ΟΜΗΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ /// ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ

2.1. Ομηρική εποχή (1100 – 750 π.Χ.)

 

[ΠΗΓΗ: B.ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ///ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ  ΎΛΗΣ]

 

 

Πότε → μετά την παρακμή των μυκηναϊκών κέντρων
Διάρκεια → τρεις αιώνες
Προσδιορισμός → Περίοδος αναστατώσεων και συνεχών μετακινήσεων των ελληνικών
φύλων∙ μεταβατική εποχή, προς το τέλος της οποίας οι έλληνες διαμορφώνουν τις
προϋποθέσεις της ανασυγκρότησής τους.
Πηγές → ομηρικά έπη και αρχαιολογική έρευνα («ομηρική εποχή»)
Παλαιότερος χαρακτηρισμός → Ελληνικός μεσαίωνας / σκοτεινοί χρόνοι, δηλ. εποχή
άγνωστη και παρακμιακή σε σχέση με τον λαμπρό μυκηναϊκό πολιτισμό.
Σύγχρονος χαρακτηρισμός → Περίοδος ανασυγκρότησης, οργανωτικής δημιουργίας και
θεμελίωσης του ελληνικού πολιτισμού.

 

Κάθοδος των Δωριέων → αρχές 11ου αιώνα, σταδιακά και κατά κύματα. Μάλλον πρόκειται
περισσότερο για εξάπλωση από τα βουνά και την ύπαιθρο στις πόλεις και στα γνωστά
κέντρα του μυκηναϊκού κόσμου.
Επικράτηση Δωριέων → δημογραφικό πρόβλημα που εκτονώθηκε με αλυσιδωτές
μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών.

Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός.
Ορισμός → Οι μεταναστευτικές κινήσεις των ελληνικών φύλων από την ηπειρωτική Ελλάδα
προς τις δυτικές ακτές της Μικράς Ασίας, μέσω των νησιών του Αιγαίου, από τα μέσα του
11ου ως τον 9ο αι. π.Χ.

Ειδικότερα:
1) Αιολείς (αιολική διάλεκτος): Θεσσαλία → βορειοανατολικό Αιγαίο, Λέσβος, Τένεδος,
απέναντι παράλια της Μ. Ασίας («Αιολίς»). 2) Ίωνες (+ πολλά άλλα φύλα: Δρύοπες, Μολοσσοί, Αρκάδες, Φωκείς, Μάγνητες): βορειοανατολική Πελοπόννησος, Αττική, Εύβοια → Κυκλάδες, Σάμος, Χίος, απέναντι ακτές της Μ. Ασίας∙ ίδρυση 12 νέων πόλεων + θρησκευτική ένωση του Πανιωνίου∙ τεράστια
εξάπλωση, εις βάρος των άλλων φύλων. Όλη η δυτική ακτή της Μ. Ασίας έμεινε στην ιστορία με το όνομα Ιωνία. 3) Δωριείς: Λακωνία, Επίδαυρος, Τροιζήνα → Μήλος, Θήρα, Κρήτη → Ρόδος, Κως, νοτιοδυτικές ακτές της Μ. Ασίας∙ μετακίνηση όχι αναγκαστική, αλλά στα πλαίσια της εξάπλωσης των Δωριέων∙ πρώτη επαφή τους με τη Θάλασσα. Αργότερα συγκροτείται η θρησκευτική ένωση της δωρικής εξάπολης (Ιαλυσός, Κάμιρος, Λίνδος, Κως, Κνίδος, Αλικαρνασσός).

Κατάληξη → Μόνιμη εγκατάσταση στους νέους τόπους, επέκταση στην ενδοχώρα, ενίοτε
ανάμειξη μεταξύ των διαφόρων ελληνικών φύλων αλλά και με τους γηγενείς πληθυσμούς.
Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση.

