Ελληνικά

Χωρίς κατηγορία

VII. Η ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (4ος – 6ος αι. μ.Χ.)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ VII. Η ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (4ος – 6ος αι. μ.Χ.),Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

VII. Η ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (4ος – 6ος αι. μ.Χ.)

1. Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4ος – 5ος μ.Χ.)
1.1.Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας.
Οι διοικητικές αλλαγές.

Διοκλητιανός → αυτοκράτορας το 284 μ.Χ. ∙
επαναφορά της τάξης στο ρωμαϊκό κράτος ∙
τολμηρές διοικητικές αλλαγές προς την κατεύθυνση του επιμερισμού της
εξουσίας που ανταποκρίνονταν στην ανάγκη α) αμεσότερης επέμβασης του
στρατού και β) καλύτερης φύλαξης των συνόρων.

Διοικητικό σύστημα Διοκλητιανού → η Τετραρχία . Χαρακτηριστικά:
 προέκυψε από τη συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι ένα πρόσωπο δεν επαρκεί
για τη διοίκηση του τεράστιου ρωμαϊκού κράτους ∙
 βασίστηκε στη διοικητική διαίρεση του κράτους σε ανατολικό και δυτικό και στην
παραχώρηση μέρους της διοίκησης του καθενός από τα δύο αυτά τμήματα σε δύο
άλλους συνάρχοντες ∙ δηλ. η διοικητική εξουσία μοιράστηκε σε 4 κέντρα ∙
 πέτυχε να διατηρήσει την ακεραιότητα της αυτοκρατορίας (όχι για πολύ).
Περιγραφή της Τετραρχίας – τα πρόσωπα:
 Διοκλητιανός → αυτοκράτωρ στο ανατολικό τμήμα του κράτους ∙ τίτλος:
Αύγουστος∙ έδρα: η Νικομήδεια της Βιθυνίας.
 Γαλέριος → συνάρχοντας στο ανατολικό τμήμα του κράτους (η εξουσία του
παραχωρήθηκε από τον Διοκλητιανό) ∙ τίτλος: Καίσαρας ∙ έδρα: το Σίρμιο της
(σημερινής) Σερβίας.
 Μαξιμιανός → αυτοκράτωρ στο δυτικό τμήμα του κράτους (επιλεγμένος από τον
Διοκλητιανό) ∙ τίτλος: Αύγουστος ∙ έδρα: το Μιλάνο της Ιταλίας.
 Κωνστάντιος ο Χλωρός → συνάρχοντας στο δυτικό τμήμα του κράτους (η εξουσία
του παραχωρήθηκε από τον Μαξιμιανό) ∙ τίτλος: Καίσαρας ∙ έδρα: οι Τρέβηροι της
Γαλατίας.
 Πρωτεύουσα του κράτους και έδρα της συγκλήτου παρέμεινε η Ρώμη.
Η αλλαγή στη μορφή του πολιτεύματος.
Οι αλλαγές που επέβαλε ο Διοκλητιανός:
 χωρισμός του κράτους σε μικρές επαρχίες με διοικητές διορισμένους από τον
αυτοκράτορα ∙
 ξεχωριστοί διοικητές για το στρατό κάθε περιοχής, δηλ. διαφορετικοί από τους
αντίστοιχους των επαρχιών ∙

 συνέπεια: ο στρατός χάνει κάθε πολιτική εξουσία ∙
 σταδιακή συγκέντρωση των εξουσιών στο πρόσωπο του αυτοκράτορα ∙
 υιοθέτηση από τον Διοκλητιανό του πρωτοκόλλου της αυλής των Σασανιδών
βασιλέων: ο αυτοκράτορας απροσπέλαστος, διάδημα και πορφύρα κατά τις
εμφανίσεις, επιβολή προσκύνησης, απόδοση του ιερού τίτλου «Ζευς» και απαίτηση
λατρείας του ως θεού.

Συμπέρασμα: Ουσιαστική μεταβολή του πολιτειακού συστήματος του Οκταβιανού
Αυγούστου από Ηγεμονία (Principatus) σε Απόλυτη μοναρχία (Dominatus) ∙ μεταβολή του
ρόλου του αυτοκράτορα από πρώτο πολίτη (princeps) σε απόλυτο μονάρχη (dominus) .

 

 

2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.),Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf

2.2. Η ελληνοχριστιανική οικουμένη.
Ιουστινιανός.

Εξωτερική πολιτική → προσπάθεια αποκατάστασης της παλαιάς ρωμαϊκής οικουμένης.
Εσωτερική πολιτική → καινοτόμες ιδέες, στόχος η συνοχή των λαών της αυτοκρατορίας με
συνδετικούς κρίκους α) την ελληνική πολιτιστική παράδοση και β) τη χριστιανική πίστη ∙
διαμόρφωση της βυζαντινής φυσιογνωμίας του κράτους, ελληνοχριστιανική οικουμένη.

Κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού:

1. Ισχυροποίηση απόλυτης μοναρχίας → θεωρητική θεμελίωση της απόλυτης
μοναρχίας από τον Ιουστινιανό μετά την καταστολή της Στάσης του Νίκα (532 μ. Χ.)∙
ο αυτοκράτορας θεωρείται ο εκλεκτός του θεού, κυβερνά με την εμπιστοσύνη του
Θεού για το καλό των υπηκόων του.
2. Επιβολή μιας θρησκείας και ενός δόγματος → σκληρή αντιμετώπιση των αρχαίων
θρησκειών (κλείσιμο της νεοπλατωνικής σχολής των Αθηνών (529 μ.Χ.) και δήμευση
της περιουσίας της), εξόντωση των θρησκευτικών μειονοτήτων αλλά επιείκεια προς
τους Εβραίους και μόνο προς αυτούς, ιεραποστολικό έργο για τον εκχριστιανισμό
των λαών στα σύνορά της αυτοκρατορίας (στον Καύκασο, στη Νουβία, τη Σαχάρα
και τον Δούναβη) και οικοδόμηση της Αγίας Σοφίας.
3. Συστηματική κωδικοποίηση του Δικαίου → το τεράστιο νομοθετικό έργο του
Ιουστινιανού αποτελεί τη σπουδαιότερη πλευρά της εσωτερικής πολιτικής του ∙ οι
παλαιοί νόμοι ήταν στην Λατινική και κωδικοποιήθηκαν (Ιουστινιάνειος Κώδικας,
529 και 534, Πανδέκτης 533, Εισηγήσεις 533), οι νεότεροι όμως (Νεαρές, 534 και
εξής) εκδόθηκαν στην Ελληνική για να γίνονται κατανοητοί ∙ το σύνολο ονομάστηκε
Corpus juris civilis (= αστικό δίκαιο) (16ος αι.) και αποτέλεσε τη βάση για τη
νομοθεσία των νεότερων κρατών.
4. Νέο διοικητικό σύστημα προς αποτροπή του εκφεουδαρχισμού της αυτοκρατορίας
→ παραχώρηση της πολιτικής εξουσίας στους στρατιωτικούς διοικητές των
παραμεθόριων και των ευπρόσβλητων περιοχών με ειδικά διατάγματα (Νεαρές) ∙
αργότερα το μέτρο επεκτάθηκε σε ολόκληρη την αυτοκρατορία ∙ στόχος: να θιγούν
τα δικαιώματα των δυνατών, δηλ. των μεγαλοκτηματιών της εποχής, και να
περιοριστεί η ανάπτυξη των μεγάλων γαιοκτησιών ∙ αποτέλεσμα: αποτράπηκε η
διαμόρφωση φέουδων, όπως στο δυτικό μεσαιωνικό κόσμο.

 

******************************

 

V I I . Η Υ Σ Τ Ε Ρ Η Α Ρ Χ Α Ι Ο Τ Η Τ Α

( 4 ο ς - 6 ο ς α ι . μ . Χ . )

2. Η εποχή του Ιουστινιανού (6ος αιώνας μ.Χ.)
2.2. Η ελληνοχριστιανική οικουμένη:

 Στο εσωτερικό, με την πολιτική του Ιουστινιανού, η Αυτοκρατορία άρχισε να
αποκτά τη βυζαντινή της φυσιογνωμία.
 Στόχος της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού: Η ένωση των
υπηκόων με συνδετικά στοιχεία τον ελληνικό πολιτισμό και τη χριστιανική
πίστη  Ελληνοχριστιανική οικουμένη.
 Κύρια σημεία της εσωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού:
1. Η ισχυροποίηση της απόλυτης μοναρχ ίας:

Με την καταστολή της «Στάσης του Νίκα» ενισχύθηκε η δύναμη του αυτοκράτορα
και προβλήθηκε η ιδέα ότι κυβερνά ως εκλεκτός του Θεού για το καλό των
υπηκόων του.

