζωγραφιές και να τα μοιραστείτε με άλλους ανθρώπους. Μπορείτε να εκθέσετε έξω από το σπίτι σας τις ζωγραφιές και τα γράμματα για να τα δουν κι άλλοι άνθρωποι.

  • Καθησυχάστε το παιδί σας μιλώντας του για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να παραμένουμε ασφαλείς.

  • Ακούστε τις προτάσεις που έχουν να κάνουν τα ίδια τα παιδιά και λάβετέ τις σοβαρά υπόψιν όταν σχεδιάζετε την κοινή σας καθημερινότητα

Κάντε διασκέδαση το πλύσιμο των χεριών και τους κανόνες υγιεινής

  • Χρησιμοποιήστε ένα τραγουδάκι 20 δευτερολέπτων για το πλύσιμο των χεριών. Προσθέστε και χορογραφία αν θέλετε!

  • Δώστε βαθμούς στα παιδιά και επαινέστε τα για το τακτικό πλύσιμο των χεριών τους.

  • Δημιουργήστε ένα παιχνίδι για να εξασκηθείτε στο πόσο μπορούμε να αντέξουμε να μην αγγίξουμε το πρόσωπό μας, βάζοντας και μια ανταμοιβή γι αυτόν που θα κερδίσει

Εσείς είστε το πρότυπο για τη συμπεριφορά των παιδιών σας

Αν οι ίδιοι τηρείτε ασφαλείς αποστάσεις και τους κανόνες προσωπικής υγιεινής, και αν συμπεριφέρεστε στους άλλους με ενσυναίσθηση, ειδικά σε όσους είναι ευάλωτοι ή σε ομάδες υψηλού κινδύνου – τα παιδιά σας θα μάθουν από εσάς.

Στο τέλος κάθε μέρας, πάρτε ένα λεπτό να σκεφτείτε τη μέρα που πέρασε. Πείτε στο παιδί σας ένα θετικό ή διασκεδαστικό πράγμα που έκαναν. Αναγνωρίστε στον εαυτό σας όλα τα πράγματα που κάνατε καλά κατά τη διάρκεια της μέρας. Αξίζετε συγχαρητήρια!

  1. ΚΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
    Όλα τα παιδιά έχουν κακές συμπεριφορές. Αυτό είναι φυσιολογικό όταν είναι κουρασμένα, πεινασμένα, φοβισμένα ή όταν βρίσκονται σε ηλικίες που προσπαθούν να αυτονομηθούν. Και μπορεί να μας τρελαίνουν όταν βρισκόμαστε μαζί όλη μέρα σπίτι.

Αντιπερισπασμός

  • Εντοπίστε την κακή συμπεριφορά εγκαίρως και κατευθύνετε την προσοχή του παιδιού σας από την κακή σε μια καλή συμπεριφορά.

  • Σταματήστε την πριν αρχίσει! Όταν αρχίζουν να είναι ανήσυχα, μπορείτε να αποσπάσετε την προσοχή τους με κάτι ενδιαφέρον ή αστείο: “Λοιπόν, ετοιμαστείτε να πάμε μια βόλτα!”

Κάντε μια παύση

Σας έρχεται να τσιρίξετε; Δώστε στο εαυτό σας ένα διάλειμμα 10 δευτερολέπτων. Πάρτε 5 αναπνοές, εισπνέοντας και εκπνέοντας αργά. Μετά προσπαθήστε να απαντήσετε με πιο ήρεμο τρόπο. Χιλιάδες γονείς λένε ότι αυτό βοηθάει – πολύ!

Χρησιμοποιήστε συνέπειες

Οι συνέπειες βοηθούν να διδάξουμε στα παιδιά μας υπευθυνότητα για τις πράξεις τους. Επιτρέπουν την ανάπτυξη αυτοελέγχου και πειθαρχίας. Και είναι πιο αποτελεσματική μέθοδος από την τιμωρία και τις φωνές.

  • Δώστε στο παιδί λίγο χρόνο να ακολουθήσει την οδηγία σας πριν από την επιβολή μιας συνέπειας.

  • Προσπαθήστε να παραμείνετε ήρεμος όταν δίνετε τη συνέπεια

  • Βεβαιωθείτε ότι θα τηρήσετε τη συνέπεια που επιβάλλετε. Για παράδειγμα, το να πάρεις το κινητό ενός εφήβου για μια εβδομάδα είναι δύσκολο να επιβληθεί. Το να το πάρεις για μια ώρα όμως είναι πιο ρεαλιστικό.

  • Μόλις τελειώσει η συνέπεια δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία να κάνει κάτι καλό και επαινέστε το γι αυτό που έκανε

  • Σε προσωπικό επίπεδο επαινέστε τα παιδιά όταν συμπεριφέρονται καλά. Η εγκαθίδρυση μιας ρουτίνας θα τα βοηθήσει να μειωθούν οι κακές συμπεριφορές.

  • Δώστε στα παιδιά σας απλές εργασίες με ευθύνες. Απλά βεβαιωθείτε ότι είναι κάτι που μπορούν να κάνουν. Και επαινέστε τα όταν το κάνουν!

  1. ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΤΕ ΗΡΕΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙΤΕ ΤΟ ΣΤΡΕΣ
    Είναι μια αγχωτική περίοδος. Φροντίστε τον εαυτό σας, για να μπορείτε να στηρίξετε και τα παιδιά σας.

Δεν είστε μόνοι

Χιλιάδες άλλοι άνθρωποι έχουν τους ίδιους ακριβώς φόβους με μας. Βρείτε κάποιον με τον οποίο να μπορείτε να μιλάτε για το πως αισθάνεστε. Ακούστε τους επίσης κι εσείς. Αποφύγετε όσα κοινωνικά δίκτυα ή επαφές σας προκαλούν πανικό.

Κάντε ένα διάλειμμα

Όλοι χρειαζόμαστε ένα διάλειμμα που και που. Όταν τα παιδιά σας κοιμούνται, κάντε κάτι διαστεδαστικό ή χαλαρωτικό για τον εαυτό σας. Κάντε μια λίστα από υγιεινές δραστηριότητες που απολαμβάνετε να κάνετε. Το αξίζετε!

Ακούστε τα παιδιά σας

Να είστε ανοιχτοί και να ακούτε τα παιδιά σας. Τα παιδιά βασίζονται πάνω σας για υποστήριξη και επιβεβαίωση. Ακούστε τα όταν μοιράζονται το πως νιώθουν. Αποδεχτείτε τα συναισθήματά τους και διευκολύνετέ τα να αισθανθούν άνετα.

6.ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ COVID-19
Να είστε πρόθυμοι να συζητήσετε. Σίγουρα θα έχουν ήδη ακούσει πράγματα. Η σιωπή και τα μυστικά δεν προστατεύουν τα παιδιά. Η ειλικρίνεια η ανοιχτή στάση μας τα προστατεύουν. Σκεφτείτε τι μπορούν να καταλάβουν. Εσείς τα γνωρίζετε καλύτερα.

