Το Νερό των μύθων και των παραδόσεων

Το Νερό το χθόνιο δώρο...

...Ή αλλιώς το δώρο το οποίο η Χθων ή Γαία προσφέρει σε αυτούς που φιλοξενεί.
Η Γη είναι το δοχείο που περιέχει το νερό, χωρίς το οποίο δεν υπάρχει ζωή. Το νερό, πηγή και σύμβολο ζωής, έγινε από τα πανάρχαια χρόνια αντικείμενο λατρείας όλων των πρωτόγονων λαών. Αποτελεί αστείρευτη πηγή δύναμης και ζωής: καθαρίζει, θεραπεύει, ανανεώνει και διασφαλίζει την αθανασία. Είναι το «ζων ύδωρ» ή το «αθάνατο νερό» της παγκόσμιας κοσμολογίας.

Στα αρχαία χρόνια πότε γαλήνιο και πότε απειλητικό, πότε πηγή ζωής και πότε πρόξενος δεινών, το νερό δεν ήταν δυνατόν να ξεφύγει από την αγαπημένη συνήθεια των Ελλήνων: να θεοποιούν ό,τι τι ξεπερνούσε.

 

 Τα ποτάμια

Τα ποτάμια τι από πού έρχονται; Η βροχή που τα τροφοδοτεί, τι και τι πηγές, από πού έρχεται; Τα σύννεφα που φέρνουν τη βροχή από πού έρχονται;

Δείτε τι σκαρφίστηκε η γοητευτική φαντασία των προγόνων μας:

Τα σύννεφα που φέρνουν τη βροχή έρχονται πάντα από το βάθος του ορίζοντα. Όταν ο ουρανός είναι νεφοσκεπής, ακουμπά στην περιφέρεια τι Γης, η οποία είναι κυκλική και επίπεδη. Πρέπει λοιπόν γύρω από τη Γη να υπάρχει μια αποθήκη νερού, από όπου βγαίνουν τα σύννεφα που φέρνουν τη βροχή. Αυτή η αποθήκη νερού είναι τι μεγάλος ποταμός που περιβάλλει όλη τη Γη και τον λένε Ωκεανό.

Ο Ωκεανός είναι γιος τι Γαίας και του Ουρανού και έχει σύζυγο την Τηθύ. Μαζί τι απέκτησε τρεις χιλιάδες γιους, τα βουερά ποτάμια, και τρεις χιλιάδες θυγατέρες, τι Ωκεανίδες που κυβερνούν τι βαθιές πηγές.

Ο  ΑΧΕΛΩΟΣ  ΚΑΙ  Η  ΔΗΙΑΝΕΙΡΑ

Πρωτότοκος και μεγαλοπρεπέστερος από τι ποταμούς-γιούς του Ωκεανού ήταν ο Αχελώος, που μάλιστα είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται:  γινόταν άλλοτε δράκος κι άλλοτε ταύρος. Ο   Αχελώος υπήρξε αντίζηλος του Ηρακλή, καθώς  ήθελαν και οι δυο για γυναίκα τι τη Δηιάνειρα. Εκείνη, αν και αρραβωνιασμένη με τον Αχελώο, προτίμησε τον Ηρακλή.  Στη μάχη μεταξύ  των δύο υποψηφίων, ο  Αχελώος μεταμορφώθηκε  σε ταύρο. Τι ο Ηρακλής κατόρθωσε να του ξεριζώσει ένα  από  τα κέρατά του. Για να το πάρει  πίσω ο Αχελώος, αφού παραδέχθηκέ ότι  νικήθηκε,  χάρισε στον Ηρακλή  ένα κέρατο τι κατσίκας  Αμάλθειας,  τροφού του  Δία, που  θεωρείται σύμβολο πλούτου  και  αφθονίας.