2. Επιβολή μιας θρησκείας και ενός δόγματος :

α. Κατάργηση της αρχαίας ειδωλολατρικής θρησκείας.
β. Κλείσιμο της νεοπλατωνικής σχολής των Αθηνών (529 μ.Χ.) και δήμευση της
περιουσίας της.
γ. Εξόντωση των θρησκευτικών μειονοτήτων, πλην των Εβραίων.
δ. Ενθάρρυνση του ιεραποστολικού έργου (Καύκασο, Νουβία, Σαχάρα, Δούναβη).
ε. Οικοδόμηση της Αγίας Σοφίας.

3. Η συστηματική κωδικοποίηση του Δικαίου :

Σπουδαίο έργο του Ιουστινιανού ήταν η κωδικοποίηση των νόμων, που
αποτέλεσαν το Corpus juris civilis (αστικό δίκαιο), το οποίο επηρέασε τη
νεότερη νομοθεσία στην Ευρώπη.
Ενώ έως τότε η νομοθεσία γραφόταν στη λατινική γλώσσα, ο Ιουστινιανός
χρησιμοποίησε την ελληνική, που ήταν κατανοητή στο λαό.
4. Θεμελίωση νέου διοικητικού συστήματος που απέτρεψε τον
εκφεουδαρχισμό της αυτοκρατορίας:
α. Παραχώρηση πολιτικής εξουσίας σε στρατιωτικούς διοικητές ευάλωτων
περιοχών σε εχθρικές επιθέσεις.
β. Προσπάθεια περιορισμού των «δυνατών», δηλαδή των μεγαλοκτηματιών, με
σειρά νόμων.

Κατερίνα Πόθου Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου Α ́ Λυκείου

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html

1.5. Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους.

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 1.5. Το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους.,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

 

http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf

 

Η κατάσταση στην Ιταλία στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ.:

 συνεχής αναταραχή λόγω α) της αποδιοργάνωσης του κράτους και β) της
κατάληψης της στρατιωτικής ηγεσίας από Γερμανούς μισθοφόρους ∙
 άνοδος στο θρόνο αυτοκρατόρων χωρίς ικανότητες, με την υποστήριξη των
Γερμανών ή τη συγκατάθεση της Κων / πολης ∙
 αυτοκρατορία μόνο κατ’ όνομα, διατήρηση του τίτλου επειδή οι βάρβαροι
σέβονταν τον θεσμό του αυτοκράτορα.
Οδόακρος, ηγεμόνας των Ερούλων (γερμανικού φύλου).
 Αναγνωρίστηκε αρχηγός όλων των μισθοφόρων στην Ιταλία.
 Καθαίρεσε τον αυτοκράτορα Ρωμύλο Αυγουστύλο (476 μ.Χ.) με πρόσχημα την
κατάληψη του θρόνου χωρίς την έγκριση της Κων / πολης.
 Αναγνωρίστηκε διοικητής της Ιταλίας κατόπιν αιτήματος από τον αυτοκράτορα του
Ανατολικού τμήματος Ζήνωνα να κυβερνά στη Δύση εξ ονόματός του.

Συνέπειες:
1. Κανένας άλλος ρωμαίος αυτοκράτορας δεν κυβέρνησε στη Δύση.
2. Το 476 μ.Χ. θεωρείται το τέλος του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους και η αρχή του
Μεσαίωνα.

Οι Οστρογότθοι (ανατολικός κλάδος των Γότθων):

 Εγκατεστημένοι στην περιοχή του Δνείπερου ποταμού (αρχές 4ου αι.).
 Αργότερα υπέφεραν από τις μετακινήσεις των Ούνων και υποτάχθηκαν σε αυτούς.
 Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στη σημερινή Ουγγαρία, φυλάσσοντας τα σύνορα,
λόγω της φιλογοτθικής πολιτικής του Μ. Θεοδοσίου .
 Έκαναν επιδρομές στη βόρεια Βαλκανική, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Ζήνων (τέλη
5ου αι.).
 Ο Ζήνων έστρεψε τον ηγεμόνα τους Θευδέριχο ενάντια στην Ιταλία για να
απομακρύνει τον Οδόακρο.
 Ο Θευδέριχος κατέλαβε τη Ραβέννα και την έκανε έδρα της επικράτειάς του
(Οστρογοτθικό Βασίλειο της Ιταλίας, 493 μ.Χ.).
 Ο αυτοκράτορας της Κων / πολης Ζήνων του έδωσε τον τίτλο του ρήγα (rex).

Αποτέλεσμα: Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα τέλη του 5ου αι. έμεινε μόνο το Ανατολικό
τμήμα (Βαλκανική, Μ. Ασία, Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτος) ∙ στη Δύση υπάρχουν γερμανικά
βασίλεια.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΣΤ //// ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΔΕΑ //// ΦIΛΙΠΠΟΣ /// ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ /// ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΦΙΛΙΠΠΟΣ-ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ-ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

Η πανελλήνια ιδέα:
 Κρίση πόλης-κράτους  οραματισμός πανελλήνιου συνασπισμού από
πνευματικούς ανθρώπους.
 Πανελλήνια ιδέα: νέα πολιτική έκφραση που διατυπώθηκε στα τέλη 5ου
αιώνα π.Χ. από το σοφιστή Γοργία στην Ολυμπία.
 Κύριος εκφραστής της ιδέας ο Ισοκράτης.

 Ο Ισοκράτης:
1. Τόνισε την ανάγκη συνασπισμού ενάντια στους Πέρσες με την Αθήνα σε
ηγετικό ρόλο («Πανηγυρικός» λόγος, 480 π.Χ.).
2. Αδυναμία Αθήνας να εμπνεύσει εμπιστοσύνη - ένωση Ελλήνων από έναν
ισχυρό μονάρχη (π.χ. Ευαγόρα, Ιάσονα, Διονύσιο Α ́ ή Φίλιππο Β ́) εναντίον των
Περσών.

 

 

 Αντίθετος στην άποψη αυτή και πιστός στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Αθήνας
ο Δημοσθένης.

 Ο Φίλιππος Β ́ και η ένωση των Ελλήνων :
 Ο Φίλιππος Β ́ (βασιλιάς των Μακεδόνων): Πολιτικοί στόχοι
του:
1. Η ισχυροποίηση της Μακεδονίας.
2. Η επέκταση της εξουσίας του.

 Ενέργειες του Φιλίππου για την ισχυροποίηση της Μακεδονίας :
1. Αντιμετώπιση των Ιλλυριών και των Παιόνων στα βόρεια σύνορα.
2. Οργάνωση ισχυρού στρατού με κύριο στρατιωτικό σώμα τη μακεδονική
φάλαγγα (πεζέταιροι, σάρισα).
3. Δημιουργία ισχυρής οικονομίας - αξιοποίηση των κοιτασμάτων χρυσού του
Παγγαίου Όρους - κοπή νομισμάτων (χρυσοί στατήρες).
4. Επεκτατική εξωτερική πολιτική.

 Ενέργειες του Φιλίππου για την επέκταση της εξουσίας του :
Αίτια: α. Εξασφάλιση νέων εκτάσεων γης στους στρατιώτες του.
β. Ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του εναντίον των Περσών.

1. Χαλκιδική, εδάφη ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έως δυτικές ακτές
Εύξεινου Πόντου.
2. Θεσσαλία, νότια Ελλάδα, νίκη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) εναντίον
Θηβαίων και Αθηναίων.
3. Ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του - συνέδριο της Κορίνθου 337
π.Χ. - συμμετοχή όλων των πόλεων εκτός Σπάρτης.

 Οι αποφάσεις του Συνεδρίου:
1. Απαγορεύτηκαν οι συγκρούσεις μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η βίαιη
μεταβολή των καθεστώτων τους.
2. Προστατεύτηκε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και καταδικάστηκε η πειρατεία.
3. Ιδρύθηκε πανελλήνια συμμαχία, αμυντική και επιθετική, με ισόβιο αρχηγό το
Φίλιππο Β ́.