Κρατήστε μια ανοιχτή στάση και ακούστε τα παιδιά σας

Επιτρέψτε στα παιδιά να μιλήσουν ελεύθερα μαζί σας. Κάντε τους ανοιχτές ερωτήσεις και ανακαλύψτε τι γνωρίζουν ήδη.

Να είστε ειλικρινείς

Το παιδί σας μπορεί να είναι φοβισμένο ή μπερδεμένο. Δώστε του χώρο να μοιραστεί πώς αισθάνεται και εξηγήστε τους ότι θα είστε στο πλευρό τους.

Είναι εντάξει να μην γνωρίζετε όλες τις απαντήσεις

Είναι εντάξει να πείτε “Δεν ξέρουμε, αλλά προσπαθούμε να το μάθουμε” ή “Δεν γνωρίζουμε αλλά νομίζουμε ότι αυτό είναι το καλύτερο”. Χρησιμοποιήστε αυτήν την ευκαιρία για να μάθετε κάτι καινούριο μαζί με το παιδί σας.

Ήρωες ναι, νταήδες όχι

Εξηγήστε ότι ο COVID-19 δεν έχει να κάνει με το πως κάποιος άνθρωπος μοιάζει εξωτερικά, από που κατάγεται ή τι γλώσσα μιλάει. Πείτε στο παιδί σας ότι δείχνουμε συμπόνοια για τους ανθρώπους που είναι ασθενείς και γι αυτούς που τους φροντίζουν. Αναζητήστε ιστορίες ανθρώπων που εργάζονται για να σταματήσουν την πανδημία και φροντίζουν τους ασθενείς.

Κυκλοφορούν διάφορες ιστορίες εκεί έξω

Κάποιες μπορεί να μην είναι αλήθεια. Χρησιμοποιήστε αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης όπως η UNICEF ή ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Κλείστε τη συζήτησή σας με καλό τρόπο

Ελέγξτε αν το παιδί σας είναι καλά. Θυμήστε του ότι το νοιάζεστε και ότι μπορεί να σας μιλήσει οποιαδήποτε στιγμή. Μετά κάντε κάτι διασκεδαστικό μαζί!

Ελεύθερη μετάφραση και προσαρμογή από: https://www.unicef.org/coronavirus/covid-19-parenting-tips#1

Ψυχική διαχείριση της επιδημίας του κορονοϊού

Η ψυχική διαχείριση των νέων δεδομένων που επέβαλλε η επιδημία του κορονοϊού αποτελεί μια πρόκληση για τον καθένα μας. Η Α’ Ψυχιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εξέδωσε έναν πολύ ενδιαφέροντα οδηγό για τη ψυχική διαχείριση της επιδημίας, τον οποίο μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:

ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΗΜΙΑΣ COVID-19 ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

Τις τελευταίες εβδομάδες με την εμφάνιση κι εξάπλωση του ιού SARS-CoV2, καθώς και με τον χαρακτηρισμό της λοίμωξης που προκαλείται από αυτόν (COVID-19) από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως πανδημία, πολλές χώρες έχουν κληθεί να πάρουν πολύ αυστηρά μέτρα. Ζητούν από τους πολίτες που έχουν προσβληθεί ή εκτεθεί στον κορονοϊό να κρατήσουν κοινωνικές αποστάσεις ή να μπουν είτε σε καραντίνα είτε σε απομόνωση, με στόχο να μειωθεί η εξάπλωση της νόσου. Μερικοί από τους όρους που θα συναντήσεις και συνδέονται με την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι οι παρακάτω:
 Κοινωνική απόσταση: αναφέρεται στην αποφυγή στενής επαφής με άλλα άτομα, στη διατήρηση ασφαλούς απόστασης (συνήθως ένα με δύο μέτρα) από τους υπόλοιπους ανθρώπους, καθώς και στην αποφυγή συγκέντρωσης σε χώρους όπως σχολεία, καταστήματα, εκκλησίες και μεταφορικά μέσα.
 Καραντίνα: περιλαμβάνει την απόλυτη αποφυγή της επαφής με άλλους ανθρώπους σε περίπτωση που κάποιος έχει εκτεθεί στον ιό, για να διαπιστωθεί αν θα εκδηλώσει ή όχι τη νόσο.
 Απομόνωση: σημαίνει την απομάκρυνση κάποιου που έχει προσβληθεί από τον ιό, ώστε να μην τον μεταδώσει σε άλλους.

Τα μέτρα αυτά, αν κι από το σύνολο των επιστημόνων που ασχολούνται με την πανδημία κρίνονται ως επιβεβλημένα, ενδέχεται σε συνδυασμό με τη
συνεχιζόμενη απειλή που προέρχεται από την επέλαση της πανδημίας να σουπροκαλέσουν έντονα κι αρνητικά συναισθήματα, όπως:
 Φόβο κι άγχος. Είναι πολύ σύνηθες να υπάρχει ανησυχία και φόβος για εσένα ή τα αγαπημένα σου πρόσωπα για πιθανή εκδήλωση της ασθένειας και τη μετάδοσή της, καθώς και για τη βαρύτητα και για την έκβασή της. Είναι επίσης φυσιολογικό να υπάρχουν ανησυχίες όσον αφορά την προμήθεια
αγαθών, το διάλειμμα από τη δουλειά ή την εκπλήρωση των οικογενειακών υποχρεώσεων. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα στον
ύπνο ή ακόμα και στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών. Μπορεί επίσης να παρατηρήσεις αυξητική τάση της κατανάλωσης αλκοόλ, αύξηση του
καπνίσματος ή ακόμη και κατάχρηση ψυχοδραστικών ουσιών.
 Θλίψη και ανία. Η διακοπή της εργασίας και των δραστηριοτήτων που δίνουν νόημα στη ζωή του καθενός μας και η μειωμένη επαφή με άλλα άτομα
διαταράσσουν την καθημερινότητά μας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη διάθεση κι έντονη βαρεμάρα.
 Θυμός κι εκνευρισμός. Η απομόνωση και η καραντίνα η δική σου ή των αγαπημένων σου προσώπων, καθώς και η σταδιακή διακοπή της λειτουργίας των καταστημάτων και των χώρων αναψυχής μπορεί να σε οδηγήσουν σε μια αίσθηση περιορισμού της προσωπικής σου ελευθερίας, με αποτέλεσμα να νιώθεις αυξημένη ένταση κι εκνευρισμό. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να νιώσεις επίσης θυμό ή απέχθεια για τις ιατρικές υπηρεσίες που σε υπέβαλαν είτε σε καραντίνα είτε σε απομόνωση, ή και για άλλα άτομα εάν θεωρήσεις ότι εκτέθηκες στον ιό λόγω αμέλειας κάποιου άλλου προσώπου.
 Στιγματισμός. Αν κάποιος νοσήσει ή έχει εκτεθεί στον SARS-CoV-2, μπορεί να νιώθει στιγματισμένος από ανθρώπους που φοβούνται ότι θα κολλήσουν από αυτόν. Τα ίδια συναισθήματα μπορεί να νιώθουν και μέλη της οικογένειας ενός ατόμου που νοσεί από COVID-19, καθώς αισθάνονται ότι έχουν διαφοροποιηθεί από την υπόλοιπη κοινωνική τους ομάδα.

