English

Author: ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ

2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.): 0 Comment

 

[ΠΗΓΗ :http://katerinapothou.blogspot.com/2019/07/blog-post_2.html]

 

2.3. Κλασική εποχή (480-323 π.Χ.):
 Κλασική εποχή: Η περίοδος από το τέλος των περσικών πολέμων (480 π.Χ.)
έως το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου (323 π.Χ.).

 Η σημασία της νίκης στους περσικούς πολέμους:
1. Αυτοπεποίθηση, αίσθηση αυτάρκειας και υπεροχής απέναντι στους βαρβάρους.
2. Ψυχική ευφορία του νικητή.

 Δημιουργία επιτευγμάτων στην πολιτική, στα γράμματα και τις τέχνες.
 Εξέλιξη Αθήνας σε ηγεμονική δύναμη - αντιπαράθεση με τη Σπάρτη 
Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π.Χ.
 Η παρέμβαση Περσών (πρώτο μισό 4ου αιώνα π.Χ.).
 Η πανελλήνια ιδέα (δεύτερο μισό 4ου αιώνα π.Χ.).

 Η συμμαχία της Δήλου - Αθηναϊκή ηγεμονία:
 Ίδρυση: 478/7π.Χ.
 Έδρα συμμαχίας: Δήλος.
 Δήλος: συμμαχικό ταμείο, ετήσια συγκέντρωση των αντιπροσώπων.
 Μέλη: ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις.
 Φόρος: πλοία ή χρήματα.

 Για την Αθήνα η συμμαχία ως μέσο:
α. Επικράτησης στους Πέρσες και στους υπόλοιπους Έλληνες.
β. Επιβολής στους συμμάχους της.

 Για τους εκτός συμμαχίας Έλληνες, συμπεριλαμβανομένων και των
Σπαρτιατών, ήταν στην αρχή κάπως επιφυλακτικοί απέναντι στην Αθήνα.

 Ο Κίμων, ως αρχιστράτηγος της Συμμαχίας, νίκησε τους Πέρσες στον
Ευρυμέδοντα ποταμό (467 π.Χ.) και ως αρχηγός της αριστοκρατικής παράταξης
τήρησε φιλολακωνική πολιτική. Ηττήθηκε όμως από τους δημοκρατικούς υπό τον
Εφιάλτη και εξοστρακίστηκε (461 π.Χ.), ενώ τον Εφιάλτη, που δολοφονήθηκε, τον
διαδέχτηκε ο Περικλής.

 Ακολούθησε η μετατροπή της Αθηναϊκής Συμμαχίας σε ηγεμονία και το
συμμαχικό ταμείο μεταφέρθηκε από τη Δήλο στην Αθήνα (454 π.Χ.).

 Ο Κίμων το 451 π.Χ. επανήλθε στο προσκήνιο, συνήψε ειρήνη με τους
Σπαρτιάτες και στράφηκε εναντίον των Περσών στην Κύπρο, όπου και πέθανε. Οι
επιτυχίες των Ελλήνων στην Κύπρο οδήγησαν στην Καλλίειο ή Κιμώνιο
Συνθήκη, με την οποία οι Πέρσες αναγνώρισαν την ανεξαρτησία των ελληνικών
πόλεων της Μ. Ασίας.

 Μετά τον Κίμωνα πολιτική δράση ανέλαβε ο Περικλής, που συνήψε συνθήκη
ειρήνης με τους Σπαρτιάτες για 30 χρόνια (Τριακοντούτεις σπονδαί, 445
π.Χ.).

 Η εποχή του Περικλή:
 5ος αιώνας π.Χ.:
 «Χρυσούς αιών του Περικλέους».
 «Του πρώτου ανδρός αρχή».

 

 Ο Περικλής στρατηγός (εκλογή με δημοκρατικές διαδικασίες).
 Η ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος :
1. Καθιέρωση χρηματικής αποζημίωσης σε κληρωτούς άρχοντες, βουλευτές και
λαϊκούς δικαστές.
2. Τα θεωρικά: το αντίτιμο ελεύθερης εισόδου των πολιτών στο θέατρο (το
θέατρο αποτελούσε χώρο παιδείας για τους Αθηναίους).

 Η επέκταση της Αθήνας προς τη Δύση:
1. Συμμαχία με την Εγέστα, τους Λεοντίνους, το Ρήγιο.
2. Ίδρυση της αποικίας των Θουρίων (444/3 π.Χ.).
3. Εξέλιξη του Πειραιά σε μεγάλο εμπορικό λιμάνι, το κυριότερο της Μεσογείου.

 Τα έσοδα του Αθηναϊκού κράτους:
1. Εκμετάλλευση των μεταλλείων.
2. Φορολογία.
3. Φόρο των συμμάχων (τακτική και έκτακτη εισφορά).
4. Έκτακτες εισφορές (ο θεσμός της λειτουργίας).

 Η Φορολογία:
1. Απουσία άμεσης φορολογίας.
2. Το μετοίκιο: φόρος που πλήρωναν οι εγκατεστημένοι από άλλες πόλεις στην
Αθήνα.

 Έμμεση φορολογία για τα εισαγόμενα και εξαγόμενα από τα αθηναϊκά λιμάνια
και τον Πειραιά προϊόντα.
 Ο θεσμός της λειτουργίας:
 Βασική πηγή εσόδων από έκτακτες εισφορές.
 Δαπάνες στρατιωτικών και θρησκευτικών εκδηλώσεων από τους πλουσιότερους
πολίτες.
 Ήταν υποχρεωτικές με τιμητικό χαρακτήρα.

 Οι σπουδαιότερες:
1. Χορηγία: η κάλυψη των εξόδων για τη διδασκαλία ενός θεατρικού έργου.
2. Τριηραρχία: η υποχρέωση συντήρησης και εξοπλισμού μιας τριήρους.
3. Αρχιθεωρία: η κάλυψη των εξόδων της επίσημης αποστολής (θεωρίας) σε
πανελλήνιες γιορτές.
4. Εστίαση: η κάλυψη των εξόδων του δείπνου μιας φυλής σε θρησκευτικές
γιορτές.
5. Γυμνασιαρχία: η κάλυψη των εξόδων για την τέλεση αγώνων
λαμπαδηδρομίας στα Παναθήναια.

 Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431-404 π.Χ.):
 Οι ρίζες αντιπαράθεσης Αθηναϊκής - Πελοποννησιακής
συμμαχίας:
1. Φυλετική διαφορά (Αθηναίοι Ίωνες - Σπαρτιάτες Δωριείς).
2. Πολιτειακή συγκρότηση (δημοκρατική Αθήνα - ολιγαρχική Σπάρτη).
3. Ηγεμονικές τάσεις Αθήνας.

 Εξιστόρηση των γεγονότων του Πελοποννησιακού πολέμου: Θουκυδίδης
(431-411 π.Χ.) - Ξενοφώντας (411-404 π.Χ.).

 Περίοδοι Πελοποννησιακού πολέμου:
1. Αρχιδάμειος ή Δεκαετής πόλεμος (431-421 π.Χ.).
2. Σικελική εκστρατεία (415-413 π.Χ.).
3. Δεκελικός ή Ιωνικός πόλεμος (413-404 π.Χ.).

