Στο νομό Λασιθίου, στο νοτιοανατολικό όριο του οικισμού Σχίσμα, κοντά στη βυθισμένη αρχαία πόλη Ολούς, βρίσκονται οι αλυκές της Ελούντας που δημιουργήθηκαν από τους Βενετούς κατά το 1200. Οι αλυκές για 5 αιώνες παρήγαγαν αλάτι εξαιρετικής ποιότητας ενώ μετράμε ήδη 120 χρόνια από τη διάνοιξη του Καναλιού της Ελούντας (διανοίχτηκε το 1897).
Η περιοχή αριθμεί σημαντικά σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως τα σπαράγματα ερειπίων της βυθισμένης ελληνιστικής πόλης του Ολούντα, η διώρυγα του καναλιού και οι βενετσιάνικες αλυκές, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως Α’ Αρχαιολογική Ζώνη απολύτου προστασίας, διαθέτοντας και κηρυγμένα νεώτερα μνημεία (τρεις ανεμόμυλοι). Επίσης, οι αλυκές συνιστούν μια ενιαία και ιδιαίτερη πολιτιστική – περιβαλλοντική ενότητα και πάρκο, ενώ προσφέρουν εξαιρετική ευκαιρία παρατήρησης πολλών υδροβατικών και παρυδάτιων πουλιών.
Να σημειωθεί ότι ο αρχαιολογικός χώρος του καναλιού και των αλυκών της Ελούντας, λόγω της μοναδικότητας του τοπίου, έχει επιλεγεί με άλλα σημεία ενδιαφέροντος απ’ όλο τον κόσμο για να συμπεριληφθεί στο διάρκειας 55 δευτερολέπτων διαφημιστικό σποτ της Google (με πάνω από 16 εκατομ. προβολές στο youtube).
8 Μαρτίου 2021 επίσκεψη Φλαμίνγκο και λευκοτσικνιά στην Ελούντα.
Η άμπωτη (ρήχη) της θάλασσας είχε ως αποτέλεσμα να αδειάσουν αρκετά τηγάνια των αλυκών. Τηγάνια λέγανε οι Ελουντιανοί τα χωρισμένα τμήματα των αλυκών. Εντύπωση προκαλούν και τα χιλιάδες, λόγω έλλειψης νερού, νεκρά χοχλιδάκια σε ένα από τα τηγάνια…
<<Μέσ’ από τον αφρό σου, λιμνοθάλασσα,
σαν κάτι, αντάμα σκαλιστό και αγερινό, σαν κάτι
που δούλεψε το χέρι του ποιητή,
να το καθάριο κρούσταλλο, να το χιονάτο αλάτι.
Το ψωμί σιταράτο καλοζύμωτο
μέσ’ απ’ τα χέρια της κυράς τα προκομμένα βγαίνει.
μα νόστιμο είν’ ασύγκριτα, γιατί
μέσα του, αλάτι, η χάρη σου, σπαρτή, σπαταλεμένη
Το ψωμί σιταράτο καλοζύμωτο
το τρώνε νιές, λιγνές, μεστές, ξανθές, μελαχρινούλες,
γι’ αυτό της λιμνοθάλασσας ο αφρός
τρέμει στο κάθε σείσμα σας, Μισολογγιτοπούλες!>>