Η αντίδραση του κάθε ατόμου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η προσωπικότητα, το μικρο-περιβάλλον του (οικογένεια, φίλοι, εργασιακός χώρος) και η κοινότητα μέσα στην οποία ζει. Οι ομάδες πληθυσμού που φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο και να εμφανίζουν εντονότερες εκδηλώσεις στρες είναι:
1. Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή άτομα που έχουν κάποια χρόνια νόσο και παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά από τον COVID19
2. Τα παιδιά και οι έφηβοι
3. Εκείνοι που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του ιού, όπως ιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό
4. Άτομα που πάσχουν ήδη από κάποια ψυχιατρική διαταραχή

Πιθανές αιτίες αύξησης του στρες θεωρούνται:
1. Η μείωση των δραστηριοτήτων και των προσλαμβανόμενων ερεθισμάτων
2. Οι μειωμένες κοινωνικές επαφές
3. Οι οικονομικές δυσκολίες και η οικονομική επιβάρυνση λόγω της αδυναμίας για εργασία
4. Η έλλειψη αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης του στρες
5. Ο χρόνος που διαρκεί η κοινωνική απομόνωση. Μεγαλύτερη διάρκεια συνδέεται με επιβαρυμένη ψυχική υγεία και συμπτωματολογία
μετατραυματικού στρες
6. Ένας ακόμα παράγοντας μπορεί να είναι η ανεπαρκής προμήθεια αγαθών (π.χ., νερό, φαγητό, ένδυση, φάρμακα), όπως και η αδυναμία πρόσβασης σε ιατρική φροντίδα και συνταγογράφηση.
7. Τέλος, η ελλιπής πληροφόρηση μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο γενικό πληθυσμό.

Τρόποι διαφύλαξης της ψυχικής υγείας:
1. Σωστή πληροφόρηση για τον ιό από έγκυρες πηγές και περιορισμός της έκθεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης: η επαναλαμβανόμενη κι ασταμάτητη έκθεση στην ενημέρωση (τηλεόραση, διαδίκτυο, μέσα κοινωνικής δικτύωσης) αυξάνει τα επίπεδα άγχους και δυσφορίας. Μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή παραπληροφόρησης.
2. Διατήρηση της επικοινωνίας με τους σημαντικούς ανθρώπους. Για τα περισσότερα άτομα είναι ανακουφιστικό όταν μπορούν να μιλήσουν για τις
ανησυχίες τους με φίλους ή με την οικογένειά τους. Η επικοινωνία δημιουργεί πολλές φορές ένα ισχυρό υποστηρικτικό δίκτυο ψυχικής προστασίας για το
άτομο του οποίο ο ψυχισμός δοκιμάζεται σημαντικά.
3. Φροντίδα σωματικής υγείας για τη ρύθμιση του συναισθήματος: ισορροπημένη διατροφή, επαρκής ύπνος, ξεκούραση, σωματική άσκηση μέσα
στο σπίτι στα πλαίσια του δυνατού, αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ, του καπνίσματος και της χρήσης ουσιών.
4. Ψυχοεκπαίδευση για το στρες και τη ψυχική δυσφορία (διαχείριση συναισθημάτων):
➢ Βοήθεια στην αναγνώριση κι αποδοχή συναισθημάτων για την ομαλοποίηση των συναισθηματικών αντιδράσεων («Αναγνωρίστε στον εαυτό σας ότι βιώνετε ένα σοβαρό και ακραίο στρεσογόνο γεγονός και ότι θα ακολουθήσουν κάποιες συναισθηματικές αντιδράσεις. Έχετε κάθε δικαίωμα στο συναίσθημα και επιτρέψτε στον εαυτό σας να αισθανθεί θλίψη ή οποιοδήποτε αρνητικό συναίσθημα. Όμως, θυμηθείτε τις δυνάμεις και τις
ικανότητες που διαθέτετε για να ανταπεξέλθετε στη δύσκολη αυτή στιγμή.»)
➢ Παρατήρηση κι αναγνώριση συμπτωμάτων στρες, ψυχικής δυσφορίας κι επικίνδυνων συμπεριφορών υγείας προς τον εαυτό σας και προς τους
οικείους σας → απόκτηση επίγνωσης για τη κατάσταση της ψυχικής σας υγείας κι αποτροπή επιδείνωσης.
➢ Ψυχοεκπαίδευση σε συγκεκριμένες στρατηγικές/δεξιότητες μείωσης της δυσφορίας, όπως διαφραγματική αναπνοή, χαλάρωση, χρήση κρύου νερού,
μέσα από κείμενα με αναλυτικές οδηγίες ή/και οπτικοακουστικό υλικό στο διαδίκτυο
➢ Βασικές δεξιότητες πρακτικής στην αυτοεπικέντρωση (mindfullness) μέσα από μικρής διάρκειας ασκήσεις που υπάρχουν διαθέσιμες στο διαδίκτυο
➢ Προετοιμασία ενός σχεδίου δράσης/έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο.
➢ Επικοινωνία κι έκφραση συναισθημάτων και ανησυχιών σε αγαπημένα πρόσωπα και άτομα εμπιστοσύνης.
➢ Kινητοποίηση με προγραμματισμό δραστηριοτήτων μέσα στην ημέρα για την αύξηση των θετικών συναισθημάτων: προσπάθεια για την ένταξη
ευχάριστων δραστηριοτήτων μέσα στην αλλαγμένη καθημερινότητα.
➢ Προσπάθεια δημιουργίας και διατήρησης μιας καθημερινής ρουτίνας χωρίς απαιτητικό κι αγχώδη τρόπο.

Τι μπορώ να κάνω όταν νιώθω ψυχικά πιεσμένος:
1. Αναζητήστε το λόγο για τον οποίο νιώθετε πιεσμένος.

✓ Διαχωρίστε τις πιθανές αιτίες σε τρεις κατηγορίες:
α) εκείνες για τις οποίες υπάρχει πρακτική λύση,
β) εκείνες που θα βελτιωθούν με την πάροδο του χρόνου και
γ) εκείνες για τις οποίες δεν μπορείτε πραγματικά να κάνετε κάτι.

✓ Προσπαθήστε να αποβάλετε τις ανησυχίες σας για ζητήματα που κατατάσσονται στη δεύτερη και στην τρίτη κατηγορία. Προσπαθήστε να σκεφτείτε: «Σε τι με ωφελεί να ανησυχώ για κάτι που δεν μπορώ να διορθώσω;»

2. Ενισχύστε την αυτοεπικέντρωσή σας.

✓ Η αυτοεπικέντρωση σχετίζεται με την ικανότητά μας να εστιάζουμε την προσοχή στο εδώ και τώρα, και να απομακρύνουμε τον εαυτό μας
από σκέψεις και συναισθήματα που δεν σχετίζονται με τη στιγμή την οποία ζούμε, αλλά με το απώτερο μέλλον ή το παρελθόν.

✓ Κάντε ένα διάλειμμα από τον καταιγισμό των ειδήσεων που δεχόμαστε από παντού.