 Οι επιπτώσεις του πολέμου:
1. Υλικές καταστροφές.
2. Εξαχρείωση (= ηθική διαφθορά) των ανθρώπων.
3. Ανάμειξη Περσών στα εσωτερικά θέματα των Ελλήνων.
4. Σπαρτιατική ηγεμονία (404 π.Χ.).
5. Κρίση πόλης-κράτους.

 Η κρίση της πόλης-κράτους:
 4ος αιώνας π.Χ.:
1. Εκδήλωση οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στο εσωτερικό.
2. Εκδήλωση ανταγωνισμών και συγκρούσεων στο εξωτερικό, παρέμβαση των
Περσών με στόχο τη διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων.
 Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο και την επικράτηση των Σπαρτιατών, οι
Πέρσες ξεσηκώνουν τις ελληνικές πόλεις εναντίον των Σπαρτιατών:
 Δημιουργία αντισπαρτιατικού συνασπισμού:  Θήβα
 Κόρινθος
 Άργος
 Αθήνα

 Ο Βοιωτικός ή Κορινθιακός πόλεμος (395-386 π.Χ.):
1. Ο Κόνων οργανώνει τον περσικό στόλο και νικά τους Σπαρτιάτες στην Κνίδο.
2. Οι Σπαρτιάτες χάνουν την κυριαρχία τους στο Αιγαίο και η Αθήνα οικοδομεί τα
μακρά τείχη με τη βοήθεια των Περσών.

 Η Ανταλκίδειος ειρήνη ή Βασίλειος ειρήνη ή Ειρήνη του
Βασιλέως 386 π.Χ. (Σπαρτιάτες - Πέρσες):
1. Παράδοση στους Πέρσες των Ελληνικών πόλεων της Μ. Ασίας και της Κύπρου.
2. Διακήρυξη της αυτονομίας όλων των Ελληνικών πόλεων εκτός Ίμβρου,
Λήμνου, Σκύρου (που παρέμειναν στους Αθηναίους).
3. Οι Σπαρτιάτες τοποτηρητές της Ειρήνης στην κυρίως Ελλάδα.

 Η Θηβαϊκή Ηγεμονία:
 Λεύκτρα (371 π.Χ.): Επαμεινώνδας με τους Θηβαίους εναντίον των
Σπαρτιατών - ήττα Σπαρτιατών - εξασθένιση Σπαρτιατών και Αθηναίων.
 Μαντίνεια (362 π.Χ.): Θηβαίοι εναντίον Σπαρτιατών και Αθηναίων και
των συμμάχων τους - θάνατος Επαμεινώνδα - ειρήνη με τους Σπαρτιάτες.

 Τα συμπτώματα παρακμής των ελληνικών πόλεων-κρατών:
1. Πόλεμοι μεταξύ των ελληνικών πόλεων.
2. Πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές.
3. Παρέμβαση Περσών.

 Η πανελλήνια ιδέα:
 Κρίση πόλης-κράτους  οραματισμός πανελλήνιου συνασπισμού από
πνευματικούς ανθρώπους.
 Πανελλήνια ιδέα: νέα πολιτική έκφραση που διατυπώθηκε στα τέλη 5ου
αιώνα π.Χ. από το σοφιστή Γοργία στην Ολυμπία.
 Κύριος εκφραστής της ιδέας ο Ισοκράτης.
 Ο Ισοκράτης:
1. Τόνισε την ανάγκη συνασπισμού ενάντια στους Πέρσες με την Αθήνα σε
ηγετικό ρόλο («Πανηγυρικός» λόγος, 480 π.Χ.).
2. Αδυναμία Αθήνας να εμπνεύσει εμπιστοσύνη - ένωση Ελλήνων από έναν
ισχυρό μονάρχη (π.χ. Ευαγόρα, Ιάσονα, Διονύσιο Α ́ ή Φίλιππο Β ́) εναντίον των
Περσών.

 

 Αντίθετος στην άποψη αυτή και πιστός στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Αθήνας
ο Δημοσθένης.
 Ο Φίλιππος Β ́ και η ένωση των Ελλήνων :
 Ο Φίλιππος Β ́ (βασιλιάς των Μακεδόνων): Πολιτικοί στόχοι
του:
1. Η ισχυροποίηση της Μακεδονίας.
2. Η επέκταση της εξουσίας του.

 Ενέργειες του Φιλίππου για την ισχυροποίηση της Μακεδονίας :
1. Αντιμετώπιση των Ιλλυριών και των Παιόνων στα βόρεια σύνορα.
2. Οργάνωση ισχυρού στρατού με κύριο στρατιωτικό σώμα τη μακεδονική
φάλαγγα (πεζέταιροι, σάρισα).
3. Δημιουργία ισχυρής οικονομίας - αξιοποίηση των κοιτασμάτων χρυσού του
Παγγαίου Όρους - κοπή νομισμάτων (χρυσοί στατήρες).
4. Επεκτατική εξωτερική πολιτική.

 Ενέργειες του Φιλίππου για την επέκταση της εξουσίας του :
Αίτια: α. Εξασφάλιση νέων εκτάσεων γης στους στρατιώτες του.
β. Ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του εναντίον των Περσών.

1. Χαλκιδική, εδάφη ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έως δυτικές ακτές
Εύξεινου Πόντου.
2. Θεσσαλία, νότια Ελλάδα, νίκη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) εναντίον
Θηβαίων και Αθηναίων.
3. Ένωση των Ελλήνων υπό την αρχηγία του - συνέδριο της Κορίνθου 337
π.Χ. - συμμετοχή όλων των πόλεων εκτός Σπάρτης.

 Οι αποφάσεις του Συνεδρίου:
1. Απαγορεύτηκαν οι συγκρούσεις μεταξύ των ελληνικών πόλεων και η βίαιη
μεταβολή των καθεστώτων τους.
2. Προστατεύτηκε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και καταδικάστηκε η πειρατεία.
3. Ιδρύθηκε πανελλήνια συμμαχία, αμυντική και επιθετική, με ισόβιο αρχηγό το
Φίλιππο Β ́.

Μετά τον θάνατό του ανέλαβε ο γιος του Αλέξανδρος.
 Το οικουμενικό κράτος του Μ. Αλεξάνδρου:
 Σε διάστημα έντεκα χρόνων (334-325 π.Χ.) ο Μ. Αλέξανδρος κατάκτησε την
Ανατολή φτάνοντας μέχρι τον Ινδό ποταμό.

