Το ηφαίστειο Σακουρατζίμα

Το Σακουρατζίμα (ιαπωνικά: 桜島‎) είναι ενεργό ηφαίστειο και πρώην νησί στο νομαρχιακό διαμέρισμα της Καγκοσίμα, Κιούσου, στην νότια Ιαπωνία.^[1] Η λάβα από τις εκρήξεις το 1914 ένωσε το νησί με τη χερσόνησο Οσούμι.^[2] Αποτελείται από τρεις κορυφές, την Κίτα-ντάκε (βόρεια κορυφή), Νάκα-ντάκε (κεντρική κορυφή) και Μινάμι-ντάκε (νότια κορυφή), η οποία είναι τώρα ενεργή. Η Κίτα-ντάκε είναι η ψηλότερη, με ύψος 1.117 μέτρα. Το ηφαίστειο είναι σήμερα ένα από τα πιο ενεργά της Γης, καθώς από το 1955 και μετά είναι σχεδόν συνεχώς ενεργό. Η ηφαιστειακή χερσόνησος βρίσκεται απέναντι από την πόλη Καγκοσίμα και σε απόσταση μόλις οχτώ χιλιομέτρων από αυτή και έχει έκταση 77 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

ο Σακουρατζίμα βρίσκεται στην καλντέρα Άιρα, που σχηματίστηκε σε μια τεράστια έκρηξη 22.000 χρόνια πριν.^[3] Αρκετές εκατοντάδες κυβικά χιλιόμετρα τέφρας και ελαφρόπετρας εκτινάχθηκαν, με αποτέλεσμα ο θάλαμος μάγματος να καταρρεύσει και να δημιουργήσει μια καλντέρα που έχει διάμετρο πάνω από 20 χιλιόμετρα. Η τέφρα έπεσε μέχρι και 1.000 χιλιόμετρα από το ηφαίστειο. Ο αγωγός που τροφοδοτεί το Σακουρατζίμα είναι αυτός που τροφοδοτούσε την καλντέρα. Το σημερινό ηφαίστειο βρίσκεται 8 χιλιόμετρα νότια της καλντέρας.

Το Σακουρατζίμα σχηματίστηκε από μεταγενέστερη δραστηριότητα μέσα στην καλντέρα, με τις πρώτες εκρήξεις σε αυτό περίπου πριν από 13.000 χρόνια.^[4] Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο Κίτα-ντάκτε έληξε πριν 4.900 χρόνια και από τότε οι εκρήξεις λαμβάνουν χώρα στο Μινάμι-τάκε.^[5] Από το 2006 η δραστηριότητα επικεντρώνεται στον κρατήρα Σόβα, ανατολικά της Μινάμι-ντάκε^[6]. Η πρώτη έκρηξή του που έχει καταγραφεί συνέβη το 708 μ.Χ.. Οι περισσότεροι από εκρήξεις του είναι στρομπολικές,^[7] που επηρεάζουν μόνο τις κορυφές, αλλά έχουν λάβει χώρα και μεγαλύτερες πλινιακές εκρήξεις το 1471-1476 (VEI 5), η ισχυρότερη που έχει καταγραφεί, 1779-1782 (VEI 4) και 1914 (VEI 4).

Το 1914 έκρηξη του ηφαιστείου ήταν η πιο ισχυρή του εικοστού αιώνα στην Ιαπωνία. Ροές λάβας γέμισαν το στενό μεταξύ του νησιού και της ηπειρωτικής χώρας, μετατρέποντάς το σε μια χερσόνησο.^[3]