3. Αποσπάστε τη προσοχή σας κάνοντας πράγματα που σας χαλαρώνουν και σας διασκεδάζουν. Για παράδειγμα, επικοινωνήστε με οικεία πρόσωπα, δείτε μια σειρά ή μια ταινία που σας κινεί το ενδιαφέρον, διαβάστε κάποιο βιβλίο, βγείτε να περπατήσετε λίγο φροντίζοντας να τηρήσετε τις οδηγίες προστασίας.

4. Σε περιπτώσεις που η ανησυχία δεν υποχωρεί, επικοινωνήστε με τους αρμόδιους φορείς ψυχικής υγείας.

Για τα άτομα που πάσχουν από κάποια ψυχιατρική διαταραχή:
 Θα πρέπει να ακολουθήσετε το θεραπευτικό πλάνο που έχει συμφωνηθεί με το θεραπευτή σας για τη διαχείριση της δυσφορίας και των συναισθηματικών κρίσεων.
 Θα πρέπει να συνεχίσετε να έχετε τακτική επαφή και θεραπευτική παρακολούθηση, έστω κι από απόσταση με τη χρήση των τεχνολογικών
δυνατοτήτων επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου, ούτως ώστε να αποτραπεί μια σοβαρή υποτροπή/επιδείνωση των συμπτωμάτων ή ακόμη και μια πιθανή νοσηλεία.
 Διασφαλίστε στο μέτρο του εφικτού πως διαθέτετε επαρκή ποσότητα από τη φαρμακευτική σας αγωγή.

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Α΄ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ
Διευθυντής: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Χ. Χ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Η επιμέλεια του κειμένου έγινε από:
Αγγελική Μπράβου, Κατερίνα Μαδούρου,
Γεωργία Βασιλείου, Φραγκίσκος Γονιδάκης

Μπορείτε να δείτε το κείμενο και σε μορφή pdf στον παρακάτω σύνδεσμο:

file:///C:/Users/User/Downloads/PSYCHIKI_DIACHEIRISI%20(1).pdf

Ενδο-οικογενειακή βία την εποχή του κορονοϊού

Ο απαραίτητος εγκλεισμός στα σπίτια, “κολώνα” της άμυνας απέναντι στον κορονοϊό, είναι για τη συντριπτική πλειονότητα πρωτόγνωρη εμπειρία.

«Είναι γεγονός», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γρηγόρης Λέων, πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας, «ότι παρότι το ιατρείο μου παραμένει διαθέσιμο μόνο για έκτακτα περιστατικά, όπως και των περισσότερων συναδέλφων, ήδη έχω κληθεί να εξετάσω αυτές τις μέρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας που μου συνέδεσαν τα περιστατικά βίας με τον εγκλεισμό στο σπίτι».

Δεν είναι όμως «κεραυνός εν αιθρία» η ενδοοικογενειακή βία αυτή τη δύσκολη εποχή, ούτε πρωτοεμφανιζόμενη. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό και τώρα παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Το θύμα, συνεχίζει ο κ. Λέων, «αναγκάζεται να ζει αρκετές ώρες με τον άνθρωπο που πιθανά το έχει κακοποιήσει έστω και σε ελαφρύτερη μορφή στο παρελθόν.

Σύμφωνα με αρκετές μελέτες, όταν ένας δράστης αρχίζει να κακοποιεί, δύσκολα σταματάει. Μάλιστα, πολλές φορές η βία μεταξύ ενός αντρόγυνου μεταδίδεται και στα παιδιά, κάνοντας και τα ίδια θύματα αυτής. Φανταστείτε λοιπόν το πόσο δυσκολότερη γίνεται η κατάσταση όταν αυτοί οι άνθρωποι καλούνται να συμβιώσουν για πολλές ώρες την ημέρα μαζί».

Εάν σε αυτά τα δεδομένα, συνεχίζει, προσθέσουμε και το γεγονός ότι «πολλοί άνθρωποι ήδη αρχίζουν και έχουν μία αβεβαιότητα στο εργασιακό τους περιβάλλον ή βιώνουν μία μείωση των εισοδημάτων τους, το άγχος και η πίεση γίνονται ακόμη εντονότερα. Όλα αυτά έχουν ως κατάληξη ένας βίαιος άνθρωπος να ασκεί βία ευκολότερα κάτω από αυτές τις συνθήκες».

Επιπλέον, όταν υπάρχουν παιδιά και αυτά είναι συνεχώς στο σπίτι, η κατάσταση φορτίζεται ακόμη περισσότερο, ενώ αξίζει να τονιστεί ότι οι γυναίκες – θύματα ενδοοικογενειακής βίας την περίοδο αυτή έχουν λιγότερες επαφές με το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον, καθώς ο θύτης είναι παρών, όλη μέρα μέσα στο σπίτι. Έτσι, οι γυναίκες δεν μπορούν εύκολα να ζητήσουν υποστήριξη από συγγενείς ή φίλους.

Εκθέσεις από Κίνα, ΗΠΑ και άλλες χώρες, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, τονίζει ο κ.Λέων, αναφέρουν μία αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας από τη στιγμή εμφάνισης του COVID-19. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο αριθμός των περιστατικών ακραίας απειλής που είχαν αναφερθεί σε ένα αστυνομικό σταθμό της επαρχίας Hubei στην Κίνα τριπλασιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2020, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου χρόνου. Επίσης, μία αμερικανική οργάνωση υποστήριξης των γυναικών σημειώνει αύξηση των κλήσεων που δέχτηκε το μήνα Μάρτιο για κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας κατά 7,5% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα.

«Η διαδικασία του κατ’ οίκον περιορισμού στη χώρα μας είναι στα πρώτα στάδια, οπότε δεν μπορούμε να έχουμε ακόμα ξεκάθαρη εικόνα για το φαινόμενο. Είναι, όμως, ιδιαίτερα πιθανό ότι το επίπεδο της ενδοοικογενειακής βίας θα είναι πιο υψηλό σε αυτές τις συνθήκες», αναφέρει ο κ. Λέων. Σημειώνει ότι σε αυτές τις περιπτώσεις αν υποβληθεί μήνυση, το θύμα εξετάζεται εντελώς δωρεάν από μία δημόσια ιατροδικαστική δομή που θα υποδείξει η αστυνομία.

Στην περίπτωση που το θύμα δεν επιθυμεί να υποβάλλει μήνυση αλλά παράλληλα θέλει να έχει μία πιστοποίηση των σωματικών βλαβών, θα πρέπει να επισκεφθεί ένα ιατροδικαστικό ιατρείο και στη βεβαίωση για κατ΄ εξαίρεση μετακίνηση θα πρέπει να σημειώσει το Β1, δηλαδή ως αιτιολογία την επίσκεψη σε ιατρό.

Παράλληλα, τα θύματα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες όλων των δήμων της χώρας δεν έχουν σταματήσει αυτή την περίοδο τη λειτουργία τους, άρα σε περίπτωση που ένα θύμα το επιθυμεί μπορεί, μετά την ιατροδικαστική εξέταση, να απευθυνθεί κι εκεί για περαιτέρω βοήθεια και στήριξη, όπως παραπομπή σε ξενώνες, καταλήγει ο κ. Λέων.