Ο ΑΧΕΡΟΝΤΑ   ΚΑΙ  ΑΧΕΡΟΥΣΙΑ ΛΙΜΝΗ

Ο  Αχέροντας  ήταν γιος τι Γαίας. Οι θεοί του  Ολύμπου τον καταδίκασαν  να  μένει  κάτω  από  τη γη, επειδή, στη μάχη τι  ενάντια τι Γίγαντες, άφησε τι αντιπάλους των. Θεών  να   ξεδιψάσουν στα  νερά   του. Στην πύλη  του   Αδη, στα  σύνορα   του  ΄Επάνω  και του  Κάτω Κόσμου,  έφταναν οι ψυχές των νεκρών, αφού διέπλεαν με τη βάρκα του  Χάροντα   τον  Αχέροντα   ποταμό  και την Αχερουσία  λίμνη.

Ο  ΣΤΡΥΜΟΝΑΣ  ΚΑΙ  Ο  ΗΡΑΚΛΗΣ

Ο  Στρυμόνας, γιος του Άρη, ήταν βασιλιάς τι Θράκης. Τι  τον  καιρό του Τρωικού  πολέμου, ο γιος του, ο Ρήσος, σκοτώθηκε μπροστά στα τείχη τι Τροίας. Απελπισμένος ο Στρυμόνας ρίχτηκε σ’ ένα ποτάμι, που  από  τότε πήρε το όνομά του.  Όταν  επέστρεψε ο Ηρακλής με τα βόδια του Γηρυόνη, η ‘Ήρα έκανε το κοπάδι να αφηνιάσει. Κυνηγώντας το, ο ήρωας έφτασε στον  ποταμό  Στρυμόνα  δεν μπορούσε τι να τον διασχίσει, γιατί δεν υπήρχε πέρασμα. Τότε έριξε στο ρεύμα του τεράστιους βράχους, έτσι που ο Στρυμόνας έπαψε πια να είναι πλωτός για τα πλοία.

ΕΒΡΟΣ  ΚΑΙ  ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ

Ο Έβρος, γιος του βασιλιά, τι Θράκης Κάσσανδρου, κατηγορήθηκε κάποτε άδικα στον πατέρα του από την μητριά του. Από τον φόβο μήπως τον σκοτώσει ο τι ο πατέρας του, ρίχτηκε και πνίγηκε στον ποταμό Ρόμβο, που  από  τότε  ονομάστηκε  ‘Έβρος.

Από  τον  ‘Έβρο περνούσε  κάθε 19 χρόνια ο Απόλλωνας, πάνω σε  τι άρμα που το έσερναν κύκνοι, όταν πήγαινε  να  επισκεφθεί τη χώρα των Υπερβορείων,  για να τραγουδήσει κοντά τι τι ύμνους του  τι νύχτες ανάμεσα στην εαρινή ισημερία και την  ανατολή  των  Πλειάδων.

Ο  ΠΗΝΕΙΟΣ  ΚΑΙ  Ο  ΕΝΙΠΕΑΣ

Ο Πηνειός και ο Ενιπέας ήταν ποταμοί  Θεοί  τι Θεσσαλίας. Μια κόρη του Πηνειού ενώθηκε με  τον  Αίολο ενώ την πιο όμορφη, τη νύμφη Δάφνη, ερωτεύτηκε ο Απόλλωνας. Όταν κάποτε τη  συνάντησε και άρχισε να την κυνηγά, η Δάφνη  ζήτήσε τη βοήθεια του πατέρα τι, του  Πηνειού  που  την  μεταμόρφωσε  σε  φυτό. Τα πόδια τι  έγιναν  ρίζες, το  σώμα  τι  κορμός,  τα χέρια  τι κλαδιά  και τα μαλλιά  τι   φύλλα. Ο Απόλλωνας την αγκάλιασε  και είπε  «Δεν θέλησες   να  γίνεις   γυναίκα  μου  θα γίνεις το δέντρο μου. Με  τα κλαδιά σου θα στεφανώνω  τά  μαλλιά  μου, τη  λύρα μου και τη φαρέτρα μου». ‘Έτσι η Δάφνη έγινε το ιερό   φυτό  του  Απόλλωνα.

Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΛΦΕΙΟΣ ΚΑΙ Η ΝΥΜΦΗ ΑΡΕΘΟΥΣΑ

Η  νύμφη  Αρέθουσα,  γυρνώντας  κάποτε  από  το κυνήγι, θέλησε  να λουστεί  στα  νερά  τον  Αλφειού. Ο  ποταμός  μόλις  την  αντίκρισε  την ερωτεύθηκε.  Τι  τι  τι  φανέρωσε  τον  έρωτά  του,  εκείνη  το  έβαλε  στα  πόδια. Ο  Αλφειος  τι  την  κυνήγησε,  και  όταν   η Αρέθουσα  είχε  πια  αποκάμει  ζήτησε  τη βοήθεια  τι Άρτεμης. Η Θεά  την  τύλιξε  σ’ ένα  σύννεφο και  την  έφερε στο νησί  Ορτυγία,   κοντά   τι   Συρακούσες,   όπου  τη   μεταμόρφωσε  σε  πηγή.  Ο  Αλφειός   χύθηκε  στη  Θάλασσα   για  να  τη  φτάσει,  προσέχοντας   ωστόσο  να μην  ανακατέψει  τα  νερά  του  με  εκείνα  του   πελάγους,  για  να μπορέσει   να   ενωθεί με   τα   καθαρά   νερά  τι  Αρέθουσας.

Ο  ΠΟΤΑΜΟΣ  ΙΝΑΧΟΣ

Ο βασιλιάς  τον Άργους  ‘Ίναχος,  την εποχή που  οι άνθρωποι  ζούσαν στα  ψηλά  βουνά,  μάζεψε   τι   Αργείους  κοντά του,   καθάρισε  τον αργολικό  κάμπο  από  τα  λιμνάζοντα  νερά,  βρήκε,  μια  πηγή και με  τα νερά τι  χάραξε  ένα  ποτάμι,  που   από τότε   το είπαν ‘Ίναχο. Όταν  η  ‘Ήρα  και  ο Ποσειδώνας   διεκδικούσαν   την   εξουσία στη χώρα του Άργους,  διάλεξαν  για   κριτή τι  τον  Ίναχο.  Ο  ‘Ίναχος  έβγαλε κρίση ευνοϊκή  για την ‘Ήρα. Τότε  ο  Ποσειδώνας  οργίστηκε  και  τον καταράστηκε  να ξεραίνεται το καλοκαίρι ‘Τι μύθος λέει  πως  υπάρχει στον  ποταμό  μια  πέτρα που, άμα την κρατάς και δώσεις ψεύτικο  όρκο, γίνεται μαύρη.

Η  ΠΗΓΗ  ΚΑΣΤΑΛΙΑ

Η Κασταλία, η πηγή των Δελφών όπου  λουζόταν η Πυθία, ήταν κόρη του ποταμού  Αχελώου και γυναίκα τον βασιλιά  Δέλφου. ‘Τι τι μύθος λέει ότι  η  Κασταλία ήταν μια όμορφη κοπέλα. Τρέχοντας κάποτε  να ξεφύγει   από τον Απόλλωνα που την κυνηγούσε,  έπεσε  μέσα  σε  μια  πηγή, που από τότε πήρε το όνομά τι και αφιερώθηκε  στον  Απόλλωνα.

Η  ΠΗΓΗ  ΤΗΣ  ΣΤΥΓΟΣ

Η Στύγα ήταν η πιο μεγάλη από τι Ωκεανίδες. Κατοικούσε μακριά από τι Θεούς, σ’ ένα παλάτι στα απόκρημνα βράχια τον Χελμού, τριγυρισμένο από ασημένιες κολόνες που έφταναν ως τον ουρανό. Τα νερά τι, που ανέβλυζαν από έναν ψηλό βράχο και ύστερα χάνονταν μέσα στη γη, είχαν φοβερές ιδιότητες: δηλητηρίαζαν ανθρώπους και ζώα, έλιωναν το σίδερο και τα άλλα μέταλλα έσπαζαν τα αγγεία, που βουτούσαν μέσα τι.

Στα νερά τι ορκίζονταν οι Θεοί. Αν παρέβαιναν τον όρκο  τι, τι περίμεναν φριχτές τιμωρίες. Αλλά όποιος θνητός βουτούσε στη Στύγα γινόταν άτρωτος. Γι’ αυτό η Θέτιδα βούτηξε εκεί το μικρό Αχιλλέα, κρατώντας  τον  μόνο από τη φτέρνα.