 

α) Η οικονομία – χαρακτηριστικά:

1. Κλειστή αγροτική οικονομία: η γη ήταν η κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή.
2. Συγκρότηση του οίκου (οικογένεια + οικονομικά εξαρτώμενα άτομα) και επιτέλεση
όλων των παραγωγικών εργασιών.
3. Κατανάλωση των παραγόμενων αγαθών στο πλαίσιο του οίκου.
4. Τρόποι αναπλήρωσης πιθανών ελλείψεων αγαθών: ανταλλακτικό εμπόριο μεταξύ
οίκων – ανταλλαγή δώρων – πόλεμος – πειρατεία.
5. Μονάδες μέτρησης της αξίας των ανταλλασσομένων προϊόντων: το βόδι / το δέρμα
ζώου – τα μέταλλα – οι δούλοι.
6. Το εξωτερικό εμπόριο (μέταλλα + δούλοι) στα χέρια των φοινίκων.

β) Η κοινωνία – χαρακτηριστικά:
1. Βασική μονάδα κοινωνικής συγκρότησης → ο οίκος .
2. Οικονομική εξέλιξη του οίκου: τερματισμός των μετακινήσεων των ελληνικών
φύλων → μόνιμη εγκατάσταση → κατοχή γης → οικονομική ισχύς.

 

3. Η κοινωνική και οικονομική μονάδα του οίκου αποτελούνταν από:
 τους αρίστους (= ευγενείς), δηλ. τα μέλη του οίκου που συνδέονταν με
συγγενικούς δεσμούς και διέθεταν οικονομική ισχύ (Ομηρικά έπη)∙
 το πλήθος, δηλ. τους ανθρώπους που δεν είχαν άμεσους συγγενικούς
δεσμούς με τους αρίστους, αλλά ζούσαν σε καθεστώς εξάρτησης από τον
οίκο∙
 τους δημιουργούς, δηλ. τους εξειδικευμένους τεχνίτες κάθε περιοχής (π.χ.
ξυλουργοί, αγγειοπλάστες κ.λπ.) που ήταν οικονομικά εξαρτημένοι από τον
οίκο / τους οίκους της περιοχής∙
 τους δούλους του οίκου (περιουσιακό στοιχείο, προερχόμενο από πόλεμο ή
πειρατεία).

 

γ) Η πολιτική οργάνωση – χαρακτηριστικά:
1) Φυλετικό κράτος: πρώτη μορφή ελληνικής πολιτικής οργάνωσης. Εσωτερική διάρθρωση
φυλετικού κράτους: α΄ δυνατότητα: φυλή / φυλές → φατρίες → γένη (βάσει συγγένειας)
β΄ δυνατότητα: διάσπαση ενός ευρύτερου φύλου
γ΄ δυνατότητα: ένωση περισσότερων φυλών του ιδίου φύλου.
2) Εξέλιξη του φυλετικού σε πολιτικά οργανωμένο κράτος: φυλετικοί αρχηγοί →
κληρονομικοί βασιλείς.

 

 

Εσωτερική διάρθρωση πολιτικού κράτους:
ΒΑΣΙΛΙΑΣ
(αρχηγός στρατού → πόλεμος
κυβερνήτης + θρησκευτικός αρχηγός + δικαστής → ειρήνη)

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
(«βασιλείς», δηλ. αρχηγοί των ισχυρών (το πλήθος, κυρίως οι πολεμιστές∙
γενών∙ περιόρισαν την εξουσία του βασιλιά) η σύνοδος συγκαλείται σε κρίσιμες
περιστάσεις)

Συμπέρασμα: Την ομηρική περίοδο διαμορφώθηκαν όλοι εκείνοι οι θεσμοί που οδήγησαν
από τα μέσα του 8ου αι. π.Χ. στην πολιτική συγκρότηση των ελληνικών κοινωνιών.

δ) Ο πολιτισμός – τομείς:

1) Γραφή: Μετά από 3 αιώνες χωρίς γραφή εμφανίζεται ένα σύστημα που αποδίδει
φθόγγους (9ος‐8ος αι. π.Χ.)∙ προσαρμογή των συμβόλων του φοινικικού αλφαβήτου στις
φωνητικές αξίες της ελληνικής γλώσσας + προσθήκη φωνηέντων → ελληνική αλφαβητική
γραφή, η πρώτη αλφαβητική γραφή στην ιστορία. 2) Θρησκεία: δημιουργία των πρώτων ιερών → πανελλήνιος χαρακτήρας + παγίωση θρησκευτικών αντιλήψεων → ολυμπιακό δωδεκάθεο.
3) Λογοτεχνία: Συγκρότηση της πρώτης μεγάλης μορφής ποίησης των Ελλήνων, της
προφορικής επικής ποίησης που είχε ως υπόβαθρο τα μυκηναϊκά τραγούδια με ηρωικό
περιεχόμενο. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Όμηρος θεωρείται ποιητής των επών (Ιλιάδα
και Οδύσσεια) 4) Τέχνη: Γεωμετρική λόγω των γεωμετρικών σχεδίων στη διακόσμηση των αγγείων και
στην κατασκευή των έργων μικροτεχνίας.