Οδηγίες για γονείς παιδιών με αυτισμό κατά τη διάρκεια του COVID-19

O καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, Διευθυντής της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ, Γεράσιμος Κολαΐτης έγραψε το παρακάτω άρθρο με χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς παιδιών με αυτισμό, που βρήκαμε στην εκπαιδευτική ιστοσελίδα www.alfavita.gr και αναδημοσιεύουμε παρακάτω.
Όπως αναφέρει το άρθρο, τα άτοµα µε διαταραχές φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ) επηρεάζονται µε διαφορετικό τρόπο και σε ποικίλο βαθµό από τις σαρωτικές αλλαγές που έχει φέρει η πανδημία, επειδή:
  • δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα συµβατικά «κοινωνικά σήµατα» και «κοινωνικούς κανόνες» συµπεριφοράς

  • αντιλαµβάνονται τα νοήµατα κυριολεκτικά, συχνά δε µπορούν να ερµηνεύσουν τα λεγόµενα, τις πράξεις και τα συναισθήµατα των άλλων, να φανταστούν εναλλακτικά κοινωνικά σενάρια και να προβλέψουν µια πιθανή εξέλιξη στο µέλλον

  • επιµένουν σε συγκεκριµένες ρουτίνες και προτιµούν να ακολουθούν ένα προκαθορισµένο πρόγραµµα, έτσι απρόβλεπτη αλλαγή µπορεί να προκαλέσει αίσθηµα ανησυχίας.

  • συχνά µπορεί να αναπτύξουν έντονα ή εµµονικά ενδιαφέροντα και µπορεί να αγχωθούν αν εµποδιστούν να κάνουν αυτό µε το οποίο οι ίδιοι έχουν επιλέξει να ασχοληθούν.

  • συχνά παρουσιάζουν δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας π.χ. σε ασυνήθιστες αλλαγές του περιβάλλοντος (δυνατοί θόρυβοι, έντονα φώτα, οσµές, ασυνήθιστες υφές) µε αποτέλεσµα να τα οδηγούν σε αναστάτωση και τελικά στην εκδήλωση δυσπροσαρµοστικών συµπεριφορών

Εξηγήστε τους:

  • ότι τα σχέδια όλων των ανθρώπων ακυρώθηκαν αλλά αυτό θα διαρκέσει για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα και όχι για πάντα και ότι όλα θα πάνε καλά αφού η πολιτεία κάνει αυτό που πρέπει.

  • µε σαφήνεια σε σχέση µε τα συµπτώµατα του κορωνοϊού, για ποιο λόγο έκλεισαν τα σχολεία και γιατί είναι σηµαντική η αποµόνωση στο σπίτι. Μπορείτε να συγκρίνετε την κατάσταση

µε κάτι γνώριµο όπως µε µια θύελλα όπου θα πρέπει να µείνετε όλοι εντός σπιτιού για να προστατευτείτε.

  • όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι προσεκτικοί, να µένουν σπίτι, να απολυµαίνουν τους χώρους, να πλένουν τα χέρια τους και να κρατούν αποστάσεις από τους άλλους στην βόλτα και το σουπερ µάρκετ.

  • χρειάζεται προσοχή ώστε το παιδί να εκπαιδευτεί σωστά χωρίς να εγκατασταθούν νέες εµµονές, όπως µε το πλύσιµο των χεριών. Ο έφηβος µπορεί να ενηµερωθεί απευθείας και από τον οικογενειακό γιατρό.

  • Δύο τεχνικές της Carol Gray: οι κοινωνικές ιστορίες και τα comic strip conversations µπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητικές ώστε να εξηγηθεί το «πως» και τα «γιατί» (Σ.τ.ε.: ***Στην κατηγορία “Ειδική Αγωγή”  , μπορείτε να βρείτε μερικές χρήσιμες κοινωνικές ιστορίες, για την πανδημία και για τη διαχείριση της αλλαγής και της απώλειας)

Επίσης µπορείτε να κατασκευάσετε κατάλληλες ιστορίες σε συνεργασία µε τους ειδικούς που ήδη γνωρίζουν το παιδί σας ή να αναζητήσετε δωρεάν υλικό στο διαδίκτυο.

Συζητήστε µε το παιδί µε ΔΦΑ αλλά και µε τα άλλα µέλη της οικογένειας:

  • για τα γεγονότα µε τρόπο προσαρµοσµένο ανάλογα µε την ηλικία του και το επίπεδο χρήσης του λόγου ώστε να µπορεί σίγουρα να κατανοήσει αυτό που συµβαίνει. Τα µικρότερα παιδιά δεν µπορούν να κατανοήσουν πολύπλοκες πληροφορίες.

  • τις σκέψεις και τα συναισθήµατά του και περιγράψτε τα δικά σας συναισθήµατα. Απαντήστε στις ερωτήσεις του όσες φορές κι αν χρειαστεί καθώς αυτός είναι ένας τρόπος για να µπορέσει να επεξεργαστεί και να κατανοήσει ότι του συµβαίνει.

  • είναι σηµαντικό να αισθάνεται ότι αναγνωρίζετε τις ανησυχίες του και κατανοείτε τις αντιδράσεις του όσο περίεργες και αν φαίνονται. Η αβεβαιότητα σε σχέση µε το πότε θα τελειώσει η παρούσα κατάσταση ώστε να µπορέσουν να επιστρέψουν πάλι στην «φυσιολογική» ζωή αποτελεί µεγάλη πηγή άγχους και ανασφάλειας.

  • Φροντίστε για τον περιορισµό της υπερβολικής έκθεσης στη πληροφόρηση που οδηγεί σε ένταση, σύγχυση και ανησυχία. Να λαµβάνουν νέα µόνο από επίσηµες πηγές και συγκεκριµένη ώρα µέσα στην ηµέρα. Δώστε χρόνο για τις νέες πληροφορίες έτσι ώστε να µπορεί να τις οργανώσει για να τις απορροφήσει. Αλλάξτε το θέµα συζήτησης όταν αυτή οδηγείται σε ανούσιες υπερβολές.

  • Η ένταση και οι δυνατές φωνές µπορεί να οδηγήσουν σε αισθητηριακή υπερφόρτωση και εκρήξεις

Δηµιουργήστε µια σταθερή νέα ρουτίνα:

  • «σχολική ηµέρα» στο σπίτι που να ακολουθεί τις δραστηριότητες που συνήθως κάνει το παιδί σας στο σπίτι, στο σχολείο, στην τάξη. Ντύστε το παιδί κανονικά το πρωί και διαµορφώστε τις ίδιες δραστηριότητες µάθησης στο σπίτι µε την ίδια σειρά.

    • ένα νέο ηµερήσιο πρόγραµµα προσαρµοσµένο στις νέες συνθήκες. Η κρίση οδήγησε σε απότοµη διακοπή της «καθηµερινής ρουτίνας» και τα άτοµα µε ΔΦΑ χρειάζονται περισσότερο χρόνο να προσαρµοστούν στις αλλαγές και τις νέες καταστάσεις.

