English

Μάθημα 1ο: Χορός και παράδοση

Ο Χορός από την Αρχαιότητα έως Σήμερα

Στην αρχαία Ελλάδα ο χορός ήταν ένα από τα βασικότερα στοιχεία της εκπαίδευσης των νέων. Στην αρχαία Σπάρτη για παράδειγμα, ο χορός αποτελούσε μέρος της σκληρής στρατιωτικής εκπαίδευσης των νέων Σπαρτιατών.
Oι θρησκευτικοί χοροί αποτελούσαν μέρος των θρησκευτικών τελετών και μυστηρίων των αρχαίων Ελλήνων. Στις θεατρικές παραστάσεις επαγγελματίες χορευτές δηλαδή οι ορχηστές εκτελούσαν τους χορούς στην τραγωδία, στην κωμωδία και στο σατυρικό δράμα. Επίσης, η προετοιμασία για τους αγώνες και τους πολέμους περιελάβανε και πολεμικούς χορούς. Αλλά και στον ιδιωτικό τους βίο οι αρχαίοι Έλληνες χόρευαν στα συμπόσια και στους γάμους ενώ οι θρηνωδοί εκτελούσαν τους χορούς του πένθους. Η Τερψιχόρη μια από τις εννέα μούσες ήταν γι’ αυτούς η προστάτιδα του χορού. Οι χοροί συνοδεύονταν και με τους ήχους μουσικών οργάνων.

Πολιτισμικές κοινότητες και παραδοσιακοί χοροί

Oι Έλληνες, ως έθνος, συγκροτούνται από πολιτισμικές κοινότητες, δηλαδή ομάδες ανθρώπων που έχουν κοινή καταγωγή και συνδέονται με δεσμούς κοινής πολιτισμικής δράσης (π.χ. κοινές παραδόσεις, κοινά ήθη κι έθιμα). Στον ελλαδικό χώρο, τέτοιες πολιτισμικές κοινότητες βρίσκουμε στη Θράκη, στη Μακεδονία, στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη, στο Μοριά, στην Κρήτη, στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου, στην Κύπρο. Κάθε πολιτισμική κοινότητα έχει τους δικούς της τοπικούς χορούς οι οποίοι διαφέρουν από πόλη σε πόλη ή από χωριό σε χωριό.   
Σε κάθε περιοχή της χώρας μας υπάρχουν τοπικοί χοροί. Χορεύονται συνήθως σε μεγάλες ετήσιες γιορτές όπως το Πάσχα, τις αποκριές, την πρώτη μέρα της άνοιξης, καθώς επίσης στη βάφτιση, στον αρραβώνα, στο γάμο κ.α. Μαθαίνοντας τους χορούς, τα τραγούδια και τις παραδόσεις μας, μαθαίνουμε πώς ζούσαν οι πρόγονοί μας σε παλαιότερες εποχές.   

Oνοματολογία χορών

Η ονομασία των χορών προέρχεται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο χορεύεται ο καθένας ή από τη γεωγραφική περιοχή στην οποία έχει πρωτοχορευτεί. O ζωναράδικος, για παράδειγμα, πήρε το όνομά του απ’ το γεγονός ότι οι χορευτές πιάνονται από τα ζωνάρια τους. Η σβαρνιάρα (καραγκούνα), από τον τρόπο που κινείται η κοπέλα που τον χορεύει. Η ζαχαρούλα, από το όνομα μιας κοπέλας. O αντικριστός από την αντικριστή θέση των χορευτών. O ζαγορίσιος ή συρτός χανιώτικος, είναι χοροί που χορεύονται στο Ζαγόρι της Ηπείρου και στα Χανιά της Κρήτης αντίστοιχα κι από εκεί πήραν το όνομά τους.

Παραδοσιακές φορεσιές

Κάθε πολιτισμική κοινότητα του ελληνισμού έχει τη δική της παραδοσιακή φορεσιά. Oι φορεσιές διακρίνονταν σε γιορτινή, καθημερινή και του γάμου (νυφιάτικη, γαμπριάτικη). Η γυναικεία φορεσιά παρουσιάζει πολύ μεγάλη ποικιλία με έντονους χρωματισμούς, κεντήματα και στολίδια. Η ανδρική φορεσιά είναι πιο λιτή από τη γυναικεία και κυριότεροι τύποι αυτής είναι η βράκα και η φουστανέλα.

Δραστηριότητα 1η Άκουσε μουσικές από όλες τις περιοχές της Ελλάδας

περιηγηθείτε στο χάρτη με τα παραδοσιακά τραγούδια από το Γυμνάσιο Αμαρουσίου «Η Ελληνική Παιδεία». Πείτε, για ένα τουλάχιστον τραγούδι ο καθένας, ποιους ήρωες της Επανάστασης του 1821 ακούσατε να αναφέρονται στο τραγούδι αυτό.

https://www.thinglink.com/scene/1420522754653814786?buttonSource=viewLimits&fbclid=IwAR2EbEFy64Z-gJTE9b0H7zuRhVbPKBKIezJtOHQ_o2F1cAR5OwHgf4mSXzc

Δραστηριότητα 2η

Παρακολουθήστε τον τρόπο με τον οποίο χορεύονται οι παραδοσιακοί χοροί σε όλη την Ελλάδα κι όταν πάτε σχολείο χορέψτε και γιορτάστε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821

https://video.link/w/Myugc Μάνα μου ένα κλεφτόπουλο

https://video.link/w/Vv0gc Ο χορός του Ζαλόγγου

https://video.link/w/6z0gc  Έντεκα Κοζάνη Παραδοσιακός Χορός

https://video.link/w/r00gc "Απ' το Λασίθι ως τα Χανιά" Χανιώτικο Συρτό Κουρήτες 

https://video.link/w/500gc Δυτική Θράκη - Ζωναράδικος-Κλωστρός-Κουλουριαστός

https://video.link/w/U00gc ΡΟΥΜΕΛΗ & ΜΟΡΗΑΣ: Τσάμικος  "Ένας αητός καθότανε"

https://video.link/w/910gc Ικαριώτικος - 4ο Συναπάντημα Παραδοσιακών Χορών - Πάτμος 2013

https://video.link/w/m20gc ΜΗΛΟ ΜΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΛΛΙΑΡΑ-''ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ'' ΤΡΙΚΑΛΩΝ-2019

https://video.link/w/I30gc Τικ διπλό, Καλόν κορίτσ'-Ν.Κοζάνης (Χοροστάσι)

https://video.link/w/S40gcΚότσαρι-Ν.Κοζάνης (Χοροστάσι, "Αλέξανδρος")

https://video.link/w/I60gc ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ ΧΟΡΟΣ, Olympic Games - Athens, 2004

https://video.link/w/Tsugc

https://video.link/w/2Augc

https://video.link/w/OCugc

Δραστηριότητα 3η

Δοκιμάστε τις γνώσεις  σας για την ιστορία του χορού από την Αρχαιότητα έως Σήμερα στο παρακάτω quiz:

 

Leave a Reply