 

*****************************************************************************

 

2.2. Αρχαϊκή εποχή (750‐480 π.Χ.)
Χρονικά όρια. Από τα μέσα του 8ου αι. ως την α΄ εικοσαετία του 5ου αι. π.Χ.
Χαρακτηρισμός: Περίοδος προετοιμασίας∙ απαρχές της οικονομικής, πολιτικής και
πολιτιστικής εξέλιξης του ελληνικού κόσμου.

Χαρακτηριστικά (κατά χρονολογική σειρά):
1. Οργάνωση πόλεων – κρατών και ίδρυση αποικιών (Β΄ ελληνικός αποικισμός) για να
αντιμετωπιστεί η οικονομική και κοινωνική κρίση του τέλους της ομηρικής εποχής
(μέσα 8ου αι.).
2. Πνευματικές αναζητήσεις και διαμόρφωση του χαρακτήρα του αρχαίου πολιτισμού
(7ος και 6ος αι.).
3. Νικηφόροι αγώνες των Ελλήνων ενάντια στους «βαρβάρους» (Περσικοί Πόλεμοι) →
ενίσχυση της εθνικής συνείδησης και του θεσμού της πόλης – κράτους (αρχή 5ου αι).

Η γένεση της πόλης – κράτους:

Η πόλη – κράτος περιλαμβάνει τις έννοιες του χώρου και
της διοικητικής οργάνωσης.
χώρος → μία πόλη με ή χωρίς την ευρύτερη περιοχή
διοικητική οργάνωση → ενιαία εξουσία για όλους όσους υπάγονται στην πόλη ή/και στην
ευρύτερη περιοχή, με στόχο την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων

Συστατικά στοιχεία της πόλης – κράτους:
1. Ένας τειχισμένος χώρος, κέντρο άσκησης της εξουσίας, η πόλις / το άστυ + η
ευρύτερη περιοχή, δηλ. καλλιεργήσιμες εκτάσεις με μικρούς οικισμούς (κώμες), η
ύπαιθρος χώρα. (γεωγραφικό συστατικό)
2. Συμμετοχή των κατοίκων της πόλης – κράτους, δηλ. των πολιτών στη διαχείριση των
κοινών και στη λήψη των αποφάσεων → συγκρότηση ανάλογων τρόπων άσκησης
της εξουσίας, δηλ. δημιουργία πολιτευμάτων. Εντοπίζονται 3 βασικές επιδιώξεις
των πολιτών – προϋποθέσεις ύπαρξης για την πόλη – κράτος: α) η ελευθερία, β) η
αυτονομία και γ) η αυτάρκεια. (οργανωτικό συστατικό)

Η σημασία του θεσμού της πόλης – κράτους. Σημαντική καινοτομία, μεγάλες συνέπειες για
την εξέλιξη του πολιτισμού. Όλα τα σημαντικά επιτεύγματα του ελληνικού πολιτισμού
δημοκρατία, ποίηση, θέατρο, φιλοσοφία, ρητορική, επιστήμη) γεννήθηκαν μέσα από τη
λειτουργία του θεσμού της πόλης – κράτους.

