English

Month: October 2022

1.2. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός/// ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία , 0 Comment

1.2. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός
 Η χώρα:

 Διαμορφώθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα (1600-1100 π.Χ.).
 Μυκηναϊκός πολιτισμός : το σπουδαιότερο κέντρο του ήταν η
«πολύχρυσος Μυκήνη».
 Εγκατάσταση των ελληνικών φύλων στην ηπειρωτική χώρα, εξάπλωση στον
αιγαιακό χώρο, στα νησιά, στην Κρήτη, στις ακτές της Μ. Ασίας, και άλλοτε στην
Κύπρο και στις ανατολικές ακτές της Μεσογείου.
 Σπουδαία μυκηναϊκά κέντρα: Μυκήνες, Άργος, Τίρυνθα, Πύλος,
Αμύκλες, Ορχομενός, Θήβα, Γλας, Αθήνα, Ελευσίνα, Μαραθώνας,
Ιωλκός.

 Οι πηγές:
 Ομηρικά έπη: οι πρώτες πληροφορίες για το μυκηναϊκό κόσμο.
 Οι πρώτες ανασκαφές στις Μυκήνες (1876) από τον Ερίκο Σλήμαν.
 Αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β΄ από τους Ventris και Chadwick
(1952).

 Η Γραμμική Β΄:
 Χρησιμοποιήθηκε από ειδικευμένους γραφείς στα μυκηναϊκά ανάκτορα.
 Είναι συλλαβική γραφή (τα σύμβολά της αποδίδουν λέξεις στα ελληνικά).
 Έχουν οι πινακίδες λογιστικό περιεχόμενο, είναι δηλαδή κατάλογοι
αντικειμένων και περιουσιακών στοιχείων ηγεμόνων ή εμπόρων της εποχής.
 Έχουν διαβαστεί επίσης ονόματα θεών και ανθρώπων που μας είναι γνωστά από
τα έπη.
 Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση του
μυκηναϊκού κόσμου:

 Η οικονομία:
 Εμπορική ανάπτυξη: μετά το 1500 π.Χ. έξοδος Μυκηναίων στο Αιγαίο.
 Μέγαρα οικοδομημένα σε οχυρωμένες ακροπόλεις.
 Η κοινωνική οργάνωση:
 Μέγαρο: το επίκεντρο των οικονομικών δραστηριοτήτων.
1. Ηγεμόνας:
α. Διαχειριζόταν τον πλούτο της περιοχής που εξουσίαζε.
β. Είχε πολιτική, στρατιωτική, δικαστική και θρησκευτική εξουσία.
2. Ιερείς και στρατός (επαγγελματίες στρατιώτες).
3. Έμποροι και ναυτικοί: πολυπληθής ομάδα.
4. Ειδικευμένοι τεχνίτες (κεραμουργοί, ξυλουργοί, ναυπηγοί κ.ά.).
5. Γεωργοί - κτηνοτρόφοι: η πλειονότητα των υπηκόων.
6. Δούλοι: εργάζονταν για τον ηγεμόνα, τους αξιωματούχους, τους ιερείς και
τους απλούς πολίτες.

 Πολιτιστική συνοχή (κοινά χαρακτηριστικά του μυκηναϊκού κόσμου σε όλο το
χώρο εξάπλωσής του)

 Απουσία ενιαίου κράτους - η χώρα ήταν χωρισμένη σε ομοσπονδιακά κράτη.
 Τα επιμέρους μυκηναϊκά κράτη  υποτελή στις Μυκήνες.

 Η πολιτική οργάνωση:
 Πληροφορίες από τις πινακίδες στο ανάκτορο της Πύλου:
1. Άναξ (ανώτατος άρχοντας).
2. Λααγέτας (τοπικοί άρχοντες, διοικητές περιφερειών).
3. Επέτες (ευγενείς, ακόλουθοι).
4. Τελεστές (σημαντικά πρόσωπα στην περιφερειακή διοίκηση).
5. Βασιλεύς (επικεφαλής ομάδας, αρχιτεχνίτης).

 Η εξάπλωση:
 Τέλη 15ου αιώνα π.Χ. οι Μυκηναίοι:
 Κυριαρχούν στην Κρήτη και καταλαμβάνουν την Κνωσό.
 Κυριαρχούν στο Αιγαίο.
 13ος αιώνας π.Χ.: Ίδρυση αποικιών (Κύπρος, Ουγκαρίτ, Παλαιστίνη,
Αίγυπτος, Δυτική Μεσόγειος, Εύξεινος Πόντος).

