Updated on June 20, 2022
Η κοινωνία των μελισσών
H μέλισσα είναι κοινωνικό έντομο και ζει σε πολυάριθμες, καλά οργανωμένες κοινωνίες τα μελίσσια. Κάθε μελίσσι περιλαμβάνει μερικές χιλιάδες άτομα, 40.000 ή
και περισσότερα στις αρχές του καλοκαιριού, τα οποία έχουν διαφοροποιηθεί σε τρεις τάξεις, τις εργάτριες που αποτελούν το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού, τους κηφήνες και τη βασίλισσα.
Η οικογένεια έχει ακόμη μερικούς αρσενικούς, τους κηφήνες, που προορίζονται να γονιμοποιήσουν μόνο μια φορά τη βασίλισσα και στη συνέχεια να πεθάνουν. Τέλος κάθε οικογένεια αποτελείται από μερικές χιλιάδες θηλυκές μέλισσες, που είναι στείρες και λέγονται “εργάτριες“. Οι εργάτριες, που αποτελούν και το βασικό πληθυσμό, έχουν πολλές και σύνθετες αποστολές, αρχίζοντας από τη δημιουργία αποθεμάτων τροφών, μέχρι τη φύλαξη της κυψέλης και την περιποίηση των μικρών.
Η βασίλισσα, ο κηφήνας και η εργάτρια ξεχωρίζουν με την πρώτη ματιά μεταξύ τους. Η εργάτρια είναι πιο μικρή και από τον κηφήνα και από τη βασίλισσα, και πιο αδύνατη. Η βασίλισσα έχει μεγαλύτερο μήκος, ενώ ο κηφήνας είναι κοντός, χοντρός και πιο σκούρος. Ο κηφήνας δεν έχει κεντρί, σε αντίθεση με τις εργάτριες και τη βασίλισσα που έχουν. Οι βασίλισσες το χρησιμοποιούν μόνο ενάντια σε άλλες βασίλισσες και αυτό δεν αποκολλάται από το σώμα τους όπως συμβαίνει με τις εργάτριες. Οι εργάτριες και οι βασίλισσες προέρχονται από γονιμοποιημένα αυγά. Αντίθετα, οι κηφήνες προέρχονται από αυγά μη γονιμοποιημένα. Έτσι, από το ίδιο αβγό είναι δυνατό να δημιουργηθεί βασίλισσα ή εργάτρια.
Η διαφοροποίηση είναι αποτέλεσμα μιας ειδικής διατροφής που λαμβάνουν οι βασίλισσες από τη στιγμή που θα βγουν από το αβγό μέχρι που να μεταμορφωθούν σε τέλειο έντομο. Τρέφονται αποκλειστικά και μόνο από έναν πολτό, το λεγόμενο βασιλικό πολτό. Ο βασιλικός πολτός είναι στην πραγματικότητα αδενικό έκκριμα των εργατριών του οποίου η ακριβής σύνθεση, μέχρι σήμερα, δεν έχει προσδιοριστεί. Με το έκκριμα αυτό τρέφονται και εργάτριες, αλλά μόνο για ένα διάστημα που δεν ξεπερνά τις 48 ώρες.
Στη συνέχεια τρέφονται με μείγμα μελιού, γύρης κλπ. Το μείγμα αυτό περιέχει κάποια ουσία που τελικά προκαλεί εκφυλισμό των γεννητικών οργάνων των εργατριών, τα οποία ατροφούν και δεν αναπτύσσονται γίνονται ατελή θηλυκά έντομα δηλαδή εργάτριες μέλισσες. Οι κηφήνες τρέφονται και αυτοί με μείγμα βασικά μελιού και γύρης ( Πατήστε εδώ για περισσότερες πληροφορίες:Wikipedia)
ΚΥΨΕΛΗ, ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ
Κυψέλη είναι ο χώρος στον οποίο ζούνε οι μέλισσες, «το σπίτι τους».Κυψέλη μπορεί να είναι ένας χώρος στη φύση ή ένας τεχνητός χώρος φτιαγμένος από τον άνθρωπο.
Οι μέλισσες ζουν σε μεγάλες οικογένειες (40.000 – 50.000) μέσα στην κυψέλη όπου και δραστηριοποιούνται.