Γιατί;
Οι πολίτες των ελληνικών πόλεων – κρατών αγωνίζονταν συνεχώς για την εξασφάλιση της
ελευθερίας, της αυτονομίας και της αυτάρκειας της πόλης τους. Άρα:
 Δημιουργήθηκε μία μορφή πατριωτισμού με έντονο τοπικιστικό χαρακτήρα,
τονίζονταν οι διαφορές μεταξύ των ελλήνων (όχι οι ομοιότητες), προκαλούνταν
εμφύλιες συγκρούσεις και δεν διαμορφώνονταν οι προϋποθέσεις για τη
συγκρότηση ενιαίου ελληνικού κράτους.
 Ωστόσο, η τριπλή βάση (ελευθερία, αυτονομία, αυτάρκεια) μετέτρεψε τον απλό
κάτοικο της πόλης σε πολίτη, με πολιτική δραστηριότητα α) για την αντιμετώπιση
των κοινών προβλημάτων και β) για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του. Αυτό
αποτέλεσε τη γενεσιουργό δύναμη των επιτευγμάτων και της πολιτισμικής πορείας
των Ελλήνων.

Η οικονομική και κοινωνική οργάνωση. Όλες οι πόλεις – κράτη δεν οργανώθηκαν
συγχρόνως και με τον ίδιο τρόπο:

1. Οι διαφορετικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες κάθε περιοχής
κατά την ομηρική εποχή οδήγησαν στη συγκρότηση διαφορετικών πόλεων –
κρατών.
2. Εξελικτική πορεία στη Μικρά Ασία: μετακίνηση ελληνικών φύλων, αυτονόμηση
κάποιων πληθυσμών, μόνιμη εγκατάσταση σε περιοχές με ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά (π.χ. χωροταξικά ή λατρευτικά), πιθανή ανάμειξη με τμήματα
άλλων φύλων → πόλη – κράτος .

3. Εξελικτική πορεία στον ελλαδικό χώρο (εναλλακτικά):
α) τμήματα διαφορετικών φύλων ανεξαρτητοποιήθηκαν + οργανώθηκαν μεταξύ
τους → πόλη – κράτος
β) γειτονικές κοινότητες ενώθηκαν σε ενιαίο χώρο → πόλη – κράτος (συνοικισμός)
γ) απόσπαση ομάδων ανθρώπων από τις κώμες και συγκρότηση ενιαίας διοίκησης
→ πόλη – κράτος (συνοικισμός).

Η κρίση του ομηρικού κόσμου. Χαρακτηριστικά:
1. Σταδιακή επιδείνωση των οικονομικών όρων / συνθηκών λόγω α) αύξησης του
πληθυσμού, β) περιορισμένων καλλιεργήσιμων εκτάσεων, γ) συγκέντρωσης της γης
σε λίγους, δ) απουσίας εργασιακής ειδίκευσης και ε) έλλειψης άλλων πόρων.
2. Περιορισμός της βασιλικής εξουσίας και αύξηση της δύναμης των ευγενών που
ήταν γνωστοί και με τα ονόματα αγαθοί, άριστοι, ευπατρίδες, εσθλοί, ιππείς.
3. Ύπαρξη της πολυπληθούς τάξης των μικρών ή μεσαίων καλλιεργητών ή και
ακτημόνων (πλήθος, όχλος, κακοί). Στο πλαίσιο της πόλης – κράτους πολλοί από
αυτούς ασχολήθηκαν με το εμπόριο, τη ναυτιλία ή τη βιοτεχνία και πλούτισαν.
4. Ανάπτυξη του θεσμού της δουλείας. Ιδεολογική στήριξη: ο πολίτης πρέπει να
απαλλαγεί από το βάρος της εργασίας για να μπορεί να ασχοληθεί μόνο με τα κοινά. Πρακτικές πολλαπλασιασμού των δούλων: υποδούλωση λόγω χρεών (Αθήνα) και κατακτητικοί πόλεμοι (Σπάρτη).

Η αντιμετώπιση της κρίσης. Τα οικονομικά προβλήματα δεν μπορούσαν να επιλυθούν με
το υπάρχον σύστημα της κλειστής αγροτικής οικονομίας.

Οι λύσεις:
1. ανάπτυξη βιοτεχνίας και εμπορίου (Αθήνα)∙
2. κατακτητικοί πόλεμοι και εδαφική επέκταση (Σπάρτη, Άργος, Ήλιδα)∙
3. ίδρυση αποικιών (Κόρινθος, Μέγαρα, Χαλκίδα, Μίλητος συνδύασαν και τα 3).

Τα απομονωμένα τμήματα του ελληνικού κόσμου (Αρκάδες, Αιτωλοί, Ακαρνάνες,
Ηπειρώτες, Μακεδόνες) διατήρησαν τη φυλετική οργάνωση.