Μετά τον θάνατό του ανέλαβε ο γιος του Αλέξανδρος.
 Το οικουμενικό κράτος του Μ. Αλεξάνδρου:
 Σε διάστημα έντεκα χρόνων (334-325 π.Χ.) ο Μ. Αλέξανδρος κατάκτησε την
Ανατολή φτάνοντας μέχρι τον Ινδό ποταμό.
 Οι εκστρατείες του έγιναν σε τρεις φάσεις. Κατά τη διάρκεια της πρώτης
φάσης (334-331 π.Χ.) ο στρατός του Αλεξάνδρου κυριάρχησε στη Μ. Ασία και
απελευθέρωσε τις ελληνικές πόλεις. Νίκησε δύο φορές τον περσικό στρατό στο
Γρανικό ποταμό (334 π.Χ.) και στην Ισσό της Κιλικίας (333 π.Χ.).
Ακολούθως κατέλαβε τη Φοινίκη και την Παλαιστίνη. Τέλος κατέκτησε την
Αίγυπτο. Στο Δέλτα του Νείλου ίδρυσε την Αλεξάνδρεια (331 π.Χ.), η οποία
επρόκειτο να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορικό και πνευματικό κέντρο της
Μεσογείου.
 Στη δεύτερη φάση (331-327 π.Χ.) προχώρησε στη Μεσοποταμία
έπειτα από τη νίκη στα Γαυγάμηλα (331 π.Χ.). Κατέκτησε τις ανατολικές επαρχίες
της περσικής αυτοκρατορίας.
 Στην τρίτη φάση (327-325 π.Χ) επιχείρησε την εκστρατεία στην ινδική
χερσόνησο. Έφθασε μέχρι τον Ύφαση ποταμό. Δεν προχώρησε προς το Γάγγη
λόγω της αντίδρασης του μακεδονικού στρατού. Ο Αλέξανδρος πέθανε το 323 π.Χ.
στη Βαβυλώνα.

 

 Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου:
 Στο στρατιωτικό τομέα:
1. Διορατικός στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψη λόγω της εφαρμογής κατάλληλου
σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του αντιπάλου.
 Στον πολιτικό τομέα:
1. Ανάμειξη ελληνικού με ασιατικό κόσμο.
2. Διατήρηση των συνηθειών, των παραδόσεων και του διαφορετικού τρόπου
άσκησης της εξουσίας.
3. Διατήρηση του θεσμού των σατραπειών - ανάθεση της διοίκησης σε Έλληνες ή
Πέρσες ηγεμόνες  δημιουργία νέας διοικητικής παράδοσης.
 Στον οικονομικό τομέα:
1. Προώθηση συστήματος νομισματικής οικονομίας.
2. Από την σατραπεία (φορολογική μονάδα) στη φορολογική περιφέρεια
(περισσότερες από μια σατραπείες).
3. Μεταβολή θησαυρών σε χρυσό νόμισμα.
 Στον πολιτιστικό τομέα:
1. Διάδοση ελληνικής γλώσσας και ελληνικού πολιτισμού.
2. Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων των λαών της Ανατολής.
3. Ίδρυση νέων πόλεων.
4. Εξερευνήσεις περιοχών (ένοπλη εξερεύνηση).
 Ο πολιτισμός:
 Η πολιτιστική ανάπτυξη των κλασικών χρόνων
διαφαίνεται και από την καθημερινή ζωή:
1. Η αντίληψη για την εργασία (περιφρονητική αντιμετώπιση της χειρωνακτικής
εργασίας, ενασχόληση με τα κοινά).
2. Ο τρόπος διασκέδασης (ιδιωτικά συμπόσια, δημόσιες εορτές και πανηγύρια,
θεατρικές παραστάσεις).
3. Ο κοινωνικός χαρακτήρας των τελετών που πλαισίωναν τη γέννηση, το γάμο, το
θάνατο.

 Η Αθήνα (5ος αιώνας π.Χ.):
1. Η δράση του Περικλή.
2. Οικοδόμηση σπουδαίων έργων στην Ακρόπολη.
3. Τέλεση λαμπρών πανηγύρεων, πνευματικών εκδηλώσεων και θεατρικών
παραστάσεων.

 Τα γράμματα και οι τέχνες τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.:
 Η φιλοσοφική σκέψη:
 Ανθρωποκεντρισμός (= κέντρο του ενδιαφέροντος ο άνθρωπος).
 Ορθολογισμός (= λογική).
 Σοφιστές και Σωκράτης.
 Πλάτων και Αριστοτέλης.

 Η ιστοριογραφία:
 Ηρόδοτος.
 Θουκυδίδης (επιστημονική ιστορική συγγραφή).
 Ξενοφών.

 Η ποιητική τέχνη:
 Τραγωδία (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης).
 Κωμωδία (Αριστοφάνης). Σατυρικό δράμα.

 Ο ρητορικός λόγος:
 Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης.

 Η επιστημονική σκέψη:
 Αστρονομία, μαθηματικά (Μέτων από την Αθήνα).
 Χωροταξική οργάνωση των πόλεων (Ιππόδαμος από τη Μίλητο).
 Ιατρική (Ιπποκράτης από την Κω).

 Η τέχνη:
 Αρχιτεκτονική (Ικτίνος, Καλλικράτης, Μνησικλής).
 Πλαστική (Φειδίας, Μύρων, Πολύκλειτος, Αλκαμένης, Αγοράκριτος, Πραξιτέλης,
Σκόπας, Λύσιππος).
 Ζωγραφική (Πολύγνωτος, Μίκων, Ζεύξις, Πάμφυλλος, Απελλής, Πρωτογένης).

 

ΠΗΓΗ : https://drive.google.com/file/d/1OaRLGxe3AAmG6-7KH7xQfQaeJq8_tC1O/view/ Kατερίνα Πόθου

https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/10/istoria-a-lykeiou.html?m=1

«ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ»

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

ΠΗΓΗ: http://lyk-aradippou-lar.schools.ac.cy/data/uploads/a_lykeiou/istoria/alexander.pdf

«ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ»

[σ. 109-111]

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (356-323 π.Χ) είχε τη σφραγίδα της
οικουμενικότητας, και οδήγησε τον Ελληνισμό στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου.
Αναλυτικότερα, το έργο του Αλέξανδρου στους διάφορους τομείς, είχε ως εξής:

Α. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ → Ο Αλέξανδρος ήταν διορατικός
στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψη → εφάρμοζε τον κατάλληλο σχεδιασμό για
την αντιμετώπιση του αντιπάλου.

Β. ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ → Επεδίωκε την ανάμειξη του ασιατικού με
τον ελληνικό πολιτισμό κάτω από μια ισχυρή διοίκηση:
α) Ένωση κάτω από μια ισχυρή διοίκηση.
β) Γίνονται αποδεκτές οι τοπικές συνήθειες και παραδόσεις.
γ) Διατηρήθηκε ο θεσμός των σατραπειών και τη διοίκηση τους αναλάμβαναν Έλληνες ή
Πέρσες ηγεμόνες.

Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ → Προώθησε το σύστημα της νομισματικής οικονομίας:
α) Νομισματική οικονομία, ενιαίο νομισματικό σύστημα.
β) Ίδρυση φορολογικής περιφέρειας και οι θησαυροί που συγκεντρώνονταν μεταβάλλονταν
σε χρυσό νόμισμα.

Δ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ→ Η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου πήρε τη
διάσταση ένοπλης εξερεύνησης:
α) Διάδοση ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού.
β) Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων από τους λαούς της Ανατολής.
γ) Ιδρύση πόλεων που εξελίχθηκαν σε σπουδαία εμπορικά και πνευματικά κέντρα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
▪ Παρά το περιορισμένο χρονικό διάστημα της βασιλείας του, ο Μ. Αλέξανδρος έμεινε
ζωντανός στη μνήμη των λαών.
▪ Το έργο του αποτέλεσε τομή για μια διαφορετική πορεία των λαών της Ανατολής και
της Μεσογείου.
▪ Η ζωή και η δράση του έγιναν θρύλος στην παράδοση πολλών λαών.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
«Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ»
[σ. 108-109]
Ο Μέγας Αλέξανδρος ενσαρκώνοντας την πανελλήνια ιδέα του Ισοκράτη, ένωσε όλους τους
Έλληνες κάτω από το σκήπτρο του και τους οδήγησε στη Μικρά Ασία, εναντίον των Περσών.
Κύπρος: Πνυταγόρας (Σαλαμίνα)
Ανδροκλής (Αμαθούντα) διαθέτουν στόλο στην υπηρεσία
Πασικράτης (Σόλοι) του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Στόχος: εδραίωση κυριαρχίας στα παράλια της ανατολικής Μεσογείου.
Κατάληψη Τύρου: αποφασιστικής σημασίας για περαιτέρω πορεία του Μ. Αλεξάνδρου.
Πτώση Γάζας + Αιγύπτου → κατάρρευση ναυτικής δύναμης Περσών
Ο Μ. Αλέξανδρος ανταμείβει τους βασιλιάδες της Κύπρου:
• Τους άφησε να διαχειρίζονται ελεύθευρα τις υποθέσεις τους.
• Τους επέτρεψε να ζητήσουν ό,τι ήθελαν (Ο Πνυταγόρας περιλαμβάνει στο βασίλειο
του και το βασίλειο της Ταμασού)
Βασιλιάς Νικοκρέων (332-311 π.Χ.) διάδοχος Πνυταγόρα → φιλελληνική πολιτική
➔ Συνεργασία με Αλέξανδρο
(Κύπριοι ναύτες είχαν πείρα)

http://lyk-aradippou-lar.schools.ac.cy/data/uploads/a_lykeiou/istoria/alexander.pdf