Στη φύση οι μέλισσες φωλιάζουν συνήθως στην κουφάλα κάποιου δέντρου, σε κοιλότητες των βράχων, στα διάκενα των τοιχωμάτων των κτιρίων ή ακόμα και στις στέγες των σπιτιών. Τα μελίσσια ζούνε σε φωλιές για να προφυλαχθούν από τον αέρα και τη βροχή, αλλά και για να κτίσουν τις κηρήθρες τους, δηλαδή τη φωλιά τους, οι οποίες τους είναι απαραίτητες για όλες τις δραστηριότητές τους, αλλά και για την επιβίωσή τους.
Η χρήση της κυψέλης από τους ανθρώπους ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Ο άνθρωπος όταν κατάλαβε τη μεγάλη αξία της μέλισσας και κατ΄ επέκταση και του μελιού, προσπάθησε τεχνητά να δημιουργήσει τις ίδιες συνθήκες διαβίωσης για τις μέλισσες και έτσι άρχισε να κατασκευάζει κυψέλες για την εκτροφή τους. Ο Ησίοδος δίνει στις κυψέλες της εποχής του, την ονομασία «Σίμβλοι», χωρίς να είναι γνωστό σε εμάς τι είδους κυψέλες ήταν αυτές.
Οι πρώτες κυψέλες στον Ελλαδικό χώρο ήταν πήλινες. Στη Φαιστό, στην Κρήτη βρέθηκαν πήλινες κυψέλες της Μινωϊκής εποχής (3.400 π.Χ.), η οποία είναι αρχαιότερη της Ομηρικής εποχής. Με την πάροδο των αιώνων εμφανίστηκαν διάφοροι τύποι κυψελών, οι οποίες ήταν πήλινες ή ξύλινες, αλλά σε κάθε εποχή με διαφορετικό σχήμα, άλλοτε κυλινδρικό και άλλοτε κωνοειδές.
Αξιοσημείωτο είναι το αρχαίο Αττικό «ανάστομο κοφίνι», που αναφέρεται στο έργο του Αριστοτέλη «Φυσικά». Το κοφίνι ήταν πλεχτό από λυγαριά ή καλάμια και ήταν κλειστό στο κάτω μέρος, με μόνο άνοιγμα την είσοδο των μελισσών και ανοιχτό στο επάνω μέρος στο οποίο εφαρμόζονταν 8-10 κινούμενοι πήχεις ανεξάρτητοι μεταξύ τους για να κτίσουν οι μέλισσες τις κηρήθρες. Τα μελισσοκοφίνια κατασκευάζονται και χρησιμοποιούνται σε πολλά μέρη έως τις μέρες μας.
Η κυψέλη με τα κινητά πλαίσια που χρησιμοποιούσαν στην Αρχαία Ελλάδα θεωρείται ότι είναι ο πρόδρομος της σύγχρονης κυψέλης. Το 1852 ο Αμερικανός μελισσοκόμος L.L. Langstroth, ο οποίος θεωρείται και πατέρας της σύγχρονης μελισσοκομίας, κατασκεύασε τη σύγχρονη κυψέλη με τα κινητά πλαίσια κηρηθρών τοποθετημένα κατακόρυφα. Η κυψέλη του Langstroth έδωσε την δυνατότητα στους μελισσοκόμους να επεμβαίνουν στη ζωή του μελισσιού, να υποβοηθούν στην ανάπτυξή του με τους ορθούς μελισσοκομικούς χειρισμούς και να συλλέγουν περισσότερο μέλι. Σήμερα υπάρχουν διάφοροι τύποι κυψελών που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, αλλά διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το σχέδιο και τις διαστάσεις.
- Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους οι μέλισσες το περνούν μέσα στην κυψέλη, γιατί εκεί είναι οι κύριες δραστηριότητες τους !
- Ένα μικρό μέρος των δραστηριοτήτων τους γίνεται στο εξωτερικό περιβάλλον !
- Οι μέλισσες δεν αφήνουν ποτέ τα περιττώματά τους μέσα στην κυψέλη !
- Η καθαριότητα της κυψέλης είναι υψίστης σημασίας για την επιβίωση του μελισσιού !
Σ΄αυτό το μικρό, καθαρό και οργανωμένο περιβάλλον ζουν και λειτουργούν αρμονικά χιλιάδες μέλισσες για να παράγουν το τόσο πολύτιμο φυσικό βιολογικό προϊόν, το μέλι, αλλά και τα υπόλοιπα προϊόντα της κυψέλης.