Οι εκστρατείες του έγιναν σε τρεις φάσεις. Κατά τη διάρκεια της πρώτης
φάσης (334-331 π.Χ.) ο στρατός του Αλεξάνδρου κυριάρχησε στη Μ. Ασία και
απελευθέρωσε τις ελληνικές πόλεις. Νίκησε δύο φορές τον περσικό στρατό στο
Γρανικό ποταμό (334 π.Χ.) και στην Ισσό της Κιλικίας (333 π.Χ.).
Ακολούθως κατέλαβε τη Φοινίκη και την Παλαιστίνη. Τέλος κατέκτησε την
Αίγυπτο. Στο Δέλτα του Νείλου ίδρυσε την Αλεξάνδρεια (331 π.Χ.), η οποία
επρόκειτο να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορικό και πνευματικό κέντρο της
Μεσογείου.
 Στη δεύτερη φάση (331-327 π.Χ.) προχώρησε στη Μεσοποταμία
έπειτα από τη νίκη στα Γαυγάμηλα (331 π.Χ.). Κατέκτησε τις ανατολικές επαρχίες
της περσικής αυτοκρατορίας.
 Στην τρίτη φάση (327-325 π.Χ) επιχείρησε την εκστρατεία στην ινδική
χερσόνησο. Έφθασε μέχρι τον Ύφαση ποταμό. Δεν προχώρησε προς το Γάγγη
λόγω της αντίδρασης του μακεδονικού στρατού. Ο Αλέξανδρος πέθανε το 323 π.Χ.
στη Βαβυλώνα.

 Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου:
 Στο στρατιωτικό τομέα:
1. Διορατικός στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψη λόγω της εφαρμογής κατάλληλου
σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του αντιπάλου.
 Στον πολιτικό τομέα:
1. Ανάμειξη ελληνικού με ασιατικό κόσμο.
2. Διατήρηση των συνηθειών, των παραδόσεων και του διαφορετικού τρόπου
άσκησης της εξουσίας.
3. Διατήρηση του θεσμού των σατραπειών - ανάθεση της διοίκησης σε Έλληνες ή
Πέρσες ηγεμόνες  δημιουργία νέας διοικητικής παράδοσης.

 Στον οικονομικό τομέα:
1. Προώθηση συστήματος νομισματικής οικονομίας.
2. Από την σατραπεία (φορολογική μονάδα) στη φορολογική περιφέρεια
(περισσότερες από μια σατραπείες).
3. Μεταβολή θησαυρών σε χρυσό νόμισμα.

 Στον πολιτιστικό τομέα:
1. Διάδοση ελληνικής γλώσσας και ελληνικού πολιτισμού.
2. Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων των λαών της Ανατολής.
3. Ίδρυση νέων πόλεων.
4. Εξερευνήσεις περιοχών (ένοπλη εξερεύνηση).

 Ο πολιτισμός:
 Η πολιτιστική ανάπτυξη των κλασικών χρόνων
διαφαίνεται και από την καθημερινή ζωή:
1. Η αντίληψη για την εργασία (περιφρονητική αντιμετώπιση της χειρωνακτικής
εργασίας, ενασχόληση με τα κοινά).
2. Ο τρόπος διασκέδασης (ιδιωτικά συμπόσια, δημόσιες εορτές και πανηγύρια,
θεατρικές παραστάσεις).
3. Ο κοινωνικός χαρακτήρας των τελετών που πλαισίωναν τη γέννηση, το γάμο, το
θάνατο.

 Η Αθήνα (5ος αιώνας π.Χ.):
1. Η δράση του Περικλή.
2. Οικοδόμηση σπουδαίων έργων στην Ακρόπολη.
3. Τέλεση λαμπρών πανηγύρεων, πνευματικών εκδηλώσεων και θεατρικών
παραστάσεων.
 Τα γράμματα και οι τέχνες τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.:
 Η φιλοσοφική σκέψη:
 Ανθρωποκεντρισμός (= κέντρο του ενδιαφέροντος ο άνθρωπος).
 Ορθολογισμός (= λογική).
 Σοφιστές και Σωκράτης.
 Πλάτων και Αριστοτέλης.
 Η ιστοριογραφία:
 Ηρόδοτος.
 Θουκυδίδης (επιστημονική ιστορική συγγραφή).
 Ξενοφών.
 Η ποιητική τέχνη:
 Τραγωδία (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης).
 Κωμωδία (Αριστοφάνης)

 Σατυρικό δράμα.
 Ο ρητορικός λόγος:
 Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης.
 Η επιστημονική σκέψη:
 Αστρονομία, μαθηματικά (Μέτων από την Αθήνα).
 Χωροταξική οργάνωση των πόλεων (Ιππόδαμος από τη Μίλητο).
 Ιατρική (Ιπποκράτης από την Κω).
 Η τέχνη:
 Αρχιτεκτονική (Ικτίνος, Καλλικράτης, Μνησικλής).
 Πλαστική (Φειδίας, Μύρων, Πολύκλειτος, Αλκαμένης, Αγοράκριτος, Πραξιτέλης,
Σκόπας, Λύσιππος).
 Ζωγραφική (Πολύγνωτος, Μίκων, Ζεύξις, Πάμφυλλος, Απελλής, Πρωτογένης).

