- Εντοπισμός αιτιών αρνητικού φαινομένου:
| ΤΟΜΕΙΣ | ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ | |
| ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ |
ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΙΑ | Αντίληψη ότι η τεχνολογία και τα επιτεύγματά της οδηγούν στην ευδαιμονία
Άκρατος ορθολογισμός και απόλυτη εκλογίκευση των πάντων Υπερτροφία της λογικής που οδηγεί σε ατροφία του συναισθήματος Μαζική παραγωγή, τυποποίηση Υπερεργασία, υπερβολική εξειδίκευση, ο άνθρωπος έγινε ένα «παραγωγικό γρανάζι» Απώλεια ελεύθερου χρόνου Στερεότυπη εμφάνιση, ενδυμασία, διατροφή, διασκέδαση, «η ζωή σε καλούπια» Ο άνθρωπος από δημιουργός μετατράπηκε σε παθητικό καταναλωτή
|
| ΥΛΙΣΜΟΣ | Πλασματικές ανάγκες, δημιουργία τεχνητών παραδείσων
Πλουτοκρατία, θεοποίηση του κέρδους, αδιάκοπο κυνήγι υλικών αγαθών Περιορισμός ελεύθερου χρόνου Άμβλυνση διάθεσης για επικοινωνία – κοινωνικές ενασχολήσεις, πνευματικές αναζητήσεις Έκλυση ηθών
|
|
| ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΚΡΙΣΗ |
Ανεργία, εξαθλίωση χαμηλότερων οικονομικά στρωμάτων
Λαϊκή οργή και αγανάκτηση Φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, έκρυθμες καταστάσεις Ρήξη του κοινωνικού ιστού, ανάδυση ακραίων ιδεολογιών Απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών προσώπων Αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας
|
|
| ΗΘΙΚΗ ΚΡΙΣΗ | Επιτάχυνση υλικοτεχνικού, επιβράδυνση πνευματικού πολιτισμού
Αποπροσανατολισμός του ανθρώπου, «χάνει τις εσωτερικές του σταθερές» Υπηρέτηση λανθασμένων προτεραιοτήτων, αλλοτρίωση Παραγκωνισμός αξιών μπροστά στην προοπτική του κέρδους
|
|
| ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟΣ | Υπερτροφία του εγώ
Χρήση αθέμιτων μέσων, συγκρούσεις, υπηρέτηση αυστηρώς του προσωπικού κέρδους Αδιαφορία του ατόμου για τον κοινωνικό του ρόλο, για την εκπλήρωση υποχρεώσεων απέναντι στην κοινωνία
|
|
| ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ | Κίνδυνος ισοπέδωσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των λαών
Εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ισχυρών του πλανήτη σε βάρος των αδυνάτων Οικονομική εκμετάλλευση από τις πολυεθνικές, τα μεγάλα τραστ και τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς (ΠΟΕ, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα)
|
|
| ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ | Συνωστισμός ανθρώπων, μαζοποίηση, αποξένωση, ανωνυμία, απώλεια κοινωνικού ελέγχου (διάβρωση σχέσεων)
Χωροταξικά προβλήματα, ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, ξέφρενοι ισοπεδωτικοί ρυθμοί, ανασφάλεια, άγχος-φόβος, επιθετικότητα Σύνθετη και πολύπλοκη κοινωνική ζωή, σκληρός και αθέμιτος ανταγωνισμός, ο άνθρωπος φορέας πολλών κοινωνικών ρόλων συχνά αλληλοσυγκρουόμενων
|
|
| ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ | Αίσθημα κατωτερότητας των «μικρών» λαών
Τυφλή προσκόλληση στο ξενόφερτο, άκριτη υιοθέτηση ξενικών προτύπων ζωής και σκέψης Προοδοπληξία Αλλοίωση εθνικής συνείδησης και ταυτότητας
|
|
|
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΝΑΡΚΩΣΗ
|
Έλλειψη εσωτερικής καλλιέργειας, παρά την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου
Αποστασιοποίηση από τα πολιτιστικά δρώμενα Έλλειψη συλλογικών οραμάτων και ιδανικών Αμφισβήτηση ως αναχρονιστικών των παραδοσιακών αξιών Εποχή αναθεωρητισμού των πάντων, ο πρακτικισμός κυριαρχεί
|
|
| ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΔΙΚΙΑ | Ανισότητες, διεύρυνση χάσματος μεταξύ των κοινωνικών τάξεων
Βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά Φανατισμός, ρατσισμός, εθνικισμός
|
|
| ΥΠΟΑΝΑΠΤΥΚΤΑ ΚΡΑΤΗ | Ολοκληρωτικά καθεστώτα
Άθλιο βιοτικό επίπεδο Χαμηλό έως ανύπαρκτο μορφωτικό επίπεδο Θρησκευτικός φανατισμός Συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων και πολυεθνικών
|
|
| ΦΟΡΕΙΣ ΑΓΩΓΗΣ | ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ | Αλλαγή δομής, σύγχυση ρόλων άνδρα-γυναίκας
Πολύωρη απουσία των γονέων από το σπίτι, απώλεια επαφής, χαλάρωση δεσμών μεταξύ των μελών Άγνοια των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το παιδί, ιδίως στην εφηβεία, εγκλωβισμός σε πατροπαράδοτους τρόπους διαπαιδαγώγησης, καταπίεση Όχι σπάνια υπερβολική «ελευθερία», παραμέληση του παιδιού Υπερτίμηση των δυνατοτήτων του παιδιού, υπερβολικές απαιτήσεις Καλλιέργεια ατομικισμού και υλισμού, αδυναμία εκμάθησης υγιών προτύπων ζωής
|
| ΣΧΟΛΕΙΟ -
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ |
Χρησιμοθηρική γνώση, στείρα απομνημόνευση
Τυποποίηση διδασκαλίας, άγονος εγκυκλοπαιδισμός Τεχνοκρατικός προσανατολισμός Ανταγωνισμός, βαθμοθηρία, αδιαφορία για την ανάπτυξη κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης Αδυναμία ολόπλευρης καλλιέργειας της προσωπικότητας του νέου
|
|
| Μ.Μ.Ε. | Δεν τηρείται ο κώδικας δημοσιογραφικής δεοντολογίας, ανευθυνότητα λειτουργών
Υποταγμένα στο κέρδος και στη λογική των «ποσοστών τηλεθέασης» Οικονομικά εξαρτημένα από κύκλους συμφερόντων Όργανα κομμάτων, προπαγανδίζουν, παραπληροφορούν Σκανδαλοθηρία, εξευτελισμός του ανθρώπινου πόνου Δεν πολιτικοποιούν – κοινωνικοποιούν Προβολή αρνητικών προτύπων: βίας, υλιστικά, καταναλωτικά. Ηρωοποίηση αντικειμενικών μορφών συμπεριφοράς
|
|
| ΠΟΛΙΤΕΙΑ | Έκπτωση πολιτικών ιδεολογιών, αποδόμηση του πολιτικού συστήματος
Δυσλειτουργία κρατικής μηχανής Απουσία προγραμματισμού, γραφειοκρατεία Αδυναμία επίλυσης ζωτικών προβλημάτων Ασυνέπεια, αναξιοπιστία, αναξιοκρατία Φιλαρχία πολιτικών Διασπάθιση του δημοσίου χρήματος Απογοήτευση, οι νέοι αισθάνονται ότι «υποθήκευσαν το μέλλον τους» Απομάκρυνση του πολίτη από τα κοινά
|
|
| ΑΤΟΜΙΚΗ
ΕΥΘΥΝΗ
|
ΓΕΝΙΚΑ | Υπηρέτηση προσωπικού συμφέροντος, ατομικισμός, αλαζονεία
Αιχμάλωτοι του συρμού, αδιαφορία για το συνάνθρωπο και τα κοινά, απολιτική στάση, αντικοινωνική συμπεριφορά Έλλειψη κριτικής, μαζοποίηση, φανατισμός, αποστασιοποίηση από τις ευθύνες με τη λογική «για όλα φταίει το σύστημα»
|
| ΝΕΟΙ | Τάση διάκρισης – προβολής
Τάση ανεξαρτησίας-αντιδραστικότητας, παρορμητισμός Ολική αμφισβήτηση θεσμών Προοδοπληξία Ενθουσιασμός – παρορμητισμός, κοινωνικά άπειροι, εύπλαστοι, επιρρεπείς
|
|
Αιτιολόγηση θετικού φαινομένου
| ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΟΧΗΣ | Άνοδος βιοτικού επιπέδου
Ανάπτυξη επιστημών, τεχνολογίας Τελειοποίηση των Μ.Μ.Ε., άμεση, ταχείας και πολύπλευρη ενημέρωση Καθολική και δωρεάν εκπαίδευση, βελτίωση των παιδαγωγικών συνθηκών, άνοδος μορφωτικού επιπέδου Εκδημοκρατισμός των περισσότερων κοινωνιών, συνταγματική κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Διάλογος στις διακρατικές σχέσεις, επεμβάσεις διεθνών οργανισμών Σε μεγάλο βαθμό απαλλαγή του σύγχρονου ανθρώπου από ξεπερασμένα ηθικά στερεότυπα και ηθικολογίες, από τον πουριτανισμό και το συντηρητισμό
|
| ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΦΥΣΗΣ | Ο άνθρωπος ον εκ φύσεως κοινωνικό και πολιτικό
Έλλογο, με δυνατότητα να επενεργεί στους παράγοντες που καθορίζουν τη ζωή του Ηθικό (με συνείδηση του καλού και του κακού, όπως ορίζονται σε κάθε εποχή) Φιλομαθές με έμφυτη την τάση για εξέλιξη, πρόοδο, επιτυχία («ἄνω θρώσκω») |
- Τρόποι αντιμετώπισης αρνητικού φαινομένου:
- Αποφεύγουμε τη συχνή χρήση του «πρέπει». Άλλες εκφράσεις: μπορεί να / επιβάλλεται να/ δεν είναι ανέφικτο / αποτελεί επιτακτική ανάγκη να / κρίνεται απαραίτητο να / στην αντιμετώπιση του προβλήματος θα συνεισφέρει και...
ΦΟΡΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
|
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ Δημοκρατικό πολίτευμα Ισομέρης ανάπτυξη του πολιτισμού Επαφή με παράδοση, διατήρηση γόνιμων στοιχείων της Καλλιέργεια τέχνης, προώθηση αθλητισμού – ολυμπισμού Διάλογος ως στάση ζωής σε όλα τα επίπεδα Αποκέντρωση (επιστροφή στην ύπαιθρο, αναβάθμιση της ζωής στην επαρχία) Ορθή χρήση τεχνολογία, δίκαιη κατανομή των επιτευγμάτων της Καλή χρήση (προς όφελος του ανθρώπου) της γνώσης και της επιστήμης Απεγκλωβισμός των διεθνών οργανισμών από κύκλους συμφερόντων, ενεργοποίηση – ευαισθητοποίησή τους, μεσολάβηση, δυναμικά μέτρα ΑΤΟΜΟ Στροφή στην καλλιέργεια του εσωτερικού του κόσμου, ιεράρχηση αναγκών, απελευθέρωση από τα καταναλωτικά πρότυπα, μέτρο στην απόκτηση και χρήση υλικών αγαθών Αυτοκριτική, αυτογνωσία, συνειδητοποίηση ευθυνών, όχι εθελοτυφλία ή μετατόπιση των ευθυνών Ανάπτυξη κοινωνικοπολιτικής δράσης, συμμετοχή στα κοινά, αγωνιστικότητα Διά βίου παιδεία, παρακολούθηση των πολιτιστικών εξελίξεων και συμμετοχή σε αυτές Προγραμματισμός, εύρεση ελεύθερου χρόνου και δημιουργική του αξιοποίηση Ορθή επιλογή επαγγέλματος, επαγγελματική ευσυνειδησία, συνειδητοποίηση της κοινωνικής αποστολής της εργασίας.
|
- Συνέπειες – αποτελέσματα φαινομένου:
| ΕΠΙΠΕΔΑ | ΘΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ | ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ |
| ΗΘΙΚΟ | § Υπευθυνότητα, εκπλήρωση καθηκόντων
§ Υγιή πρότυπα § Ορθά αξιολογικά πρότυπα περί ηθικής § Εγκράτεια, ηθική αυτονομία § Ειλικρίνεια, εντιμότητα, σεβασμός |
§ Έξαρση παθών, ενστίκτων
§ Έλλειψη ιδανικών § Εκφυλισμός προτύπων § Κρίση ηθικών αξιών, αμοραλισμός § Ιδιοτέλεια, αθέμιτος ανταγωνισμός § Ηθικά στερεότυπα, προκαταλήψεις § Αλλοτρίωση
|
| ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ | § Καλλιέργεια προβληματισμού, όξυνση κριτικής
§ Πολύπλευρη, σφαιρική μόρφωση § Συνθετική και αναλυτική σκέψη § Γόνιμη αμφιβολία, δημιουργική αμφισβήτηση § Αξιολόγηση – δεκτικότητα στις νέες ιδέες § «ανοικτός» πνευματικός κόσμος § Καλλιέργεια πνευματικών ενδιαφερόντων |
§ Πνευματική αδράνεια, μονομέρεια
§ Προπαγάνδα, παραπληροφόρηση § Ιδεολογική σύγχυση, χειραγώγηση, μαζοποίηση § Φανατισμός, απολυτότητα § Αναλφαβητισμός § Οπισθοδρόμηση § Επιβράδυνση πνευματικού πολιτισμού § Κομφορμισμός § Υποβάθμιση πνευματικών αξιών
|
| ΨΥΧΙΚΟ | § Ασφάλεια, συναισθηματική κάλυψη
§ Εξευγενισμός ενστίκτων, καταπράυνση παθών, έλεγχος ορμών § Εκλέπτυνση συναισθημάτων, κατανόηση § Ψυχική γαλήνη – ηρεμία § Συναισθηματική ωριμότητα § Καλλιέργεια ψυχικών αρετών
|
§ Κυριαρχία παθών – ενστίκτων
§ Ανασφάλεια, αγωνία, άγχος § Ψυχικό αδιέξοδο, νευρώσεις § Ανία, πλήξη, απογοήτευση, μοιρολατρία § Απευαισθητοποίηση, συναισθηματική αναλγησία § Απώλεια στοιχείων της «προσωπικής ταυτότητας» § Ψυχολογία της μάζας
|
| ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ | § Κοινωνικοποίηση, κοινωνικη συνείδηση
§ Ενασχόληση, ενεργητική συμμετοχή με τα κοινά § Οργάνωση, συνοχή της κοινωνίας § Αφομοίωση βασικών αξιών του συστήματος § Αλληλεγγύη, συνεργασία § Σεβασμός στους νόμους § Αρμονική συμβίωση μελών § Υγιείς ανθρώπινες σχέσεις |
§ Πρόταξη του «εγώ» αντί του «εμείς»
§ Κοινωνική ανισότητα – αδικία § Διάσπαση –ρήξη του κοινωνικού ιστού § Ταξικές διακρίσεις § Διεύρυνση του χάσματος των κοινωνικών τάξεων § Φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας (βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά, ανομία, κοινωνικός ρατσισμός) § Σήψη κοινωνικού συστήματος |
| ΠΟΛΙΤΙΚΟ | § Πολιτικοποίηση, συμμετοχή στη διαμόρφωση του δημόσιου βίου
§ Ενιαία πολιτική, διακομματική στρατηγική, συναίνεση μεταξύ των κομμάτων § Έλεγχος στην εξουσία § Ήθος ηγεσίας, κοινωνική πολιτική § Πολυκομματισμός, πολυφωνία § Διάκριση εξουσίων § Ισχυρή τοπική αυτοδιοίκηση § Υγιής συνδικαλισμός § Εκλογίκευση των διαδικασιών
|
§ Κρίση πολιτικής συνείδησης
§ Κομματικοποίηση § Αδιαφορία για τα κοινά, έκπτωση των πολιτικών ιδεολογιών § Κατάχρηση ελευθερίας § Φαινόμενα διαφθοράς του δημοσίου βίου § Υποσχεσιολογία, νεποτισμός, ευνοιοκρατία § Δικομματισμός – διπολισμός § Απουσία ορθού πολιτικού λόγου § Προσωπολατρία, αποδυνάμωση κοινοβουλίου § Δημαγωγία, φιλαρχία, αρχομάνία § Λαϊκισμός, μεσσιανισμός § Αδράνεια κρατικού μηχανισμού, γραφειοκρατία § Πελατειακές σχέσεις πολίτη – κράτους § Φανατισμός, ανάδυση φασιστικών ιδεολογιών
|
| ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ | § Αναπτυξιακή πολιτική
§ Ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα § Αύξηση του κατά κεφαλής εισοδήματος § Δίκαιη κατανομή εθνικού εισοδήματος § Αξιοποίηση παραγωγικών συντελεστών (κεφάλαιο, εργασία, φυσική πόροι, επιχειρηματική δραστηριότητα) |
§ Δημόσιο έλλειμμα
§ Άνοδος πληθωρισμού § Κακή διαχείριση, χρόνια λιτότητα § Διασπάθιση δημοσίου χρήματος § Εγκατάλειψη πρωτογενούς τομέα § Υποανάπτυξη δευτερογενούς § Κορεσμός τριτογενούς § Οικονομικός μαρασμός § Παραοικονομία § Μειωμένη ανταγωνιστικότητα προϊόντων § Απώλεια συναλλάγματος § Δυσβάσταχτη φορολογία § Οικονομική κρίση
|
| ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ | § Ορθή επιλογή επαγγέλματος, κατάλληλα κριτήρια
§ Αυξημένη επαγγελματική συνείδηση § Επιμόρφωση στο χώρο εργασίας § Ειδικές γνώσεις, τεχνογνωσία § Κατάλληλη αξιοποίηση χρόνου, έμψυχου και άψυχου δυναμικού § Νέες μέθοδοι, αύξηση παραγωγής § Συνειδητοποίηση κοινωνικής αποστολής της εργασίας § Καλλιέργεια δυνατοτήτων, ολοκλήρωση ανθρώπου § Περιορισμός ανθρώπινου μόχθου § Άνοδος βιοτικού επιπέδου
|
§ Υπερ-ειδίκευση, αποξένωση από την παραγωγική διαδικασία
§ Μηχανοποίηση, αυτοματοποίηση § Ανταγωνισμός, συγκρούσεις § Εμπορευματοποίηση, κερδοσκοπικός χαρακτήρας εργασίας § Περιορισμός πρωτοβουλίας, αυτενέργειας § Εντατικοποίηση, μείωση ελεύθερου χρόνου § Παρασιτικά επαγγέλματα, παραοικονομία § Σπατάλη φυσικών πόρων, ενεργειακό πρόβλημα, υπερκαταναλωτική τάση |
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ | § Λόγιος και λαϊκός πολιτισμός
§ Ιδιαίτερη πολιτιστική ταυτότητα § Κουλτούρα, φιλοσοφικές θεωρήσεις, ριζοσπαστικές ιδέες § Πολιτιστική αποκέντρωση, αναγέννηση πολιτισμού § Καλλιέργεια αισθητικής § Γνήσια καλλιτεχνική δημιουργία § Υπηρέτηση της κοινωνικής αποστολής της τέχνης § Προώθηση ανθρωπιστικών επιστημών § Πνεύμα ολυμπισμού, αθλητικό ιδεώδες § Επικοινωνία και συναδέλφωση των λαών § Υπέρβαση της καθημερινότητας § Εξευγενισμός του ανθρώπου § Ψυχική λύτρωση |
§ Κακοποίηση γλώσσας
§ Απώλεια ιστορικής μνήμης § Αποκοπή από τη λαϊκή παράδοση § Αλλοίωση πολιτιστικής ταυτότητας § Στασιμότητα, οπισθοδρόμηση πολιτισμού § Ξενομανία, μιμητισμός, απομάκρυνση από παραδοση § Πολιτιστικός συγκεντρωτισμός στα αστικά κέντρα § Αδιαφορία ή αδυναμία του κράτους να προάγει τον πολιτισμό § Ελιτισμός πνευματικών ανθρώπων § Μονομερης τεχνοκρατική εκπαίδευση § Εμπορευματοποίηση τέχνης, τυποποιημένες καλλιτεχνικές φόρμες, έλλειψη πρωτοτυπίας § Κυκλώματα ανάδειξης καλλιτεχνών, μαζική παραγωγή προϊόντων υποκουλτούρας § Επιστήμη και τεχνολογία ως μέσα εξυπηρέτησης συμφερόντων ολίγων § Διάβρωση αθλητικού ιδεώδους, αξία μόνο στον πρωταθλητισμό, παραγοντισμός § Φανατισμός, χουλιγκανισμός, βία
|
| ΕΘΝΙΚΟ | § Εθνική συνείδηση, ταυτότητα
§ Φιλοπατρία § Γνώση ιστορίας, αίσθηση ιστορικής συνέχειας § Εθνική αυτογνωσία § Προάσπιση εθνικής ακεραιότητας § Εθνικό φρόνημα § Εθνική ομοψυχία § Ενιαία εθνική πολιτική |
§ Εθνικισμός – σοβινισμός
§ Εθνική περιχαράκωση § Εθνικός νατιβισμός § Ιδεολογική παραχάραξη της ιστορίας § Προγονολατρία § Αδιαφορία για τα εθνικά προβλήματα § Χαλάρωση της εθνικής συνείδησης § Εθνική εξάρτηση § Αδυναμία συνέχισης του προγονικού πολιτισμού
|
| ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟ | § Ο πλανήτης «ένα μεγάλο χωριό»
§ Ανάπτυξη – τελειοποίηση ΜΜΕ § Αλληλεπίδραση – αλληλεξάρτηση λαών § Πολιτιστική ανταλλαγή § Υγιής κοσμοπολιτισμός § Συγκρότηση πανανθρώπινης κοινωνίας § Ανάπτυξη σχέσεων σε όλα τα επίπεδα § Διεθνής διάλογος, συνεργασία § Κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης § Διαφύλαξη της ιδιαίτερης πολιστικής κληρονομιάς § Κατοχύρωση αυτοδιάθεσης λαών § Ανάληψη ευθυνών των Διεθνών Οργανισμών § Διεθνές δίκαιο § Κατοχύρωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων |
§ Δημιουργία σχέσης υποτέλειας των «μικρών» λαών στους ισχυρούς
§ ευκολότερη η πολιτιστική διείσδυση των ισχυρών § Εκμετάλλευση των αδυνάτων § Κίνδυνος πολιτιστικής ομογένειας § Οικονομική εκμετάλλευση § Στο όνομα του διεθνισμού ανάμειξη των ισχυρών κρατών στα εσωτερικά των μικρών |
- Επιβάλλεται η διερεύνηση όλων των επιπέδων, αν και δεν είναι εφικτό και απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί υλικό από όλα τα επίπεδα.
- Ομαδοποιούμε το υλικό από δύο ή τρία επίπεδα, ώστε οι παράγραφοι να έχουν πλούσιο υλικό (προσοχή: στη θεματική πρόταση να υπάρχει αναφορά και στα δυο ή τρία επίπεδα)
- Οι συνηθέστερες ομαδοποιήσεις είναι:
- Ηθικό – ψυχολογικό επίπεδο
- Πνευματικό –πολιτιστικό
- Οικονομικό – εργασιακό
- Εθνικό – διακρατικό
- Κοινωνικό - πολιτικό
ΠΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΦΡΑΣΗ ΣΕ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ
Αναπτύσσουμε τη φράση σε παράγραφο που έχει και τα τρία δομικά της μέρη: Θεματική περίοδο , Λεπτομέρειες , Κατακλείδα. Ειδικότερα:
- Αν το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη μιας σύντομης φράσης σε παράγραφο (π.χ. «Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της φράσης σε μία παράγραφο χ λέξεων»), τότε η φράση αυτή (αυτούσια ή αναδιατυπωμένη ) μπορεί να αποτελέσει τη Θεματική Περίοδο της παραγράφου, στις Λεπτομέρειες να διασαφηνιστούν, να αποδειχθούν τα δεδομένα που μας δίνει και στην Κατακλείδα να συναχθεί το απαιτούμενο συμπέρασμα.
- Αν το ζητούμενο είναι ο σχολιασμός της φράσης (π.χ. «Να σχολιάσετε τη φράση σε μία παράγραφο χ λέξεων» ή «Ποια είναι η άποψη – γνώμη σας για…») ή αν μας δοθεί μια μεγάλη περίοδος , τη Θεματική Περίοδο της παραγράφου πρέπει να αποτελέσει το νόημα της φράσης με μια πιο ελεύθερη διατύπωση . Συνεχίζουμε με τις λεπτομέρειες και την κατακλείδα.
Εργαζόμαστε ως εξής:
- Διαβάζουμε προσεκτικά το απόσπασμα.
- Το εντάσσουμε στη συνολική λογική του κειμένου, για να το κατανοήσουμε καλύτερα. Πολλές φορές, διευκρινίσεις για όρους του αποσπάσματος περιέχονται σε άλλα σημεία του κειμένου.
- Υπογραμμίζουμε τις λέξεις-κλειδιά.
- Εντοπίζουμε την έννοια ή τις έννοιες που περιέχει η φράση
- Εντοπίζουμε το ζητούμενο ή τα ζητούμενα
- Διαπιστώνουμε εάν ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη γλώσσα λογικά ή συνυποδηλωτικά.
- Στη δεύτερη περίπτωση διατυπώνουμε το απόσπασμα κυριολεκτικά.
- Αφού αναδιατυπώσουμε το απόσπασμα (με δικές μας λέξεις), το τοποθετούμε ως θεματική περίοδο
- Πρέπει να προσέξουμε και τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου (παραδείγματα, αιτιολόγηση, σύγκριση… συνδυασμό μεθόδων), τον οποίο υποδεικνύει η δομή και το νόημα της φράσης. Ενδέχεται, βέβαια, να τον ορίζει με σαφήνεια και η άσκηση. Πρέπει να αποφεύγεται η ανάπτυξη με παραδείγματα , εκτός αν το ζητά η άσκηση.