 Η παρακμή:
 Αρχές 12ου αιώνα π.Χ.
 Αίτια:
1. Οι πολεμικές επιδρομές στις χώρες της Εγγύς Ανατολής οδήγησαν στην
απώλεια των οικονομικών αγορών της Ανατολής και κλόνισαν την οικονομία των
μυκηναϊκών ανακτόρων.
2. Οι εσωτερικές διενέξεις, οι δυναστικές έριδες και οι συγκρούσεις ανάμεσα στα
μυκηναϊκά κέντρα.
 Ο πολιτισμός:
 Πολιτιστική συνοχή:
1. Η κοινή γλώσσα (Γραμμική Β΄).
2. Οι κοινές θρησκευτικές δοξασίες (πρώτες λατρείες, ονόματα θεοτήτων).
3. Η ομοιομορφία σε όλες τις πτυχές του υλικού βίου (έργα τέχνης,
πολεμικός εξοπλισμός, ενδυμασία, καλλωπισμός).
 Η μυκηναϊκή τέχνη:
 Τεχνίτες και καλλιτέχνες στην υπηρεσία των ανακτόρων.
 Οχυρωμένες ακροπόλεις με ανάκτορα και ταφικές κατασκευές.

 Τα ανάκτορα:
 Περιβάλλονται από ισχυρά τείχη.
 Πυρήνας ήταν το μέγαρο.
 Το μέγαρο αποτελείται από τρία μέρη:
 Ένα μεγάλο χώρο - επικοινωνία με μεγάλη αυλή.
 Τον πρόδρομο - προθάλαμο.
 Το κυρίως μέγαρο: εστία με τέσσερις κίονες που στήριζαν την οροφή.
 Πολλά διαμερίσματα γύρω από την αυλή.
 Ταφικές κατασκευές: θολωτοί τάφοι.
 Θάλαμος κτιστός σε σχήμα κυψέλης.
 Μακρύς διάδρομος που οδηγεί στην είσοδο.
 Τάφος και διάδρομος καλύπτονται από χώμα.
 Τοιχογραφίες και αγγειογραφικές παραστάσεις: από τελετουργικές
σκηνές και κυρίως από πολεμικές ή σκηνές κυνηγιού.