 Η αρχαία Ελλάδα (από το 1100 ως το 323 π.Χ.)/// ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ 0 Comment
 Η αρχαία Ελλάδα (από το 1100 ως το 323 π.Χ.)
(ΠΗΓΗ Ιστολόγιο της  Κατερίνας Πόθου)
Παράθεμα 1
«Η εξασθένιση της κεντρικής εξουσίας (μυκηναϊκά κέντρα) και η αραίωση του
πληθυσμού... συντελούν στη μετακίνηση συγγενών προς τους Αχαιούς φυλών από τα
ορεινά όπου κατοικούσαν στα πεδινά. Οι πρώτες μετακινήσεις τοποθετούνται το
1125 περίπου και με αυτές συμπίπτει το τέλος του μυκηναϊκού πολιτισμού. Οι
μεγάλες ηγεμονίες κερματίζονται και καταρρέει η οργάνωση και λειτουργία των
μυκηναϊκών κρατών».
Άννα Ράμου-Χαψιάδη, Από τη φυλετική κοινωνία στην πολιτική, σ. 33.
Παράθεμα 2
«Πολλές και αλληλένδετες μετακινήσεις ελληνικών φύλων πραγματοποιήθηκαν
κατά το τελευταίο τέταρτο του ΙΒ ́ αιώνα π.Χ. Κατά το 1125 π.Χ. διαπεραιώθηκαν
από τη Στερεά στην Πελοπόννησο Δωριείς και Αιτωλοί. Οι πρώτοι, που αποτελούσαν
το μεγαλύτερο μέρος του φύλου τους και είχαν ενισχυθεί από ομάδες άλλων φύλων
που συνέρρευσαν από γειτονικές περιοχές και από την Ήπειρο, μοιράστηκαν σε τρεις
ομάδες, η καθεμιά από τις οποίες έδρασε για λογαριασμό της. Η πρώτη κατέλαβε τις
Μυκήνες και το Άργος, η δεύτερη εγκαταστάθηκε στο βορειότερο τμήμα της λεκάνης
του Ευρώτα, όπου αργότερα έκτισε τη Σπάρτη, η τρίτη έθεσε κάτω από τον έλεγχό
της το κέντρο της μεσσηνιακής πεδιάδος. Οι Αιτωλοί, που δεν ήταν παρά ένα τμήμα
του φύλου τους, κατέλαβαν την Ήλιδα, δηλαδή, το χαμηλότερο μέρος της λεκάνης
του Πηνειού. Αυτές οι εισβολές έθεσαν σε κίνηση τμήματα των παλιότερων
κατοίκων. Μερικοί από αυτούς αναζήτησαν καταφύγιο σε γειτονικές περιοχές. Έτσι
Αχαιοί από την Αργολίδα συνέρρευσαν στη βόρεια παραλία της Πελοποννήσου, από
όπου με τη σειρά τους εκτόπισαν τον παλαιό ιωνικό πληθυσμό της περιοχής και
έδωσαν το όνομά τους στην περιοχή, που από τότε ονομάσθηκε Αχαΐα. Αλλά οι
περισσότεροι από τους πρόσφυγες προτίμησαν να μεταναστεύσουν σε μακρινά
υπερπόντια μέρη. Αχαιοί και Αρκάδες της Αργολίδος και της Λακωνίας, ως λίγο πριν
οι πρώτοι κύριοι και οι δεύτεροι υποτελείς, μέτοχοι τώρα της ίδιας τύχης,
διαπεραιώθηκαν στη Λέσβο, στην Τένεδο, στην Κρήτη, στην Παμφυλία, στην Κύπρο.
Οι Ίωνες που έδιωξαν οι Αχαιοί από τα βόρεια παράλια της Πελοποννήσου
διέρρευσαν προς τα παράλια του Σαρωνικού κόλπου και την Αττική, πριν ακόμη
φθάσει στην Κορινθία ένα καθυστερημένο τμήμα Δωριέων. Συγχρόνως ή λίγο
αργότερα εισέβαλαν στη Θεσσαλία οι Θεσσαλοί, προερχόμενοι από την ηπειρωτική
πλευρά της κεντρικής Πίνδου, καίτοι κατέλαβαν την περιοχή που θα ονομασθεί
αργότερα Θεσσαλιώτις, οι δεύτεροι εισχώρησαν στο Πήλιο. Εκτοπισμένοι από τους
Θεσσαλούς, οι Βοιωτοί άφησαν την Άρνη και κινήθηκαν προς Ν., ως την πεδινή
έκταση δυτικά από την Κωπαΐδα, που την κατέλαβαν, αφού έδιωξαν από εκεί στίφη
Θρακών».
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Β ́, σ. 2.
Παράθεμα 3
Γενικές παρατηρήσεις για τις μεταναστεύσεις
«Στις μεταναστευτικές κινήσεις ελληνικών ομάδων από το 1125 έως το 800 π.Χ.
... έλαβαν μέρος τουλάχιστον 15 από τα 32 ελληνικά φύλα που μας είναι γνωστά από
την εποχή της Χαλκοκρατίας, συγκεκριμένα: Άβαντες, Αθαμάνες, Αινιάνες, Αιολείς,
Αιτωλοί, Αρκάδες, Αχαιοί, Βοιωτοί, Δωριείς, Θεσσαλοί, Ίωνες, Λαπίθες, Μάγνητες,
Μινύες, Μολοσσοί. ....Η δωρική ομάδα που κατέκτησε την αργολική πεδιάδα ίδρυσε
5 αποικίες στη ΒΑ Πελοπόννησο και συνέβαλε στον εκδωρισμό της Μεγαρίδας, της
Κρήτης και του ΝΑ Αιγαίου. Οι Ίωνες της Αιγιαλείας διασκορπίσθηκαν στην
παρίσθμια περιοχή, στην Αττική, στην Εύβοια, στις Κυκλάδες, στο Ανατολικό
Αιγαίο. ...Από ειδολογική άποψη, οι μετακινήσεις αυτές... (μπορεί να θεωρηθούν
ως) εισχωρήσεις ελληνικών φύλων από τον περίγυρο στο εσωτερικό του χώρου όπου
αναπτύχθηκε ο μυκηναϊκός πολιτισμός. Τα φύλα που μετακινήθηκαν είχαν μείνει σε
χώρες ορεινές και με περιορισμένους πόρους και είχαν καθυστερήσει σε σχέση με
τους άλλους Έλληνες που είχαν απολαύσει τα πλεονεκτήματα των πεδιάδων, των
λιμανιών και των επαφών με το Αιγαίο, την Κρήτη και την Ανατολή. Βέβαια, όταν
άρχισαν αυτές οι μεταναστεύσεις, οι προνομιούχοι πληθυσμοί (π.χ. Μυκηναίοι) είχαν
περιέλθει σε παρακμή».
Μ. Σακελλαρίου, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Β ́, σ. 26-27.
Ερωτήσεις:
Με βάση τα παραθέματα 1, 2 και 3:
α. Να καταγράψετε τις σπουδαιότερες μετακινήσεις ελληνικών φύλων.
β. Να προσδιορίσετε το χρόνο έναρξης των μεταναστευτικών κινήσεων και να
εξηγήσετε τους λόγους που τις προκάλεσαν.
 Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση:
Παράθεμα 1
Ο Εύμαιος περιγράφει τα πλούτη του Οδυσσέα
«Ήταν αλήθεια εκείνου αμέτρητο το βίος. Κανένας τόσα από τους ήρωες δεν
απόχτησε. Κι είκοσι άντρες να μαζευτούν πάλι δεν θα ’φταναν τα πλούτη του.
Αντίκρυ έχει δώδεκα μαντριά για βόδια, άλλα τόσα κοπάδια γίδες, τόσα κοπάδια
αρνιών και τόσα χοίρων, που τα βόσκουν δικοί μας άνθρωποι και ξένοι ρογιασμένοι».
Οδύσσεια, ραψωδία ξ, στ. 96 και εξής.
1. Η Οδύσσεια αποτελεί σημαντικότατη γραπτή πηγή για τη μεταμυκηναϊκή
κοινωνία.
2. Ο Οδυσσέας ήταν κύριος του σπουδαιότερου οίκου της Ιθάκης.
3. Στο πλαίσιο του οίκου εξασφαλιζόταν η οικονομική αυτάρκεια.
4. Ο Εύμαιος ως δούλος ήταν περιουσιακό στοιχείο του Οδυσσέα.
5. Η ομηρική κοινωνία ήταν κοινωνία με αγροτικό χαρακτήρα.
6. Η κατοχή πλούτου διευκόλυνε την κοινωνική ανέλιξη κατά την Ομηρική εποχή.
7. Στο πλαίσιο του οίκου καταργείται η παροχή υπηρεσιών από ελεύθερους
ανθρώπους.
Ερώτηση:
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που συνοδεύουν το παραπάνω κείμενο με την
ένδειξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι
λανθασμένη. Στη συνέχεια, κάθε πρόταση που θεωρήσατε λανθασμένη, να την
αναδιατυπώσετε ώστε να γίνει σωστή.
Παράθεμα 2
Ο μνηστήρας Ευρύμαχος μιλά στον μεταμφιεσμένο
Οδυσσέα
«Θα ’θελες ξένε, αν σ’ έπαιρνα, να μπεις στη δούλεψή μου, μακριά στην εξοχή - κι
η ρόγα σου θα ’ναι αρκετή - λιθάρια να κουβαλάς για φράχτες, ψηλά να μου φυτεύεις
δέντρα; Ολοχρονίς θα σου ’δινα να τρως την πάσα μέρα, και για τα ρούχα σου θα
φρόντιζα και για την ποδεμή σου».
Οδύσσεια, ραψωδία σ, στ. 357 και εξής.
1. Ο Ευρύμαχος προτείνει στον ξένο να μπει στη δούλεψή του ως:
(Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση).
α. Δημιουργός.
β. Δούλος.
γ. Εξειδικευμένος εργάτης.
δ. Θήτης.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
2. Ο Ευρύμαχος ως ευγενής:
(Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση).
α. Επέβλεπε τις εργασίες του οίκου του.
β. Ασχολούνταν με το εμπόριο.
γ. Απείχε από κάθε παραγωγική δραστηριότητα.
δ. Διέθετε εργαστήριο επεξεργασίας γεωργικών προϊόντων.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η αρχαία Ελλάδα (από το 1100 ως το 323 π.Χ.)