Ο Φίλιππος Β’ και η ένωση των Ελλήνων (Σελ. 105-114)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΦΙΛΙΠΠΟΣ Β ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

http://filologikigonia.weebly.com/uploads/3/9/9/5/39958455/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE_%CF%83%CE%B5%CE%BB._105-114.pdf

Στόχοι: α) Η ισχυροποίηση του μακεδονικού κράτους

β) Η επέκταση της εξουσίας του

Ενέργειες για την ισχυροποίηση του μακεδονικού κράτους :

 Αποτελεσματική αντιμετώπιση των Ιλλυριών και των Παιόνων στα βόρεια
σύνορα.
 Οργάνωση ισχυρού στρατού → μακεδονική φάλαγγα ˂ πεζέταιροι βάθους
16 σειρών + σάρισα (δόρυ 6μ)+ ιππικό + ακοντιστές, τοξότες και πελταστές.
 Δημιουργία ισχυρής οικονομίας ˂ κατάληψη ορυχείων χρυσού του Παγγαίου
→ κοπή νομίσματος ( χρυσός στατήρας )→ εκποίηση περσικών δαρεικών.
 Επεκτατική εξωτερική πολιτική.

Στόχοι:

α) νέες εκτάσεις γης στον μακεδονικό στρατό
β) ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του

Στάδια επεκτατικής πολιτικής

1ο στάδιο: Χαλκιδική, εδάφη Ανατολικής Θράκης κ’ Μακεδονίας, δυτικές
ακτές Ευξείνου Πόντου.
2ο στάδιο: Θεσσαλία, νότια Ελλάδα.

Μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.)

Νίκη του Φιλίππου ενάντια στο συνασπισμό Θηβαίων - Αθηναίων → Ηγέτης
Ελλήνων.
Συνέδριο στην Κόρινθο (337 π.Χ.)
Πανελλήνια ένωση κατά των Περσών.(Συμμετοχή όλων των πόλεων εκτός
της Σπάρτης).

Συμφώνησαν τα εξής:
 Απαγορεύτηκαν οι συγκρούσεις των ελληνικών πόλεων και η βίαιη
μεταβολή των καθεστώτων τους.
 Προστατεύθηκε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και καταδικάστηκε η
πειρατεία. Ιδρύθηκε πανελλήνια συμμαχία (αμυντική και επιθετική,
με ισόβιο αρχηγό το Φίλιππο Β΄.

336 π.Χ. επανάληψη του συνεδρίου με επικεφαλής τον Αλέξανδρο.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Στρατιωτικός τομέας: Αλέξανδρος διορατικός στρατηγός με μεγαλοφυή
σκέψη-εφαρμογή κατάλληλου σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του
αντιπάλου.
Πολιτικός τομέας: στόχος η ανάμειξη του ελληνικού με τον ασιατικό κόσμο.
Αποδοχή των συνηθειών-παραδόσεων και του διαφορετικού τρόπου
άσκησης εξουσίας. Διατήρησε τις σατραπείες → ανάθεση σε Έλληνες ή
Πέρσες ηγεμόνες → καινούργια διοικητική παράδοση.
Οικονομικός τομέας: 1. Προωθεί το σύστημα της νομισματικής οικονομίας
και εγκαταλείπει την ιδέα του αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου. 2.
Δημιουργία φορολογικής περιφέρειας (περισσότερες από μία σατραπείες)
→ οι σατραπείες δεν ασχολούνται με τη συγκέντρωση φόρων και τη
διαχείριση του δημόσιου πλούτου. 3. Οι θησαυροί → χρυσό νόμισμα.
Πολιτιστικός τομέας: 1. Διάδοση της ελληνικής γλώσσας. 2. Διάδοση
ελληνικού πολιτισμού. 3. Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων από την
παράδοση της Ανατολής.4. Ίδρυση νέων πόλεων → εμπορικά και πνευματικά
κέντρα 5. Εξερευνήσεις περιοχών. 6. Επιθυμία για έρευνα (συμμετοχή
φιλοσόφων και ερευνητών) → η εκστρατεία είχε χαρακτηριστικά της
ένοπλης εξερεύνησης.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Η πολιτισμική ανάπτυξη των κλασικών χρόνων προσδιορίζει και την καθημερινή ζωή
των Ελλήνων:
 Αντίληψη για την εργασία: υποτίμηση της χειρωνακτικής εργασίας → οι
ελεύθεροι πολίτες ασχολούνται με τα κοινά
 Τρόπος διασκέδασης ( ιδιωτικά συμπόσια και δημόσιες γιορτές) → θέατρο
 Ο κοινωνικός χαρακτήρας των τελετών της γέννησης, του γάμου, του
θανάτου → πολιτιστικό επίπεδο.

ΑΘΗΝΑ: έχει τα πρωτεία της πολιτιστικής ανάπτυξης .

5ος αι.π.Χ.- Περικλής-Ακρόπολη-πνευματικές εκδηλώσεις (Παναθήναια,
Μεγάλα Διονύσια, Ελευσίνια Μυστήρια)-αρχαίο θέατρο = πόλος έλξης.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: Επίκεντρο ο άνθρωπος και ο ορθολογισμός.
Σωκράτης, σοφιστές Πλάτων , Αριστοτέλης.

ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ηρόδοτος, Θουκυδίδης: θεμέλιο ιστορικής συγγραφής
Ξενοφών.

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ: Αρχαίο θέατρο:1.τραγωδία-Αισχύλος, Σοφοκλής,
Ευριπίδης. 2. Κωμωδία: Αριστοφάνης.

ΡΗΤΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ: Αστρονομία, μαθηματικά (Μέτων ο Αθηναίος),
ιατρική (Ιπποκράτης από Κω →όλες οι ασθένειες έχουν φυσικά αίτια),
χωροταξική οργάνωση των πόλεων (Ιππόδαμος από Μίλητο).

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ: Αρχιτεκτονική (Ικτίνος, Καλλικράτης,
Μνησικλής), πλαστική (Φειδίας, Μύρων, Αλκαμένης, Λύσιππος), ζωγραφική
(Πολύγνωτος, Μίκων, Ζεύξις, Πάμφυλος).

http://filologikigonia.weebly.com/uploads/3/9/9/5/39958455/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE_%CF%83%CE%B5%CE%BB._105-114.pdf

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΠΗΓΕΣ-ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ,ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

 Επεξεργασία των γραπτών πηγών – παραθεμάτων:

Οι τρόποι και οι τεχνικές αξιοποίησης των πηγών στο μάθημα της ιστορίας εξαρτώνται κυρίως από τους διδακτικούς στόχους που θέτουμε, το περιεχόμενο της

διδασκαλίας και κυρίως από τις ικανότητες των μαθητών. Είναι πλεονέκτημα η πηγή να έχει μικρή έκταση, κυρίως στο Γυμνάσιο. Θα μπορούσε η ανάλυση και η ερμηνεία των γραπτών πηγών να ακολουθήσει τα εξής βήματα:

Α. Ανάγνωση – γλωσσική εξομάλυνση:

  • Φωναχτή ανάγνωση των πηγών από μαθητές μέσα στην τάξη: ενισχύεται η αναγνωστική αυτοπεποίθηση, εξακριβώνουμε το βαθμό κατανόησης του περιεχομένου.//////Λεξιλογική εξομάλυνση, πραγματολογικά στοιχεία, διευκρίνιση ιστορικών όρων, ορολογία: διατρέχουμε την πηγή και υπογραμμίζουμε σημεία που δεν κατανοούνται εύκολα. Για τη διευκρίνιση όρων καταφεύγουμε στο γλωσσάριο του βιβλίου ή σε λεξικά – εγκυκλοπαίδειες.
  • Β. Προσέγγιση της πηγής:
    • Συμφραζόμενα: αναγνώριση της ταυτότητας της ιστορικής πηγής: εξετάζουμε σε τι είδος ανήκει το απόσπασμα (ιστορικό, ποιητικό, ρητορικό κλπ.), ποιος είναι ο δημιουργός του, το χρόνο (πηγή σύγχρονη ή μεταγενέστερη) και το σκοπό της συγγραφής, ποιες είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφηκε η πηγή. Ένταξη της πηγής στο ιστορικό πλαίσιο. Εξέτασητης αντικειμενικότητας και της αξιοπιστίας της πηγής: επισημαίνονται η σχέση του συγγραφέα με τα ιστορσύμενα γεγονότα και τα πρόσωπα της εποχής του, η προέλευση πληροφοριών, παραλείψεις, αναζήτηση κινήτρων και προθέσεων του δημιουργού, διάκριση σχολίων-γεγονότων. Συγκέντρωση των πληροφοριών – δεδομένων της πηγής, οι οποίες σχετίζονται με την ιστορική περίσταση και μπορούν να αξιοποιηθούν στην απάντησή μας (μπορούμε να υπογραμμίζουμε στο παράθεμα τις πληροφορίες που θα αξιοποιήσουμε).
    • Γ. Ερμηνεία – σύνδεση πηγής με την αφήγηση του βιβλίου – απάντηση σε ερωτήσεις:
      • Ερμηνεία της πηγής με βάση τη διατύπωση συγκεκριμένων ερωτημάτων, τα οποία θέτουμε. Αναδιήγηση και σύνδεση της πηγής με την ιστορική αφήγηση. Η σύνδεση αυτή μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους: είτε παραγωγικά, ξεκινώντας από τα στοιχεία της ιστορικής αφήγησης και καταλήγοντας στην πηγή, είτε επαγωγικά, ξεκινώντας από τα στοιχεία της πηγής και καταλήγοντας στην ιστορική αφήγηση.
      • Σύγκριση πηγών που προσεγγίζουν το θέμα από διαφορετικές οπτικές, εντοπισμός ομοιοτήτων και διαφορών, εξαγωγή ιστορικών συμπερασμάτων (σε περίπτωση που ζητάμε συγκριτική μελέτη πηγών).
      • Απάντηση σε ερωτήσεις. (Διαβάζουμε προσεκτικά το ερώτημα ή τα ερωτήματα για να κατανοήσουμε ποιο ή ποια είναι τα ζητούμενα).
      • ► Για να απαντήσουμε γραπτά σε ερώτηση που σχετίζεται με ένα παράθεμα:Ακολουθούμε τις βασικές αρχές παραγωγής γραπτού λόγου. (Οι απαιτήσεις μας είναι πιο αυξημένες στο Λύκειο και ιδιαίτερα Β’ και Γ’):

        Στην αρχή, στον πρόλογο, κάνουμε μια σύντομη αναφορά στο είδος του παραθέματος (δημοσίευμα τύπου, ιστοριογραφία, επίσημο έγγραφο) και μια σύντομη εισαγωγή στο γεγονός με το οποίο θα ασχοληθούμε. Ο πρόλογος προετοιμάζει την κυρίως απάντηση. Ακολουθεί η κυρίως απάντηση, στην οποία συνδυάζουμε δημιουργικά το σχολικό εγχειρίδιο και το παράθεμα, το οποίο λειτουργεί είτε παραπληρωματικά είτε συμπληρωματικά στην αφήγηση του εγχειριδίου. Επισημαίνουμε στους μαθητές ότι σε καμία περίπτωση η απάντησή μας δεν αποτελεί το νόημα της πηγής!! Έχουμε υπόψη μας ότι η πηγή τεκμηριώνει την ιστορική αφήγηση του βιβλίου και όχι το αντίστροφο. Η απάντησή μας ολοκληρώνεται με έναν επίλογο, στον οποίο καταγράφουμε κάποιες γενικότερες εκτιμήσεις και συμπεράσματα σχετικά με το θέμα που αναπτύξαμε στην κυρίως απάντηση. Μπορούμε επίσης να κάνουμε σύντομη αναφορά στις μετέπειτα εξελίξεις που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα με βάση τις ιστορικές μας γνώσεις.

        Για να είναι άρτια και ορθή η αξιοποίηση των πηγών θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στις βασικές αρχές παραγωγής γραπτού λόγου: προσέχουμε το περιεχόμενο, την έκφραση και τη δομή:Περιεχόμενο: Η διατύπωση είναι ακριβής και σαφής. Αποφεύγουμε να μεταφέρουμε στην απάντηση μας αυτούσια αποσπάσματα από την πηγή (χρησιμοποιούμε μόνο τους ιστορικούς όρους – ορολογία) και να διατυπώνουμε υποκειμενικές κρίσεις (όταν δεν μας ζητούνται). Προσπαθούμε πάντα να γενικεύουμε τις πληροφορίες που μας δίνει η πηγή ακολουθώντας την επαγωγική μέθοδο.

        Έκφραση: σωστή χρήση των γραμματικών και συντακτικών κανόνων. Αποφεύγουμε το λογοτεχνικό ύφος, το μακροπερίοδο λόγο.Δομή: ο λόγος μας δομείται σε πρόλογο, κύριο θέμα, επίλογο. Φυσικά ακολουθούμε βασικές αρχές παραγραφοποίησης* Για να δίνονται σωστές απαντήσεις από τους μαθητές πρέπει να δίνονται κατάλληλες και σαφείς ερωτήσεις για την αξιοποίηση των πηγών.Γ. Άλλοτε ζητείται η σύγκριση και εξαγωγή πληροφοριών και συμπερασμάτων από δύο πηγές – παραθέματα. Συνήθως τα παραθέματα αυτά περιέχουν διαφορετικές πληροφορίες και γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε σε θέση να συγκρίνουμε τις διαφορετικές πληροφορίες, έχοντας υπόψη την ιστορική αφήγηση και να συνθέσουμε την απάντησή μας, η οποία αξιοποιεί τις πληροφορίες του βιβλίου και τα δεδομένα του παραθέματος Η συγκριτική μελέτη των πηγών συμβάλλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.Δ. Άλλοτε ζητείται ο σχολιασμός ενός παραθέματος. Συχνά εντοπίζονται κάποια γεγονότα, πράξεις, πρόσωπα και κίνητρα και ζητείται η αξιολόγηση τους. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται με βάση τις ιστορικές γνώσεις των μαθητών

ENΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.):,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια
  • ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
  • 1. Πώς επηρέασε την ψυχολογία των Ελλήνων της κλασικής εποχής οι νίκες τους επί των Περσών;
    2. Με ποιο τρόπο οι Πέρσες υποδαυλίζουν τον ανταγωνισμό των ελληνικών πόλεων
    και ποιος τελικά ενώνει τους Έλληνες;
    3. *Αθηναϊκή συμμαχία : πότε, έδρα, όροι, πώς εξελίσσεται η Αθηναϊκή συμμαχία;
    4. Κίμων, ο Αθηναίος πολιτικός πριν τον Περικλή (: οι νίκες του επί των Περσών, η
    πολιτική του, ο εξοστρακισμός του και η εμφάνιση του Περικλή)
    5. Η επιστροφή του Κίμωνα και η Καλλίειος ή Κιμώνιος ειρήνη.
    6. Ποια η άποψη του Θουκυδίδη σχετικά με τον τρόπο που ασκούσε την εξουσία ο
    Περικλής;
    7. Το δημοκρατικό πολίτευμα ενισχύεται με τις οικονομικές παροχές του Περικλή.
    Ποιες είναι αυτές οι παροχές;
    8. Από πού προέρχονται τα έσοδα του αθηναϊκού κράτους
    9. Ποιο είναι το φορολογικό σύστημα την εποχή του Περικλή και τι είναι ο θεσμός της λειτουργίας;
    10. Σε ποιους παράγοντες έχει τις ρίζες της η αντιπαράθεση μεταξύ Αθηναίων –Σπαρτιατών;
    11. Ποιες είναι οι φάσεις του Πελ. πολέμου και ποιες ήταν οι επιπτώσεις του στις πόλεις και τους ανθρώπους;
    12. Μετά τον πελοποννησιακό πόλεμο ακολουθεί μια άλλη σειρά συγκρούσεων, ο Βοιωτικός ή Κορινθιακός πόλεμος.(395-386). Ποιοι συνασπισμοί πόλεων σχηματίστηκαν, μεταξύ ποιων υπογράφεται ειρήνη και γιατί η ειρήνη αυτή
    χαρακτηρίζεται ως «μειωτική για τον Ελληνισμό»;
    13. Με ποιες μάχες αρχίζει και τελειώνει η Θηβαϊκή ηγεμονία;
    14. Πανελλήνια ιδέα: ποιος ήταν ο κύριος εκφραστής της και ποιος αντιτίθεται προς την ιδέα αυτή;
    15. Με ποιες ενέργειες ισχυροποίησε τη Μακεδονία ο Φίλιππος και με ποια μάχη επιβάλλεται ως αδιαφιλονίκητος ηγέτης των Ελλήνων;
    16. Τι συμφωνήθηκε στο συνέδριο στην Κόρινθο το 337;

[ΠΗΓΗ : http://lykevag.att.sch.gr/autosch/joomla15/images/e_yliko/History/Asimakopoulou/Istoria_A/EndeikrikesErotiseis_A.pdf]

ΟΜΗΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ /// ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΑΡΧΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ,Χωρίς κατηγορία 0 Σχόλια

2.1. Ομηρική εποχή (1100 – 750 π.Χ.)