Ο δεύτερος ελληνικός αποικισμός (8ος – 6ος αι. π.Χ.)
Ορισμός → Η αναγκαστική μετακίνηση ομάδας ανθρώπων, η εγκατάστασή τους σε άλλη
περιοχή και η δημιουργία νέας πόλης – κράτους.
Διαφορές από τον α΄ αποικισμό → α) Η επιχείρηση ήταν οργανωμένη από τη μητρόπολη, β)
η νέα πόλη – κράτος ήταν αυτόνομη και αυτάρκης, γ) οι σχέσεις με τη μητρόπολη ήταν
χαλαρές ως ανύπαρκτες (σπάνια εχθρικές).

Αίτια δεύτερου ελληνικού αποικισμού.
1. Η στενοχωρία (αύξηση πληθυσμού + περιορισμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις).
2. Η έλλειψη μετάλλων και λοιπών πρώτων υλών.
3. Η αναζήτηση νέων αγορών.
4. Οι εσωτερικές πολιτικές κρίσεις, οι οποίες συνεπάγονταν την απομόνωση ομάδος
πολιτών.
5. Η συσσώρευση γνώσεων για τις θαλάσσιες οδούς και τις περιοχές εγκατάστασης.
6. Ο ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων.

Χαρακτηριστικά δεύτερου ελληνικού αποικισμού.
1. Εξάπλωση των Ελλήνων στα όρια του τότε γνωστού κόσμου (Μεσόγειος + Εύξεινος
Πόντος).
2. Περιορισμός της δραστηριότητας άλλων λαών (π.χ. των Φοινίκων).
3. Σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία, την κοινωνία και την πολιτιστική εξέλιξη.

Οικονομία → α) Επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας εκτός των ορίων των πόλεων –
κρατών ∙ β) ανάπτυξη του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα της οικονομίας
(μεταποίηση, εμπόριο και υπηρεσίες) ∙ γ) εμπόριο με κοπή και χρήση νομίσματος, δηλ.
συναλλαγές με εμπορευματοχρηματικό χαρακτήρα.

Κοινωνία → Κοινωνικές συνέπειες λόγω οικονομικών μεταβολών: α) κρίση της
αριστοκρατικής κοινωνίας και εξουσίας λόγω ανάρρησης των πολιτών που πλούτισαν από
το εμπόριο ∙ β) αύξηση της δουλείας λόγω ανάγκης για περισσότερα και φτηνότερα
εργατικά χέρια (οι αργυρώνητοι δούλοι ως παράγων οικονομικής ανάπτυξης).

Πολιτισμός → α) Οι άποικοι μετέφεραν τα στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού στις νέες
τους πατρίδες, π.χ. η διάδοση της γραφής και ειδικά του χαλκιδικού αλφαβήτου στους
ιταλικούς λαούς∙ β) οι άποικοι αντάλλαξαν πολιτιστικά στοιχεία με τους γηγενείς
πληθυσμούς (πολιτιστικοί πειραματισμοί).

Τα πολιτεύματα. Χαρακτηριστικά.
1. Η πόλη – κράτος ήταν ο βασικός θεσμός πολιτικής οργάνωσης.
2. Στο εσωτερικό της αναπτύχθηκαν ισχυρές κοινωνικές τάξεις, οι οποίες άσκησαν
εξουσία.
3. Σε κάθε πόλη – κράτος ήταν διαφορετική η εξέλιξη του πολιτεύματος.

4. Θεωρητικά η εξέλιξη του πολιτεύματος ακολουθεί την εξής πορεία: α) βασιλεία →
β) αριστοκρατία → γ) ολιγαρχία → δ) τυραννίδα → ε) δημοκρατία.