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία 0 Comment
Η αρχαία Ελλάδα (από το 1100 ως το 323 π.Χ.)
*πηγή :http://katerinapothou.blogspot.com/2019/07/blog-post_2.html
2.1. Ομηρική εποχή (1100-750 π.Χ.):
 Παρακμή των μυκηναϊκών κέντρων (1100 π.Χ.)  περίοδος αναστατώσεων για
περίπου τρεις αιώνες.
 Συνεχείς μετακινήσεις ελληνικών φύλων  απόκτηση μόνιμων εγκαταστάσεων.
 Κύριες πηγές πληροφοριών:
1. Η αρχαιολογική έρευνα.
2. Τα ομηρικά έπη (ομηρική εποχή / ελληνικός μεσαίωνας / σκοτεινοί χρόνοι).
 Περίοδος ανασυγκρότησης και δημιουργίας ελληνικού πολιτισμού.
 Οι μετακινήσεις (11ος-9ος αι. π.Χ.):
 Η Κάθοδος των Δωριέων: η απουσία αντίστασης διευκολύνει την
επικράτησή τους και οδηγεί σε ανακατατάξεις των ελληνικών πληθυσμών και στη
δημιουργία μεταναστευτικού ρεύματος στις ακτές της Μ. Ασίας.
 [1η θεωρία διείσδυσης Δωριέων]:
 11ος αιώνας π.Χ.: Διείσδυση των Δωριέων στη βορειοδυτική Ελλάδα.
 Μετακίνηση στην Πελοπόννησο: στρατιωτική επιχείρηση και υποταγή
μυκηναϊκών πληθυσμών - εγκατάσταση στη Λακωνία.
 [2η θεωρία διείσδυσης Δωριέων]:
 Οι Δωριείς ήταν ελληνικό φύλο που ζούσε σε ορεινές περιοχές της Ελλάδας και
μετακινήθηκε στα πεδινά.
 (Δωριείς: δωρίμαχος / δορύμαχος: δεινός χειριστής του δόρατος).
 Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός :
 11ος-9ος αι. π.Χ.: Κάθοδος Δωριέων  εξάπλωση των Ελληνικών Φύλων
στο Αιγαίο και στις δυτικές ακτές της Μικράς Ασίας.
Οι Αιολείς: μετακίνηση από Θεσσαλία στη Λέσβο, Τένεδο και στα παράλια
Μ. Ασίας (Αιολίς).
Οι Ίωνες: από την ΒΑ Πελοπόννησο, Αττική και Εύβοια στη Σάμο, Χίο και
στις ακτές Μ. Ασίας - Πανιώνιο (Ιωνία).
Οι Δωριείς: από Λακωνία, Επίδαυρο, Τροιζήνα στη Ρόδο, Κω και ΝΔ Μ.
Ασίας (δωρική εξάπολη).
 Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση:
α) Η οικονομία:
 Κύρια πηγή οικονομικής ανάπτυξης: η γη.
 Κλειστή αγροτική οικονομία.
 Ο ομηρικός οίκος: τα μέλη μιας οικογένειας μαζί με άλλα άτομα με
οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια επιτελούσαν όλες τις παραγωγικές
εργασίες.
 Απουσία εργασιακής ειδίκευσης  απουσία βιοτεχνικής ανάπτυξης.
 Τα γεωργικά και κτηνοτροφικά παραγόμενα προϊόντα καταναλώνονται μέσα
στον οίκο.
 Έλλειψη αγαθών  Τρόποι αναπλήρωσής τους με:
1. Περιορισμένο ανταλλακτικό εμπόριο.
2. Ανταλλαγή δώρων.
3. Πόλεμος.
4. Πειρατεία.
Μέτρα αξιολόγησης ανταλλασσόμενων αγαθών: βόδι, δέρματα ζώων, μέταλλα,
δούλοι.
β) Η κοινωνία:
 Ο οίκος = μονάδα κοινωνικής συγκρότησης.
1. Άριστοι (ευγενείς):
 Μέλη του οίκου που συνδέονταν με συγγενικούς δεσμούς.
 Κάτοχοι της γης.
 Με οικονομική ισχύ.
2. Πλήθος:
 Πολυάριθμη κοινωνική ομάδα.
 Χωρίς άμεσους συγγενικούς δεσμούς με τους ευγενείς.
3. Δημιουργοί:
 Οικονομικά εξαρτώμενοι από τους οίκους μιας ευρύτερης περιοχής.
 Ειδικευμένοι εργάτες (π.χ. ξυλουργοί, αγγειοπλάστες κ.ά.).
4. Δούλοι:
 Περιουσιακό στοιχείο του οίκου.
 Από πολέμους ή πειρατεία.
γ) Η πολιτική οργάνωση:
 Οι πρώτες ελληνικές κοινωνίες: κράτη φυλετικά.
 Οι φυλετικοί αρχηγοί  κληρονομικοί βασιλείς.
1. Ο βασιλιάς:
 Αρχηγός του στρατού.
 Κυβερνήτης με θρησκευτική και δικαστική εξουσία.
2. Η βουλή των γερόντων:
 Αρχηγοί των ισχυρών γενών, συμβούλιο του βασιλιά.
3. Η εκκλησία του δήμου:
 Κυρίως πολεμιστές, γνωμοδοτούν για σημαντικά θέματα.
 Ο πολιτισμός:
 Η γραφή:
 Τέλη 9ου - αρχές 8ου αιώνα π.Χ.: Επανεμφάνιση γραφής στον ελλαδικό
χώρο.
 Ελληνική αλφαβητική γραφή.
 Η θρησκεία:
 Δημιουργία των πρώτων ιερών.
 Τοπικές λατρείες και ολυμπιακό δωδεκάθεο.
 Πολιτιστικά επιτεύγματα:
 Επική ποίηση (ηρωικά τραγούδια - ραψωδοί - ομηρικά έπη).
 Έργα γεωμετρικής τέχνης (κεραμικής και μικροτεχνίας).

1.2. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός/// ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία , 0 Comment

1.2. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός
 Η χώρα:

 Διαμορφώθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα (1600-1100 π.Χ.).
 Μυκηναϊκός πολιτισμός : το σπουδαιότερο κέντρο του ήταν η
«πολύχρυσος Μυκήνη».
 Εγκατάσταση των ελληνικών φύλων στην ηπειρωτική χώρα, εξάπλωση στον
αιγαιακό χώρο, στα νησιά, στην Κρήτη, στις ακτές της Μ. Ασίας, και άλλοτε στην
Κύπρο και στις ανατολικές ακτές της Μεσογείου.
 Σπουδαία μυκηναϊκά κέντρα: Μυκήνες, Άργος, Τίρυνθα, Πύλος,
Αμύκλες, Ορχομενός, Θήβα, Γλας, Αθήνα, Ελευσίνα, Μαραθώνας,
Ιωλκός.