I . Πολιτισμοί της Εγγύς Ανατολής

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία 0 Comment
2. Η Αίγυπτος
2.1. Η χώρα:
 Αίγυπτος = το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής, το οποίο διαρρέει ο
ποταμός Νείλος. Το ποτάμι αυτό έκανε τη γη γόνιμη, επειδή κατά της διάρκεια του
καλοκαιριού πλημμύριζε και μετά την απομάκρυνση των νερών άφηνε ένα στρώμα
λάσπης που έκανε τη γη εύφορη.
 Η χώρα γεωγραφικά ήταν χωρισμένη σε δύο τμήματα:
1. Άνω Αίγυπτος: περιλαμβάνει τις νότιες και ορεινές περιοχές.
2. Κάτω Αίγυπτος: περιλαμβάνει τις βόρειες περιοχές με το Δέλτα του Νείλου,
που βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα.
2.2. Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση:
 Η οικονομία:
 Ο Νείλος και οι πλημμύρες του (άρδευση χωραφιών, συντήρηση αυλακιών).
 Γεωργία:
 Βάση της οικονομίας.
 Συστηματικά οργανωμένη υπό την επίβλεψη του κράτους - Φαραώ.
 Βασιλικοί υπάλληλοι: επίβλεψη γεωργικών εργασιών, συγκέντρωση ποσοστού
συγκομιδής.
 Προϊόντα γεωργική παραγωγής: σιτάρι, κριθάρι, λινάρι, οπωροφόρα δένδρα,
κηπευτικά, πάπυροι και λωτοί.
 Οικογενειακή παραγωγή: μπίρα (από ζύμωση κριθαρένιου ψωμιού).
 Κτηνοτροφία.
 Αλιεία.
 Αρχιτεκτονική:
 Οικοδόμηση μεγάλων έργων, ναών, ανακτόρων, ταφικών μνημείων.
 Ειδικευμένοι τεχνίτες: μεταλλουργοί, ξυλουργοί, κεραμοποιοί, ναυπηγοί κ.ά. σε
ιδιωτικά και ανακτορικά εργαστήρια.
 Εμπόριο:
 Εξαγωγή: δημητριακών, παπύρου ή πρώτων υλών (χρυσού).
 Εισαγωγή: ξυλείας, χαλκού, αργύρου κ.ά.
 Διοίκηση:
1. Ιερείς: κάλυψη αναγκών θεοκρατικού κράτους.
2. Γραφείς: γνώση ιερογλυφικής γραφής.
3. Επαγγελματίες στρατιωτικοί: διατήρηση και ανάπτυξη της
αυτοκρατορίας.
 Η κοινωνία:
1. Φαραώ: ενσάρκωση επίγειου θεού και κράτους.
2. Ιερείς, ανώτατοι υπάλληλοι, γραφείς: τάξη των ισχυρών.
3. Στρατιωτικοί: κληρονομικό επάγγελμα, παραχώρηση γης από το Φαραώ.
4. Ελεύθεροι πολίτες (γεωργοί ή τεχνίτες).
5. Δούλοι: ιδιωτικοί ή κρατικοί, από πολέμους ή αγοράζονταν από εμπόρους.
 Η πολιτική οργάνωση:
 Θεοκρατικός χαρακτήρας.
2
 Φαραώ (θεϊκή και ανθρώπινη υπόσταση).
2.3. Η ιστορία:
 Η προϊστορία:
 Η προέλευση των πρώτων κατοίκων της Αιγύπτου είναι άγνωστη, ενώ τα πρώτα
δείγματα οργανωμένης ζωής τοποθετούνται στα τέλη της 5ης χιλιετίας π.Χ.
 Την 4η χιλιετία αυξάνεται ο πληθυσμός στην κοιλάδα του Νείλου. Οι
κάτοικοι καλλιεργούν συστηματικά τη γη, ενώ γνωρίζουν τη χρήση μετάλλων. Είναι
χωρισμένοι σε φυλές. Οι διαρκείς συγκρούσεις ανάμεσά τους οδήγησαν στη
διαμόρφωση δύο βασιλείων (Άνω και Κάτω Αίγυπτος).
 Στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. ο ηγεμόνας της Άνω Αιγύπτου Μήνης
ένωσε τα δύο βασίλεια (πρωτεύουσα η Μέμφιδα).
 Το Αρχαίο Βασίλειο (περ. 3000-2000 π.Χ. με
πρωτεύουσα τη Μέμφιδα:
 Την περίοδο αυτή οι Αιγύπτιοι επεκτείνονται προς το νότο (πλούσια σε χρυσό)
και προς τη χερσόνησο του Σινά (πλούσια σε χαλκό).
 Δημιουργία μεγάλων έργων (ναοί, ανάκτορα, πυραμίδες στη Γκίζα).
 Στο τέλος της περιόδου η κεντρική εξουσία εξασθενεί και ενισχύεται η δύναμη
τοπικών διοικητών.
 Το Μέσο Βασίλειο (περ. 2000-1540 π.Χ.) με
πρωτεύουσα τη Θήβα στην Άνω Αίγυπτο:
 Την περίοδο αυτή έχουμε αναδιοργάνωση του κράτους και εκστρατείες των
οποίων ηγήθηκαν προικισμένοι ηγεμόνες.