    • είναι σηµαντικό στην καραντίνα να µην δηµιουργηθούν λάθος συνήθειες και δυσπροσαρµοστικές συµπεριφορές.

* Η χρήση τεχνικών και υλικών για δόµηση και οπτικοποίηση όπως περιγράφονται από το πρόγραµµα TEACCH (πίνακες,

οδηγοί, προγράµµατα, ρολόγια, χρονόµετρα, ηµερολόγια) θα σας είναι απαραίτητα.

  • να συµπεριλάβετε µικρές κινητικές δραστηριότητες (π.χ.περίπατο), για να ενθαρρύνετε τόσο τη σωµατική όσο και την ψυχική ευεξία τη δική σας αλλά και του παιδιού σας. Δώστε επιπλέον χρόνο για σωµατική άσκηση.

  • προγραµµατισµένες εξόδους σε ανοικτούς χώρους µε τα πόδια ή το αυτοκίνητο. Υπάρχει πρόβλεψη της πολιτείας για εξαιρέσεις όσον αφορά τις εξόδους κατά την καραντίνα ώστε να προστατευτούν τα δικαιώµατα των παιδιών µε αυτισµό.

  • οικογενειακές διασκεδαστικές δραστηριότητες, όπως µια βόλτα µε ποδήλατο γύρω από τη γειτονιά ή µια προπόνηση στο σπίτι (αναζητήστε το YouTube µαθήµατα για οικογενειακές προπονήσεις) διαµορφώνοντας µια συνήθεια τακτικής καθηµερινής άσκησης.

  • τον επιπλέον χρόνο στο σπίτι µαζί, έτσι ώστε να επιδείξετε και να διδάξετε πιο ανεξάρτητες ικανότητες διαβίωσης και να προσφέρετε άφθονο έπαινο και ενίσχυση για επιτυχίες.

  • πολλές και διαφορετικές (αλλά χωρίς υπερβολή) δραστηριότητες µέσα στο σπίτι ώστε να µην βαριέται, να µην κάνει δυσάρεστες σκέψεις και να εκτίθεται σε άγχος. Μπορείτε να ασχοληθείτε µε την µαγειρική, κηπουρική, ζωγραφική, διακοσµητική, επιτραπέζια παιχνίδια, να επισκεφτείτε τα κανάλια κοινωνικής δικτύωσης, όπου θα µοιραστείτε ιδέες από την κοινότητα, να διαβάσετε βιβλία, να δείτε µαζί ταινίες ή ντοκιµαντέρ έχοντας την ευκαιρία να µάθετε µαζί καινούργια πράγµατα.

  • τρόπους διατήρησης της κοινωνικής επαφής του παιδιού σας µε φίλους και συµµαθητές µε τη χρήση τηλεφώνου και διαδικτύου (whatsup, viber, skype κα).

  • τρόπους υποστήριξης του παιδιού και του εφήβου σε δεξιότητες τηλεµατικής ώστε να µπορεί να συνεχίσει την παρακολούθηση από απόσταση του σχολικού προγράµµατος και των συνεδριών µε τους θεραπευτές του. Πολλά παιδιά συναντούν δυσκολία στη χρήση βιντεοκλήσεων και την παρακολούθηση on line µαθηµάτων. Η οργάνωση της εκπαίδευσής τους µέσω βίντεο και email µπορεί να κάνει την όλη διαδικασία περισσότερο προβλέψιµη και να περιορίσει το άγχος που βιώνουν κατά την έκθεση.

  • την φροντίδα του παιδιού µε τέτοιο τρόπο ώστε αν είναι δυνατό να µπορούν να ασχολούνται διαφορετικά άτοµα µε το παιδί ώστε να µπορείτε να έχετε χρόνο να κάνετε οτιδήποτε σας ξεκουράζει και ευχαριστεί.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ:

  • χρειάζεται να σκεφτείτε από πριν ποιός θα φροντίσει το παιδί αν κάποιος από την οικογένεια σας νοσήσει.

  • Ο πιο ουσιαστικός τρόπος να υποστηρίξετε το παιδί σας είναι πρώτα να φροντίσετε τον εαυτό σας, ώστε να µπορείτε να παραµείνετε ήρεµοι και καθησυχαστικοί

εάν κάτι σας προβληµατίζει σε σχέση µε την δική σας ψυχική υγεία επικοινωνήστε µε ειδικό. Τα άτοµα µε αυτισµό επηρεάζονται ιδιαίτερα από την συναισθηµατική ένταση στο περιβάλλον τους και καταστάσεις ενδοοικογενειακής βίας.

  • να ενθαρρύνετε και να διατηρείστε τη δική σας στενή συνεργασία µε εκπαιδευτικούς και θεραπευτές από τους οποίους θα λάβετε καθοδήγηση και συµβουλές,

  • είναι σηµαντικό να συνεχίσει την σχολική φοίτηση και το πρόγραµµα θεραπευτικής παρέµβασης ώστε να επιστρέψει µετά γρήγορα στην κανονικότητα.

  • Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στη συµπεριφορά του παιδιού επικοινωνήστε µε παιδοψυχίατρο ο οποίος θα σας κατευθύνει. Τα παιδιά µε αυτισµό µπορεί να µην καταφέρουν να εκφράσουν λεκτικά τα συµπτώµατα όπως ο πόνος. Τα άτοµα µε αυτισµό είναι ευάλωτα στην εκδήλωση άγχους και κατάθλιψης στις παρούσες έντονα ψυχοπιεστικές συνθήκες.

  • Είναι σηµαντικό όλοι οι επαγγελµατίες οι οποίοι θα ασχοληθούν κατά την παρούσα πανδηµία µε άτοµα µε ΔΦΑ (π.χ. παιδίατροι, νοσηλευτές, αστυνοµικοί κ.α.) να γνωρίζουν ότι τα άτοµα µε αυτισµό αντιλαµβάνονται και βιώνουν τον κόσµο µε διαφορετικό τρόπο. Οι γονείς είναι οι πρώτοι που θα πρέπει να κατανοήσουν πώς το παιδί τους αντιλαµβάνεται την νέα κατάσταση ώστε να µπορέσουν να την εξηγήσουν στους επαγγελµατίες που θα εµπλακούν εφόσον χρειαστεί.