Το ηφαίστειο ήταν αδρανές για πάνω από έναν αιώνα μέχρι το 1914. Το 1914 έκρηξη του ηφαιστείου ξεκίνησε στις 11 Ιανουαρίου. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι είχαν εγκαταλείψει το νησί τις προηγούμενες ημέρες, εξαιτίας αρκετών μεγάλων σεισμών που τους προειδοποίησαν ότι η έκρηξη ήταν επικείμενη. Αρχικά, η δράση του ηφαιστείου ήταν εκρηκτική, δημιουργώντας στήλες στάχτης και πυροκλαστικές ροές, και έπειτα από έναν σεισμό στις 13 Ιανουαρίου 1914, ο οποίος σκότωσε 35 ανθρώπους, έγινε διαχυτική, δημιουργώντας μια μεγάλη ροή λάβας.^[3] Οι ροές λάβας είναι σπάνιες στην Ιαπωνία — η υψηλή περιεκτικότητα του μάγματος σε διοξείδιο του πυριτίου από τα μάγματα εκεί σημαίνει ότι εκρηκτικές εκτονώσεις των ηφαιστείων είναι πολύ πιο συχνές^[9] — όμως οι ροή λάβας στο Σακουρατζίμα συνεχίστηκε για μήνες.^[3]

Το νησί μεγάλωσε, καταπίνοντας πολλά μικρότερα κοντινά νησιά και τελικά συνδέθηκε με τη στεριά με έναν στενό ισθμό. Μέρη του κόλπου Καγκοσίμα έγιναν αρκετά πιο ρηχά και παλίρροιες άλλαξαν και έγιναν ψηλότερες.^[3]

Κατά τη διάρκεια των τελικών σταδίων της έκρηξης, το κέντρο της Καλντέρας Άιρα βυθίστηκε κατά περίπου 60 εκατοστά, λόγω της καθίζησης που προκλήθηκε από το άδειασμα του υποκείμενου θαλάμου μάγματος. Το γεγονός ότι η καθίζηση σημειώθηκε στο κέντρο της καλντέρας και όχι απευθείας κάτω από το Σακουρατζίμα έδειξε ότι το ηφαίστειο αντλεί μάγμα από την ίδια δεξαμενή που τροφοδοτούσε την αρχαία καλντέρα.^[3]

Η δραστηριότητα του έγινε πιο έντονη το 1955 και από τότε το ηφαίστειο εκρήγνυται σχεδόν συνεχώς. Χιλιάδες μικρές εκρήξεις λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο, εκτοξεύοντας στάχτη μέχρι λίγα χιλιόμετρα πάνω από του βουνό. Τις 18 Αυγούστου 2013, τις 16:31, στην 500η έκρηξη του έτους, το ηφαίστειο εξερράγη στον κρατήρα Σόβα και παρήγαγε την ψηλότερη εκρηκτική στήλη από το 1955, φτάνοντας σε ύψος 5.000 μέτρων και προκάλεσε συσκότιση και σημαντική πτώση τέφρας στο κεντρικό τμήμα της Καγκοσίμα. Το Παρατηρητήριο του Σακουρατζίμα συστάθηκε το 1960 για να παρατηρεί αυτές τις εκρήξεις.^[7]

Η παρακολούθηση του ηφαιστείου και η πρόβλεψη μεγάλων εκρήξεων είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή βρίσκεται σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή, καθώς απέχει οχτώ χιλιόμετρα από την Καγκοσίμα, μια πόλη με περίπου 700.000 κατοίκους. Στην πόλη διεξάγονται συχνά ασκήσεις εκκένωσης και έχουν κτιστεί κατάφυγια ώστε οι κάτοικοι να προστατεύονται από τα ηφαιστειακά συντρίμμια.^[10] Εξαιτίας των κινδύνων που εγκυμονεί για τους κοντινούς πληθυσμούς, το Σακουρατζίμα έχει ανακηρυχθεί ως ηφαίστειο Δεκαετίας.^[11]

Το Σακουρατζίμα είναι μέρος του εθνικού πάρκου Κιρισίμα-Γιάκου και οι ροές λάβας του είναι τουριστικό αξιοθέατο. Η περιοχή γύρω από το ηφαίστειο περιλαμβάνει αρκετές θερμές πηγές. Ένα από τα κύρια αγροτικά προϊόντα του Σακουρατζίμα είναι ένα τεράστιο λευκό ραπανάκι, γνωστό ως ραπανάκι Σακουρατζίμα.^[12]