 

[ΠΗΓΗ: B.ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ///ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ  ΎΛΗΣ]

 

 

Πότε → μετά την παρακμή των μυκηναϊκών κέντρων
Διάρκεια → τρεις αιώνες
Προσδιορισμός → Περίοδος αναστατώσεων και συνεχών μετακινήσεων των ελληνικών
φύλων∙ μεταβατική εποχή, προς το τέλος της οποίας οι έλληνες διαμορφώνουν τις
προϋποθέσεις της ανασυγκρότησής τους.
Πηγές → ομηρικά έπη και αρχαιολογική έρευνα («ομηρική εποχή»)
Παλαιότερος χαρακτηρισμός → Ελληνικός μεσαίωνας / σκοτεινοί χρόνοι, δηλ. εποχή
άγνωστη και παρακμιακή σε σχέση με τον λαμπρό μυκηναϊκό πολιτισμό.
Σύγχρονος χαρακτηρισμός → Περίοδος ανασυγκρότησης, οργανωτικής δημιουργίας και
θεμελίωσης του ελληνικού πολιτισμού.

 

Κάθοδος των Δωριέων → αρχές 11ου αιώνα, σταδιακά και κατά κύματα. Μάλλον πρόκειται
περισσότερο για εξάπλωση από τα βουνά και την ύπαιθρο στις πόλεις και στα γνωστά
κέντρα του μυκηναϊκού κόσμου.
Επικράτηση Δωριέων → δημογραφικό πρόβλημα που εκτονώθηκε με αλυσιδωτές
μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών.

Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός.
Ορισμός → Οι μεταναστευτικές κινήσεις των ελληνικών φύλων από την ηπειρωτική Ελλάδα
προς τις δυτικές ακτές της Μικράς Ασίας, μέσω των νησιών του Αιγαίου, από τα μέσα του
11ου ως τον 9ο αι. π.Χ.

Ειδικότερα:
1) Αιολείς (αιολική διάλεκτος): Θεσσαλία → βορειοανατολικό Αιγαίο, Λέσβος, Τένεδος,
απέναντι παράλια της Μ. Ασίας («Αιολίς»). 2) Ίωνες (+ πολλά άλλα φύλα: Δρύοπες, Μολοσσοί, Αρκάδες, Φωκείς, Μάγνητες): βορειοανατολική Πελοπόννησος, Αττική, Εύβοια → Κυκλάδες, Σάμος, Χίος, απέναντι ακτές της Μ. Ασίας∙ ίδρυση 12 νέων πόλεων + θρησκευτική ένωση του Πανιωνίου∙ τεράστια
εξάπλωση, εις βάρος των άλλων φύλων. Όλη η δυτική ακτή της Μ. Ασίας έμεινε στην ιστορία με το όνομα Ιωνία. 3) Δωριείς: Λακωνία, Επίδαυρος, Τροιζήνα → Μήλος, Θήρα, Κρήτη → Ρόδος, Κως, νοτιοδυτικές ακτές της Μ. Ασίας∙ μετακίνηση όχι αναγκαστική, αλλά στα πλαίσια της εξάπλωσης των Δωριέων∙ πρώτη επαφή τους με τη Θάλασσα. Αργότερα συγκροτείται η θρησκευτική ένωση της δωρικής εξάπολης (Ιαλυσός, Κάμιρος, Λίνδος, Κως, Κνίδος, Αλικαρνασσός).

Κατάληξη → Μόνιμη εγκατάσταση στους νέους τόπους, επέκταση στην ενδοχώρα, ενίοτε
ανάμειξη μεταξύ των διαφόρων ελληνικών φύλων αλλά και με τους γηγενείς πληθυσμούς.
Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση.

 

α) Η οικονομία – χαρακτηριστικά:

1. Κλειστή αγροτική οικονομία: η γη ήταν η κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή.
2. Συγκρότηση του οίκου (οικογένεια + οικονομικά εξαρτώμενα άτομα) και επιτέλεση
όλων των παραγωγικών εργασιών.
3. Κατανάλωση των παραγόμενων αγαθών στο πλαίσιο του οίκου.
4. Τρόποι αναπλήρωσης πιθανών ελλείψεων αγαθών: ανταλλακτικό εμπόριο μεταξύ
οίκων – ανταλλαγή δώρων – πόλεμος – πειρατεία.
5. Μονάδες μέτρησης της αξίας των ανταλλασσομένων προϊόντων: το βόδι / το δέρμα
ζώου – τα μέταλλα – οι δούλοι.
6. Το εξωτερικό εμπόριο (μέταλλα + δούλοι) στα χέρια των φοινίκων.

β) Η κοινωνία – χαρακτηριστικά:
1. Βασική μονάδα κοινωνικής συγκρότησης → ο οίκος .
2. Οικονομική εξέλιξη του οίκου: τερματισμός των μετακινήσεων των ελληνικών
φύλων → μόνιμη εγκατάσταση → κατοχή γης → οικονομική ισχύς.

 

3. Η κοινωνική και οικονομική μονάδα του οίκου αποτελούνταν από:
 τους αρίστους (= ευγενείς), δηλ. τα μέλη του οίκου που συνδέονταν με
συγγενικούς δεσμούς και διέθεταν οικονομική ισχύ (Ομηρικά έπη)∙
 το πλήθος, δηλ. τους ανθρώπους που δεν είχαν άμεσους συγγενικούς
δεσμούς με τους αρίστους, αλλά ζούσαν σε καθεστώς εξάρτησης από τον
οίκο∙
 τους δημιουργούς, δηλ. τους εξειδικευμένους τεχνίτες κάθε περιοχής (π.χ.
ξυλουργοί, αγγειοπλάστες κ.λπ.) που ήταν οικονομικά εξαρτημένοι από τον
οίκο / τους οίκους της περιοχής∙
 τους δούλους του οίκου (περιουσιακό στοιχείο, προερχόμενο από πόλεμο ή
πειρατεία).

 

γ) Η πολιτική οργάνωση – χαρακτηριστικά:
1) Φυλετικό κράτος: πρώτη μορφή ελληνικής πολιτικής οργάνωσης. Εσωτερική διάρθρωση
φυλετικού κράτους: α΄ δυνατότητα: φυλή / φυλές → φατρίες → γένη (βάσει συγγένειας)
β΄ δυνατότητα: διάσπαση ενός ευρύτερου φύλου
γ΄ δυνατότητα: ένωση περισσότερων φυλών του ιδίου φύλου.
2) Εξέλιξη του φυλετικού σε πολιτικά οργανωμένο κράτος: φυλετικοί αρχηγοί →
κληρονομικοί βασιλείς.

 

 

Εσωτερική διάρθρωση πολιτικού κράτους:
ΒΑΣΙΛΙΑΣ
(αρχηγός στρατού → πόλεμος
κυβερνήτης + θρησκευτικός αρχηγός + δικαστής → ειρήνη)

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
(«βασιλείς», δηλ. αρχηγοί των ισχυρών (το πλήθος, κυρίως οι πολεμιστές∙
γενών∙ περιόρισαν την εξουσία του βασιλιά) η σύνοδος συγκαλείται σε κρίσιμες
περιστάσεις)

Συμπέρασμα: Την ομηρική περίοδο διαμορφώθηκαν όλοι εκείνοι οι θεσμοί που οδήγησαν
από τα μέσα του 8ου αι. π.Χ. στην πολιτική συγκρότηση των ελληνικών κοινωνιών.