 Οι πηγές:
 Ομηρικά έπη: οι πρώτες πληροφορίες για το μυκηναϊκό κόσμο.
 Οι πρώτες ανασκαφές στις Μυκήνες (1876) από τον Ερίκο Σλήμαν.
 Αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β΄ από τους Ventris και Chadwick
(1952).

 Η Γραμμική Β΄:
 Χρησιμοποιήθηκε από ειδικευμένους γραφείς στα μυκηναϊκά ανάκτορα.
 Είναι συλλαβική γραφή (τα σύμβολά της αποδίδουν λέξεις στα ελληνικά).
 Έχουν οι πινακίδες λογιστικό περιεχόμενο, είναι δηλαδή κατάλογοι
αντικειμένων και περιουσιακών στοιχείων ηγεμόνων ή εμπόρων της εποχής.
 Έχουν διαβαστεί επίσης ονόματα θεών και ανθρώπων που μας είναι γνωστά από
τα έπη.
 Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση του
μυκηναϊκού κόσμου:

 Η οικονομία:
 Εμπορική ανάπτυξη: μετά το 1500 π.Χ. έξοδος Μυκηναίων στο Αιγαίο.
 Μέγαρα οικοδομημένα σε οχυρωμένες ακροπόλεις.
 Η κοινωνική οργάνωση:
 Μέγαρο: το επίκεντρο των οικονομικών δραστηριοτήτων.
1. Ηγεμόνας:
α. Διαχειριζόταν τον πλούτο της περιοχής που εξουσίαζε.
β. Είχε πολιτική, στρατιωτική, δικαστική και θρησκευτική εξουσία.
2. Ιερείς και στρατός (επαγγελματίες στρατιώτες).
3. Έμποροι και ναυτικοί: πολυπληθής ομάδα.
4. Ειδικευμένοι τεχνίτες (κεραμουργοί, ξυλουργοί, ναυπηγοί κ.ά.).
5. Γεωργοί - κτηνοτρόφοι: η πλειονότητα των υπηκόων.
6. Δούλοι: εργάζονταν για τον ηγεμόνα, τους αξιωματούχους, τους ιερείς και
τους απλούς πολίτες.

 Πολιτιστική συνοχή (κοινά χαρακτηριστικά του μυκηναϊκού κόσμου σε όλο το
χώρο εξάπλωσής του)

 Απουσία ενιαίου κράτους - η χώρα ήταν χωρισμένη σε ομοσπονδιακά κράτη.
 Τα επιμέρους μυκηναϊκά κράτη  υποτελή στις Μυκήνες.

 Η πολιτική οργάνωση:
 Πληροφορίες από τις πινακίδες στο ανάκτορο της Πύλου:
1. Άναξ (ανώτατος άρχοντας).
2. Λααγέτας (τοπικοί άρχοντες, διοικητές περιφερειών).
3. Επέτες (ευγενείς, ακόλουθοι).
4. Τελεστές (σημαντικά πρόσωπα στην περιφερειακή διοίκηση).
5. Βασιλεύς (επικεφαλής ομάδας, αρχιτεχνίτης).

 Η εξάπλωση:
 Τέλη 15ου αιώνα π.Χ. οι Μυκηναίοι:
 Κυριαρχούν στην Κρήτη και καταλαμβάνουν την Κνωσό.
 Κυριαρχούν στο Αιγαίο.
 13ος αιώνας π.Χ.: Ίδρυση αποικιών (Κύπρος, Ουγκαρίτ, Παλαιστίνη,
Αίγυπτος, Δυτική Μεσόγειος, Εύξεινος Πόντος).

 Η παρακμή:
 Αρχές 12ου αιώνα π.Χ.
 Αίτια:
1. Οι πολεμικές επιδρομές στις χώρες της Εγγύς Ανατολής οδήγησαν στην
απώλεια των οικονομικών αγορών της Ανατολής και κλόνισαν την οικονομία των
μυκηναϊκών ανακτόρων.
2. Οι εσωτερικές διενέξεις, οι δυναστικές έριδες και οι συγκρούσεις ανάμεσα στα
μυκηναϊκά κέντρα.
 Ο πολιτισμός:
 Πολιτιστική συνοχή:
1. Η κοινή γλώσσα (Γραμμική Β΄).
2. Οι κοινές θρησκευτικές δοξασίες (πρώτες λατρείες, ονόματα θεοτήτων).
3. Η ομοιομορφία σε όλες τις πτυχές του υλικού βίου (έργα τέχνης,
πολεμικός εξοπλισμός, ενδυμασία, καλλωπισμός).
 Η μυκηναϊκή τέχνη:
 Τεχνίτες και καλλιτέχνες στην υπηρεσία των ανακτόρων.
 Οχυρωμένες ακροπόλεις με ανάκτορα και ταφικές κατασκευές.

 Τα ανάκτορα:
 Περιβάλλονται από ισχυρά τείχη.
 Πυρήνας ήταν το μέγαρο.
 Το μέγαρο αποτελείται από τρία μέρη:
 Ένα μεγάλο χώρο - επικοινωνία με μεγάλη αυλή.
 Τον πρόδρομο - προθάλαμο.
 Το κυρίως μέγαρο: εστία με τέσσερις κίονες που στήριζαν την οροφή.
 Πολλά διαμερίσματα γύρω από την αυλή.
 Ταφικές κατασκευές: θολωτοί τάφοι.
 Θάλαμος κτιστός σε σχήμα κυψέλης.
 Μακρύς διάδρομος που οδηγεί στην είσοδο.
 Τάφος και διάδρομος καλύπτονται από χώμα.
 Τοιχογραφίες και αγγειογραφικές παραστάσεις: από τελετουργικές
σκηνές και κυρίως από πολεμικές ή σκηνές κυνηγιού.

