Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος δίχασε την ελληνική κοινωνία. Τον Φεβρουάριο του 1915 εκδηλώθηκε έντονη διαφωνία ανάμεσα στον πρωθυπουργό Βενιζέλο και τον βασιλιά Κωνσταντίνο σχετικά με τον αν η χώρα έπρεπε να μπει στον πόλεμο και στο πλευρό ποιάς συμμαχίας, της Αντάντ ή των Κεντρικών Δυνάμεων.
Σύμφωνα με την ιστορική αφήγηση, ο γερμανόφιλος βασιλιάς Κωνσταντίνος ήθελε να πάει με τις Κεντρικές δυνάμεις. Ωστόσο δεν μπορούσε να υποστηρίξει αυτή τη στάση, γιατί σ΄ αυτή τη συμμαχία βρίσκονταν Τουρκία και Βουλγαρία. Έτσι πρότεινε διαρκή ουδετερότητα, που ωφελούσε τη Γερμανία. Τον Δεκέμβριο του 1915 έγιναν εκλογές από τις οποίες οι Φιλελεύθεροι απείχαν. Προέκυψε νέα κυβέρνηση απόλυτα πιστή στα Ανάκτορα. Επίσης, μετά την απαίτηση της Αντάντ για αφοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων, οι έφεδροι που απολύονταν οργανώνονταν σε συνδέσμους (Ιούνιος 1916), σύμφωνα με εντολή του βασιλιά. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι Επίστρατοι, μια παραστρατιωτική ομάδα φιλοβασιλικών με χιλιάδες μέλη. Μάλιστα, τον Νοέμβριο του 1916 το «κράτος των Αθηνών» εξαπέλυσε διώξεις σε βάρος βενιζελικών. Οι νεκροί ήταν τουλάχιστον 35.
Από την άλλη πλευρά, ο Βενιζέλος μετά την αποτυχημένη προσπάθεια αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων στα Δαρδανέλια και έπειτα από την παραίτησή του εγκατέστησε προσωρινή κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη. Διέταξε επιστράτευση με στόχο ο ελληνικός στρατός να πολεμήσει στο πλευρό της Αντάντ. Τον Αύγουστο του 1916 βενιζελικοί δημιούργησαν στη Μακεδονία μια οργάνωση, που ονομάστηκε Εθνική Άμυνα, και πραγματοποίησαν κίνημα στη Θεσσαλονίκη με αίτημα την συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο δίπλα στην Αντάντ.
Το παράθεμα, που είναι απόσπασμα από την εφημερίδα της Προσωρινής Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδας, αναφέρεται σε ένα άλλο ένοπλο συλλαλητήριο των υποστηρικτών του Βενιζέλου στα Χανιά και εξηγεί γιατί οι συμμετέχοντες δεν συμφωνούσαν με την πολιτική του Κωνσταντίνου. Οι υποστηρικτές του κινήματος υποστήριζαν ότι η πολιτική που εφαρμοζόταν στη χώρα, δηλαδή η διαρκής ουδετερότητα, δεν συμφωνεί με την γνώμη του λαού και τα κατοχυρωμένα από το σύνταγμα δικαιώματά του. Επίσης, πίστευαν ότι απομάκρυνε το έθνος από το πλευρό των «ευεργετικών δυνάμεων» και δεν χαρακτήριζε τις παραδόσεις και το φρόνημα του λαού. Επιπλέον, θεωρούσαν ότι η απόφαση αυτή δεν αντιπροσώπευε τα πραγματικά συμφέροντα της Ελλάδας, αλλά των «πατροπαράδοτων εχθρών» της, που ήταν άκρως αντίθετα. Ακόμη, υποστήριζαν ότι η Ελλάδα θα έχανε τα εδάφη που είχε κερδίσει στους Βαλκανικούς πολέμους ,γιατί η πολιτική που εφαρμοζόταν από τον βασιλιά οδήγησε στην κατάκτηση μεγάλου μέρους της Μακεδονίας από τη Βουλγαρία. Συνεπώς, οι Έλληνες της περιοχής εκτίθονταν σε μεγάλο κίνδυνο. Τέλος, ψήφισαν τη συγκρότηση προσωρινής κυβέρνησης από τον Βενιζέλο και τον Κουντουριώτη, που θα έσωζε, μαζί με τις συμμαχικές δυνάμεις, το ελληνικό έθνος.
Συνοψίζοντας, παρατηρούμε ότι η ένταση μέσα στα ελληνικά σύνορα αυξανόταν συνεχώς με αποτέλεσμα από το καλοκαίρι του 1916 να διαμορφωθούν δύο αντίπαλα κέντρα εξουσίας, ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη. Ο Εθνικός διχασμός ήταν η πρώτη εμφύλια σύγκρουση στην Ελλάδα τον 20αιώνα και θα μπορούσε να ονομαστεί και εμφύλιος πόλεμος, αν δεν ακολουθούσε η σφοδρότατη διαμάχη μεταξύ Ελλήνων του 1946.