δ) Ο πολιτισμός – τομείς:

1) Γραφή: Μετά από 3 αιώνες χωρίς γραφή εμφανίζεται ένα σύστημα που αποδίδει
φθόγγους (9ος‐8ος αι. π.Χ.)∙ προσαρμογή των συμβόλων του φοινικικού αλφαβήτου στις
φωνητικές αξίες της ελληνικής γλώσσας + προσθήκη φωνηέντων → ελληνική αλφαβητική
γραφή, η πρώτη αλφαβητική γραφή στην ιστορία. 2) Θρησκεία: δημιουργία των πρώτων ιερών → πανελλήνιος χαρακτήρας + παγίωση θρησκευτικών αντιλήψεων → ολυμπιακό δωδεκάθεο.
3) Λογοτεχνία: Συγκρότηση της πρώτης μεγάλης μορφής ποίησης των Ελλήνων, της
προφορικής επικής ποίησης που είχε ως υπόβαθρο τα μυκηναϊκά τραγούδια με ηρωικό
περιεχόμενο. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Όμηρος θεωρείται ποιητής των επών (Ιλιάδα
και Οδύσσεια) 4) Τέχνη: Γεωμετρική λόγω των γεωμετρικών σχεδίων στη διακόσμηση των αγγείων και
στην κατασκευή των έργων μικροτεχνίας.

 

*****************************************************************************

 

2.2. Αρχαϊκή εποχή (750‐480 π.Χ.)
Χρονικά όρια. Από τα μέσα του 8ου αι. ως την α΄ εικοσαετία του 5ου αι. π.Χ.
Χαρακτηρισμός: Περίοδος προετοιμασίας∙ απαρχές της οικονομικής, πολιτικής και
πολιτιστικής εξέλιξης του ελληνικού κόσμου.

Χαρακτηριστικά (κατά χρονολογική σειρά):
1. Οργάνωση πόλεων – κρατών και ίδρυση αποικιών (Β΄ ελληνικός αποικισμός) για να
αντιμετωπιστεί η οικονομική και κοινωνική κρίση του τέλους της ομηρικής εποχής
(μέσα 8ου αι.).
2. Πνευματικές αναζητήσεις και διαμόρφωση του χαρακτήρα του αρχαίου πολιτισμού
(7ος και 6ος αι.).
3. Νικηφόροι αγώνες των Ελλήνων ενάντια στους «βαρβάρους» (Περσικοί Πόλεμοι) →
ενίσχυση της εθνικής συνείδησης και του θεσμού της πόλης – κράτους (αρχή 5ου αι).

Η γένεση της πόλης – κράτους:

Η πόλη – κράτος περιλαμβάνει τις έννοιες του χώρου και
της διοικητικής οργάνωσης.
χώρος → μία πόλη με ή χωρίς την ευρύτερη περιοχή
διοικητική οργάνωση → ενιαία εξουσία για όλους όσους υπάγονται στην πόλη ή/και στην
ευρύτερη περιοχή, με στόχο την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων

Συστατικά στοιχεία της πόλης – κράτους:
1. Ένας τειχισμένος χώρος, κέντρο άσκησης της εξουσίας, η πόλις / το άστυ + η
ευρύτερη περιοχή, δηλ. καλλιεργήσιμες εκτάσεις με μικρούς οικισμούς (κώμες), η
ύπαιθρος χώρα. (γεωγραφικό συστατικό)
2. Συμμετοχή των κατοίκων της πόλης – κράτους, δηλ. των πολιτών στη διαχείριση των
κοινών και στη λήψη των αποφάσεων → συγκρότηση ανάλογων τρόπων άσκησης
της εξουσίας, δηλ. δημιουργία πολιτευμάτων. Εντοπίζονται 3 βασικές επιδιώξεις
των πολιτών – προϋποθέσεις ύπαρξης για την πόλη – κράτος: α) η ελευθερία, β) η
αυτονομία και γ) η αυτάρκεια. (οργανωτικό συστατικό)

Η σημασία του θεσμού της πόλης – κράτους. Σημαντική καινοτομία, μεγάλες συνέπειες για
την εξέλιξη του πολιτισμού. Όλα τα σημαντικά επιτεύγματα του ελληνικού πολιτισμού
δημοκρατία, ποίηση, θέατρο, φιλοσοφία, ρητορική, επιστήμη) γεννήθηκαν μέσα από τη
λειτουργία του θεσμού της πόλης – κράτους.

Γιατί;
Οι πολίτες των ελληνικών πόλεων – κρατών αγωνίζονταν συνεχώς για την εξασφάλιση της
ελευθερίας, της αυτονομίας και της αυτάρκειας της πόλης τους. Άρα:
 Δημιουργήθηκε μία μορφή πατριωτισμού με έντονο τοπικιστικό χαρακτήρα,
τονίζονταν οι διαφορές μεταξύ των ελλήνων (όχι οι ομοιότητες), προκαλούνταν
εμφύλιες συγκρούσεις και δεν διαμορφώνονταν οι προϋποθέσεις για τη
συγκρότηση ενιαίου ελληνικού κράτους.
 Ωστόσο, η τριπλή βάση (ελευθερία, αυτονομία, αυτάρκεια) μετέτρεψε τον απλό
κάτοικο της πόλης σε πολίτη, με πολιτική δραστηριότητα α) για την αντιμετώπιση
των κοινών προβλημάτων και β) για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του. Αυτό
αποτέλεσε τη γενεσιουργό δύναμη των επιτευγμάτων και της πολιτισμικής πορείας
των Ελλήνων.

Η οικονομική και κοινωνική οργάνωση. Όλες οι πόλεις – κράτη δεν οργανώθηκαν
συγχρόνως και με τον ίδιο τρόπο:

1. Οι διαφορετικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες κάθε περιοχής
κατά την ομηρική εποχή οδήγησαν στη συγκρότηση διαφορετικών πόλεων –
κρατών.
2. Εξελικτική πορεία στη Μικρά Ασία: μετακίνηση ελληνικών φύλων, αυτονόμηση
κάποιων πληθυσμών, μόνιμη εγκατάσταση σε περιοχές με ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά (π.χ. χωροταξικά ή λατρευτικά), πιθανή ανάμειξη με τμήματα
άλλων φύλων → πόλη – κράτος .

3. Εξελικτική πορεία στον ελλαδικό χώρο (εναλλακτικά):
α) τμήματα διαφορετικών φύλων ανεξαρτητοποιήθηκαν + οργανώθηκαν μεταξύ
τους → πόλη – κράτος
β) γειτονικές κοινότητες ενώθηκαν σε ενιαίο χώρο → πόλη – κράτος (συνοικισμός)
γ) απόσπαση ομάδων ανθρώπων από τις κώμες και συγκρότηση ενιαίας διοίκησης
→ πόλη – κράτος (συνοικισμός).

Η κρίση του ομηρικού κόσμου. Χαρακτηριστικά:
1. Σταδιακή επιδείνωση των οικονομικών όρων / συνθηκών λόγω α) αύξησης του
πληθυσμού, β) περιορισμένων καλλιεργήσιμων εκτάσεων, γ) συγκέντρωσης της γης
σε λίγους, δ) απουσίας εργασιακής ειδίκευσης και ε) έλλειψης άλλων πόρων.
2. Περιορισμός της βασιλικής εξουσίας και αύξηση της δύναμης των ευγενών που
ήταν γνωστοί και με τα ονόματα αγαθοί, άριστοι, ευπατρίδες, εσθλοί, ιππείς.
3. Ύπαρξη της πολυπληθούς τάξης των μικρών ή μεσαίων καλλιεργητών ή και
ακτημόνων (πλήθος, όχλος, κακοί). Στο πλαίσιο της πόλης – κράτους πολλοί από
αυτούς ασχολήθηκαν με το εμπόριο, τη ναυτιλία ή τη βιοτεχνία και πλούτισαν.
4. Ανάπτυξη του θεσμού της δουλείας. Ιδεολογική στήριξη: ο πολίτης πρέπει να
απαλλαγεί από το βάρος της εργασίας για να μπορεί να ασχοληθεί μόνο με τα κοινά. Πρακτικές πολλαπλασιασμού των δούλων: υποδούλωση λόγω χρεών (Αθήνα) και κατακτητικοί πόλεμοι (Σπάρτη).

Η αντιμετώπιση της κρίσης. Τα οικονομικά προβλήματα δεν μπορούσαν να επιλυθούν με
το υπάρχον σύστημα της κλειστής αγροτικής οικονομίας.

