ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΜΟΥ - 4ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ

Κουδουνάτοι Νάξος !

Το Διονυσιακό Καρναβάλι της Νάξου ξεχωρίζει ως ένα από τα πιο θεαματικά αποκριάτικα γεγονότα της χώρας για πολλούς λόγους! Φυσικά, ένας από αυτούς είναι οι ξακουστοί Κουδουνάτοι της Απειράνθου και τα καρναβαλικά παιχνίδια τους. Πρόκειται για την ετήσια καθιερωμένη αναζωπύρωση ενός ιδιαίτερου ναξιώτικου εθίμου, το οποίο γεννήθηκε στο νησί χιλιάδες χρόνια πριν!

Οι Κουδουνάτοι κι ο ερχομός της άνοιξης

Το μεσημέρι της Τυρινής Κυριακής – της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς – στη γοητευτική Απείρανθο  όπως αρέσει στους ντόπιους να την αποκαλούν, θα συναντήσετε τους εκκωφαντικούς Κουδουνάτους! Φορώντας κάπες, κουκούλες και σειρές από κουδούνια πάνω τους και έχοντας καλυμμένο το πρόσωπό τους από τουλουπάνι  αυτοί οι παράξενοι μασκαράδες ξεκινούν μία ασυνήθιστη βόλτα στα σοκάκια του κυκλαδίτικου χωριού.

Οι Κουδουνάτοι περνούν από σπίτι σε σπίτι, ταρακουνώντας τα κουδούνια τους και γιορτάζοντας για τον ερχομό της άνοιξης! Ολόκληρη η Απείρανθος σείεται από τον έντονο ήχο των κουδουνιών και οι κάτοικοι και επισκέπτες γεμίζουν τα γραφικά στενά της ενθουσιασμένοι.

Τα κακά πνεύματα

Με τον δυνατό θόρυβό τους όμως, οι Κουδουνάτοι δεν καλωσορίζουν απλώς την άνοιξη. Παράλληλα, διώχνουν μακριά  τα κακά πνεύματα! Ενωμένοι με τον υπόλοιπο κόσμο συνεχίζουν την πομπή τους, οδεύοντας προς την κεντρική πλατεία του χωριού, με παρέα το άφθονο κέφι και τους ήχους από τα παραδοσιακά μουσικά όργανα της Νάξου, την αγαπημένη τσαμπούνα και τα εύηχα τουμπάκια.

Το διονυσιακό σύμβολο

Προς τιμήν του θεού Διονύσου, που έχει λατρευτεί ιδιαίτερα στην Αρχαία Νάξο, οι Κουδουνάτοι κρατούν στα χέρια τους το σύμβολο του διονυσιακού φαλλού, τη λεγόμενη σόμπα , η οποία δεν είναι άλλη από ένα χοντρό βλαστό κουφοξυλιάς. Με αυτόν τον τρόπο, υμνούν τη γονιμότητα και κάνουν αναφορά στο σύμβολο που έφεραν οι Μαινάδες του Διονύσου, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία.

Ο Γέρος και η Αρκούδα

Στο καρναβαλικό δρώμενο των Κουδουνάτων, συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι ζωντανεύοντας με χαρά και ζήλο ήθη και έθιμα με διονυσιακή προέλευση. Ανάμεσά τους θα βρείτε τον Γέρο και την Αρκούδα. Ο Γέρος αντιπροσωπεύει το παρελθόν, ενώ η Αρκούδα τη δύναμη.

Ο Γέρος είναι πάντοτε ένας άντρας ρωμαλέος και γεροδεμένος, που αντέχει να σηκώσει το μεγάλο βάρος της στολής του και γνωρίζει πώς να κινηθεί ρυθμικά και εναλλασσόμενα. Το πρόσωπό του κρύβεται από μία μάσκα – προβιά μικρού γιδιού και η πλάτη του καλύπτεται από κουρέλια που δημιουργούν την αίσθηση καμπούρας. Στον κορμό του φορά μία μαύρη κάπα τσοπάνη, ενώ εντύπωση προκαλούν η άσπρη μάλλινη βράκα και τα πέτσινα τροχάδια του.