 Για δύο αιώνες η Αίγυπτος κατακτήθηκε από ένα νομαδικό, ασιατικό λαό, τους
Υξώς. Δε στράφηκαν εναντίον του παραδοσιακού αιγυπτιακού τρόπου ζωής.
Ανέπτυξαν καλές σχέσεις με τους λαούς της Μεσοποταμίας και τους Κρήτες.
Το Νέο Βασίλειο (περ. 1540-1075 π.Χ.) με πρωτεύουσα
τη Θήβα:
 Οι ηγεμόνες της Θήβας κατόρθωσαν να εκδιώξουν τους Υξώς και ίδρυσαν
δυναστείες με σημαντικούς φαραώ. Η αιγυπτιακή κυριαρχία επεκτάθηκε προς βορρά
μέχρι τη Συρία.
 Το 13ο αιώνα π.Χ. κυβέρνησε ο Ραμσής Β ́. Στη διάρκεια της βασιλείας του
σημειώθηκε οικοδομική άνθιση, ενώ ενισχύθηκε η αιγυπτιακή κυριαρχία στο
εξωτερικό. Την περίοδο αυτή του νέου βασιλείου οι Αιγύπτιοι ανέπτυξαν εμπορικές
σχέσεις με τη Φοινίκη, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου.
 Το 12ο αιώνα π.Χ. λαοί από τα βόρεια (λαοί της θάλασσας)
πραγματοποίησαν επιδρομές στην ανατολική Μεσόγειο και ανάγκασαν τους
Αιγυπτίους να εγκαταλείψουν τις ασιατικές τους κτήσεις. Τον 11ο αιώνα π.Χ. το
νέο βασίλειο βρίσκεται σε φάση παρακμής.
 Η ξένη κατάκτηση:
 Από τον 11ο αιώνα π.Χ. έως τον 7ο αιώνα π.Χ. η Αίγυπτος παρακμάζει
και βρίσκεται κάτω από ξένη κυριαρχία. Στο πρώτο μισό του 7ου αιώνα π.Χ.
αποκτά την ανεξαρτησία της από τους Ασσυρίους. Αναπτύσσεται το εμπόριο με τις
ελληνικές πόλεις και πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν στην Αίγυπτο.
 Τελικά η Αίγυπτος ενσωματώνεται στην αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών
Περσών βασιλέων. Όταν ο Μ. Αλέξανδρος νίκησε τους Πέρσες στην Ισσό προέλασε
στην Αίγυπτο, όπου έγινε δεκτός ως απελευθερωτής από τον περσικό ζυγό.
2.4. Ο πολιτισμός:
 Η θρησκεία:
 Πολυθεϊσμός: κάθε πόλη είχε το δικό της θεό - προστάτη.
 Ο Ρα, ο θεός Ήλιος: ο μεγαλύτερος θεός.
 Δημοφιλέστεροι θεοί: η Ίσις, ο Όσιρις, ο Ώρος.
 Αμένοφις Δ ́ (Ακενατών): προσπάθεια εξάλειψης της πολυθεΐας  αντίδραση
ιερατείου  αποτυχία προσπάθειας.
 Θρησκευτικές αντιλήψεις:
 Βαθιά πίστη για μετά θάνατον ζωή (αν δεν καταστρεφόταν το σώμα του
νεκρού).
 Ταρίχευση νεκρών.
 Συστηματική τυμβωρυχία.
 Η γραφή:
 Ιερογλυφική, 4η χιλιετία π.Χ. (δυσκολία εκμάθησης, προϋπέθετε ειδίκευση).
 Απλός πολίτης  γραφέας (καταγραφή σε παπύρους των έργων και της δράσης
των Φαραώ)  δημόσιος υπάλληλος: κοινωνική καταξίωση.
 Αποκρυπτογράφηση της ιερογλυφικής γραφής από τον Champollion.
Η στήλη της Ροζέτας: τρίγλωσση επιγραφή.
 Τα γράμματα:
 Εξύμνηση της δράσης και των κατορθωμάτων των Φαραώ στα περισσότερα
αιγυπτιακά κείμενα.
 Ελάχιστα λογοτεχνικά κείμενα λόγω της δυσκολίας της γραφής.
 Διατήρηση θρησκευτικών και λυρικών ποιημάτων και λαϊκών διηγήσεων.
 Οι επιστήμες:
 Αστρονομία (παρακολούθηση των πλημμυρών του Νείλου και της κίνησης
των αστεριών).
 Γεωμετρία: ανάγκη μέτρησης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων.
 Ανατομία και ιατρική: ταρίχευση νεκρών.
 Οι τέχνες:
 Αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική στην υπηρεσία των Φαραώ.
 Σκοπός: η προβολή της ζωής και της δράσης των Φαραώ.
 Κατασκευή έργων μνημειακού χαρακτήρα (μεγάλες διαστάσεις -
εσωτερικός διάκοσμος) προς τιμήν των Φαραώ (Πυραμίδες του Χέοπος, του
Χεφρήνος στην Γκίζα κ.ά.).
 Έργα μικροτεχνίας από μέταλλα, πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους.