I . Πολιτισμοί της Εγγύς Ανατολής

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία 0 Comment
2. Η Αίγυπτος
2.1. Η χώρα:
 Αίγυπτος = το βορειοανατολικό τμήμα της Αφρικής, το οποίο διαρρέει ο
ποταμός Νείλος. Το ποτάμι αυτό έκανε τη γη γόνιμη, επειδή κατά της διάρκεια του
καλοκαιριού πλημμύριζε και μετά την απομάκρυνση των νερών άφηνε ένα στρώμα
λάσπης που έκανε τη γη εύφορη.
 Η χώρα γεωγραφικά ήταν χωρισμένη σε δύο τμήματα:
1. Άνω Αίγυπτος: περιλαμβάνει τις νότιες και ορεινές περιοχές.
2. Κάτω Αίγυπτος: περιλαμβάνει τις βόρειες περιοχές με το Δέλτα του Νείλου,
που βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα.
2.2. Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση:
 Η οικονομία:
 Ο Νείλος και οι πλημμύρες του (άρδευση χωραφιών, συντήρηση αυλακιών).
 Γεωργία:
 Βάση της οικονομίας.
 Συστηματικά οργανωμένη υπό την επίβλεψη του κράτους - Φαραώ.
 Βασιλικοί υπάλληλοι: επίβλεψη γεωργικών εργασιών, συγκέντρωση ποσοστού
συγκομιδής.
 Προϊόντα γεωργική παραγωγής: σιτάρι, κριθάρι, λινάρι, οπωροφόρα δένδρα,
κηπευτικά, πάπυροι και λωτοί.
 Οικογενειακή παραγωγή: μπίρα (από ζύμωση κριθαρένιου ψωμιού).
 Κτηνοτροφία.
 Αλιεία.
 Αρχιτεκτονική:
 Οικοδόμηση μεγάλων έργων, ναών, ανακτόρων, ταφικών μνημείων.
 Ειδικευμένοι τεχνίτες: μεταλλουργοί, ξυλουργοί, κεραμοποιοί, ναυπηγοί κ.ά. σε
ιδιωτικά και ανακτορικά εργαστήρια.
 Εμπόριο:
 Εξαγωγή: δημητριακών, παπύρου ή πρώτων υλών (χρυσού).
 Εισαγωγή: ξυλείας, χαλκού, αργύρου κ.ά.
 Διοίκηση:
1. Ιερείς: κάλυψη αναγκών θεοκρατικού κράτους.
2. Γραφείς: γνώση ιερογλυφικής γραφής.
3. Επαγγελματίες στρατιωτικοί: διατήρηση και ανάπτυξη της
αυτοκρατορίας.
 Η κοινωνία:
1. Φαραώ: ενσάρκωση επίγειου θεού και κράτους.
2. Ιερείς, ανώτατοι υπάλληλοι, γραφείς: τάξη των ισχυρών.
3. Στρατιωτικοί: κληρονομικό επάγγελμα, παραχώρηση γης από το Φαραώ.
4. Ελεύθεροι πολίτες (γεωργοί ή τεχνίτες).
5. Δούλοι: ιδιωτικοί ή κρατικοί, από πολέμους ή αγοράζονταν από εμπόρους.
 Η πολιτική οργάνωση:
 Θεοκρατικός χαρακτήρας.
2
 Φαραώ (θεϊκή και ανθρώπινη υπόσταση).
2.3. Η ιστορία:
 Η προϊστορία:
 Η προέλευση των πρώτων κατοίκων της Αιγύπτου είναι άγνωστη, ενώ τα πρώτα
δείγματα οργανωμένης ζωής τοποθετούνται στα τέλη της 5ης χιλιετίας π.Χ.
 Την 4η χιλιετία αυξάνεται ο πληθυσμός στην κοιλάδα του Νείλου. Οι
κάτοικοι καλλιεργούν συστηματικά τη γη, ενώ γνωρίζουν τη χρήση μετάλλων. Είναι
χωρισμένοι σε φυλές. Οι διαρκείς συγκρούσεις ανάμεσά τους οδήγησαν στη
διαμόρφωση δύο βασιλείων (Άνω και Κάτω Αίγυπτος).
 Στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. ο ηγεμόνας της Άνω Αιγύπτου Μήνης
ένωσε τα δύο βασίλεια (πρωτεύουσα η Μέμφιδα).
 Το Αρχαίο Βασίλειο (περ. 3000-2000 π.Χ. με
πρωτεύουσα τη Μέμφιδα:
 Την περίοδο αυτή οι Αιγύπτιοι επεκτείνονται προς το νότο (πλούσια σε χρυσό)
και προς τη χερσόνησο του Σινά (πλούσια σε χαλκό).
 Δημιουργία μεγάλων έργων (ναοί, ανάκτορα, πυραμίδες στη Γκίζα).
 Στο τέλος της περιόδου η κεντρική εξουσία εξασθενεί και ενισχύεται η δύναμη
τοπικών διοικητών.
 Το Μέσο Βασίλειο (περ. 2000-1540 π.Χ.) με
πρωτεύουσα τη Θήβα στην Άνω Αίγυπτο:
 Την περίοδο αυτή έχουμε αναδιοργάνωση του κράτους και εκστρατείες των
οποίων ηγήθηκαν προικισμένοι ηγεμόνες.
 Για δύο αιώνες η Αίγυπτος κατακτήθηκε από ένα νομαδικό, ασιατικό λαό, τους
Υξώς. Δε στράφηκαν εναντίον του παραδοσιακού αιγυπτιακού τρόπου ζωής.
Ανέπτυξαν καλές σχέσεις με τους λαούς της Μεσοποταμίας και τους Κρήτες.
Το Νέο Βασίλειο (περ. 1540-1075 π.Χ.) με πρωτεύουσα
τη Θήβα:
 Οι ηγεμόνες της Θήβας κατόρθωσαν να εκδιώξουν τους Υξώς και ίδρυσαν
δυναστείες με σημαντικούς φαραώ. Η αιγυπτιακή κυριαρχία επεκτάθηκε προς βορρά
μέχρι τη Συρία.
 Το 13ο αιώνα π.Χ. κυβέρνησε ο Ραμσής Β ́. Στη διάρκεια της βασιλείας του
σημειώθηκε οικοδομική άνθιση, ενώ ενισχύθηκε η αιγυπτιακή κυριαρχία στο
εξωτερικό. Την περίοδο αυτή του νέου βασιλείου οι Αιγύπτιοι ανέπτυξαν εμπορικές
σχέσεις με τη Φοινίκη, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου.
 Το 12ο αιώνα π.Χ. λαοί από τα βόρεια (λαοί της θάλασσας)
πραγματοποίησαν επιδρομές στην ανατολική Μεσόγειο και ανάγκασαν τους
Αιγυπτίους να εγκαταλείψουν τις ασιατικές τους κτήσεις. Τον 11ο αιώνα π.Χ. το
νέο βασίλειο βρίσκεται σε φάση παρακμής.
 Η ξένη κατάκτηση:
 Από τον 11ο αιώνα π.Χ. έως τον 7ο αιώνα π.Χ. η Αίγυπτος παρακμάζει
και βρίσκεται κάτω από ξένη κυριαρχία. Στο πρώτο μισό του 7ου αιώνα π.Χ.
αποκτά την ανεξαρτησία της από τους Ασσυρίους. Αναπτύσσεται το εμπόριο με τις
ελληνικές πόλεις και πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν στην Αίγυπτο.
 Τελικά η Αίγυπτος ενσωματώνεται στην αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών
Περσών βασιλέων. Όταν ο Μ. Αλέξανδρος νίκησε τους Πέρσες στην Ισσό προέλασε
στην Αίγυπτο, όπου έγινε δεκτός ως απελευθερωτής από τον περσικό ζυγό.
2.4. Ο πολιτισμός:
 Η θρησκεία:
 Πολυθεϊσμός: κάθε πόλη είχε το δικό της θεό - προστάτη.
 Ο Ρα, ο θεός Ήλιος: ο μεγαλύτερος θεός.
 Δημοφιλέστεροι θεοί: η Ίσις, ο Όσιρις, ο Ώρος.
 Αμένοφις Δ ́ (Ακενατών): προσπάθεια εξάλειψης της πολυθεΐας  αντίδραση
ιερατείου  αποτυχία προσπάθειας.
 Θρησκευτικές αντιλήψεις:
 Βαθιά πίστη για μετά θάνατον ζωή (αν δεν καταστρεφόταν το σώμα του
νεκρού).
 Ταρίχευση νεκρών.
 Συστηματική τυμβωρυχία.
 Η γραφή:
 Ιερογλυφική, 4η χιλιετία π.Χ. (δυσκολία εκμάθησης, προϋπέθετε ειδίκευση).
 Απλός πολίτης  γραφέας (καταγραφή σε παπύρους των έργων και της δράσης
των Φαραώ)  δημόσιος υπάλληλος: κοινωνική καταξίωση.
 Αποκρυπτογράφηση της ιερογλυφικής γραφής από τον Champollion.
Η στήλη της Ροζέτας: τρίγλωσση επιγραφή.
 Τα γράμματα:
 Εξύμνηση της δράσης και των κατορθωμάτων των Φαραώ στα περισσότερα
αιγυπτιακά κείμενα.
 Ελάχιστα λογοτεχνικά κείμενα λόγω της δυσκολίας της γραφής.
 Διατήρηση θρησκευτικών και λυρικών ποιημάτων και λαϊκών διηγήσεων.
 Οι επιστήμες:
 Αστρονομία (παρακολούθηση των πλημμυρών του Νείλου και της κίνησης
των αστεριών).
 Γεωμετρία: ανάγκη μέτρησης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων.
 Ανατομία και ιατρική: ταρίχευση νεκρών.
 Οι τέχνες:
 Αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική στην υπηρεσία των Φαραώ.
 Σκοπός: η προβολή της ζωής και της δράσης των Φαραώ.
 Κατασκευή έργων μνημειακού χαρακτήρα (μεγάλες διαστάσεις -
εσωτερικός διάκοσμος) προς τιμήν των Φαραώ (Πυραμίδες του Χέοπος, του
Χεφρήνος στην Γκίζα κ.ά.).
 Έργα μικροτεχνίας από μέταλλα, πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους.