Η National Autistic Society (NAS) – Εθνική Οργάνωση Αυτιστικών της Μεγάλης Βρετανίας περιγράφει τις ιδιαίτερες και µοναδικές ανάγκες κάθε ατόµου µε ΔΦΑ µε την προσέγγιση SPELL όπου αναφέρονται µε απλό και σαφή τρόπο οι αρχές της υποστηρικτικής παρέµβασης. Το SPELL αποτελεί το αρκτικόλεξο των λέξεων:

    • Structure – Δοµή (προβλεψιµότητα, σταθερότητα, ασφάλεια)

    • Positive – Εποικοδοµητική (ενίσχυση αυτοπεποίθησης, ενδιαφέρον για τις δυνατότητες)

    • Empathy – Ενσυναίσθηση (συναισθηµατική κατανόηση, ενδιαφέρον για την οπτική τους)

    • Low arousal – Ήπια διέγερση (ήρεµο περιβάλλον, µείωση έντασης και ανησυχίας)

    • Links – Σύνδεσµοι (διασυνδέσεις και επικοινωνία, ισχυροί δεσµοί µε συνέπεια µεταξύ των ανθρώπων που έχουν την ευθύνη για το άτοµο)

Μπορείτε να βρείτε το άρθρο στον παρακάτω σύνδεσμο:  https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/319236_odigies-gia-paidia-me-aytismo-en-kairo-covid-19?fbclid=IwAR1E3rN7Ackarfmrzv0tqN9e567SWa66fumd2DINwW1ydz6FRZOvBaa341c

Αντιμετώπιση περιοριστικών μέτρων λόγω κορονοϊού

Η Α’ Ψυχιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Διευθ.: Καθηγητής Χ.Χ. Παπαγεωργίου) εξέδωσε έναν πολύ χρήσιμο οδηγό για την αντιμετώπιση των περιοριστικών μέτρων λόγω του κορονοϊού, τον οποίο μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:

Οδηγίες για παιδιά και οικογένειες για την αντιμετώπιση των περιοριστικών μέτρων λόγω του κορονοϊού (COVID- 19)
Διαμόρφωση των οδηγιών : Νάντια Μαγκλάρα, Ελένη Λαζαράτου

Κατά τα τελευταία εικοσιτετράωρα οι κοινωνίες έχουν έρθει αντιμέτωπες με μια πρωτόγνωρη κρίση, που πλήττει καταρχάς την υγεία, αλλά διαχέεται ταχύτατα σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού ιστού, στην εκπαίδευση, την εργασία, τον ελεύθερο χρόνο, τις ατομικές ελευθερίες και τις προσωπικές επιλογές. Οι οργανώσεις προάσπισης και προαγωγής της υγείας, με πρώτο τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχουν ήδη προβεί στην έκδοση οδηγιών προστασίας της ψυχικής υγείας για τον γενικό πληθυσμό. Ειδικά για τον πληθυσμό των παιδιών και των εφήβων υιοθετούμε απόλυτα τις οδηγίες που αφορούν στον γενικό πληθυσμό και επιδιώκουμε την εστίασή τους στις ιδιαίτερες ανάγκες και αναπτυξιακές προκλήσεις του παιδιατρικού πληθυσμού. Συγκεκριμένα:

 Προστατεύουμε τα παιδιά και τους εφήβους από την υπερβολική έκθεση σε ειδήσεις, εικόνες και πληροφορίες σχετικά με την πανδημία COVID-19. Συμβουλεύουμε κατάλληλα τους εφήβους μεγαλύτερης ηλικίας σχετικά με μια ελεγχόμενη έκθεση σε ένα ή δύο μέσα, την αξιοπιστία και ασφάλεια των οποίων θα έχουμε προηγουμένως συζητήσει μαζί. Αποφεύγουμε την απευθείας έκθεση στη ροή των ειδήσεων των παιδιών μικρότερης ηλικίας.

 Ωστόσο, ενημερώνουμε τα παιδιά και τους εφήβους με σύντονο για την ηλικία τους τρόπο σχετικά με τα πραγματικά γεγονότα. Η απόκρυψη της
κρίσης και η προσπάθεια διατήρησής της ως «μυστικό» μεταξύ των ενηλίκων μπορεί να έχει σύνθετες επιπλοκές. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται από την
πρώτη στιγμή τις μεγάλες αλλαγές που επισυμβαίνουν στην καθημερινότητά τους και οι ενήλικες χρειάζεται να ερμηνεύσουν τα γεγονότα, ώστε να μην
αφεθεί το έργο της ερμηνείας αποκλειστικά στον χώρο της φαντασίας των παιδιών. Χρειάζεται λοιπόν να εξηγηθούν σε απλή και κατανοητή γλώσσα
σύνθετες έννοιες, αλλά κυρίως η αλληλουχία που οδηγεί στην αναγκαιότητα επιβολής μέτρων περιοριστικών της ελευθερίας τους.

 Μεριμνούμε για την παροχή κατάλληλων και επαρκών ερεθισμάτων και ιδιαίτερα ενθαρρύνουμε συνεχώς και ενεργητικά το παιχνίδι. Διευκολύνουμε τα παιδιά να αναπτύξουν την δημιουργικότητά τους και να διαχειριστούν τον ελεύθερο χρόνο τους. Είναι σημαντική η αναζήτηση κάποιων
δραστηριοτήτων με εκπαιδευτικό χαρακτήρα για τα παιδιά χωρίς όμως να προσπαθούμε να υποκαταστήσουμε το σχολικό πρόγραμμα.

 Βοηθούμε τα παιδιά να βρουν αποτελεσματικούς τρόπους να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, όπως το άγχος ή τον φόβο. Κάποιες φορές μπορεί το παιχνίδι ή η ζωγραφική να διευκολύνουν την διαδικασία αυτή. Τα παιδιά αισθάνονται ανακουφισμένα, όταν εκφράζουν και μοιράζονται τα
συναισθήματά τους σε ένα ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον. Προσφέρουμε στα παιδιά μια προοπτική για το μέλλον, εξηγώντας τους ότι
οι επιδημίες έχουν μια αρχή, μια μέση και ένα τέλος.

 Επιδιώκουμε τη διαμόρφωση μιας νέας καθημερινής ρουτίνας για τα παιδιά, ιδιαίτερα για όσο διάστημα διαρκεί η αποχή από την οργανωμένη
εκπαιδευτική διαδικασία του σχολείου. Για παράδειγμα η διατήρηση μιας σταθερής ώρας πρωινής έγερσης, μεσημεριανού γεύματος, ξεκούρασης,
εκπαιδευτικής δραστηριότητας και νυχτερινής κατάκλισης βοηθά τα παιδιά να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, που διαμορφώνονται.

 Εξασφαλίζουμε για τα παιδιά μια ισορροπημένη διατροφή, καλή υγιεινή ύπνου και τουλάχιστον την ελάχιστη απαραίτητη φυσική δραστηριότητα, ανάλογα με την ηλικία τους. Συνιστάται η αποφυγή κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων ζάχαρης και έτοιμου φαγητού από τα παιδιά, η εξασφάλιση απευθείας έκθεσής τους για κάποια ώρα στον ήλιο και η μέτρια έως έντονη φυσική άσκηση επί 60 λεπτά τρεις φορές την εβδομάδα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

 Προσπαθούμε να διατηρήσουμε το δίκτυο των κοινωνικών σχέσεων του παιδιού μέσω εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας που θα υποκαταστήσουν σε αυτή την φάση την διά ζώσης επαφή, για παράδειγμα μέσω τηλεφώνου, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τηλεδιασκέψεων κ.τ.λ.