Και η φαντασία τι συνεχίζει να καλπάζει:

Οι Νύμφες, θεότητες των γλυκών νερών, ήταν κόρες του Δία. Συνήθως τι θεωρούνταν κόρες του θεού-ποταμού τι περιοχής. Κατοικούσαν κοντά τι ποταμούς αλλά και στα βουνά από όπου πηγάζουν οι ποταμοί.

Έτσι, έχουμε τι Ορεστιάδες (Νύμφες των δασών), τι Ναϊάδες (Νύμφες των ποταμών και των πηγών) και τι Αμαδρυάδες (Νύμφες των δένδρων).
Είχαν προφητικές ικανότητες και εκτελούσαν χρέη διερμηνέων τι θέλησης των θεών. Τι φορές τι τι έπιανε το σκανταλιάρικό τι και τότε έλεγαν τι ανθρώπους τρελά πράγματα, με αποτέλεσμα αυτοί να χάνουν τα λογικά τι.

Τα χρόνια μπορεί να περνούσαν, τι οι ιστορίες τι αρχαίας μυθολογίας ακολουθούσαν τι Έλληνες στην ιστορική τι πορεία. Αλλαξαν μορφή ίσως, σίγουρα προσαρμόστηκαν τι νέες συνθήκες τι ζωής των Ελλήνων, αλλά η νεοελληνική παράδοση είναι γεμάτη από τι αυτές τι Κυράδες, των πηγών.

Νεράιδες
     Το όνομά τι προέρχεται από τι Νηρηίδες, τι θαλάσσιες νύμφες που ταυτίστηκαν με τι Νύμφες των πηγών. Σε διάφορα μέρη τι Ελλάδας οι Νεράιδες γίνονται Ξωτικά, Αγερικά, Ανεμικές, Ξωνέρια, Κυράδες, Καλομοίρες, Καλούδες. Εμφανίζονται στα σπήλαια, τι πηγές, κοντά στα πηγάδια, στα ποτάμια αλλά και τι αγρούς.

Διακρίνονται σε τοπικές και ξενικές. Οι τοπικές είναι καλές και προστατεύουν τι συντοπίτες τι, ενώ οι ξενικές είναι επικίνδυνες.Οι όμορφες Νεράιδες με μακριά μαλλιά και λευκά φορέματα είναι καλόγνωμες, αν και μπορούν να γίνουν επικίνδυνες. Οι άσχημες και μαυροντυμένες είναι πάντα κακές.

Για τι Σαρακατσάνους οι λευκοντυμένες νεράιδες ζουν τι πηγές και τα ρέματα και το σούρουπο μπορεί κανείς να ακούσει τα γέλια τι. Οι μαυροφορεμένες κατοικούν στα σκοτεινά σημεία και τι χαράδρες των βουνών.

Οι Νεράιδες μιλούν τη δική τι γλώσσα, που η ελληνική παράδοση ονόμασε «τα γεραγιδίστικα». Συνηθίζουν να φωνάζουν τι περαστικούς και, αν κάποιος ξεγελαστεί και τι απαντήσει, χάνει τη φωνή του. Αυτές που βρίσκονται τι ιαματικές πηγές θεραπεύουν μόνο όσους προσέρχονται σιωπηλοί με φόβο και σεβασμό.

Εμφανίζονται συνήθως τα μεσάνυχτα και τα πειράγματά τι βλάπτουν τι θνητούς που πρέπει να τι αποφεύγουν. Μπορούν να γίνουν επικίνδυνες και να μεταμορφώσουν τι ανθρώπους ή να τι πάρουν τα λογικά, ακόμα και να προκαλέσουν το θάνατο. Και για τι μητέρες είναι τι επικίνδυνες, γιατί «αλλάζουν τα παιδιά». Αρπάζουν τα όμορφα και υγιή μωρά και στη θέση τι βάζουν άσχημα και παραμορφωμένα.

One thought on “Το Νερό των μύθων και των παραδόσεων

Leave a Reply