 

α) βασιλεία → Παρακμή και πτώση της με την ίδρυση πόλεων ‐ κρατών∙ παρέμεινε
μόνο εκεί που διατηρήθηκε ο φυλετικός τρόπος οργάνωσης (π.χ. Ήπειρος, Μακεδονία).
β) αριστοκρατία → Η εξουσία στα χέρια των αρίστων (ευγενική καταγωγή + κατοχή
γης)∙ η εγκαθίδρυση αριστοκρατικών πολιτευμάτων συνδέεται με τη συγκρότηση των
πόλεων – κρατών.
γ) ολιγαρχία → 1) Κρίση των αριστοκρατικών πολιτευμάτων επειδή α) ήρθαν στην
επιφάνεια νέες κοινωνικές τάξεις λόγω ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας, β)
αυτές οι κοινωνικές τάξεις διεκδίκησαν μερίδιο στην εξουσία και γ) εμφανίστηκε το
καινούργιο στρατιωτικό σώμα της οπλιτικής φάλαγγας, διά του οποίου καλλιεργήθηκε η
έννοια της ισότητας σε όλα τα επίπεδα.2) Όξυνση των κοινωνικών διαφορών και των συγκρούσεων μεταξύ ευγενών και πλουσίων και πλήθους (τέλη του 7ου και αρχές του 6ου αι. π.Χ.). 3) Αντιμετώπιση της κατάστασης με την κωδικοποίηση του άγραφου, εθιμικο δικαίου, η οποία ανατέθηκε σε πρόσωπα κοινής αποδοχής από την τάξη των ευγενών (νομοθέτες / αισυμνήτες: Λυκούργος, Δράκων, Σόλων, Πιττακός, Ζάλευκος, Χαρώνδας κ.λπ.) 4) Συνέπεια: Συμμετοχή στη διακυβέρνηση της πολιτείας ανάλογα με την
οικονομική κατάσταση των πολιτών, δηλ. με βάση το εισόδημα, άρα διεύρυνση της
πολιτικής βάσης → μεταβολή του πολιτεύματος από αριστοκρατικό σε ολιγαρχικό /
τιμοκρατικό.

δ) τυραννίδα → 1) Η ολιγαρχία δεν έδωσε λύση στα προβλήματα του πλήθους.
2) Οι αντιθέσεις υποδαυλίστηκαν από συγκεκριμένα πρόσωπα
(ευγενείς) που ήθελαν να επιβάλουν τη δική τους εξουσία.
3) Τα πρόσωπα αυτά αναδείχτηκαν σε ηγέτες των κατώτερων
κοινωνικών ομάδων, στην υποστήριξη των οποίων βασίστηκαν για να καταλάβουν την
εξουσία → εγκαθίδρυση τυραννίδος / τυραννικού καθεστώτος με «προσωπικό» χαρακτήρα
(Πολυκράτης / Σάμος, Περίανδρος / Κόρινθος, Θεαγένης / Μέγαρα, Πεισίστρατος / Αθήνα).
4) Ορισμένοι τύραννοι φρόντισαν για την ανάπτυξη της πόλης τους
και για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών.
5) Οι περισσότεροι είχαν βίαιο τέλος (δολοφονήθηκαν).

ε) δημοκρατία → 1) Εμφανίζεται μετά τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. και στις λιγότερες (όχι
στις περισσότερες) περιοχές, π.χ. στην Αθήνα, με τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη.
2) Βασικό πολιτειακό όργανο γίνεται η συνέλευση όλων των
ενηλίκων κατοίκων που είχαν πολιτικά δικαιώματα, δηλ. η εκκλησία του δήμου. 3) Καθιερώνονται τα δικαιώματα της ισηγορίας (= κάθε πολίτης να εκφράζει ελεύθερα τη γνώμη του για τη διαχείριση των κοινών) και της ισονομίας (= κάθε  πολίτης να συμμετέχει στη διαμόρφωση και την ψήφιση των νόμων).

Γενικά: Κάθε πόλη – κράτος παγίωσε ένα συγκεκριμένο σύστημα διακυβέρνησης, π.χ.
Σπάρτη (7ος – 2ος αι. π.Χ.) → ολιγαρχικό πολίτευμα
Αθήνα (7ος – 6ος αι. π.Χ.) → όλο το φάσμα των πολιτευμάτων μέχρι τη θεμελίωση της
δημοκρατίας

 

 

 

ΠΗΓΗ : http://lyk-peir-anavr.att.sch.gr/Lessons/01HUMANITIES/History/WorkSheets/12_Dimopoulou-Diagrammatics-in-History-A.pdf

Leave a Reply