Η αρπαγή της Νύφης

Ανάμεσα σε άλλα – άκρως ενδιαφέροντα -σκηνικά που στήνουν οι Κουδουνάτοι στο Ναξιώτικο Καρναβάλι, θα δείτε να κάνει την επιβλητική εμφάνισή της και η Νύφη , η οποία συμβολίζει το μέλλον! Μαζί με τον Γαμπρό θα παρευρεθούν στο παραδοσιακό γλέντι των Κουδουνάτων, οι οποίοι θα ανοίξουν τον δρόμο γι’ αυτούς.

Ξαφνικά, όμως, ένα απρόοπτο γεγονός θα πυροδοτήσει την έκπληξη όλων: η αρπαγή της Νύφης από κάποιον παρευρισκόμενο! Τότε, μία καταδίωξη που δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα κινηματογραφική ταινία θα ξεκινήσει, με τον Γαμπρό και τους Κουδουνάτους να κυνηγούν τον κλέφτη και τη Νύφη. Οι Κουδουνάτοι θα καταφέρουν να απελευθερώσουν τη Νύφη και το στόρι θα ολοκληρωθεί με αίσιο τέλος!

Η λαϊκή παράδοση

Παρά τις αρχαιοελληνικές καταβολές του εθίμου των Κουδουνάτων, ο λαός έχει δώσει τη δική του ερμηνεία σ’ αυτό το ξεχωριστό αποκριάτικο δρώμενο. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, οι Κουδουνάτοι αποτελούν την αναπαράσταση μισότρελων βοσκών που έχασαν τα κοπάδια τους και ζώστηκαν με τα κουδούνια των χαμένων προβάτων τους.

Το γαϊτανάκι

Το γαϊτανάκι είναι ο χορός, που χορεύεται κυρίως την περίοδο της αποκριάς. Οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω από ένα κοντάρι δεμένο με πολύχρωμες κορδέλες . Ο κάθε συμμετέχοντας κρατάει στο χέρι του μια από αυτές, και έτσι κατά την περιστροφή του οι κορδέλες τυλίγονται στο κοντάρι . Στην Ελλάδα ήρθε είτε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, ή από Βενετούς των Επτανήσων. Η λέξη <<γαϊτανάκι>> είναι υποκοριστικό της τουρκικής λέξης <<γαϊτανίν>> που σημαίνει κορδόνι. Παραδοσιακά οι χορευτές του είναι δώδεκα.

ΠΠ

Αρχαίο Θέατρο Μήλου

Το θέατρο χτίστηκε κατά την ρωμαϊκή περίοδο τον 1º αιώνα μ.Χ.  ως τον 4º αιώνα μ.Χ. Η κατασκευή του ήταν ιδιαίτερα πολυτελές έργο, για αυτό και άργησε πολύ να ολοκληρωθεί. Υπολογίζεται ότι είχε χωρητικότητα 7.000  ατόμων αλλά το τμήμα που έχει μέχρι τώρα ανασκαφτεί είναι το 1/10 του όλου θεάτρου. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι μεγάλο μέρος του θεάτρου χρησιμοποιήθηκε για τη οικοδόμηση του νησιού.

Το θέατρο ανακαλύφτηκε τυχαία τον 18º αιώνα και οι πρώτες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν το 1816-1817 από έναν Γερμανό αρχιτέκτονα.

Kαμπέρης Μανώλης & Μαχαίρα Σπιριδούλα

Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης

Το θέατρο της Δωδώνης είναι από τα μεγαλύτερα και καλύτερα σωζόμενα αρχαία  ελληνικά θέατρα, με χωρητικότητα περίπου 18000 ατόμων.

Κατασκευάσθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ., στο πλαίσιο του φιλόδοξου οικοδομικού προγράμματος που πραγματοποίησε ο Πύρρος , βασιλιάς της Ηπείρου, προκειμένου να αναμορφώσει το πανελλήνιο ιερό και να του δώσει μνημειακό χαρακτήρα.

Το τεράστιο κοίλο του θεάτρου διαμορφώθηκε σε φυσική  κοιλότητα στους πρόποδες του όρους Τόμαρος. Το κοίλο του θεάτρου χωριζόταν με τέσσερις οριζόντιους διαδρόμους σε τρία τμήματα (19 σειρές εδωλίων το κάτω, 15 το μεσαίο και 21 το επάνω) και με δέκα κλίμακες σε εννιά κερκίδες. Η κατώτερη σειρά εδωλίων ήταν η λεγόμενη προεδρία, είχε λίθινα καθίσματα και προοριζόταν για τα επίσημα ή τιμώμενα πρόσωπα. Η ορχήστρα δεν αποτελούσε ολόκληρο κύκλο και είχε διάμετρο 18,70 μέτρα και στο κέντρο της υπήρχε ένας λαξευμένος βράχος που αποτελούσε τη βάση του βωμού του Διονύσου. Η σκηνή του θεάτρου ήταν διώροφο , ορθογώνιο κτήριο με ισοδομική τοιχοποιία και διαστάσεις 31,20 x 9,10μ. Στις άκρες του υπήρχαν δύο τετράγωνες αίθουσες, τα παρασκήνια, και μεταξύ αυτών τέσσερις πεσσοί.

Μετά την καταστροφή του θεάτρου από τους Αιτωλούς το 219 π.Χ. το θέατρο επανακατασκευάστηκε με κάποιες αλλαγές. Το θέατρο διατηρήθηκε με αυτή τη έως τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. όπου σταμάτησε να λειτουργεί.

ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ (ΗΡΩΔΕΙΟ)

Το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού χτίστηκε με ταχύτατο ρυθμό με δαπάνες του Ηρώδη του Αττικού κατά τον 2^ο αιώνα μ.χ., προς τιμή της συζύγου του Ασπασίας Αννίας Ρηγίλλης, η οποία πέθανε το 160μ.χ. Ο προορισμός του οικοδομήματος ήταν κατά κύριο λόγο  οι μουσικές εκδηλώσεις και για το λόγο αυτό ονομάστηκε Ωδείο.

Ο χώρος που προοριζόταν για το κοινό είχε 32 σειρές από μαρμάρινες κερκίδες και η χωρητικότητά του ήταν της τάξης των 5.000 περίπου θεατών. Όπως και στα θέατρα της ρωμαϊκής εποχής, η ορχήστρα είχε ημικύκλιο σχήμα. Το σκηνικό οικοδόμημα βρισκόταν υπερυψωμένο στο βάθος της σκηνής και είχε τρείς ορόφους, δύο εκ των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα, σε ύψος 28 μέτρων. Το ωδείο ήταν στεγασμένο με ξύλινη οροφή από ξύλο κέδρου.

Διάφορες ενδείξεις μαρτυρούν ότι σαν ωδείο λειτούργησε μόνο για 105 χρόνια, ενώ πιθανότατα ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για μονομαχίες, ταυρομαχίες ή και σαν οχυρωματικό έργο.

Οι επιχώσεις που επήλθαν στους επόμενους αιώνες σχεδόν το εξαφάνισαν και πρώτος ο Άγγλος αρχαιολόγος Ριχάρδος Τσάντλερ το 1764 υποστήριξε ότι επρόκειτο για το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού.

Μετά από δοκιμαστικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν, η σοβαρή αναστύλωση άρχισε στη δεκαετία του 1950 με σχέδια του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Με τη σταδιακή αναστύλωση και επένδυση των θέσεων των θεατών και της ορχήστρας με πλάκες από μάρμαρο, από τα τέλη της ίδιας δεκαετίας, λειτουργεί κατά τους θερινούς μήνες για πολιτιστικές εκδηλώσεις και από τότε πλειάδα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών έχει εμφανιστεί στο χώρο αυτό.