Εργασίες//// ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία 0 Comment

Να απαντηθούν γραπτά, αλλά σύντομα  οι ερωτήσεις :

ΑΙΓΥΠΤΟΣ(σ.20-30)

1.Ποιά τα σύνορα του Αιγυπτιακού κράτους;(από πού ως πού εκτείνονταν;) σ.20

2.Οι πλημμύρες του Νείλου και η σημασία τους για τη γεωργική οικονομία της Αιγύπτου.σ.22

3.Ποιά η διάρθρωση της κοινωνίας (κοινωνική πυραμίδα ) στην Αίγυπτο;.σ.22

4.Τί γνωρίζετε για τη θρησκεία  των Αιγυπτίων;σ.27-28.

5.Τί γνωρίζετε για τη γραφή των Αιγυπτίων;σ.28.

6.Τί γνωρίζετε για το περιεχόμενο του όρου: Λαοί της θάλασσας ; σ.26.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, Χωρίς κατηγορία 0 Comment

Σε ό,τι αφορά στην οικονομία , το έδαφος ήταν εξαιρετικά εύφορο λόγω των πλημμυρών του Νείλου. Έτσι οι Αιγύπτιοι εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του ήδη από την 4η χιλιετία π.χ.'Εβγαζαν μεγάλες ποσότητες λιναριού , σιταριού,κριθαριού, οπωροφόρων δέντρων και κηπευτικών. Στα νερά του ποταμού οι Αιγύπτιοι ασχολούνταν με την αλιεία και στις όχθες του μάζευαν παπύρους και λωτούς και κυνηγούσαν τα πουλιά.Στα νότια υπήρχαν κοιτάσματα χαλκού και χρυσού. Ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με Κρήτη και νησιά Αιγαίου. Ο Νείλος ήταν πλωτός και η Μεσόγειος ένωνε την Αίγυπτο με τον υπόλοιπο κόσμο.Αναπτύχθηκαν τα επαγγέλματα των ναυπηγών και των ναυτικών που ήταν εξειδικευμένοι τεχνίτες.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνική διαστρωμάτωση και την πολιτική οργάνωση, ήταν επίπονη η άρδευση των χωραφιών και η συντήρηση των αυλακιών εξαιτίας των πλημμυρών του Νείλου. Χρειαζόταν επίβλεψη των εργασιών από μια κεντρική εξουσία. Ο Φαραώ ήταν η ενσάρκωση του θεού και του κράτους.  Γι' αυτό ο  λαός εναπόθετε σε αυτόν τις ελπίδες του για την επιτυχία των συλλογικών του προσπαθειών. Ο ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ είχε ως αποτέλεσμα την ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ. Παραχωρήθηκαν ακόμα εκτάσεις γης για καλλιέργεια σε επαγγελματίες στρατιωτικούς. Τα μνημειακά έργα (ναοί- ανάκτορα-ταφικά μνημεία) αρχιτεκτονικής και γλυπτικής χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα επιβολής των Φαραώ και κατασκευάζονταν από τους ίδιους τους υπηκόους που δούλευαν παράλληλα και στα χωράφια.

Στα γράμματα, στην επιστήμη και στις τέχνες, έχουμε τα αιγυπτιακά κείμενα που αφορούσαν κυρίως τη δράση των Φαραώ. 'Ηταν γραμμένα από τους γραφείς σε φύλλα παπύρου, που αφθονούσε στις όχθες του Νείλου. Η παρακολούσηση των πλημμυρών του ποταμού οδήγησε στην ανάπτυξη εμπειρικών αστρονομικών γνώσεων. Επιπλεόν, οι Αιγύπτιοι απέκτησαν πρακτικές γνώσεις γεωμετρίας στην προσπάθειά τους να μετρήσουν τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης, αφού τα όρια των χωραφιών εξαφανίζονταν με τις πλημμύρες του ποταμού. Οι αχανείς έρημοι της Αιγύπτου ήταν προυπόθεση για την κατασκευή ογκωδών αρχιτεκτονικών έργων.

Στην ιστορική εξέλιξη του κράτους, η χερσόνησος του Σινά αποτελούσε φυσικό πέρασμα από την Ανατολή προς την Αίγυπτο. Εκτός από την επικοινωνία  με τους λαούς της Εγγύς Ανατολής, η γεωγραφική αυτή ιδιομορφία δημιουργούσε τις προυποθέσεις για την εισβολή ξένων λαών στην Αίγυπτο, όπως των λαών της θάλασσας, των Υξώς, των Περσών και αργότερα του Μ. Αλεξάνδρου. Σε περιόδους ανάπτυξης η χερσόνησος χρησιμοποιήθηκε από τους Φαραώ για την οργάνωση εκστρατειών με σκοπό την κατάκτηση ξένων περιοχών-κυρίως της Συρίας. Τέλος, η ανάγκη προστασίας των χρυσοφόρων περιοχών του νότου είχαν οδηγήσει αρκετούς Φαραώ σε εκστρατείες στα νότια της Αιγύπτου και ειδικά στην περιοχή της Νουβίας.

(Πηγή: AΡΝΟΣ)