 Αναζητούμε ευκαιρίες να διηγηθούμε στα παιδιά θετικές και αισιόδοξες εικόνες από την κοινότητα, για παράδειγμα ατόμων που ανάρρωσαν ή
βοήθησαν κάποιον που νόσησε. Εμφυσούμε στα παιδιά αισθήματα σεβασμού, ευγνωμοσύνης και εμπιστοσύνης στους επαγγελματίες υγείας,
που φροντίζουν τους ασθενείς με COVID-19.

 Εξασφαλίζουμε την παραμονή των παιδιών κοντά στην οικογένεια και τους γονείς τους, εφόσον αυτό κρίνεται ασφαλές. Αποφεύγουμε τον
αποχωρισμό των παιδιών από τα πρωταρχικά πρόσωπα φροντίδας τους με κάθε τρόπο. Εάν παρόλα αυτά αυτό κριθεί απαραίτητο, εξασφαλίζουμε
κατάλληλη παροχή φροντίδας για τα παιδιά, καθώς και τακτική επικοινωνία του παιδιού με του γονείς του, π.χ. τηλεφωνική επικοινωνία του παιδιού με
τον γονέα δύο φορές ημερησίως κτλ.

 Κατά την διάρκεια στρεσσογόνων περιόδων τα παιδιά συχνά προσκολλώνται εντονότερα στους γονείς και μπορεί να γίνονται περισσότερο απαιτητικά.
Εάν τα παιδιά σας έχουν ανησυχίες, συζητώντας μαζί τους θα μετριαστεί το άγχος τους. Τα παιδιά παρατηρούν τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα των ενηλίκων, ώστε να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τρόπους διαχείρισης των δικών τους συναισθημάτων σε κρίσιμες περιόδους.

 Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις ή δυσκολίες συμπεριφοράς απευθυνόμαστε καταρχάς τηλεφωνικά σε ειδικό ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και εκθέτουμε τις ανησυχίες μας.

 Για τα παιδιά με αναπτυξιακού τύπου δυσκολίες, που παρακολουθούν πρόγραμμα παρέμβασης, συστήνεται η επικοινωνία με τους θεραπευτές του
παιδιού, ώστε να αναζητηθούν λύσεις συνέχισης της υποστήριξης των δυσκολιών του παιδιού είτε μέσω τηλεδιασκέψεων, είτε μέσω αποστολής
κατάλληλου υλικού στους γονείς.

 Προστατεύουμε την υγεία μας. Τα παιδιά χρειάζονται έναν κατά τον δυνατόν υγιή ενήλικα δίπλα τους. Ταυτόχρονα η φροντίδα του γονέα για την
ατομική του υγεία θα λειτουργήσει και ως πρότυπο μίμησης για τα παιδιά για την προάσπιση της δικής τους υγείας.

Μπορείτε επίσης να βρείτε το παραπάνω κείμενο σε μορφή Pdf στον παρακάτω σύνδεσμο:

file:///C:/Users/User/Downloads/Odigies_gia_paidia%20(1).pdf

Σεξουαλική Αγωγή και Διαφυλικές Σχέσεις για παιδιά 9-12 ετών

Σε ποιον θα ήθελα να μοιάσω;

Αυτοπροστασία-Αυτοσεβασμός και Συναισθήματα

Οι σχέσεις μου με τους γονείς μου και την οικογένειά μου.

Οι σχέσεις μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.

"Όταν γίνω έφηβος”.

Αυτά και άλλα θέματα μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο που οδηγεί στο εγχειρίδιο του Υπουργείο Παιδείας για τη Σεξουαλική Αγωγή και τις διαφυλικές σχέσεις (Τετράδιο μαθητή):
https://askitis.gr/assets/books/sexoualiki_agogi_9-12_tetradio_mathiti.pdf

Σεξουαλική αγωγή και διαφυλικές σχέσεις για παιδιά 6-8 ετών

Πώς ήρθα στον κόσμο;

Ποιός κοιμάται πού;

Κάθε ηλικία έχει το δικό της λεξιλόγιο και τη δική της θεματολογία πάνω στις διαφυλικές σχέσεις και τη σεξουαλική αγωγή. Στο παρακάτω εγχειρίδιο, που αποτελεί το επίσημο εγχειρίδιο του Υπουργείου Παιδείας για παιδιά 6-8 ετών, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να εξετάσουν μια σειρά από ερωτήματα απαντημένα από εξειδικευμένους επιστήμονες. Αρχίζοντας με μια ιστορία για το πως συναντήθηκαν οι άντρες και οι γυναίκες, επεκτείνεται σε θέματα συναισθηματικής έκφρασης και επικοινωνίας.

Δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο το επίσημο εγχειρίδιο του Υπουργείου Παιδείας για παιδιά για τις διαφυλικές σχέσεις και τη σεξουαλική αγωγή (Τετράδιο μαθητή) σε μορφή pdf:

https://askitis.gr/assets/books/sexoualiki_agogi_6-8_tetradio_mathiti.pdf

Η ιστορία του Χάρη: Όταν δεν αισθάνομαι ασφαλής στο ίδιο μου το σπίτι

Όπως ακριβώς ο καθένας από εμάς είναι διαφορετικός, με παρόμοιο τρόπο το οικογενειακό περιβάλλον είναι πολύ διαφορετικό για τον καθένα από εμάς. Μερικά παιδιά δεν αισθάνονται ασφαλή μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.

Η ιστορία του Χάρη αφηγείται μια αληθινή ιστορία ενδο-οικογενειακής βίας μέσα από τα μάτια ενός μικρού παιδιού, και δημιουργήθηκε από την οργάνωση Hopespot – Κέντρο Ελπίδας. Περισσότερες πληροφορίες μπορείς να βρεις εδω: https://www.hopespot.gr/index.php/2015-01-21-05-38-17/endooikogeneiaki-bia

Παράλληλα, υπενθυμίζουμε ότι το “Χαμόγελο του παιδιού” λειτουργεί την εθνική γραμμή SOS 1056 για τα παιδιά και ενήλικες, η οποία είναι διαθέσιμη πανελλαδικά. Η γραμμή 116111 είναι η αντίστοιχη Ευρωπαϊκή γραμμή του “Χαμόγελου του παιδιού” που λειτουργεί με διερμηνείς Αραβικών και Φαρσί.

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης η ύπαρξη των γραμμών αυτών στοχεύει στην αντιμετώπιση φαινομένων Βίας που αντιμετωπίζουν τα παιδιά (Σωματική, Σεξουαλική & Ψυχολογική Κακοποίηση, Παραμέληση, Bullying, Παράνομη διακίνηση & εμπορία).

Οι γραμμές λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο. Οι κλήσεις είναι δωρεάν από σταθερό και κινητό τηλέφωνο, για κλήση από καρτοτηλέφωνο ΔΕΝ απαιτείται τηλεκάρτα, ενώ η κλήση από καρτοκινητά δεν απαιτεί διαθέσιμες μονάδες. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τη σελίδα: https://www.hamogelo.gr/gr/el/paidia-thimata-vias:sos-1056/ για την Εθνική γραμμή SOS και https://www.hamogelo.gr/gr/el/paidia-thimata-vias:116111/ για την Ευρωπαϊκή. Η ιστοσελίδα είναι διαθέσιμη στα ελληνικά και στα αγγλικά.