ΤΕΛΟΣ!!!!!!!

Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου

Στην ενδοχώρα της Επιδαύρου, σε μία περιοχή με ήπιο κλίμα και άφθονα πηγαία ιαματικά νερά, βρισκόταν το Ασκληπιείο, η έδρα του θεού ιατρού της αρχαιότητας και το σημαντικότερο θεραπευτικό κέντρο όλου του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου.
Το Θέατρο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου οικοδομήθηκε στη δυτική πλευρά του Κυνορτίου όρους, στα τέλη της Κλασικής εποχής, γύρω στο 340-330 π.Χ., στο πλαίσιο της γενικής ανοικοδόμησης του ιερού και χρησιμοποιιήθηκε τουλάχιστον έως τον 3ο αι. μ.Χ. Το μοναδικό αυτό μνημείο, το τελειότερο και διασημότερο αρχαίο ελληνικό Θέατρο, το οποίο συνδυάζει την κομψότητα με την τέλεια ακουστική, είναι κατά τον Παυσανία, έργο του Πολύκλειτου (του Νεώτερου), του δημιουργού της Θόλου στο ίδιο ιερό.
Το μνημείο κτίστηκε για να τελούνται σ΄ αυτό οι μουσικοί, ωδικοί και δραματικοί αγώνες των Ασκληπιείων. Επίσης δίνονταν σ' αυτό παραστάσεις δραμάτων, που συμπεριλαμβάνονταν στην λατρεία του Ασκληπιού. Στα μέσα του 2ου αι. π.Χ., το κοίλο του επεκτάθηκε και η χωρητικότητα του από περίπου 8.000 αυξήθηκε σε 13.000-14.000 θεατές.
Το κοίλο του Θεάτρου έχει κατασκευαστεί στην πλαγιά του λόφου. Ένα πλακόστρωτο διάζωμα χωρίζει το τμήμα του κοίλου που κτίστηκε πρώτο, από ένα νεότερο τμήμα, το επιθέατρο. Δεκατρείς ακτινωτές κλίμακες οδηγούν στις 34 σειρές εδωλίων δώδεκα ίσων κερκίδων του αρχικού τμήματος, ενώ το επιθέατρο αποτελείται από 22 κερκίδες και 23 κλίμακες που οδηγούν σε 21 σειρές εδωλίων. Η πρώτη και η τελευταία σειρά του αρχικού τμήματος καθώς και η πρώτη σειρά του νέου έχουν καθίσματα με ερεισίνωτα (=θρόνοι). Ένας διάδρομος χωρίζει το κοίλο από την κυκλική ορχήστρα που έχει διάμετρο 20 μ., στο κέντρο της οποίας σώζεται η βάση για τον βωμό του Διονύσου (θυμέλη).
Το σκηνικό οικοδόμημα ήρθε στο φως ερειπωμένο. Αποτελείται από το προσκήνιο και μία διώροφη σκηνή, πλαισιωμένη με παρασκήνια. Το σκηνικό οικοδόμημα διακοσμούσαν και γλυπτά, από τα οποία ελάχιστα διασώθηκαν.
Το μνημείο έφεραν στο φως οι ανασκαφές του Π. Καββαδία τα έτη 1881-1883. Αρχικά το 1907 αλλά και κατά την περίοδο 1954-1963 έγιναν εργασίες αναστήλωσης. Από το 1988 την συντήρηση του Θεάτρου ανέλαβε η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου. Από το 1954 πραγματοποιούνται στο φυσικό τους χώρο κάθε καλοκαίρι παραστάσεις κυρίως αρχαίου δράματος.

ΠΗΓΕΣ:

Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Αρχαιολογικός χώρος Ασκληπιείου Επιδαύρου (culture.gr)

http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=14301

Μελίνα Ντσιαφέρη & Ιουλία Χωριανοπούλου