Εργασίες//// ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Χωρίς κατηγορία 0 Comment

Να απαντηθούν γραπτά, αλλά σύντομα  οι ερωτήσεις :

ΑΙΓΥΠΤΟΣ(σ.20-30)

1.Ποιά τα σύνορα του Αιγυπτιακού κράτους;(από πού ως πού εκτείνονταν;) σ.20

2.Οι πλημμύρες του Νείλου και η σημασία τους για τη γεωργική οικονομία της Αιγύπτου.σ.22

3.Ποιά η διάρθρωση της κοινωνίας (κοινωνική πυραμίδα ) στην Αίγυπτο;.σ.22

4.Τί γνωρίζετε για τη θρησκεία  των Αιγυπτίων;σ.27-28.

5.Τί γνωρίζετε για τη γραφή των Αιγυπτίων;σ.28.

6.Τί γνωρίζετε για το περιεχόμενο του όρου: Λαοί της θάλασσας ; σ.26.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, Χωρίς κατηγορία 0 Comment

Σε ό,τι αφορά στην οικονομία , το έδαφος ήταν εξαιρετικά εύφορο λόγω των πλημμυρών του Νείλου. Έτσι οι Αιγύπτιοι εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του ήδη από την 4η χιλιετία π.χ.'Εβγαζαν μεγάλες ποσότητες λιναριού , σιταριού,κριθαριού, οπωροφόρων δέντρων και κηπευτικών. Στα νερά του ποταμού οι Αιγύπτιοι ασχολούνταν με την αλιεία και στις όχθες του μάζευαν παπύρους και λωτούς και κυνηγούσαν τα πουλιά.Στα νότια υπήρχαν κοιτάσματα χαλκού και χρυσού. Ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με Κρήτη και νησιά Αιγαίου. Ο Νείλος ήταν πλωτός και η Μεσόγειος ένωνε την Αίγυπτο με τον υπόλοιπο κόσμο.Αναπτύχθηκαν τα επαγγέλματα των ναυπηγών και των ναυτικών που ήταν εξειδικευμένοι τεχνίτες.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνική διαστρωμάτωση και την πολιτική οργάνωση, ήταν επίπονη η άρδευση των χωραφιών και η συντήρηση των αυλακιών εξαιτίας των πλημμυρών του Νείλου. Χρειαζόταν επίβλεψη των εργασιών από μια κεντρική εξουσία. Ο Φαραώ ήταν η ενσάρκωση του θεού και του κράτους.  Γι' αυτό ο  λαός εναπόθετε σε αυτόν τις ελπίδες του για την επιτυχία των συλλογικών του προσπαθειών. Ο ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ είχε ως αποτέλεσμα την ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ. Παραχωρήθηκαν ακόμα εκτάσεις γης για καλλιέργεια σε επαγγελματίες στρατιωτικούς. Τα μνημειακά έργα (ναοί- ανάκτορα-ταφικά μνημεία) αρχιτεκτονικής και γλυπτικής χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα επιβολής των Φαραώ και κατασκευάζονταν από τους ίδιους τους υπηκόους που δούλευαν παράλληλα και στα χωράφια.

Στα γράμματα, στην επιστήμη και στις τέχνες, έχουμε τα αιγυπτιακά κείμενα που αφορούσαν κυρίως τη δράση των Φαραώ. 'Ηταν γραμμένα από τους γραφείς σε φύλλα παπύρου, που αφθονούσε στις όχθες του Νείλου. Η παρακολούσηση των πλημμυρών του ποταμού οδήγησε στην ανάπτυξη εμπειρικών αστρονομικών γνώσεων. Επιπλεόν, οι Αιγύπτιοι απέκτησαν πρακτικές γνώσεις γεωμετρίας στην προσπάθειά τους να μετρήσουν τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης, αφού τα όρια των χωραφιών εξαφανίζονταν με τις πλημμύρες του ποταμού. Οι αχανείς έρημοι της Αιγύπτου ήταν προυπόθεση για την κατασκευή ογκωδών αρχιτεκτονικών έργων.

Στην ιστορική εξέλιξη του κράτους, η χερσόνησος του Σινά αποτελούσε φυσικό πέρασμα από την Ανατολή προς την Αίγυπτο. Εκτός από την επικοινωνία  με τους λαούς της Εγγύς Ανατολής, η γεωγραφική αυτή ιδιομορφία δημιουργούσε τις προυποθέσεις για την εισβολή ξένων λαών στην Αίγυπτο, όπως των λαών της θάλασσας, των Υξώς, των Περσών και αργότερα του Μ. Αλεξάνδρου. Σε περιόδους ανάπτυξης η χερσόνησος χρησιμοποιήθηκε από τους Φαραώ για την οργάνωση εκστρατειών με σκοπό την κατάκτηση ξένων περιοχών-κυρίως της Συρίας. Τέλος, η ανάγκη προστασίας των χρυσοφόρων περιοχών του νότου είχαν οδηγήσει αρκετούς Φαραώ σε εκστρατείες στα νότια της Αιγύπτου και ειδικά στην περιοχή της Νουβίας.

(Πηγή: AΡΝΟΣ)