Οι λύσεις:
1. ανάπτυξη βιοτεχνίας και εμπορίου (Αθήνα)∙
2. κατακτητικοί πόλεμοι και εδαφική επέκταση (Σπάρτη, Άργος, Ήλιδα)∙
3. ίδρυση αποικιών (Κόρινθος, Μέγαρα, Χαλκίδα, Μίλητος συνδύασαν και τα 3).

Τα απομονωμένα τμήματα του ελληνικού κόσμου (Αρκάδες, Αιτωλοί, Ακαρνάνες,
Ηπειρώτες, Μακεδόνες) διατήρησαν τη φυλετική οργάνωση.

Ο δεύτερος ελληνικός αποικισμός (8ος – 6ος αι. π.Χ.)
Ορισμός → Η αναγκαστική μετακίνηση ομάδας ανθρώπων, η εγκατάστασή τους σε άλλη
περιοχή και η δημιουργία νέας πόλης – κράτους.
Διαφορές από τον α΄ αποικισμό → α) Η επιχείρηση ήταν οργανωμένη από τη μητρόπολη, β)
η νέα πόλη – κράτος ήταν αυτόνομη και αυτάρκης, γ) οι σχέσεις με τη μητρόπολη ήταν
χαλαρές ως ανύπαρκτες (σπάνια εχθρικές).

Αίτια δεύτερου ελληνικού αποικισμού.
1. Η στενοχωρία (αύξηση πληθυσμού + περιορισμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις).
2. Η έλλειψη μετάλλων και λοιπών πρώτων υλών.
3. Η αναζήτηση νέων αγορών.
4. Οι εσωτερικές πολιτικές κρίσεις, οι οποίες συνεπάγονταν την απομόνωση ομάδος
πολιτών.
5. Η συσσώρευση γνώσεων για τις θαλάσσιες οδούς και τις περιοχές εγκατάστασης.
6. Ο ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων.

Χαρακτηριστικά δεύτερου ελληνικού αποικισμού.
1. Εξάπλωση των Ελλήνων στα όρια του τότε γνωστού κόσμου (Μεσόγειος + Εύξεινος
Πόντος).
2. Περιορισμός της δραστηριότητας άλλων λαών (π.χ. των Φοινίκων).
3. Σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία, την κοινωνία και την πολιτιστική εξέλιξη.

Οικονομία → α) Επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας εκτός των ορίων των πόλεων –
κρατών ∙ β) ανάπτυξη του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα της οικονομίας
(μεταποίηση, εμπόριο και υπηρεσίες) ∙ γ) εμπόριο με κοπή και χρήση νομίσματος, δηλ.
συναλλαγές με εμπορευματοχρηματικό χαρακτήρα.

Κοινωνία → Κοινωνικές συνέπειες λόγω οικονομικών μεταβολών: α) κρίση της
αριστοκρατικής κοινωνίας και εξουσίας λόγω ανάρρησης των πολιτών που πλούτισαν από
το εμπόριο ∙ β) αύξηση της δουλείας λόγω ανάγκης για περισσότερα και φτηνότερα
εργατικά χέρια (οι αργυρώνητοι δούλοι ως παράγων οικονομικής ανάπτυξης).

Πολιτισμός → α) Οι άποικοι μετέφεραν τα στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού στις νέες
τους πατρίδες, π.χ. η διάδοση της γραφής και ειδικά του χαλκιδικού αλφαβήτου στους
ιταλικούς λαούς∙ β) οι άποικοι αντάλλαξαν πολιτιστικά στοιχεία με τους γηγενείς
πληθυσμούς (πολιτιστικοί πειραματισμοί).

Τα πολιτεύματα. Χαρακτηριστικά.
1. Η πόλη – κράτος ήταν ο βασικός θεσμός πολιτικής οργάνωσης.
2. Στο εσωτερικό της αναπτύχθηκαν ισχυρές κοινωνικές τάξεις, οι οποίες άσκησαν
εξουσία.
3. Σε κάθε πόλη – κράτος ήταν διαφορετική η εξέλιξη του πολιτεύματος.

4. Θεωρητικά η εξέλιξη του πολιτεύματος ακολουθεί την εξής πορεία: α) βασιλεία →
β) αριστοκρατία → γ) ολιγαρχία → δ) τυραννίδα → ε) δημοκρατία.

 

α) βασιλεία → Παρακμή και πτώση της με την ίδρυση πόλεων ‐ κρατών∙ παρέμεινε
μόνο εκεί που διατηρήθηκε ο φυλετικός τρόπος οργάνωσης (π.χ. Ήπειρος, Μακεδονία).
β) αριστοκρατία → Η εξουσία στα χέρια των αρίστων (ευγενική καταγωγή + κατοχή
γης)∙ η εγκαθίδρυση αριστοκρατικών πολιτευμάτων συνδέεται με τη συγκρότηση των
πόλεων – κρατών.
γ) ολιγαρχία → 1) Κρίση των αριστοκρατικών πολιτευμάτων επειδή α) ήρθαν στην
επιφάνεια νέες κοινωνικές τάξεις λόγω ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας, β)
αυτές οι κοινωνικές τάξεις διεκδίκησαν μερίδιο στην εξουσία και γ) εμφανίστηκε το
καινούργιο στρατιωτικό σώμα της οπλιτικής φάλαγγας, διά του οποίου καλλιεργήθηκε η
έννοια της ισότητας σε όλα τα επίπεδα.2) Όξυνση των κοινωνικών διαφορών και των συγκρούσεων μεταξύ ευγενών και πλουσίων και πλήθους (τέλη του 7ου και αρχές του 6ου αι. π.Χ.). 3) Αντιμετώπιση της κατάστασης με την κωδικοποίηση του άγραφου, εθιμικο δικαίου, η οποία ανατέθηκε σε πρόσωπα κοινής αποδοχής από την τάξη των ευγενών (νομοθέτες / αισυμνήτες: Λυκούργος, Δράκων, Σόλων, Πιττακός, Ζάλευκος, Χαρώνδας κ.λπ.) 4) Συνέπεια: Συμμετοχή στη διακυβέρνηση της πολιτείας ανάλογα με την
οικονομική κατάσταση των πολιτών, δηλ. με βάση το εισόδημα, άρα διεύρυνση της
πολιτικής βάσης → μεταβολή του πολιτεύματος από αριστοκρατικό σε ολιγαρχικό /
τιμοκρατικό.

δ) τυραννίδα → 1) Η ολιγαρχία δεν έδωσε λύση στα προβλήματα του πλήθους.
2) Οι αντιθέσεις υποδαυλίστηκαν από συγκεκριμένα πρόσωπα
(ευγενείς) που ήθελαν να επιβάλουν τη δική τους εξουσία.
3) Τα πρόσωπα αυτά αναδείχτηκαν σε ηγέτες των κατώτερων
κοινωνικών ομάδων, στην υποστήριξη των οποίων βασίστηκαν για να καταλάβουν την
εξουσία → εγκαθίδρυση τυραννίδος / τυραννικού καθεστώτος με «προσωπικό» χαρακτήρα
(Πολυκράτης / Σάμος, Περίανδρος / Κόρινθος, Θεαγένης / Μέγαρα, Πεισίστρατος / Αθήνα).
4) Ορισμένοι τύραννοι φρόντισαν για την ανάπτυξη της πόλης τους
και για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών.
5) Οι περισσότεροι είχαν βίαιο τέλος (δολοφονήθηκαν).

ε) δημοκρατία → 1) Εμφανίζεται μετά τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. και στις λιγότερες (όχι
στις περισσότερες) περιοχές, π.χ. στην Αθήνα, με τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη.
2) Βασικό πολιτειακό όργανο γίνεται η συνέλευση όλων των
ενηλίκων κατοίκων που είχαν πολιτικά δικαιώματα, δηλ. η εκκλησία του δήμου. 3) Καθιερώνονται τα δικαιώματα της ισηγορίας (= κάθε πολίτης να εκφράζει ελεύθερα τη γνώμη του για τη διαχείριση των κοινών) και της ισονομίας (= κάθε  πολίτης να συμμετέχει στη διαμόρφωση και την ψήφιση των νόμων).

Γενικά: Κάθε πόλη – κράτος παγίωσε ένα συγκεκριμένο σύστημα διακυβέρνησης, π.χ.
Σπάρτη (7ος – 2ος αι. π.Χ.) → ολιγαρχικό πολίτευμα
Αθήνα (7ος – 6ος αι. π.Χ.) → όλο το φάσμα των πολιτευμάτων μέχρι τη θεμελίωση της
δημοκρατίας

 

 

 

ΠΗΓΗ : http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf