Ένα διαφορετικό Πασχαλινό blog

Πολλά τα έθιμα του Πάσχα που υπάρχουν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, εδώ θα περιγράψουμε το έθιμο που υπάρχει στο Λεωνίδιο.

Στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, η νύχτα της Ανάστασης είναι η Νύχτα των Αερόστατων, έθιμο που ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα.
Η όμορφη πρωτεύουσα της Τσακωνίας μετατρέπεται σε ένα φαντασμαγορικό σκηνικό θεάματος.

Το έθιμο αυτό προέρχεται από ντόπιους ναυτικούς οι οποίοι γυρίζοντας τον κόσμο, εντυπωσιάστηκαν από κάποιο αντίστοιχο ασιατικό έθιμο. Στη συνέχεια, το μετέφεραν στην πατρίδα τους, που με το πέρασμα των χρόνων καθιερώθηκε και συνδυάστηκε με το εορτασμό του Ανάστασης.

Με το πρώτο "Χριστός Ανέστη" οι ενορίες καίνε το ομοίωμα του Ιούδα και αερόστατα ελευθερώνονται στον ουρανό. Η φαντασμαγορική ατμόσφαιρα συμπληρώνεται με βεγγαλικά, βαρελότα, δυναμιτάκια και με κάθε είδους πυροτεχνήματα. Έχει παρατηρηθεί πως όποιες καιρικές συνθήκες και να επικρατούν το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, τη στιγμή της Ανάστασης επικρατεί σχετική νηνεμία, με ελαφρό δυτικό αεράκι.

Τα Αερόστατα, που είναι οι «πρωταγωνιστές» εκείνο το βράδυ, ετοιμάζονται εβδομάδες πριν από τη «μεγάλη» βραδιά. Σχεδόν κάθε σπίτι κατασκευάζει το δικό του και στην ετοιμασία του συμμετέχει όλη η οικογένεια, μικροί και μεγάλοι.

Πώς κατασκευάζονται;

• Τα αερόστατα είναι φτιαγμένα από καλάμι και χαρτί.
• Το μεγεθός τους ποικίλει, όμως δε ξεπερνάει τα δύο μέτρα.
• Τα μεγάλα απαιτούν από 32 έως 36 κόλλες χαρτί για να φτιαχτούν
• Τα μικρότερα χρειάζονται 8 κόλλες ενώ κάποια άλλα από 16 ή 18.
• Για την πυροδότησή τους γίνεται χρήση ενός πανιού, εμποτισμένο με λάδι και πετρέλαιο, την "καλυμμάρα".

Έχει παρατηρηθεί πως από κάθε ενορία αφήνονται περισσότερα από 100 αερόστατα το βράδυ της Ανάστασης. Οι φωτιές από τις κολλυμάρες των αερόστατων πολλές φορές γίνονται ορατές μέχρι το Ναύπλιο και τις Σπέτσες. Πρόκειται για ένα από τα πιο φαντασμαγορικά πασχαλινά έθιμα της Ελλάδας.

Το αυγό αποτελεί σύμβολο της γέννησης του κόσμου και του κύκλου της ζωής, δεν είναι λοιπόν περίεργο που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πασχαλινού τραπεζιού, μιας και το Πάσχα - με την Ανάσταση του Χριστού - γιορτάζουμε τη νίκη της ζωής επί του θανάτου. Πλέον τα συναντάμε βαμμένα σε διάφορα χρώματα και με πολλά και ευφάνταστα σχέδια, ωστόσο παραδοσιακά βάφονται κόκκινα, ενώ η μέρα που γίνεται το βάψιμο τους είναι η Μεγάλη Πέμπτη. Σύμφωνα με την παράδοση λοιπόν, η Μεγάλη Πέμπτη - η μέρα που γίνεται η Σταύρωση - είναι η μέρα που βάφονται τα αυγά κόκκινα, μιας και το χρώμα αυτό συμβολίζει το αίμα του Χριστού. Όσον αφορά στο τσούγκρισμα των αυγών, συμβολίζει την Ανάσταση ή το σπάσιμο του τάφου του Χριστού και πιθανολογείται ότι ξεκίνησε ως παιχνίδι στη Βρετανία και κατόπιν εξαπλώθηκε.

Προσοχή! Σύμφωνα με το έθιμο το πρώτο αυγό που βάφετε κάθε χρόνο είναι της Παναγίας και δεν πρέπει να σπάει, αντιθέτως το φυλάτε στο εικονοστάσι μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη του επόμενου Πάσχα οπότε και το φυτεύετε στο χωράφι (εάν έχετε, αλλιώς στις γλάστρες σας) για να είναι εύφορο.

Το Μεγάλο Σάββατο η Κέρκυρα ξυπνά νωρίς. Στις 06.00 στην Παναγία των Ξένων, γίνεται η αναπαράσταση του σεισμού που κατά τις Γραφές ακολούθησε την πρώτη Ανάσταση.
Στις 09.00 στον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα ξεκινά η λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα, που καθιερώθηκε το 1550, όταν η Κέρκυρα σώθηκε από λιμό. Ταυτόχρονα γίνεται η περιφορά του Επιταφίου, αντίθετα από όλα τα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας. Η περίφημη Φιλαρμονική της Κέρκυρας συνοδεύει την περιφορά.
Λίγες ώρες αργότερα, ο θρήνος δίνει τη θέση του στη… φασαρία, καθώς χιλιάδες κόσμος μαζεύεται στη Σπιανάδα και στο Λιστόν για να απολαύσει ένα από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα του Πάσχα στη χώρα μας, τους μπότηδες.
Με το σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 11:00 το πρωί, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό, τους μπότηδες, από τα μπαλκόνια τους. Οι μπότηδες είναι πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες - το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.
Κάποιοι λένε ότι το έθιμο των μπότηδων είναι των Καθολικών της Ενετοκρατίας, όπου στην αρχή του χρόνου οι κάτοικοι πετούσαν τα παλιά τους πράγματα για να μπορέσει ο νέος χρόνος να τους φέρει καινούργια και καλύτερα. Οι κάτοικοι της Κέρκυρας υιοθέτησαν το έθιμο, αντικαθιστώντας όμως τα παλιά πράγματα με τα κανάτια, ώστε να προκαλέσουν μεγαλύτερη φασαρία.
Η δεύτερη θεωρία αναφέρεται στην περίοδο των αρχαίων Ελλήνων, οι οποίοι τον Απρίλιο γιόρταζαν την αρχή της γεωργικής και βλαστικής περιόδου πετώντας τα παλιά τους κανάτια, για να γεμίσουν άλλα με τους νέους καρπούς. Κάποιοι Κερκυραίοι θα σας πουν σίγουρα ότι, όποια και να είναι η αλήθεια, οι αρέσκονται να ξορκίζουν το κακό με τα κανάτια τους, σημαίνοντας τη λήξη του χειμερινού λήθαργου και την αναγέννηση της Φύσης.