ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ
(=βασικά είδη επικοινωνίας/διαδικασίες) ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΛΙΚΟΥ, σελ. 165-170 |
|||
ΔΟΜΗ | ΓΛΩΣΣΑ | ΚΕΙΜΕΝΑ | |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ | · Ονομασία αντικειμένου
· Ταξινόμηση σε γένος · Παρουσίαση της εμφάνισης των ιδιοτήτων, λειτουργιών κλπ.
|
· ΡΗΜΑΤΑ: ενεστώτας, συχνά συνδετικά
(χώρος, σκοπός η ταξινόμηση χαρακτηριστικών) · ΕΠΙΘΕΤΑ: ιδιότητες (ακρίβεια) · ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ: δηλώνουν χώρο (κειμενικοί δείκτες, επιρρηματικοί προσδιορισμοί) |
· Προσωπικές περιγραφές
· Καθημερινές περιγραφές · Τεχνικές περιγραφές · Επιστημονικές αναφορές · Ορισμοί |
ΕΞΗΓΗΣΗ | · Κατηγοριοποίηση, περιγραφή
· Διαδοχή βημάτων, διαδικασιών (χρονική ή αιτιολογική σειρά) · Απόδοση του «πώς» και του «γιατί»
|
· ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ: κοινά, συνήθως αφηρημένα
(ευρύτερες κατηγορίες φαινομένων) · ΡΗΜΑΤΑ: συνήθως σε ενεστώτα, δράσης ή σκέψης · ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ: χρονικές ή αιτιολογικές σχέσεις · ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΗΣΗΣ: η εξήγηση παίρνει τον χαρακτήρα των οδηγιών ή επιχειρηματολογίας |
· Εξηγήσεις (πώς)
· Εξηγήσεις (γιατί) · Πραγματείες · Εξηγήσεις μέσω παραδειγμάτων |
ΟΔΗΓΙΕΣ
(διαδικαστικές μη διαδικαστικές) |
· Αναφορά στο στόχο της δράσης
· Σύντομη εισαγωγή · Λίστα με τα μέσα και τα συστατικά με τη σειρά χρήσης τους · Ακολουθία βημάτων |
· Άμεσες ή έμμεσες προσφωνήσεις
· Ρήματα δράσης σε ενεστώτα, προστακτική ή προτρεπτική υποτακτική, α΄πληθυντικό (διαχρονικότητα, οικειότητα) · χρονικοί και αιτιολογικοί προσδιορισμοί · επιρρήματα (τροποποίηση, πρόσθεση πληροφοριών) · Συνδετικές φράσεις (προϋπόθεση) · Φράσεις πιθανολόγησης · Κοινά ουσιαστικά (συγκεκριμένα)
|
· Διαδικασίες
· Οδηγίες · Εγχειρίδια · Συνταγές · Κατευθυντήριες οδηγίες |
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ | · Ισχυρισμός, αποδεικτέα θέση
· Επιχειρήματα, τεκμήρια |
· Σαφήνεια: κυριολεξία, αποφυγή πολυσημίας, ακρίβεια στη χρήση λεξιλογίου, ειδικοί όροι
· Ονοματοποίηση · Παθητική σύνταξη · Διαρθρωτικές λέξεις (χρόνου, αντίθεσης, αιτίου αποτελέσματος, συμπεράσματος) · Ρητορικά ερωτήματα · Επιστημονική και δεοντική τροπικότητα · Πλούσια στίξη
ΡΗΤΟΡΙΚΗ · επίκληση στο ήθος του πομπού (και με την επίκληση στην αυθεντία ή την επίθεση στο ήθος του αντιπάλου · επίκληση στο συναίσθημα · επίκληση στη λογική επιχειρήματα (επαγωγές, παραγωγές) |
· δοκίμια
· εκθέσεις · συζητήσεις / αντιπαραθέσεις · ερμηνείες · αξιολογήσεις |
= ΑΦΗΓΗΣΗ | · Πληροφορίες για τους ήρωες, προσανατολισμός
· Περιπέτεια (εμφάνιση του προβλήματος, γεγονότα που ανατρέπουν την αρχική κατάσταση) · Αξιολόγηση (σχολιασμός ρητός ή έμμεσος των γεγονότων από τον αφηγητή · Λύση (τελική έκβαση) · Κατάληξη (καταληκτικές φράσεις, επιμύθιο) |
Ρήματα: παρελθοντικοί χρόνοι, ιστορικός ενεστώτας, κίνησης/δράσης αλλά και κρίσης/βούλησης
Διαρθρωτικές λέξεις: χρόνου, αιτίου αποτελέσματος, σκοπού Ρυθμός: επαναλήψεις, παρηχήσεις, κλπ. |
· Προσωπικές διηγήσεις
· Ιστορικές διηγήσεις · Ιστορίες · Μύθοι · Παραμύθια · Αφηγήσεις |
ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ: Συνδυάζουν διάφορα κειμενικά είδη σε τύπους κειμένων
σχόλια, συνεντεύξεις, επιστολές, ειδήσεις/νέα, άρθρα, ιστοσελίδες, επιστημονικά πειράματα, επιθεωρήσεις/αξιολογήσεις, ταξιδιωτικές εντυπώσεις ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ= Το νόημα παράγεται με το συνδυασμό της γλώσσας με άλλους κώδικες και τρόπους, π.χ. εικόνα ή ήχο. |